Lord Jim - eBooks

to odgadnąć. Czy uczuł, że mu się grunt spod nóg usuwa? — nie wiem. Całe dwatygodnie oczekiwał w „Domu Marynarzy”, a że tam jednocześnie było kilku innych,zebrałem o jego zachowaniu się pewne wiadomości. Zdaniem tych ludzi Jim był ponurąbestią. Cały ten czas spędził na werandzie, leżąc na bujaku, wstając tylko dojedzenia lub późnym wieczorem i włóczył się wówczas samotnie, oderwany od swegootoczenia, niezdecydowany, milczący jak duch niemający domu, w którym mógłbystraszyć.— Nie wiem, czy powiedziałem przez cały ten czas trzy słowa do jakiejś żywejistoty — rzekł i zaraz dodał — Jeden z tych ludzi z pewnością wypaplałby coś, o czymja postanowiłem nie rozmawiać, a nie chciałem, by doszło do jakiejś sprzeczki. Nie!Nie wtedy! Byłem zanadto… zanadto… Nie byłem do niej usposobiony…— Więc belka wytrzymała? Czyn, Marzenie— Tak — szepnął — wytrzymała. A przysięgam panu, że czułem, jak ustępowałami pod ręką.— Czasami stare żelastwo jest ogromnie wytrzymałe — rzekłem.Oparty o tylną poręcz fotela, z nogami sztywno wyciągniętymi i obwisłymi rękami,kilkakrotnie kiwnął głową. Trudno sobie wyobrazić coś smutniejszego. Naglepodniósł głowę i wyprostował się.— Ach, jakaż sposobność zmarnowana! Boże mój, jak zmarnowana! — krzyknął,ale to ostatnie słowo brzmiało jak jęk wydarty bólem.Znów siedział w milczeniu, strasznie tęsknym wzrokiem patrząc w dal, jakby szukająctej zmarnowanej okazji odznaczenia się; rozwarte nozdrza zdawały się chwytaćupajającą woń tej zmarnowanej sposobności. Skrzywdzilibyście mnie myśląc, że patrzyłemna to spokojnie! Ach, jakąż ten biedak miał imaginację! Widziałem w tymspojrzeniu, wlepionym w ciemną noc, jak cała jego wewnętrzna istota przeniosła siędo pełnego złudzeń państwa bohaterskich aspiracji. Nie miał czasu żałować tego,co stracił, całkowicie i naturalnie odczuwając to, czego mu się nie udało otrzymać.Był ode mnie niezmiernie daleko, chociaż siedziałem o trzy kroki od niego. Z każdąchwilą pogrążał się głębiej w nieistniejący świat romantycznych czynów. Dotarłnareszcie do samego jądra i dziwny wyraz wniebowzięcia rozlał się na jego rysach,oczy błysnęły mu w świetle świec palących się na stole: niewątpliwie uśmiechał się!Dotarł do serca, do samego serca. Był to pełen uniesienia uśmiech, jaki nigdy niepojawia ani na mojej, ani na waszej twarzy, kochani towarzysze. Przywołałem go doprzytomności, mówiąc:— Gdyby pozostał pan na parowcu, chce pan powiedzieć!Zwrócił się ku mnie ze wzrokiem zdumionym i pełnym bólu, ze zdziwioną, cierpiącątwarzą, jak gdyby zleciał na dół z jakiejś gwiazdy. Ani ja, ani wy, ani żadenz ludzi wyglądać tak nie będzie. Zadrżał, jak gdyby czyjaś zimna dłoń dotknęła jegoserca. Nareszcie westchnął. Nie byłem w litościwym usposobieniu. Taki nastrójwywołały jego sprzeczne zwierzenia.— To prawdziwe nieszczęście, że pan o tym przedtem nie wiedział! — powiedziałemzłośliwie; ale mój cios chybił, upadł u jego stóp jak zużyta strzała, a on niemyślał jej podnosić. Może nie dostrzegł nawet. Teraz, przeciągając się, rzekł.— Mówię panu, że uginało się pod ręką. Z lampą oglądałem żelazne kanty nadolnym pokładzie, gdy kawał rdzy szerokości mej dłoni odpadł sam przez się! — Rękąprzesunął po czole. — To tak skoczyło, jak coś żywego.— Musiało to być dla pana nieprzyjemne — powiedziałem mimochodem. Niebezpieczeństwo,— Więc przypuszczasz pan — rzekł Jim — że myślałem o sobie, mając na karku Śmierć, Tłumsto sześćdziesiąt osób, uśpionych na tym pokładzie, a mnóstwo innych na ogólnym,niewiedzących o niczym? Gdyby nawet był czas, nie można byłoby ich uratować,SE A 37