Book 1a Swa Maa Ed 1a 2013 - Empuaan

More documents

Recommendations

Info

Jinsi ya kumkinga mtoto wakati wa kunyonyesha Dang’a (maziwa ya mwanzo) na maziwa ya mama ni chakula bora na yanajenga mwili wa mtoto na inamsaidia kumkinga mtoto asipate magonjwa ya kuharisha na magonjwa mengine ya hatari mwilini. Lakini mama mwenye VVU ana nafasi (kati ya 15%) ya kumwambukiza mtoto wakati ananyonyesha. Tatizo kubwa la kumwambukiza mtoto wakati wa kunyonyesha ni kama mtoto anaye vidonda kwenye tumbo au mdomo. Mtoto asiye na vidonda tumboni au mdomoni atapata afya bora kupitia maziwa na dang’a ya mama yake na siyo rahisi kupata maambukizi ya VVU. Mtoto akilishwa maji, maziwa ya mama mwingine, maziwa ya wanyama, siagi, majivu, mizizi ya miti, mafuta, au kitu chochote ambayo siyo dang’a au maziwa ya mama yake tu, anaweza kupata vidonda kwa urahisi tumboni. Hivyo mtoto anaweza kupata VVU kupitia kwenye vidonda kuingia kwenye damu ya mtoto. Njia bora ya kulinda afya ya mtoto ni kunyonyesha dang’a na maziwa ya mama yake tu, bila kumpa kitu chochote kabisa, mpaka mtoto anapofikisha umri wa miezi sita. Anapofikisha umri wa miezi sita mtoto anaweza kula vyakula vingine pamoja na maziwa ya mama. Lakini kumbuka: wakati wa kumlisha mtoto maziwa ya mama pamoja na vyakula vingine ni hatari kwa maambukizi ya VVU. Kama mama anafahamu ameshaambukizwa VVU ni lazima kwenda hospitalini kupata ushauri kuhusu namna ya kumlisha mtoto wake. Kama mama hajui kama ameshaambukizwa au hajaambukizwa anaweza kusaidia kumkinga mtoto akifuata maagizo yafuatayo: • Kumlisha mtoto dang’a na maziwa yake tu, hadi umri wa miezi sita. • Kutibu magonjwa ya matiti au jeraha kwenye chuchu haraka. • Kutibu vidonda kwenye mdomo wa mtoto haraka. • Kutumia kondom kwa kila tendo la ngono wakati anaponyonyesha mtoto. 47 KISWAHILI
Enkoitoi narrip enkerai eitanaketai olkina Ore isikitok o kule olkina naa endaa naret osesen lenkerai naa keretoki arrip osesen lenkerai pee metum imueyiaritin elototo e nkoshoke e lopare o kulie mueyiaritin torrok osesen. Kake ore enkitok naata VVU naa ketum erishata nabaiki 15% (15 te 100) naitasurie enkerai ena kata eitanakita. Ore enyamali sapuk enkitasuroto enkerai eitanakitai na teneata enkerai enkidonda te nkoshoke arashu te nkutuk. Ore enkerai nemeata enkidonda te nkoshoke arashu te nkutuk netum embiotisho osesen teneishori kule olkina o sikitok e ng’otonye nemelelek pee etum enkitasuroto e VVU. Ore enkerai pee eishori enkare, kule olkina liai kitok, kule e kulie tokitin (ing’uesi), eng’orno, inkuruon, intona oo lkeek, eilata, modiok o nguesi, arashu ai toki neme isikitok arashu kule olkina le ng’otonye ake, neidim anoto inkidondani teleleki te nkoshoke. Naa ketum enkerai VVU naayim atua inkidondani aajing’ atua osarge lenkerai. Ore enkoitoi sapuk narrip embiotisho osesen lenkerai naa teneitanaki isikitok o kule e ng’otonye ake, nemeishori ai toki katukul, ometabaiki enkerai ilapatin ile (6). Ore pee eitabaya enkerai ilapatin ile (6) neidimayu pee enya enkerai inkulie daiki tenebo o kule olkina le ng’otonye. Kake tadamu ajo: ore erishata nanaku enkerai kule olkina le ng’otonye nenya inkulie daiki naa enkata torrono natumie enkerai VVU. Ore pee eyiolo enkitok ajo eitasuroki VVU nelo sipitali asioki pee etum eutakinoto enaiko teneitoti enkerai enye. Ore tenemeyiolo enkitok ajo eitasuroki arashu eitu eitasuri naa keidimayu pee eretoki enkerai enye tenesuj iutarot naijo kuna naasujo: • Teneisho enkerai isikitok o kule olkina lenye ake, ometabaiki enkerai ilapatin ile (6). • Tenebaki imueyiaritin oo lki arashu inkidondani naatii ilki aasioki. • Tenebaki inkindondani naatii enkutuk enkerai aasioki. • Teneasishore kondom te nkata pookin erepa (enkitiamakino) ena kata eitanakita enkerai olkina. MAA 48
Page 1 and 2: ! Empuaan Elimu ya VVU na ukimwi kw
Page 3 and 4: Empuaan Elimu ya VVU na ukimwi kwa
Page 5 and 6: Inaatii ena buku Enkipirta ena buku
Page 7 and 8: Enkipirta ena buku Ore enkipirta en
Page 9 and 10: Ekiata olturiaki tenikeimaki VVU, u
Page 11 and 12: Imueyiaritin erepa (enkitiamakino)
Page 13 and 14: VVU o ukimwi Ore ukimwi naa emueyai
Page 15 and 16: Enkitasuroto e VVU Kebik VVU ti atu
Page 17 and 18: Metasuroi VVU te ... Metasuroi VVU
Page 19 and 20: Enkitasuroto e VVU te nkata erepa (
Page 21 and 22: Enkoitoi naitaa kiti enkitasuroto e
Page 23 and 24: Enkiteng’ena erepa (enkitiamakino
Page 25 and 26: Enkiteng’ena e kondom Ore kondom
Page 27 and 28: Amaa, kaidim anoto inkera tenaasish
Page 29 and 30: Eninko teniaasishore kondom 1. Ilki
Page 31 and 32: Eninko teniaasishore kondom 5. Ore
Page 33 and 34: Kulie kiteng’enat naipirta kondom
Page 35 and 36: Esipata naipirta kondom Keure embat
Page 37 and 38: Enkiteng’ena e kondom oo ntoyie o
Page 39 and 40: Eninko teniaasishore kondom oo ntoy
Page 41 and 42: Eninko teniaasishore kondom oo ntoy
Page 43 and 44: Enkoitoi naserian nenang’arie kon
Page 45 and 46: Eneiko olosho pee etum kondom Eketu
Page 47 and 48: Enkitasuroto e VVU to sarge Tadamu
Page 49 and 50: Eneiko ng’otonye teneitasur enker
Page 51: Enkoitoi narrip enkerai te nkoshoke
Page 55 and 56: Enkiteng’ena enkipimoto (entemata
Page 57 and 58: Enkiteng’ena enkipimoto (entemata
Page 59 and 60: Eninko pee iretoki iltung’anak oi
Page 61 and 62: Eninko pee ibikoo iata VVU Ketii in
Page 63 and 64: Inkikilikuanat o walat Amaa, keidim
Page 65 and 66: Inkikilikuanat o walat Amaa, kainyo
Page 67 and 68: Tang’amai Empuaan Ore induat Empu

Book 1a Swa Maa Ed 1a 2013 - Empuaan

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?