MAZOWSZE.

8
tu murowany po-reformacki wystawiony r. 1759 przez Ru-
dzieńskiego.
• Kołbiel, osada i parafia od r. 1422, później miasteczko nad
rz. Świdrem, erygowane w r. 1532 ze wsi Kolibiel *), gniazdo rodziny
Kolibielskich, którzy tu wystawili kościół w r. 1407. ZKołbieli
wydzieliła się parafia Gliniany w r. 1556.
Karczew v. Karczów nad strumykiem Struga-Jagodna, o wiorstę
od Wisły a dwie od rzeki Świder, zamienione na miasto
r. 1548 przywilejem Zygmunta I przez Karczewskich, którzy tu
r. 1541 postawili kaplicę, .Bieliński zaś kościół r. 1737. Mieszkańcy
trudnią się drobnemi rzemiosłami, handlem i wyrobem
wełnianych tałesów żydowskich. Jarmarki na ś. Wit i Bartłomiej.
Pomiędzy wsią Karczewem a Sobiekurskiem była Łysa-góra,
pamiątka obrządków pogańskich. O górze tej wspominają jeszcze
w pismach XV wieku. (Księgi ziemi Czerskiej).
Otwock blisko prawego brzegu Wisły, z zameczkiem o dwóch
basztach zbudowanym przez Bielińskiego, w którym przebywali
kilkakrotnie August II i III.— Kalendarz warsz. z r. 1840 powiada :
„We wsi Otwock pod Karczewem są gruzy pałacu, o którym
miejscowe podanie mówi, że wiecznie w zwaliskach leżeć będzie,
przeklęty przez jakąś czarną księżnę, która powadziła się
niegdyś z pra-pradziadem poprzedniego dziedzica i od czasu opuszczenia
go przez tegoż, dźwignąć już tych murów nikomu nie
pozwala".
SIEDLECKIE.
Były obwód Siedlecki wchodził w skład Podlaskiego województwa
z r. 1815, a następnie gubernii Siedleckiej. Dawniejszemi
czasy, część jego północno-zachodnia należała do ziemi Liwskiej.
Rzeki w nim znaczniejsze : Bug, Liwiec, Ugość, Hodynia, Wielączka.
Jeziora leżą nad Bugiem i są utworzone przez wylewy
jego lub przez zmiany łożyska; dla tego też są niestałe, ulegają
l ) Wszelkie niziny, łąki podmokłe i t. p. nazywają : biel (fem.) ;
ztąd nazwy: Bielsk, Kołbiel, Niedabiel, Bieliny i t. d.
9
corocznym zmianom, to jest: powiększają się lub zmniejszają, jedne
znikając przez zasypywanie piaskami, inne się tworzą przez wymulanie,
a woda w nich zwykle ma wysokość rzecznej.
Siedlce, miasto dziś gubernialne, były w XVI wieku wsią
zwaną Nowe-Siedlce dziedziczną Stanisława Siedleckiego,
któremu Zygmunt I dał r. 1547 przywilej dozwalający zamienić
ją na miasto. Około r. 1600 stały się Siedlce własnością książąt
Czartoryskich. Alexandra Ogińska hetmanowa w. litewska, córka
Michała Czartoryskiego kanclerza w. ks. Litews., wziąwszy w posagu
Siedlce, wystawiła tu pałac i pięknym go otoczyła ogrodem.
W r. 1783 przyjmowała tu króla Stanisława Augusta, ciotecznego
swego brata, który zamieszkał w domku zwanym Alexandrow,
i z największą wspaniałością był podejmowany. Hetmanowa zbudowała
także kościół ś. Trójcy, kaplicę i szpital. Dzwonnica przy
ś. Trójcy ma bramę . która zastępowała niegdyś bramę miejską.
Zbudowała także ratusz z wieżą ośmioboczną z posągiem Atlasa
dźwigającego świat. W pałacu mieściły się później władze gubernialne,
następnie szpital wojskowy, a w pawilonie gimnazyum.
W r. 1865 (31 lipca) nawiedził miasto pożar i zniszczył znaczną
jego część. Przed r. 1794 leżały Siedlce w ziemi Mielnickiej na
pograniczu ziemi Łukowskiej, i wraz z Podlasiem należały do
Małopolski. 1 )
Mordy na płaszczyźnie otoczonej łąkami i pastwiskami, nad
stawem, założone jako miasto r. 1486 przez Karczewskiego, należało
później do Sapiehów. Lutomirski, Superintendent antytrynitarzy
zwołał tu synod w r. 1563; gościli tu także Aryjanie pod
opieką Mikołaja Czarnego Radziwiłła. Dziś trudnią się mieszkańcy
rolnictwem i rzemiosłem.
Sokołów niegdyś w ziemi Drohickiej, należał do rodziny
Kiszków i słynął fabrykami kobierców i pasów ; dziś podupadł.
Sterdyń nad rzeczką Struga, własność niegdyś Grzymałów
i Ossolińskich, którzy wystawili tu pałac z ogrodem. W miejscu
kościoła z drzewa fundowanego w r. 1517 przez Grzymałę i Ossolińskiego,
stoi dziś murowany, obszerny, zbudowany w r. 1783
przez Stanisława Ossolińskiego.
KOSSÓW nad strugą Hodynia, gniazdo rodziny Kossowskich,
x ) Obszerniejszą wiadomość o Siedlcach, Węgrowie, Liwie i t. d.
daje Encyklopedya poivseechna (większa) Orgelbranda.