Nr 223, styczeń 1973 - Znak

6KS. MARIAN JAWORSKiczlowieka; ze ja jestetm centrum istnienia, bo to jestem ja, i takzet y nim jestes i ty istniejesz tu - czy istnieje mozliwose rozswietleniatej tajemnicy rozgrywajqcej si~ w duchu?" 17 ."Tkwienie w sob i e", "przynalezenie tylko do siebie" wskazuje,ze osaba jest tym samym jedynosciq, niepowtarzalnosci'l . ,pwap elnia (jaka odpowiada poj ~ ciu os·oby) to nie tylko konkretnose,to juz raczej jedynose i niepowtarzalnose" - stwierdza KardynalWojtyla. Na podstawie tego faktu Guardini zapytuje: "Czy wystarczydla ustalenia elementarnej formy porz'ldku policzye osoby? ­i ci'lg nie: "Mozna policzye postacie, jednostki, osobowosci - czymozna jednak zachowuj'lc :i'stot~ osoby, powiedziee sen.sow nie:'dwie osoby'? Mozna powiedziee 'jedna przyjazn', 'jedno malzenstwo';wtedy domniemywamy osohoWq dwoja'kose, kt6ra kryje si ~p od jednq przekraczaj'lcq siebie, z gory pom yslanq .postaciCj ­ale dwie osoby? Tu myslenie napotyka na opor. W tym kierunkuotwiera j'l si~ zadania, jakie staw ia lu dzka godnose. One wymagajqtak wielkiego duchowego wysilk u, morainego pogl~bienia i egzystencjaInej powagi, ze czlowiek cofa si~. Lekcewazy sobie spraw~ ,przeocza osob~ i zachowuje si~ tak, jakby tylko z indywiduami,cz ~s to nawet tylko z fizy.cznymi pojedynczymi jednostkami".18Osoba, jako byt, kt6ry istnieje w sobie i przynalezy do siebie,negatywnie znaczy, ze nikt w swoim wlasnym bycie nie moze byezawlaszczony przez zadn'l instancj ~ nie moze bye przez zadnCj in­Ii'l osob~ wykorzystany, Je cz sam dia siebie jest ceIem; nikt niemoze zajqe miejsca drugiego. Kazdy odpowiada za siebie. 19 -Guardini obrazu je to dalej w sposob nast~puj Cj cy: "Mo g~ zyew czasie, w kt6rym panuje niewolnictwo, a wi~c w ustroju, gdziejeden czl()wiek kupuje drugiego i rozporzqdza nim. Ale nabywcasprawuje wladz~ nie ,nad osobq, Iecz jedynie nad istotq psychofizycznq,i to przy zasto ~owaniu opacznej k artegorii: traktuje j'l mianowiciena rowni ze zwierz~ciem . Sarna osoba natomiast wymykasi ~ owej relacji, jaka wynika z zawlaszczenia".20 Osoba i tylkoosoba stanowi 0 sobie.Zatrzymajmy si~ jeszcze chwiI~ nad tym aspektem znaczeniowyrn bycia osob q: osoba stanowi 0 sobie. Z jakqkolwiek rzeCZqwi qz~ jakies znaczenie, sens i w ten podstawowy sposob stanowi~o niej. (Cos jest dla m nie drzewem, drog'l, kaw'l itp.). W stosunkudo osoby jest to niemozIiwe. Osoba sarna stanowi 0 sobie, nadaj'lCsens calemu swemu bytowi i kazdej swej czynnosci. Czym i ja­17 Swiat i osoba, 182." j. w., 181. II j . w., 176-177. .. j. w., 176.