Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
¹ 10 (<strong>25625</strong>)<br />
8 2018-òž àð 8-òž òóëûñïàë ДЫШЕТОН<br />
www.udmdunne.ru<br />
d<br />
1-ТӤ КЛАССЭ ГОЖТОН<br />
Одӥг гимназия - ӧжыт!<br />
Малы школае кузь черод кылдэ<br />
Åëåíà ÑÊÂÎÐÖÎÂÀ<br />
Øêîëàîñûí ìûíý 1-òž<br />
êëàññý ãîæòžñüêîí.<br />
Âûëü äûøåòñêîí àðûí<br />
Êóçåáàé Ãåðä íèìî<br />
ãèìíàçèûí âîçüìàëî<br />
75 ïèíàëýç, íîø<br />
ìûëêûä êàðèñü¸ñ òóæ<br />
òðîñ.<br />
Дасяськон<br />
8 ÷àñûí Ÿóêíà èê ãèìíàçèëýí<br />
ôîéåàç êûç¸ ïàëà<br />
àíàé-àòàé¸ñ ñûëî íè âàë.<br />
- Òž ãîæòžñüêûíû<br />
ëûêòýìûí-à? - þàñüêî.<br />
- Ìèëÿì ÷åðîäìû âàíü,<br />
íîìåðîêú¸ñ ëþêûëýìûí íè,<br />
- âàçå ïóìèòàì îãåç âîðãîðîí.<br />
Ïûðîí ïàëàñü šќê âûëûñü<br />
âåê÷è âîæ òåòðàäåç<br />
ñ¸òžçû. Òàòûí îã 4 áàìûí<br />
íèìòóëú¸ñ ãîæúÿìûí íè. 77<br />
ìóðò ëþêàñüêåì.<br />
- Êó ÷åðîä êûëäžç? - òóíñûêúÿñüêèñüêî.<br />
- Àðíÿ òàëýñü àçüëî, òàíè<br />
óê 25-òž ÿíâàðü ïóñúåìûí, -<br />
âàëýêòî ìûíûì.<br />
Íûðûñü<br />
èê<br />
ãîæòžñüêèëëÿì Àáðîñèìîâú-<br />
¸ñ. Êûòûñü ñûŸå ìàëïàí éûðàçû<br />
ëûêòýì?<br />
- Ìè òàò÷û øêîëàå äàñÿí<br />
êóðñú¸ñû íûëìåñ<br />
íóëëžñüêîì, - øóî êóçïàëú-<br />
¸ñ. - Ìûëêûä êàðèñü¸ñ òðîñ<br />
ëóîçû øóûñà, àçüëàïàë èê<br />
øќäžìû, ñîèí áèíüãîçûåç<br />
êûðìîíî êàðèñüêèì.<br />
Îçüû àðíÿ Ÿîæå òåòðàäå<br />
âûëü íî âûëü íèìòóëú¸ñ<br />
ïûðèçû. 31-òž ÿíâàðå àíàéàòàé¸ñ,<br />
îãàçå ëþêàñüêûñà,<br />
÷åðîäçýñ ÷àêëàçû - òàò-<br />
÷û 56 ìóðò âóèç, ñîîñëû ïóñ<br />
ëþêûëžçû. 1-òž ôåâðàëü óå<br />
íî êóä-îãåç äîðàçû ќç êќëý -<br />
âîøúÿñüêûñà äåæóðñòâî íóèçû,<br />
óé Ÿîæå íîêûŸå âûëü<br />
÷åðîäú¸ñ ìåäàç êûëäý øóûñà.<br />
Ìóìû-áóáûîñ ðîñ-ïðîñ äàñÿñüêèëëÿì:<br />
êîòüêóäžçëýí<br />
ãîæòýìûí íè øêîëàå çàÿâëåíèåç<br />
- ñîå ãèìíàçèëýí<br />
ñàéòûñüòûç øåäüòûíû ëóý.<br />
Ìàëû, ïå, êîìèññèëýñü óæçý<br />
òîêìà šåãàòûñà óëîä.<br />
- Òóííý êîòüêóäžç òóëêûìúÿñüêå,<br />
ýêçàìåíú¸ñûí<br />
íî òàçüû ќé ñþëìàñüêûëû<br />
êàäü, - âåðà Îëüãà Êóçüìèíà.<br />
- Òóæ êóðåêòžñüêî: ÷åðîäûí<br />
ìè 31-òž, íîø èíòû 30<br />
ãèíý, øóî.<br />
Милемлы матын…<br />
Íÿëòàñ âåðàñà, âàíü òà<br />
êåíåøîí œó÷ êûëûí ìûíý.<br />
Ãèìíàçèå êóðèñüêèñü¸ñ òðîñýç,<br />
ïå, óäìóðò êûëûí «âàëàìîí»<br />
ãèíý âåðàíû áûãàòî.<br />
Èñüêå, ìàëû îäíî óäìóðò<br />
äûøåòñêîíòžå êóðèñüêî?<br />
- Ãèìíàçèëû ìàòûí<br />
óëžñüêîì, - øóî îãú¸ñûç.<br />
- Òàòûí íûðûñåòž ñìåíàûí<br />
ãèíý äûøåòñêî. Òà ïàëàñü<br />
34-òž íî 76-òž øêîëàîñ<br />
nazaccent.ru<br />
íûëïèîñûí òûìèñüêåìûí.<br />
Îò÷û òàê íî ñþðûíû ëóîç, -<br />
âàòñàëî ìóêåòú¸ñûç.<br />
- Ïðîäë¸íêà âàíü êàäü, -<br />
øóî êóèíåòžîñûç.<br />
- Ìèëÿì óäìóðò âûæûîñìû,<br />
àñüìåîñ âåðàñüêûíû óì<br />
áûãàòžñüêå, íûëïèîñìû êîòü<br />
ìåä äûøåòîçû, - âåðàçû êóäîãåç.<br />
Ñîáåðå àñüñýîñ èê þàëî: -<br />
Íîø òàòûí âåðàñüêûíû ãèíý<br />
äûøåòî-à, ÿêå ëûäœèñüêûíû<br />
íî, ãîæúÿñüêûíû íî óäìóðò<br />
ñÿìåí êîñîçû-à?<br />
- Êîíå÷íî, êîñîçû, -<br />
ìåŸêûòžñüêî. - Òàíè ïèå 4-òž<br />
êëàññûí, ñîîñëýí àðíÿÿç 3<br />
ïîë óäìóðò êûë.<br />
- 11-òž êëàññûí íî<br />
äûøåòî-à? - óã îñêî âåðàìåëû.<br />
- Ìà, êûçüû ñîòýê? Òà óäìóðò<br />
ãèìíàçèÿ óê, - øóèñüêî.<br />
- Êûçüû êå äûøåòîçû íè,<br />
ãóðòý êàíèêóëý êåëÿëîì àé,<br />
äûøîçû... - âåðàëî ìûíûì.<br />
Òà ÷åðîäûñü ïóìèòàé òîäìîìå<br />
íî - Ñâåòëàíà Èñàêîâàåç.<br />
4 àð òàëýñü àçüëî ìè òàçüû<br />
âîçüìàñüêûñà ïóêèì íè. Ñîêó<br />
÷åðîä 4 ÷àñûí Ÿóêíà ëþêàñüêèç,<br />
ãîæòžñüêîí íóíàçå áåðå<br />
êóòñêèç, ñîèí êîðèäîðûí êàëûê<br />
òûìèñüêåìûí âàë.<br />
- Òóý èíòûëû âîæìàñüêîí<br />
óêàòà çîë, - øóý Ñâåòëàíà<br />
Âàëåíòèíîâíà. - Îãëàñÿíü<br />
óìîé, àíàé-àòàé¸ñ àñüñýîñ<br />
ðàäúÿñüêûíû áûãàòî,<br />
êåðåòîí-æóãèñüêîí óç ëóû.<br />
Ìîí òàíè ÷åðîäûí êóèíåòž.<br />
Îçüû êå íî ñþëìàñüêèñüêî,<br />
óæûñü íî òóííý êóðèñüêè.<br />
Êàðòý êîìïüþòåð àçüûí<br />
ïóêå - êóí óñëóãàîñ ïûð ãèìíàçèå<br />
ãîæòžñüêûíû ÷àêëà.<br />
Ìóêåò ëàñÿíü ó÷êîíî êå, óäìóðò<br />
ãèìíàçèå êóðèñüêûíû<br />
áûãàòý êîòüêèí - íûëïè<br />
òîäý-à, âàëà-à àíàé êûëçý -<br />
þàñü ќâќë.<br />
Êóçåáàé Ãåðä íèìî ãèìíàçèå<br />
øåä¸í ïîííà àíàé-àòàé¸ñ âîæìàñüêî.<br />
Беромисьёс но<br />
дыртӥсьёс<br />
9 ÷àñ áåðå ëûêòžñü¸ñ òðîñãåñ<br />
ëóèçû. Êóä-îãåç ÷åðîä ñÿðûñü<br />
òîäžëëÿìòý. Ñîèí, òàìûíäà<br />
êàëûêåç àäœûñà,<br />
ñèíú¸ññû èê ïèòûðñêî. Íî<br />
ñîîñòû íîêèí óã æàëÿ: áåðîìåìú¸ñ<br />
÷åðîäëýí ìûøêàç<br />
- 80-òžîñûç - èíè. Ìûíûì<br />
òàîñ óêàòà æàëü ïîòî, ìàëû<br />
êå øóîíî ûìíûðú¸ññû òóæòóæ<br />
óäìóðòýñü. Ñîîñ ïàéìî,<br />
íîø ñïîðúÿñüêûíû óã íî<br />
ìàëïàëî.<br />
- Óäìóðò êûëúÿ êîòü<br />
êûŸå êå ýñêåðîí ìåä ëóûñàë,<br />
- øóî áåðîìåìú¸ñ, - êûçüû-î<br />
óäìóðò ãèìíàçèå îëîêèíý íî<br />
áàñüòûíû ëýç¸?<br />
Íîø ÷åðîäýç ðàäúÿñü¸ñ<br />
òóæ øàïëûåñü: îãåç àòàé òàòûñü<br />
îõðàííèêåí Ÿîø 216-<br />
òž êàáèíåò äîðû (Ÿàïàê<br />
îòûí îðò÷îç ãîæòžñüêîí)<br />
òóáàç. Êèí òîäý, îëî, êûŸå<br />
êå øќðò÷èîñ îò÷û ïûðûíû<br />
áûãàòžëëÿì íè. Âàõòàûñü<br />
âîçüìàñüêèñü òóííý<br />
«âèòüëû» óæà. Íûëïèîñ<br />
òóðíèêåò âàìåí êàðòî÷êàåí<br />
ãèíý ïûðûíû áûãàòî,<br />
äûøåòžñü¸ñòû, âàëàìîí,<br />
òîäìàëî, íîø íûðûñüñý<br />
ëûêòžñü¸ñòû ñîêó èê<br />
ñèíçû âèñúÿ. Òóííý òàòûí<br />
øûð íî îðò÷ûíû óç áûãàòû.<br />
Îçüû êûëäýì ÷åðîäýç íîêèí<br />
çóðêàòžñü, êóàøêàòžñü ќç<br />
ëóû.<br />
10 ÷àñ êîòûðûí ÷åðîäûñü<br />
íûðûñåòž 10 ìóðòý êûêåòž<br />
ýòàæå òóáûíû ëýçèçû. Џàï<br />
ñîêó èê þãäóðåç ÷àêëàíû<br />
âóèç ïîëèöåéñêîé íî.<br />
216-òž êàáèíåòûí àíàéàòàé¸ñòû<br />
ïóìèòàíû äàñåñü<br />
èíè. Òàòûí ãèìíàçèëýí äèðåêòîðåçëýñü<br />
óæçý áûäýñúÿñü<br />
Âëàäèìèð Âîëêîâ, äèðåêòîðëýí<br />
âîøòžñåç Îëüãà<br />
Êóçíåöîâà, ïîê÷è êëàññú¸ñëýí<br />
çàâó÷ñû Ñâåòëàíà<br />
Èëüèíà, ëîãîïåä Ðèììà Îâñÿííèêîâà<br />
ïóêî. 1-òž ôåâðàëå<br />
ãîæòžñüêûíû âèñúÿìûí<br />
2 ÷àñ ãèíý. Êèí ќç<br />
âóòòû, ñî áûãàòîç íà ëûêòûíû<br />
ìóêåò äûðúÿ - ãèìíàçèå<br />
ãîæòžñüêîí 5 óæàí<br />
íóíàë Ÿîæå ìûíîç, òà ãðàôèê<br />
ïîòòýìûí øêîëàëýí<br />
ñàéòàç. Íî óæïóì ìóêåòûç<br />
áîðäûí: èíòû âàíüìûçëû<br />
óç òûðìû.<br />
Кин понна<br />
удмурт гимназия?<br />
- Ìè óæàñüêîìû áûäýñ Óäìóðòèëû.<br />
Êîòüêóä ìûëêûä<br />
êàðèñü áûãàòý ãèìíàçèå êóðèñüêûíû.<br />
Îçüû êå íî òðîñ-<br />
ВОШТӤСЬКОН<br />
Выль директор<br />
ñý èíòûîñìåñ âèñúÿñüêîìû<br />
Êóçåáàé Ãåðä íèìî íûëïè<br />
ñàäý âåòëžñü¸ñëû - ñûŸåîñ<br />
òóý 46 êóçÿ. 30 èíòûìû òóííýëû<br />
áóø. 3-òž àðçý ãèìíàçèå<br />
ãîæòžñüêûíû ëóý<br />
2 ñÿìåí: çàÿâëåíèå âàéûñà<br />
íî êóí óñëóãàîñûí ñàéò<br />
ïûð êóðèñüêûñà, - øóý äèðåêòîðëýñü<br />
óæçý áûäýñúÿñü<br />
Âëàäèìèð Âîëêîâ.<br />
Âëàäèìèð Âàñèëüåâè÷<br />
âåðàìúÿ, 15 èíòû<br />
ëóîç «óëýï» ÷åðîäûí<br />
ñûëžñü¸ñëû, ñîìûíäàåç èê<br />
- Èíòåðíåò ïûð êóðèñüêèñü¸ñëû.<br />
- Ïîðòàë ïûð çàÿâëåíèîñ<br />
ñžçüûë èê ûñúÿíû êóòñêèçû<br />
- 100 ïàëà âóèçû.<br />
Âàíüìûçëû îòêàç ñ¸òýìûí.<br />
Ìàëû êå øóîíî òóííý 10<br />
÷àñûñåí ãèíý ãîæòžñüêîí<br />
çýìëûêî ëûäúÿñüêå, - øóý<br />
êèâàëòžñü.<br />
10 ÷àñûí 216-òž êàáèíåòý<br />
ïûðèçû Àáðîñèìîâú¸ñ.<br />
Àðíÿ Ÿîæå ñþëìàñüêåìçû<br />
þíìå ќç ëóû: Ñàøà íûëçû<br />
- ãèìíàçèå ñïèñîêûí. Ýëåêòðîí<br />
àìàëýí ãîæòžñüêîí<br />
êќíÿ êå œóäžç: ìûëêûä êàðèñü¸ñ<br />
òðîñ ëóýìåí, ñåðâåð<br />
îãäûðëû «îøèñüêèç». ßðàì,<br />
òàŸå ìîãœîí êåìàëû ќé âàë,<br />
îçüû êå íî œûðäûò âàêûòý<br />
êîòüêóä ñåêóíä äóíî.<br />
Äèðåêòîðëýñü óæçý áûäýñúÿñü<br />
Âëàäèìèð Âîëêîâ<br />
âåðàìúÿ, «óëýï» ÷åðîäûñü<br />
117 ìóðòý ãîæòžçû. Èíòåðíåò<br />
ïûð 190 êóðèñüêîí<br />
âóèç. Êûëåì àðûí ìûëêûä<br />
êàðèñü¸ñ 250 êîòûð âàë, òóý<br />
- 300-ëýñü ÿòûð.<br />
Îãëàñÿíü, øóìïîòûìîí,<br />
óäìóðò ãèìíàçèå ñîìûíäà<br />
êóðèñüêèñü øóûñà. Ìóêåò<br />
ëàñÿíü, éûðêóð, êûçüû<br />
òàòûí 11 àð äûøåòñêûñà,<br />
òðîñýç íûëïèîñ óã áûãàòî<br />
óäìóðò ñÿìåí âåðàñüêûíû.<br />
Èñüêå, áûäýñòý-à ãèìíàçèÿ<br />
àñëýñüòûç ìûòýì óæçý?<br />
Åëåíà ÑÊÂÎÐÖÎÂÀ<br />
Ýëüêóíûñü Êóçåáàé<br />
Ãåðä íèìî ãèìíàçèëýí<br />
äèðåêòîðåç ëóèç Òàòüÿíà<br />
Âîëêîâà. Ñî ñÿðûñü<br />
èâîðòžç Óäìóðòèûñü<br />
Äûøåòîíúÿ íî<br />
íàóêàÿ ìèíèñòåðñòâî,<br />
íèìûñüòûç ðàäúÿì<br />
êîíêóðñëû éûëïóìúÿíú¸ñ<br />
ëýñüòûñà.<br />
Òàòüÿíà Ãåííàäüåâíà Ò. Âîëêîâà.<br />
- ôèëîëîãèÿ íàóêàîñúÿ<br />
êàíäèäàò, 2012-òž àðîçü óæàìûí Ãëàçîâûñü ïåäàãîãèêàÿ<br />
èíñòèòóòûí, 2012-òž-2015-òž àðú¸ñû - Äûøåòîí óäûñýç<br />
àçèíòîíúÿ ýëüêóí èíñòèòóòûí äîöåíò ëóûñà. Ñî âàêûòý<br />
èê, 2013-òž-2015-òž àðú¸ñû, Êóçåáàé Ãåðä íèìî ãèìíàçèûí<br />
óäìóðò êûëúÿ äûøåòžñü âàë. 2015-òž àðûñåí òà íóíàëîçü<br />
ýëüêóí Òќðîëýí íî Êèâàëòýòëýí àäìèíèñòðàöèûñüòûçû<br />
ќíåð÷è ëóûñà òûðøèç. 2015-òž àðûñåí «Áèëèíãâà» óäìóðò<br />
öåíòðåí êèâàëòý.
Change language