RapoRti i VleRËsimit pËR fËmijË - Republika e Kosovës - Zyra e ...

Vëllimi IIIStrategjia dhe Plani Nacional i Veprimit për të Drejtat e Fëmijëve në Republikën e Kosovës, 2009-2013SEKTORI I DREJTËSISË PËR TË MITUR(100% d.m.th. 73/73 të treguesve të raportuar)Kodi i Drejtësisë për të Mitur siguron një kornizë të fortë ligjore për fëmijët në konflikt me ligjin, në përputhje mestandardet e BE-së dhe ato ndërkombëtare. Kodi rregullon procedurën e shqiptimit dhe ekzekutimit të masave si dheprocedurën gjyqësore dhe të ndërmjetësimit, sistemi i drejtësisë për të mitur vë theksin mbi mirëqenien e të miturvedhe siguron që çdo reagim ndaj tyre të jetë në proporcion me rrethanat e kryesit dhe veprës së kryer. Megjithatë kavështirësi të konsiderueshme në zbatimin e dispozitave ligjore në këtë drejtim, mangësi kyçe konsiderohet të jetëmungesa e institucionit për ekzekutimin e dënimeve me masa edukative institucionale, në mungesë të institucionitfëmijët të dënuar me masë të tillë qëndrojnë në institucion të mbyllur veprim ky që për shumë arsye paraqet njëshqetësim kritik. Vërehet një shpërndarje dhe boshllëk i konsiderueshëm në aspektin e kornizës ligjore dhe atë tëpolitikave për kategoritë e tjera të fëmijëve, të tilla si viktimat dhe dëshmitarët e krimit. Mos unifikimi i politikave dhestandardeve të të punuarit me të gjitha kategoritë e fëmijëve vështirëson punën për të gjithë profesionistët si dhendikon në cilësinë e shërbimeve.Zyra për Qeverisje të Mirë/Zyra e Kryeministrit duke e konceptuar si nevojë imediate të punohet në reformimin edrejtësisë për fëmijë në Republikën e Kosovës ka aplikuar në programin kombëtar IPA 2013 me projekt propozimin“Mbështetja për Reformën e Drejtësisë për Fëmijënë Kosovë”. Projekti kap shumën e 3,250,000 euro, dhe 3 mil europritet të mbështetet nga Komisioni Europian dhe 250,000 nga UNICEF dhe pritet të filloj të zbatohet në qershor të2013. Projekti do të përforcojë kornizën ligjore dhe shërbimet për të siguruar të drejtën në drejtësi të kategorive tëndryshme të fëmijëve, dhe do të nxisë shtimin e llogaridhënies së ofruesve të shërbimeve dhe institucioneve kyçe tëdrejtësisë, po ashtu do të ndërtohet institucioni i hapur për të miturit që vuajnë masat edukative institucionale sipasKodit e Drejtësisë për të Mitur. Fuqizimit të kësaj nisme i bashkëngjitet riorganizimi i gjykatave nga Këshilli Gjyqësor iKosovës, aprovimi i ligjit për Gjykatat dhe themelimi i departamenteve për të mitur në shtatë gjykata themelore dhenë gjykatën e apelit, të cilat pritet të funksionalizohen nga data 1 Janar 2013.Objektivi 6.1: Nxjerrja dhe plotësimi i legjislacionit për drejtësinë për të miturJanë shënuar hapa pozitivë dhe të arritura të theksuara në sistemin e reformimit të drejtësisë në përgjithësi përfshirëedhe atë për fëmijë. Përgjatë vitit 2012 janë draftuar një sërë ligjesh të rëndësishme për funksionimin e sistemit tëdrejtësisë në vend, si hartimi i Kodit Penal dhe Kodit të Procedurës Penale që në dispozitat e tyre parashohin avancimine mbrojtjes së të drejtave të fëmijëve. Po ashtu është miratuar paketa e ligjeve për gjyqësorin, që parasheh njëriorganizim të të gjitha gjykatave në Kosovë në një formë që siguron më shumë efikasitet si dhe themelimin edepartamentit për të mitur. Ligji për ndihmën juridike falas i cili rregullon aspektet e ofrimit të ndihmës juridikefalas edhe për të mitur. Është draftuar ligji për ekzekutimin e sanksioneve penale dhe pritet të aprovohen në 2013,në këtë ligj parashihet që Shërbimi Korrektues dhe Shërbimi Sprovues të avancohen në nivel agjencie, përkatësishttë funksionojnë si dy organe të veçanta të administratës në kuadër të MD. Ky fakt dhe fakti se në këtë draft-ligj janëpërmirësuar edhe procedurat e ekzekutimit të dënimeve kryesore dhe dënimeve alternative, duke i përafruar këtoprocedura me standardet më të avancuara evropiane, krijojnë avantazhe të shumta edhe në punën me të miturit.Është e nevojshme që Kodi i Drejtësisë për të Mitur të harmonizohet sipas obligimeve që rrjedhin nga Kodi Penaldhe Kodi i Procedurës Penale si dhe të sigurohemi që fëmijët viktimat dhe dëshmitarët të trajtohen nga sistemi idrejtësisë në përputhje me standardet Evropiane dhe Konventën mbi të Drejtat e Fëmijëve.Duke synuar ndarjen e pushteteve dhe siguruar pavarësinë e pushteteve në sistemin e drejtësisë është formuar KëshilliProkurorial i Kosovës, i cili ka një sistem të veçantë krahas sistemit organizativ të Këshillit Gjyqësor. Reformave të sistemittë drejtësisë i kanë paraprirë krijimi dhe funksionalizimi i shërbimeve alternative gjyqësore, përfshirë atë të noterisë,ndërmjetësimit, përmbarimit. Në vitet paraprake është vërejtur si sfidë zhvillimi i programeve të specializuaratrajnuese për të gjithë profesionistët e drejtësisë për të mitur, duke përfshirë gjyqtarët, prokurorët, avokatët,policinë, punëtorët social. Hapat e parë në këtë drejtim janë ndërmarrë me hartimin e kurrikulës trajnuese përShërbimin Sprovues të Kosovës, kurrikulës trajnuese për Shërbimin Sprovues të Kosovës, doracakun e trajnimitpër avokatët në fushën e drejtësisë për fëmijë, manualin e trajnimit për Ndërmjetësim (viktimë- delikuent për tëmitur).Përkundër sukseseve të vazhdueshme me reformat në drejtësinë për të miturit, akoma mbesin sfida të mëdha qëkryesisht kanë të bëjnë me jetësimin e kësaj kornize politike si dhe fuqizimit të kapaciteteve profesionale dhe rritjessë performancës së përditshme në zbatimin e mandatit të tyre, përfshirë kthimin e fëmijëve në përditshmëri,risocializimin dhe riintegrimin e tyre në familje, komunitet dhe shoqëri. Gjithsej, 1,772 të mitur të dyshuar30Raporti i Vlerësimit për fëmijë