You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
STYL I TREŚĆSTYL I TREŚĆ- ale - chcąc nie chcąc - ułatwiał planowanie mniejszych i wygodniejszych<strong>dom</strong>ów. Przypadkowo także wnętrza stały się jaśniejszeniż w przeszłości, ponieważ główną, architektoniczną cechą <strong>dom</strong>uw tym stylu była mnogość pomalowanych na biało okien z małymiszybkami.W Ameryce równolegle do stylu Queen Anne powstał innystyl, który historyk Vincent Scully nazwał "gontowym". Pod wpływemwczesnokolonialnego budownictwa styl gontowy przyjął sięi rozwinął w wielu rezydencjach na wschodnim wybrzeżu dziękinowojorskiej spółce architektonicznej McKim, Mead i White. Domyprzez nich budowane przyjęły wiele cech stylu Queen Anne - nieregularneszczyty, wykusze i okna, jak również portyki - ale byłyprzeważnie budowane z drewna i kryte gontami. Chociaż początkowoużywano stylu gontowego do budowy dużych <strong>dom</strong>ów, słownictwookazało się tutaj bardzo giętkie i poszczególne elementytego stylu nadawały się również do <strong>dom</strong>ów małych, np. do wakacyjnych<strong>dom</strong>ków na Cape Cod. Z czasem w ogóle przestał byćstylem i stał się amerykańskim sposobem na budowanie małych,podmiejskich <strong>dom</strong>ów, bardziej lub mniej ozdobnych w zależnościod budżetu, z gontami lub bez, czasami ciekawie rozwiązanych Geśliprojektowane były przez młodego Franka Lloyda Wrighta) i naszczęście przeważnie zwyczajnych i prostych.Wraz z rozpowszechnieniem się stylów Queen Anne i gontowegorozwiązany został problem urządzania małych, przyjemnych<strong>dom</strong>ów. Dom w Chicago, którego ilustrację zamieściła ChristineFrederick w swojej książce Household Engineering, był odmianąstylu gontowego, a rozplanowywano go swobodnie, pozwalając napokoje o dowolnych wymiarach, zależnie od funkcji i potrzeb. Kąciki,alkowy, nieregularnie umieszczone portyki i okna rozmaitychkształtów i wymiarów, to wszystko stanowiło pozostałość po QueenAnne, przepuszczone przez filtr amerykańskiego rozsądku. Domyw tym okresie planowano tak, żeby mogły korzystać ze wszystkichudogodnień technologicznych. A jednocześnie ich wnętrza nie różniłysię zasadniczo od poprzednich. Niektóre pomieszczenia zmieniłysię - kuchnia i łazienka przede wszystkim - ale living-room180zachował swoje ciepło i przytulność, do których ludzie już się przyzwyczaili.Kominki przestały być funkcjonalną koniecznością, terazsymbolizowały ognisko <strong>dom</strong>owe. Elementy historyczne uprościłysię - mało kogo było na nie stać - ale ich ślady pozostały. Klasycznekolumny wspierały portyki, boazerie zbliżone do georgiańskich zapewniałyelegancki wygląd jadalniom, ozdobne kinkiety oświetlałyhall. Chociaż pokoje były o wiele mniejsze, poczucie komfortu istniałoz powodu zaadaptowania elementów z siedemnastowiecznych<strong>dom</strong>ów wiejskich: siedzeń we wnękach okiennych, okienwykuszowych, oszklonych wewnętrznych drzwi - które radośniewspółegzystowały ze światłem elektrycznym, centralnym ogrzewaniemi ciągle wzrastającą ilością nowych urządzeń.Jesteśmy już bardzo niedaleko do <strong>dom</strong>u współczesnego. Ażdo początku XX wieku <strong>historia</strong> komfortu to powolna ewolucja. Nieprzerwało jej nawet wynalezienie elektryczności i "naukowego" zarządzaniagospodarstwem <strong>dom</strong>owym. Udało się jej przeżyć zniknięciesłużby i powrót do małego, rodzinnego <strong>dom</strong>u. Okazała siędostatecznie sprężysta, by przyjąć nie tylko nowe technologie, alei nowy styl życia. Ale ta zgodna równowaga między innowacjamia tradycją była bliska zachwiania z powodu ciosu wymierzonegow rozwój <strong>dom</strong>owego komfortu, który mógł drastycznie zmienićwygląd wnętrz mieszkalnych.* * *Światowa Wystawa Sztuk Zdobniczych i Nowoczesnego Przemysłuotwarta w centrum Paryża latem 1925 roku była wielkim,trwającym sześć miesięcy, wydarzeniem. W przeciwieństwiedo wcześniejszych międzynarodowych wystaw, skupiła się przedewszystkim na sztukach dekoracyjnych i pokazała ostatnie osiągnięciaw meblarstwie i dekoracji wnętrz. Wzięło w niej udział ponadsiedemnaście państw europejskich, a także Japonia, Turcja i ZwiązekSowiecki. Tylko Niemcy i Stany Zjednoczone świeciły nieobecnością(Niemcy z powodów politycznych, Ameryka z niewyjaśnionych).Po raz pierwszy (i ostatni) wystrój wnętrza zaprzątał uwagę181