You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
\<br />
41<br />
strych ułożony z bali, na których spoczywają krokwie (o czem<br />
wspomniano wyżej); otworem wśród nich zrobionym schodzi się po<br />
d r a b c e na dół do s i e n i. Ściany chałupy, wylepione często<br />
wewnątrz gliną, zbudowane są z bali sosnowych dość grubo ociosanych<br />
; bale ścienne mają 4 cale grubości, oczapy zaś i murłaty<br />
nad niemi 8—9 cali; przy drzwiach z sieni na podwórze,<br />
umieszczona jest z wewnątrz zapora czyli zasuwka z klamką<br />
Z sieni idą po jednej stronie mniejsze drzwi do komory, po<br />
drugiej większe drzwi do izby. W głębi sieni, z której idzie<br />
nieraz tuż za drabką na górę wiodącą, wyciągnięty w górę k omin<br />
(od którego otwór tu czeluścią, w Sandomierskiem i Krakowskiem<br />
grubą zwany, a prowadzący do komina i kapy<br />
w izbie), widzimy przytykające do tejże sieni i komory zagrodzenie<br />
na bydło, zwane stajenko; na trzodę zaś chlewną jest<br />
osobno w podwórzu zbudowany c h 1 e w e k czasami o chatę<br />
oparty. Cała chałupa wspiera się na podwalinie w czworokąt<br />
z grubych bali na 12 cali a na 10 szerokich ułożonej, podpartych<br />
niekiedy kamieniami, na których czterech rogach unoszą<br />
się węgły czyli końce bali ściennych ze sobą spojone w zamek.<br />
W izbie widzimy ognisko komina nad którym mieści<br />
się okap czyli kapa; otwór jego wychodzi z tyłu przez czeluść<br />
(zamykaną niekiedy drzwiczkami) do sieni, zkąd komin<br />
wyciągnięty jest w górę i nad dachem umocowany łatami. W izbie<br />
komin ów łączy się z dużym piecem przy którym znajduje się<br />
z przodu ławka, z tyłu zaś zapiecek. Między kapą i piecem<br />
bywa zagłębienie, w którem jest s a b a ś n i k czyli piecyk do pieczenia<br />
chleba. Nieopodal zwykle od komina są drzwi z klamką<br />
wychodzące do sieni ; na około drzwi szeroka oprawa drzewna<br />
czyli ramy zwane podwój. Nade drzwiami półka długa, ciągnie<br />
się wzdłuż ściany ; na półce widać stojące rzędem misy, garki,<br />
dójnice i t. d. Obok drzwi na pieńku przewrócony ceber lub<br />
dzieżka. Dalej szafa (mówią niekiedy szłafa) zamknięta, mieszcząca<br />
w sobie potrzeby gospodarcze. Pod ścianami stoją ławy<br />
i różne sprzęty, jak np. łóżko lub dwa z pościelą, kolebka dla<br />
dziecka, stół, skrzynka i t. p. a na sklepisku czyli podłodze<br />
z gliny ubitej kilka stołków drewnianych, i różne naczynia i zapasy<br />
po kątach rozrzucone. Okna dwa małe, zwykle o sześciu<br />
szybkach. Na ścianach, nad łożem, wiszą obrazy świętych (w zioła<br />
i kwiaty niekiedy przystrojone) i różne inne malowidła. Pułap
Change language