Nr 223, styczeń 1973 - Znak

12 KS. MARIAN JAWORSKIlutnego "Ty", religia ezlowieka jako faktyczna odpowiedz czlowiekana poworanie go przez Eo-sIde "Ty" poz,bawiona bylaby swejontologkznej podstawy, i jako taka dla jego bytu niekonieczna,a nawet niezrozumiala.Czyz zresztq sam Moller nie dochodzi do tego rozpatrujqc ukierunkowaniebytu osobowego na transcendencj~, i ezy przez to samsobie nie przeezy? Czytamy u niego: "Transeendencja oznaczaprzekraezanie. Pewne przekraczanie dokonuje si~ w bycie osobowymjuz przez wychodzenie ku drugiemu czlowiekowi i konkretnymby tom. Ale w takim przekra.czo.niu daje ~nac 0 sobie dalszeprzekraczanie skierowane ku bytowi w og6le. Wlasnie wtedy, gdyzastanawiamy si~ nad nastawieniem czlowieko. na drugiego czlowiekai no. swiat, musimy si~ spyto.c, czy takie nastawienie i komunikaojaSq w zasadzie mozliwe, jesli nie tkwiq korzeniami w jakiejs podstawowej lqcznosci. A to. lq cznosc podstawowa wskazujezn6w no. wewnqtrzludzkq komunikacj~, poniewaz byt ludzki jestskoQIlczony i pozostaje skonczony i poniewaz nawet cala pot~g aosoby nie potrafi usunqe tej skonczonosci; raczej stale na nowo j'lpotwierdza. Wszelka reduk cja tut.aj zawodzi. Redukcja do materiijest niemozliwa. Wlasnie przez to, ze materializm dialektycznyu znaje r6znk~ mi~dzy materiq a swiadomosciq, stawia on w rzeezysamej pod znakiem zapytania gloszony przez siebie zwiqzektej r6znicy z materiq. Tylko jedna silo. moze tu bye uzasadniona ­mianowicie to., kt6ra kryje w sobie mozliwose duchowego i materialnegobytu. - W ten spos6b byt ludzki jako punk t wyjsciai centrum oznacza wprawdzie z jednej strony wielkosc czlowiekaw zestawieniu z wszystkim, co w swiecie nie jest czlowiekiem,z drugiej jednak strony k ryje w sobie wskazywanie czlowieka pozasiebie. Czlowiek jest centrum, bo jest czyms najdoskonalszym, gdyehodzi 0 mozliwosci bytu na tyro swiecie. Ale czlowiek nie jestczyms ostatecznym, bo jego mozliwose bytu poz,ostaje mimo wszystkoograniczona·. Czlowiek nie jest wszechmocny i nie moze takims i ~ stac. Zresztq nawet gdyby czlovviek mial si~ dalej rozwinqcw jakiegos nadczlowieka, to i taki nadczlowiek pozostalby skonczonyi nie stalby si~ nigdy czyms absolutnym. - W otwarciu si~ezlo'wieka na drugiego czlowieka kryje ' si~ otwarcie na cos wyzszego.Przed czlowiekiem st.aje zadanie realizacji tego otwarcia si~.P ytanie, w jaki spos6b czlov,dek to potrafi, jest powaznym problemem filozoficznym, kt6ry na1lezy do antmpo.}ogii filozoficznej,2 jednoczesnie wybiega poza jej granice. Pytanie to wybiega pozag ranice antr.opologii filozoficznej, poniewaz czlowiek jest istotq,kt6ra wykracza poza granice siebie samej".33.. j . w., 65-66.