ė - Śląska Biblioteka Cyfrowa

O tym, że Alina Kowalska opisu dziejów języka polskiego na
Śląsku nie zamierzała zamykać na okresie habsburskim, świadczy
problematyka prac ogłaszanych w kolejnych latach. Dotyczą
one polszczyzny śląskiej w tzw. okresie pruskim, a w szczególności:
zjawisk związanych z jej funkcjonalnym zróżnicowaniem,
np. Szkic z dziejów języka literackiego na Górnym Śląsku
do 1922 roku (1992), Piśmiennictwo popularnonaukowe
na Górnym Śląsku w latach 1910—1922 (1994), O języku poezji
ks. Konstantego Damrota (1998); właściwości systemowych
polszczyzny śląskiej, np. Kształtowanie się normy językowej
w XIX-wiecznych drukach górnośląskich (1989); zewnętrznych
czynników sprawczych rozwoju, np. Stosunki językowe na Górnym
Śląsku w latach 1825—1882 (1987), Obrona języka polskiego
na Śląsku w XIX wieku (1990), Odrodzenie polskiego języka
literackiego na Śląsku w XIX wieku (1992), Udział duchowieństwa
katolickiego w obronie języka polskiego na Górnym Śląsku
w XIX wieku i na początku XX wieku (1993), Sytuacja języka
polskiego na terenach przyłączonych do Rzeszy (1996).
Ważnym elementem pracy naukowej Aliny Kowalskiej były
badania archiwalne. Moim zdaniem, spośród historyków języka
była najlepszym znawcą archiwaliów śląskich. Spora liczba
jej publikacji to informacje o śląskich zabytkach piśmiennictwa
(jakże cenne dla młodszych pokoleniowo badaczy) bądź ich filologiczne
opracowanie — najobszerniejsze to Akta miejskie
Tarnowskich Gór od końca XVI wieku do roku 1740 (1993) oraz
wydany już po śmierci uczonej Protokolarz albo „Czerwona Księga”
Mysłowic (2002). Badania archiwalne, odczytanie i filologiczne
opracowanie rękopiśmiennych dokumentów są czynnościami
niezwykle pracochłonnymi, wymagającymi cierpliwości
i czasu. Lecz warto też zauważyć, że dla prawdziwego historyka
języka stanowią klucz do sukcesu, przynoszą efekty w postaci
ważnych ustaleń faktograficznych, niebanalnych opracowań
i niepodważalnych wyników badań. Te wszystkie elementy
charakteryzują cały dorobek Aliny Kowalskiej.
35