MAZOWSZE.

35
pod względem oświaty nie różni się od chłopów, jednak z pod
oka na nich spogląda, i broń Boże! nie łączy się z nimi związkiem
małżeńskim. Dopytasz się też panów braci nieraz i o protoplastę,
który z szabelką na sznurku przepasaną jeździł i pił
na sejmikach ; dla tego to i prawnuki tak górno głowę noszą.
Rzadko który z nich umie czytać, a pod względem ubrania odznaczają
się od chłopów pasem czerwonym, którym po staremu
siwe przepasują kapoty. Obie te klasy, mieszkające po wsiach,
nadzwyczaj są zabobonne; wierzą w czarownice, strzygi, upiory,
zmory i t. p. Mimo to są i nabożni i szacunek mają dla księży.
Trzecia wreszcie warstwa, złożona z mieszczan i oficyalistów
dworskich, ubiera się nieco odmienniej od dwóch poprzednich,
umie zwykle czytać i pisać, a jak szlachta gardzi chłopami, tak
ci i jednych i drugich nie cenią."
POKARMY I NAPOJE.
Śniadanie jada się w zimie często przy świetle, w lecie przy
robocie w polu ; częstokroć stanowi je tylko kawał chleba. Obiad
miewa miejsce około 11—12 godziny i składa się z dwóch potraw
i zastawiany bywa zwykle na ławie, koło przypiecka, a tylko
w czasie uroczystości na stole. W lecie w czasie żniw dodaje
się trzecia potrawa i niosą go ludziom w garkach (dwojakach) na
na pole. Wieczerzają po zachodzie słońca.
W żarnach domowych mielą krupy. Chleb pieką także
w domu ; dawniej piekli go tylko z żytniej mąki, pszenicę zaś
sprzedawali; dziś jednak pieką i dla siebie także z pszennej
mąki w dni uroczyste i weselne. *) Mięso jadali dawniej tylko
w dni świąteczne ; dziś dwa razy na tydzień. "W" czasie wielkiego
*) Chleb sadzają do pieca na łopacie okrągłej, gdy w Krakowskiem
bywa ona częściej podługowatą, czworokątną. Do wygarniania
popiołu z pieca służy k o s i o r, zwany w Krakowskiem p o c i askiem;
do żaru i węgli ożeg, do wymiatania słomiane pom
i e tło. (Ob. Lud Serya V str. 134).
3*