dom krótka historia idei

SWOBODAdujący francuskie zwyczaje mieli przedpokoje, niewielkie pomieszczeniaulokowane między większymi pokojami, a bawialnie zwalisalonami. Chociaż określenie living-room weszło do powszechnegoużycia dopiero w dziewiętnastym stuleciu, posiadanie dwóch salonówalbo traktowanie biblioteki jako czegoś, co nazwalibyśmypokojem rodzinnym, odzwierciedlało potrzebę posiadania w domumiejsca, które byłoby mniej formalne, gdzie zachowanie mogło byćna większym luzie i gdzie towarzyskie konwenanse dałoby się usunąćalbo przynajmniej ograniczyć. Ten pomysł posiadania dwóchsalonów - z tym, że jeden był do celów oficjalnych, a drugi dorodzinnych - nie przyjął się we Francji a pochodził prawdopodobnieod Holendrów.W podziale domu uwzględniano nie tylko osobne pokoje dowspólnego użytku, jak jadalnia, bawialnia czy salon, ale także oddzielnepokoje dla wszystkich członków rodziny. Teraz, kiedy dzieciprzebywały najczęściej w domu, posiadały nie tylko swoje własnesypialnie - osobno dla dziewcząt i chłopców - ale także pokoje dozabaw i pokoje do nauki. Rozmnożenie się sypialni oznaczało zarównoinne miejsca do spania, jak i wprowadziło nowy rozdziałmiędzy rodziną a jednostką. Czynności domowe zostały podzielonepionowo: wspólne na dole, prywatne na górze. "Pójść nagórę" albo "zejść na dóY' oznaczało nie tylko zmianę piętra, aletakże łączenie się z innymi lub ich opuszczanie. Każdy miał swojąsypialnię. Ale te pomieszczenia nie były wyłącznie miejscami dospania; dzieci się w swoich pokojach bawiły, a żony i córki zajmowałyszyciem, pisaniem albo rozmówkami tete-a-tetes z przyjaciółmi.Pragnienie posiadania własnego pokoju nie polegało wyłączniena chęci odseparowania się. Wskazywało na wzrastającepoczucie odrębności - własnego rozwijającego życia wewnętrznego- i potrzebę zaspokojenia tej odrębności w sposób fizyczny.Wiele się zmieniło od XVII wieku. Pokój kobiety grającej nawirginale, którą sportretował de Witte, nie miał jasno zdefiniowanegoprzeznaczenia - czy była to sypialnia, w której znajdował sięinstrument muzyczny, czy też pokój do muzykowania, w którymstało łóżko? Nie posiadał on także określonego właściciela; kobieta114l(II!,'"I SWOBODAprzebywa w nim, ale nie jest dla nas jasne, czy to na pewno jej pokój.Natomiast gdy patrzymy na obraz Georga Friedricha Kerstinga- namalowany sto czterdzieści lat później - przedstawiający młodądziewczynę zajętą haftowaniem, nie ma żadnych wątpliwości, że tojej pokój. Do niej należą rośliny na parapecie okiennym; jej gitarai nuty leżą na tapczanie; ona wreszcie powiesiła na ścianie portretmłodego mężczyzny i przybrała go kwiatami. Oczywisty klimat intymnościnie został zaimprowizowany; nie ma tu, jak w obrazachVermeera, czegoś, co wydaje się być chwilą przemijającą. Ten pokójjest świadomie urządzony tak a nie inaczej, żeby mógł być ustroniem- własnym, spokojnym zaciszem.Fanny Price, bohaterka powieści Jane Austen Mansfield Park(napisanej rok przed powstaniem obrazu Kerstinga), miała pokój,w którym mogła "doznać od razu pociechy, gdy było jej markotnoi oddawać się myślom o bliskich sobie sprawach. Jej rośliny, jejksiążki - gromadzone od pierwszej chwili posiadania własnychoszczędności - jej biureczko i jej zajęcia związane z dobroczynnościąi sztuką, wszystko było w zasięgu ręki; a jeśli była niedysponowana,jeśli tylko muzyka mogła ją ukoić, rzadko się jejzdarzało napotykać wzrokiem przedmioty, które nie były bliskoz muzyką związane". Podobnie jak tapczan i krzesło na obrazieKerstinga, umeblowanie w pokoju Fanny było skromne i podniszczone.Zamiast ozdóbek widzimy tu pamiątki (rysunek jej nieobecnegobrata-marynarza przedstawia statek). Zarówno namalowanaprzez Kerstinga kobieta - malarka Louise Seidler - jak Fanny, mająkwiaty na parapecie i przybory do haftowania. Kersting był Niemcem,Austen Angielką, ale obraz tych pokoi przedstawiony zostałprzez oboje z podobnym wyczuciem intymności i charakteru.Jane Austen urodziła się w roku 1775, jedenaście lat po śmiercipani de Pompadour. Dwukrotnie zdarzyły się jej gwałtowne przypływytalentu, pierwszy raz kiedy miała dwadzieścia parę lat, drugina krótko przed śmiercią, w czterdziestym pierwszym roku życia.Napisała wtedy sześć znakomitych powieści. Jej życie było nijakie;stara panna, córka pastora, mieszkała z siostrą i owdowiałą matkąw Hampshire. Nic nie wskazuje na to, żeby przeżyła jakąś wielką115