2045/D - Instytut Fizyki JÄ drowej PAN

Barbara Obryk rozprawa doktorska - 113 -
7. Podsumowanie
Dozymetria pól promieniowania wokół akceleratorów w dużych eksperymentach
fizycznych jest zagadnieniem złożonym ze względu na bardzo duży zakres mierzonych dawek,
sięgający 6-10 rzędów wielkości, i zmienność składu spektralnego promieniowania. Jak dotąd,
nie opracowano uniwersalnego dozymetru pasywnego mogącego mierzyć dawki od 1 µGy do
1 MGy.
W ramach niniejszej pracy przeprowadzono systematyczne badania świecenia detektorów
termoluminescencyjnych LiF:Mg,Cu,P i LiF:Mg,Ti w polach promieniowania gamma ( 60 Co),
elektronów, protonów, neutronów i w polach mieszanych w zakresie dawek od kilku Gy do
około
1 MGy. Przy zwiększeniu zakresu wygrzewania detektora do 600°C zaobserwowano
nową, zależną od dawki, strukturę krzywej temperaturowej detektora LiF:Mg,Cu,P. Dla dawek
powyżej 50 kGy opisano pojawienie się piku wysokotemperaturowego (tzw. pik ‘B’), którego
intensywność i położenie na skali temperatur rosną do około 500 kGy.
Szczegółowe zbadanie emisji wysokotemperaturowej detektora LiF:Mg,Cu,P stało się
podstawą realizacji głównego celu pracy, czyli opracowania metody pozwalającej na pomiar
dawki w zakresie aż do setek kilogrejów. Została zaproponowana i przetestowana metoda oceny
dawki w zakresie powyżej 1 kGy z wykorzystaniem tzw. współczynnika wysokotemperaturowego.
W końcowej części pracy zaprojektowano zestandaryzowany zestaw pomiarowy TLD
przystosowany do realizacji opracowanej metody pomiarowej, oraz w szerszym aspekcie,
pasywny zestaw pomiarowy łączący metodę TL z innymi sposobami pomiaru. Zestaw ten
znalazł już zastosowanie w monitoringu dawek promieniowania wokół eksperymentów
fizycznych w LHC (CERN).
Wyniki przedstawionych w pracy badań zostały już w większej części opublikowane
w zagranicznych recenzowanych czasopismach fachowych (m.in. w Radiation Measurements,
IEEE Transactions on Nuclear Science, Radiation Protection Dosimetry). Autorka przedstawiła
je również na kilku ważnych konferencjach naukowych z tej dziedziny, m.in. na
Międzynarodowej Konferencji Dozymetrii Ciała Stałego SSD15 w Delft w 2007 roku, Nuclear
Science Symposium w Dreźnie w 2008 i w Orlando w 2009 roku, zostały również
przedstawione na międzynarodowych konferencjach LUMDETR2009 w lipcu 2009
w Krakowie oraz IM2010 w marcu 2010 w Atenach. Konferencje te stanowią najpoważniejsze
światowe fora prezentacji wyników badań w tej dziedzinie nauk, a nowa metoda wzbudziła
ogromne zainteresowanie w środowisku dozymetrycznym, czyniąc ‘starą’ metodę
termoluminescencyjną z powrotem centrum uwagi tego środowiska naukowego.