Aktualności Nr 50 plik do pobrania (format pdf) - bioMérieux

More documents

Recommendations

Info

mikrobiologia Zapobieganie przenoszeniu zakażeń HIV z matki na dziecko Dorota Rogowska-Szadkowska, Zakład Medycyny Rodzinnej i Pielęgniarstwa Środowiskowego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku 16 HIV/AIDS jest w Europie, także w Polsce, poważnym problemem zdrowotnym. Dane epidemiologiczne potwierdzają, że częstość zakażeń HIV w krajach będących członkami Unii Europejskiej wzrasta wśród młodych ludzi w wieku 15 – 25 lat. W większości krajów osoby przyjmujące narkotyki w iniekcjach i homo/biseksualni mężczyźni stanowią największe grupy osób zakażonych, wzrasta jednak liczba zakażeń w następstwie kontaktów heteroseksualnych, co sprawia, iż rośnie liczba kobiet zakażonych HIV. Z kolei wzrost częstości zakażeń kobiet prowadzi do zwiększenia liczby dzieci urodzonych przez kobiety żyjące z HIV. W 2006r. zakażenia HIV rozpoznano w Polsce u 750 osób, w tym u 171 kobiet, co stanowiło 22,8%. Ale w czterech województwach odsetek kobiet wśród przypadków nowo rozpoznanych zakażeń HIV był większy. W województwie lubelskim kobiety stanowiły 58,3% przypadków, w opolskim – 45,5%, świętokrzyskim – 44,4%, w podlaskim – 40,0%. W większości przypadków nie podano informacji o drodze przeniesienia zakażenia HIV. Jednak od lat liczba osób podających przyjmowanie narkotyków w iniekcjach ulega zmniejszeniu, wzrasta natomiast liczba osób zakażonych w następstwie kontaktów heteroseksualnych. Zdarzają się przypadki, w których kobieta została zakażona HIV przez swojego pierwszego i jedynego partnera seksualnego. Przeniesienie HIV z matki na dziecko możliwe jest podczas ciąży, porodu, a także w następstwie karmienia piersią. Najczęściej dochodzi do tego w czasie porodu (75%), znacznie rzadziej przed trzecim trymestrem ciąży (10%), a 10 – 15% zakażeń dzieci jest konsekwencją karmienia ich piersią przez matki zakażone HIV. Przed wprowadzeniem profilaktyki zmniejszającej ryzyko przeniesienia zakażenia HIV z matki na dziecko odsetek takich zakażeń wynosił w Europie 15 – 20%, w USA 16 – 30%, w Afryce 25 – 40% i 13 – 48% w Azji Południowo- Wschodniej. W krajach Europy Zachodniej, w których ponad 70% kobiet zakażonych HIV otrzymuje skojarzoną terapię antyretrowirusową w czasie ciąży, a w 66% przypadków rozwiązanie następuje przy pomocy elektywnego cesarskiego cięcia, częstość zakażeń HIV u dzieci wynosi około1,0%. W Wielkiej Brytanii w ciągu ostatnich 10 – 15 lat częstość zakażeń wertykalnych HIV zmniejszyła się z 25% do mniej niż 1%, wówczas gdy kobiety były świadome swego zakażenia. W Szwecji, w której narodowy program badań przesiewowych, wykonywanych u kobiet ciężarnych, został wprowadzony już w 1987 r., a od 1994 r. zaczęto stosować metody zapobiegające przeniesieniu zakażenia z matki na dziecko, odsetek zakażeń wertykalnych zmniejszył się z 24,7% w latach 1985- 1993 do 0,6% w latach 1999-2003, a później nie obserwowano takich zakażeń. W Polsce w latach 1989 – 1994 odsetek okołoporodowych zakażeń HIV wynosił 25%, w latach następnych zmniejszył się do 21,4%, zaś u dzieci, których matki otrzymywały profilaktycznie AZT (zydowudyna) obniżył się do 1,8%. Jednakże ryzyko przeniesienia HIV na dzieci matek nieświadomych zakażenia, więc nieleczonych podczas ciąży i porodu wynosi 40%. Ciągle jeszcze zdarza się rozpoznanie zakażenia HIV u kobiety dopiero po rozpoznaniu AIDS u jej dziecka. Zakażenia wertykalne dzieci nie powinny się zdarzać. Od 1994r. wiadomo, iż podawanie tylko jednego leku kobiecie ciężarnej (AZT, zydowudyny) zmniejsza ryzyko transmisji wertykalnej. W późniejszych latach wykazano, iż elektywne cesarskie cięcie dodatkowo zmniejsza to ryzyko. Obecnie wiadomo też, iż także inne leki antyretrowirusowe mogą być skutecznie stosowane w profilaktyce zakażeń wertykalnych. Jeśli kobieta zakażona HIV jest świadoma swojego zakażenia, w czasie ciąży przyjmuje leki antyretrowirusowe, ciąża jest rozwiązana poprzez elektywne cięcie cesarskie, wówczas ryzyko zakażenia HIV jest mniejsze niż 1%. Praktycznie kobiety świadome swojego zakażenia, otrzymujące profilaktykę zakażeń wertykalnych rodzą zdrowe dzieci. Jednak ciągle rodzą się w Polsce dzieci zakażone HIV. Według danych Państwowego Zakładu Higieny w 2008 r. zakażenie HIV rozpoznano u 12 dzieci matek zakażonych HIV, u 4 dzieci rozpoznano AIDS. W Polsce zakażenia wertykalne u dzieci rozpoznawane są późno, średnio powyżej 2 roku życia, często na etapie znacznego zaawansowania choroby. Tak późne rozpoznania dotyczą dzieci matek, które nie wiedziały o swoim zakażeniu HIV. Dla zwiększenia częstości rozpoznawania zakażeń HIV u kobiet ciężarnych i zapobieżenia transmisjom wertykalnym zespół ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego opracował rekomendacje dotyczące zapobiegania perinatalnej transmisji HIV, opublikowane na początku 2009r. (pełny tekst rekomendacji dostępny jest na stronie internetowej czasopisma).
Światowe badania w kierunku wykrywania wirusa HIV u kobiet w ciąży Międzynarodowe zalecenia dotyczące HIV/AIDS i praw człowieka, sformułowane w 1997r. przez Organizację Narodów Zjednoczonych, zalecają stosowanie trzech zasad dotyczących testowania w kierunku HIV: testy muszą być poufne, musi im towarzyszyć przekazanie właściwych informacji, mogą być wykonywane tylko po uzyskaniu świadomej zgody pacjenta/pacjentki. W początkach epidemii HIV/AIDS testy w kierunku zakażenia HIV wykonywano tylko kobietom ciężarnym należącym do grup podwyższonego ryzyka. Jednak doświadczenia wielu krajów wskazywały, iż nie było to skuteczne. Lekarze często zakładali, iż ich pacjentki nie wykazują ryzyka zakażenia HIV, zaś kobiety niewłaściwie oceniały swoje ryzyko, przekonane, iż pozostawanie w stałym związku chroni je przed zakażeniem. Mimo to na przykład w Australii od 1998r. zaleca się oferowanie testów kobietom należącym do grup podwyższonego ryzyka. Stosowane obecnie w większości krajów świata strategie dobrowolnego testowania wykorzystują podejścia określane jako opt-in lub opt-out. W strategii opt-in test proponowany jest przez lekarza rodzinnego lub ginekologa, towarzyszy temu przekazanie istotnych informacji dotyczących HIV/AIDS przed testem, konieczne jest też uzyskanie świadomej zgody każdej pacjentki, ustnej lub pisemnej. W strategii opt-out test na HIV wykonywany jest rutynowo wraz z innymi badaniami wykonywanymi przez kobietę ciężarną, ale wymagane jest powiadomienie pacjentki o wykonaniu testu traktowanego jako badane rutynowe i o możliwości odmowy jego wykonania lub odłożenia na później, nie jest konieczne uzyskiwanie zgody pacjentki. W USA zalecenia z 2006r. stanowią, iż testy przesiewowe w kierunku HIV powinny być częścią rutynowych badań wykonywanych u wszystkich kobiet ciężarnych, nie jest konieczne uzyskiwanie pisemnej zgody na test, a zgoda na opiekę medyczną powinna być uznawana za zgodę także na test w kierunku HIV, chyba że pacjentka odmówi jego wykonania (opt-out); powtórny test w trzecim trymestrze ciąży zalecany jest w jurysdykcjach z podwyższoną częstością zakażeń HIV u kobiet w ciąży. Zwolennicy strategii opt-out podkreślają, iż jej wprowadzenie powoduje zmniejszenie się częstości odmów wykonania testu przez kobiety ciężarne. W kanadyjskim stanie Alberta wprowadzenie w 1998r. podejścia opt-out spowodowało już w ciągu pierwszych 4 miesięcy zmniejszenie odsetka odmów do 4,7%, w 1999r. do 3,3% i w 2000r. do 1,7%. W żadnym z krajów Unii Europejskiej nie jest zalecane obowiązkowe wykonywanie testów na HIV. W niektórych krajach, jak Francja, Finlandia, Szwecja i w regionie autonomicznym Hiszpanii – Galicji lekarze zobowiązani są do oferowania testów na HIV wszystkim kobietom ciężarnym. W Holandii test oferowany jest wszystkim kobietom w ciąży w ramach standardowej opieki nad kobietami ciężarnymi od 2004r. Republika Czeska i Estonia stosują także podejście opt-out. W 11 krajach (Austria, Finlandia, Francja, Hiszpania, Irlandia, Litwa, Łotwa, Niemcy, Portugalia, Słowacja, Wielka Brytania) stosowane jest opt-in. W Danii w 1994r. wprowadzono powszechne badania przesiewowe w kierunku zakażeń HIV, jednak od 1997r., z powodu niskiej częstości zakażeń u kobiet ciężarnych, zaczęto wykonywać testy tylko kobietom ciężarnym należącym do grup ryzyka, takich jak imigrantki z krajów o dużej częstości zakażeń HIV, kobiety mające wielu partnerów seksualnych, kobiety mające zakażonego HIV partnera, przyjmujące narkotyki w iniekcjach, kobiety sprzedające usługi seksualne i kobiety, których partnerzy należą do grup ryzyka. Na Malcie, gdzie częstość zakażeń HIV jest bardzo mała, badania przesiewowe wykonywane są tylko u kobiet mających większe ryzyko zakażenia HIV, a także u kobiet będących pacjentkami klinik leczących choroby przenoszone drogą płciową lub w przypadku ciąż pozamałżeńskich. W Wielkiej Brytanii początkowo badano tylko kobiety należące do grup ryzyka, jednak ta strategia okazała się nieskuteczną, tak więc w 1999r. wprowadzono powszechne badania w kierunku HIV. Nie wszyscy eksperci opowiadają się za podejściem opt-out. Niektórzy obawiają się, iż wprowadzenie takiego podejścia może spowodować, iż kobiety nie będą informowane o wykonaniu w badaniach prenatalnych testów w kierunku HIV, co sprawi, iż testy staną się obowiązkowe. Z kolei obowiązkowe testy mogą przyczynić się do tego, że kobiety w ciąży nie będą się zgłaszały do lekarzy lub będą się zgłaszały bardzo późno. Brak informacji dotyczących HIV może sprawić, iż kobiety będą sądziły, iż ryzyko wykonania testu na HIV nie jest większe, niż ryzyko wykonania innych badań wykonywanych w ramach opieki perinatalnej, co nie jest prawdą. Konsekwencje dodatniego wyniku mogą być poważne dla dalszego życia kobiety, także dla jej związku, co z kolei może odbić się niekorzystnie na opiece nad dzieckiem. Kobiety, które nie uzyskają informacji dotyczących HIV przed podjęciem decyzji mogą obawiać się, że odmowa wykonania testu może spowodować oskarżenia o zaniedbanie dziecka, wpłynąć niekorzystnie na jakość opieki okołoporodowej. Przeciwnicy opt-out podkreślają, iż przekazanie właściwych informacji przed wykonaniem testu sprawia, iż kobiety decydują się świadomie na wykonanie testu. W kanadyjskiej prowincji Ontario przeprowadzanie testów u kobiet ciężarnych z właściwym poradnictwem przed i po teście, po uzyskaniu świadomej zgody (optin) zwiększyło odsetek kobiet wykonujących testy z 47% w 1999r. do 76,6% w 2003r., choć w dalszym ciągu wiele kobiet odmawiało wykonania testu. Odmowy wynikały przede wszystkim z braku podstawowej wiedzy pacjentek dotyczącej HIV/AIDS. Zapobieżenie infekcji wertykalnej wymaga współpracy zakażonej HIV kobiety z lekarzem. Zmniejszenie ryzyka zakażenia dziecka wymaga od kobiety przyjmowania leków antyretrowirusowych i podawania ich później nowo narodzonemu dziecku. Chociaż schematy leków stosowanych w profilaktyce prenatalnej mogą być prostsze, niż stosowane w leczeniu osób zakażonych HIV, to jednak leki muszą być przyjmo- 17
Page 1 and 2: 50 wrzesień 2009 aktualności bioM
Page 3 and 4: wirusologia Postępowanie w przypad
Page 5 and 6: pozwalają na skierowanie kobiety d
Page 7 and 8: Przełom w profilaktyce raka szyjki
Page 9 and 10: Grupę kontrolną stanowiły 22 pac
Page 11 and 12: mikrobiologia Profilaktyka zakaże
Page 13 and 14: Szybki test ciążowy Wygodne forma
Page 15: naszych Czytelników Czytając Aktu
Page 19 and 20: od badań przesiewowych do testów
Page 21 and 22: Wysoka częstość kolonizacji ukł
Page 23 and 24: Prosta i kompleksowa diagnostyka my
Page 25 and 26: mikrobiologia Zapobieganie zakażen
Page 27 and 28: www.biomerieux.pl Zapraszamy na nas

Aktualności Nr 50 plik do pobrania (format pdf) - bioMérieux

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?