2045/D - Instytut Fizyki JÄ drowej PAN
2045/D - Instytut Fizyki JÄ drowej PAN
2045/D - Instytut Fizyki JÄ drowej PAN
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Barbara Obryk rozprawa doktorska - 20 -<br />
Żadna z prezentowanych powyżej pasywnych metod pomiarowych, nie obejmuje<br />
zarówno zakresu dawek typowych dla ochrony radiologicznej, jak i zakresu dawek wysokich<br />
(kilogrejów).<br />
2.2.3. Dozymetria TL w zakresie wysokodawkowym<br />
Większość stosowanych w praktyce detektorów TL wykazuje liniową charakterystykę<br />
do dawki 1 Gy. Dla dawek wyższych charakterystyki ulegają deformacjom i stają się nad- lub<br />
pod-liniowe i wreszcie dla dawek powyżej 1000 Gy następuje nasycenie sygnału (rys. 2.2.3.1).<br />
W praktyce, przy rutynowych pomiarach wykonywanych w automatycznych czytnikach TL,<br />
zakres jest dodatkowo ograniczony dynamiką samego czytnika i do pomiarów dawek rzędu<br />
1 Gy trzeba używać filtrów osłabiających strumień fotonów docierający do fotopowielacza.<br />
3<br />
60 Co γ-rays<br />
Indeks liniowosci, f(D)<br />
2<br />
1<br />
LiF:Mg,Ti (MTS) pik 5<br />
CaSO 4<br />
:Dy<br />
Al 2<br />
O 3<br />
:C<br />
LiF:Mg,Cu,P (MCP)<br />
0<br />
0,1 1 10 100 1000 10000<br />
Dawka [Gy]<br />
Rys. 2.2.3.1. Charakterystyki dawkowe czterech typów TLD, wyrażone jako indeks liniowości<br />
f(D)=(sygnał TL)/(dawka), znormalizowany do dawki 1 Gy [Olko2006].<br />
Podejmowane były już próby znalezienia materiałów termoluminescencyjnych<br />
nadających się do pomiarów bardzo wysokich dawek. Próbowano w tym celu wykorzystać np.<br />
kwarc [ Vaijapurkar1998] lub takie związki jak SiO 2 :Ce czy YPO 4 :Ce [Barthe1993]. Materiały<br />
te jednak, jeśli nawet nadawały się do pomiarów w zakresie kilku lub kilkudziesięciu kGy, to<br />
miały czułość zbyt słabą by móc je zastosować w zakresie grejów, nie mówiąc o dawkach<br />
jeszcze niższych. Badane były też pod tym kątem detektory TL z Li 2 B 4 O 7 domieszkowane<br />
różnymi kombinacjami następujących pierwiastków: Cu, In, Mn, Ag, P [Prokić2001]. Mimo<br />
dużego zakresu mierzonych dawek (dla Li 2 B 4 O 7 :Mn zakres ten wynosi 10 -3 – 10 5 Gy), materiały<br />
te nie weszły do powszechnego użytku ze względu na samoistny spadek sygnału w czasie<br />
(fading) dochodzący do 5%/3 miesiące, silnie zależny od wilgotności otoczenia. Podejmowano<br />
również badania możliwości zastosowania LiF:Mg,Ti (TLD-100) do pomiaru dawek do 10 kGy<br />
[Monteño-Garcia2006], jednak wyników nie można uznać za obiecujące. Nie było jednakże do<br />
tej pory żadnych prób wykorzystywania do pomiarów wysokich dawek detektorów<br />
LiF:Mg,Cu,P, wykazujących nasycenie sygnału głównego piku dozymetrycznego dla dawek<br />
około 1 kGy.