MAZOWSZE.

UBIO IR,. 1
)
Około Radzymina, Stanisławowa, Jadowa :
Mężczyźni noszą: a) koszulę zgrzebną, b) sukmanę
lub sukmanek z grubego sukna jasno-szaraczkowêgo, niekiedy
burego, szarego lub jasno-popielatego; w pobliżu zaś Wisły,
Narwi a w części i Bugu, granatowego z dosyć szeroko wywijanym
kołnierzem i klapkami obszywanemi tasiemką czarną lub
ciemną aż do dołu sukmany. Takież wyszywania bywają u rękawów,
na plecach, i u kieszeni z tyłu. Z przodu w miejsce guzików
są potrzeby, czyli pętlice z czarnych sznurków do zawiązywania
z węgierska. Podszewka bywa zielona, modra, ciemnowiśniowa
lub innego (zwykle ciemnego) koloru.
Pod sukmankiem jest kamizelka błękitna lub granatowa,
długa do pasa lub krótsza, ze świecącemi guzikami mosiężnemi
x
) L. Gołębiowski (Lud polski, Warsz. 1830 str. 59) wyraża się
ogólnikowo:
„W Mazowszu chłop ubiera się w białą, czarną lub szarą
siermięgę z łapkami, czerwonym lub zielonym sznurkiem obwiedzionemi;
koszula zwieszona na spodnie; do kościoła idąc w spodnie
ją kładzie. Spodnie zimą i latem parciane. Wybierając się
na nabożeństwo, stroi się w granatowy sukienny żupan, takąż lub
zieloną snknię, u której wyłogi czarne aksamitne jak u kontusza
i dwa guzy cynowe, pas czerwony lub w strefy (streifen, paski)
zołte z czerwonem, taśmową robotą w kilkoro obchodzący. But
od parady; przy robocie bosa noga. Czapki różnego koloru niskie,
grubo wysłane pakułami z baranem szerokim czarnym. Kij
gruby dębczak albo świdłak. Latem kapelusz prosty wełniany
biały lub szary, albo słomiany. (Bękopism księdza KUowicza).
Kobiecy ubiór: płócienna spódnica, koszula i kaftan sukienny."
29
(żółtemi lub białemi), niekiedy z guzikami białemi porcełanowemi.
Bywa ona także taśmą czarną obszyta.
Przewiązują się w pół ciała pasem wełnianym różowym
(albo amarantowym, wiśniowym, ciemno-czerwonym), związanym
w sposób, że końce długie wiszą z obu stron na przodzie w strzępiaste
rozrzucone frendzle. Niekiedy (pod Pragą, Karczewem) pas
ten bywa z włóczki zielonej i ponsowej.
Dalej, z pod pasa pokrywają biodra i kolana portki szerokie
płócienkowe, barwne w paski ciemne lub jasne (zimą sukienne
szare, granatowe, czarne i t. d.), albo też gacie białe
wkładane w buty. Buty są juchtowe dość szerokie o cholewach
stojących i pomarszczonych. Na bokach z zewnątrz u portek ukazuje
się czasami (rzęd lub kilka tylko sztuk) guzików porcelanowych
białych.
Na szyi i na koszuli noszą chustki białe w kwiaty, albo
pstre i kolorowe, dawniej jednak bez chustek tych obywano się
ukazując koszulę spiętą i związaną wstążeczką czyli fontaziem.
Toż samo powiedzieć można o kapeluszach czarnych dosyć
niskich, które ustąpiły teraz miejsca czapkom kroju miejskiego,
ciemnego koloru, upowszechnionym już niemal na całem Powiślu.
Pod Węgrowem i Sokołowem sukmana staje się bardziej
fałdzistą i mniej zgrabną; rzadko także widzieć się przy niej dają
taśmy i potrzeby.
Dziewki mają włosy gładko na czole uczesane, z tyłu
w warkocz niezbyt długi splecione. Na głowie chustka perkalikowa
różnobarwna; najczęściej jest ona koloru ciemno-ponsowego
lub ceglastego, z białemi płatkami; u rogów zaś i przy dwóch
węzłach z tyłu w kwiaty lub rzuciki białe czarno obwiedzione
zdobna. Wiążą ją nie bardzo wysoko, a czasem gładko tylko
ściągają na szczycie głowy, spuszczając niedbale dwa jej rogi od
tyłu na kark.
Na szyi kilka sznurów (zwykle 4) korali; z tych jedne
rzędy złożone są z białych (dętych szklanych) paciorek, drugie
z czerwonych. Koszula bywa ze zgrzebnego płótna z szerokim
wykładanym kołnierzem czyli z kryzami i równie szerokiemi
rękawami; miewa ona białe (rzadziej kolorowe, np. ciemno-błękitne)
naszycia u ramiączek i przy brzegach rękawów. Koszula
ta sięga kolan.
Na nią zakłada się od pasa do kostek idąca spódnica