Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Procedura për përzgjedhjen e kandidatëve të cilët duhet t’i plotësojnë vendet e<br />
punës në shërbimin shtetëror ka një rëndësi kruciale për funksionimin e <strong>sistemi</strong>t të<br />
shërbimit shtetëror.<br />
Kjo mund të shqyrtohet dhe analizohet si nga pikëpamja thjesht formale,<br />
ashtu edhe nga pikëpamja e pasojave praktike që më vonë arihet si nga pikëpamja<br />
e mundësive që i krijon për një praktikë tjetërfare nga ajo e parashikuar me ligj.<br />
Pra, nga pikëpamja formale do të mund të thonim se procedura e<br />
përzgjedhjes së kandidatëve nga njëra anë duhet të jetë transparente, e hapur dhe<br />
me rregulla të qarta, e nga ana tjetër fleksibile, që të mund të plotësohen kërkesat<br />
specifike të organeve të caktuara. Duket sikur Ligji për Nëpunës Shtetërorë në<br />
Republikën e Maqedonisë i plotëson parakushtet e sipërpërmendura, që janë në<br />
përputhje me objektivat e zhvillimit të shërbimit shtetëror profesional, kompetent,<br />
efektiv dhe me orientim civil.<br />
Por, varësisht nga fakti se cilat kritere mbizotërojnë në rastin e<br />
përzgjedhjes së kandidatëve, jo vetëm nga pikëpamja formale, por shumë më tepër<br />
nga pikëpamja e praktikës reale, sistemet në përgjithsi ndahen në sistem spoils<br />
(<strong>sistemi</strong> i presë, i gjahut) dhe në sistem merit (<strong>sistemi</strong> i aftësive apo siç është<br />
përkthyer në ndonjë vend tjetër <strong>sistemi</strong> i meritave). Duhet thënë që edhe pse në<br />
radhë të parë përmenden lidhur me përzgjedhjen e nëpunësve shtetërorë, sistemet<br />
spoils dhe meritë vlejnë njësoj edhe për përparimin e nëpunësve shtetërorë.<br />
Në bazën e <strong>sistemi</strong>t spoils, shikuar nga pikëpamja historike 10 , qëndrojnë në<br />
radhë të parë kriteret politike të përzgjedhjes së nëpunësve shtetërorë,<br />
përkatësisht ndërlidhja politike e nëpunësit me partinë në pushtet. Vetë nocioni<br />
spoils (pre, gjah) pëdoret për të treguar se partisë fitimtare që e ka marrë<br />
pushtetin i takon preja (gjahu) e <strong>vendeve</strong> të nëpunësve dhe e funksioneve, që mund<br />
t’ua ndajë anëtarëve të vet ose ithtarëve të vet. Në kohën më të re, pavarësisht nga<br />
ekzistimi i rregullave formale të cilat garantojnë në njëfarë mase përzgjedhje mbi<br />
bazën e aftësive, si sisteme spoils konsiderohen të gjitha ato sisteme në të cilat,<br />
krahas kriterit të tutorisë politike, mbizotërojnë realisht dhe zbatohen edhe kritere<br />
të tjera të cilat nuk janë të mbështetura në aftësitë, në cilësitë profesionale dhe në<br />
shkathtësitë e kandidatëve, siç janë lidhjet farefisnore (nepotizmi), meritat e<br />
llojeve të ndryshme, lidhjet miqësore dhe lidhjet e tjera personale etj. Edhe pse<br />
këto kritere nuk kanë asgjë të përbashkët me tutorinë politike, epilogu i fundit që e<br />
10 Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës <strong>sistemi</strong> spoils për herë të parë është dokumentuar zyrtarisht në<br />
vitin 1932.
Change language