29.03.2018 Views

qronika+230

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />

sapensio reforma _<br />

saqarTveloSi dRes arsebuli<br />

ana uruSaZe<br />

sapensio sistema ori nawilisgan<br />

Sedgeba: ZiriTadi saxelmwifo<br />

sapensio sistema da kerZo sapensio uzrunvelyofis sistema,<br />

romelic naklebadaa ganviTarebuli.<br />

saqarTvelos statistikis erovnuli<br />

samsaxuris monacemebiT,<br />

2017 wels saqarTveloSi daregistrirebuli<br />

iyo 732 000-ze meti pensiis<br />

mimRebi piri asakis mixedviT.<br />

saxelmwifo pensia regulirdeba<br />

saqarTvelos kanoniT pensiis Sesaxeb,<br />

romlis mizania saqarTvelos<br />

moqalaqeTa konstituciiTa garantirebuli<br />

socialur-ekonomikuri<br />

uflebebis realizaciis uzrunvelyofa.<br />

pensiis dawesebiT saxelmwifo<br />

adgens asakis, SesaZleblobis<br />

SezRudvisa da marCenalis dakargvis<br />

gamo piris minimaluri saarsebo<br />

saSualebiT uzrunvelyofis<br />

sayovelTao uflebas da am uflebis<br />

realizebas axdens etapobrivad,<br />

arsebuli resursebis farglebSi.<br />

pensia qalebisa da mamakacebis<br />

SemTxvevaSi sxvadasxva asakiT ganisazRvreba:<br />

qalebs pensia eniSnebaT<br />

60 wlis miRwevis Semdeg, xolo<br />

mamakacebisTvis es asaki 65 wliT<br />

ganisazRvreba.<br />

saqarTveloSi, bolo wlebis manZilze,<br />

aqtiurad ganixileboda<br />

arsebuli sapensio sistemis reformirebis<br />

sakiTxi, romelic viwro<br />

profesiul jgufebs gascda da sazogadoebriv<br />

ganxilvebSi gadaizarda.<br />

2014 wels ekonomikisa da<br />

mdgradi ganviTarebis saministro-<br />

Si sapensio reformis samsaxuri<br />

Seiqmna da im wlidan moyolebuli<br />

aqtiurad saubroben, rom sapensio<br />

sistemis reformis Semdeg axali<br />

tipis _ dagrovebiTi sapensio<br />

sistema amoqmeddeba.<br />

Tumca reforma jer kidev ar<br />

amoqmedebula. bolo informaciiT,<br />

axali sapensio sistema, romelic<br />

danazogebis Senaxvasa da 40 wlamde<br />

moqalaqeebis sistemaSi CarTvas<br />

gulisxmobs, am wlis mesame kvartlidan<br />

amoqmeddeba.<br />

ras gulisxmobs, zogadad, dagrovebiTi<br />

sapensio sistema da ra<br />

saWiroebebma ganapiroba Cvens qveyanaSi<br />

sapensio sistemis reformirebis<br />

aucilebloba?<br />

saqarTvelos mTavrobis 2014<br />

wlis 17 ivnisis dadgenileba, romelic<br />

„saqarTvelo 2020"-is saxelwodebiTaa<br />

cnobili, warmoadgens<br />

saqarTvelos socialur-ekonomikuri<br />

ganviTarebis strategias.<br />

am dokumentSi ramdenime gverdze<br />

saubaria sapensio sistemis reformis<br />

arssa da im ZiriTad maxasiaTeblebze,<br />

rac axal sistemas eqneba.<br />

kerZod: dagrovebiT sapensio<br />

sistemaSi CaerTveba yvela dasaqmebuli<br />

piri (gamoiricxeba TviTdasaqmebuli<br />

pirebi, romelTa<br />

xvedriTi wili mTlian samuSao<br />

ZalaSi sakmaod maRalia). am pirebs<br />

eqnebaT 6-Tviani periodi imisTvis,<br />

raTa uari Tqvan dagrovebiT sapensio<br />

sistemaSi monawileobaze.<br />

sxva sityvebiT, 6-Tviani vada iqneba<br />

is periodi, ra droSic monawiles<br />

sistemidan gamosvlis Sesa-<br />

Zlebloba eqneba. aRniSnulidan<br />

irkveva, rom reforma gulisxmobs<br />

naxevrad savaldebulo tipis (hibriduli)<br />

sapensio sistemis Semo-<br />

22<br />

Rebas damsaqmebelTaTvis, Tumca<br />

igi srulad savaldebuloa damsaqmeblisaTvis.<br />

reformis mixedviT, axali modeli<br />

gulisxmobs sistemaSi CarTuli<br />

dasaqmebuli piris mxridan saxelmwifo<br />

biujetSi 22%-is gadaxdas,<br />

saidanac saxelmwifo sakuTar<br />

Tavze iRebs valdebulebas, 2%<br />

mimarTos piris dagrovebiTi sapensio<br />

angariSisken. aRniSnulis<br />

paralelurad, dasaqmebuli damatebiT<br />

2%-s ricxavs sapensio fondSi,<br />

damsaqmebeli ki, Tavis mxriv,<br />

damatebiT 2%-s. aRniSnulis Tanaxmad,<br />

viRebT models, sadac xelfasis<br />

6% dasaqmebulis, damsaqmeblisa<br />

da saxelmwifos mxridan iricxeba<br />

dasaqmebulis dagrovebiT<br />

angariSze, romelsac kerZo safinanso<br />

kompaniebi marTaven. aRniSnulis<br />

garda aseve iarsebebs saxelmwifo<br />

(socialuri) pensiac, romelic<br />

pirdapir sabiujeto saxsrebiT<br />

daifareba, daefuZneba saarsebo<br />

minimums da uzrunvelyofs mxolod<br />

minimaluri saWiroebebis<br />

dakmayofilebas.<br />

Tumca ucvleli rCeba ukve arsebuli<br />

saxelmwifo sapensio sistema.<br />

yvela moqalaqe, ganurCevlad<br />

Semosavlisa, samuSao staJisa da a.<br />

S., solidarulad miiRebs pensiis<br />

ucvlel odenobas.<br />

im qveynebSi, sadac ekonomika<br />

mzardia da finansuri bazrebi ganviTarebuli,<br />

kerZo dagrovebiTi<br />

sapensio modeli amarTlebs, radgan<br />

dabandebuli pensia maRal<br />

sargebels iZleva.<br />

bolo aTeuli wlis ganmavloba-<br />

Si msoflioSi dagrovebiTi pensiis<br />

roli gaizarda da, Sesabamisad,<br />

Semcirda saxelmwifo pensiisa. sapensio<br />

reforma yvelgan gatarda<br />

qveynis specifikis gaTvaliswinebiT.<br />

arsebobs qveynebi, sadac dagrovebiT<br />

sapensio sqemaSi savaldebuloa<br />

monawileobis miReba (saxelmwifo<br />

pensiasTan erTad), aseTebia:<br />

avstralia, dania, estoneTi,<br />

fineTi, islandia, israeli, norvegia,<br />

poloneTi, slovakeTi, Svede-<br />

Ti, Sveicaria. qveynebis nawilSi<br />

dagrovebiT pensiaSi monawileoba<br />

nebayoflobiTia: italia, axali zelandia,<br />

didi britaneTi.<br />

magaliTad, latviaSi Seqmnilia<br />

samdoniani sapensio sistema. pirvel<br />

doned moiazreba saxelmwifo<br />

savaldebulo arafondiseuli sapensio<br />

sqema. masSi monawileobs yvela<br />

moqalaqe da dafuZnebulia<br />

„TaobaTa solidarobis” principze,<br />

anu momuSaves xelfasidan<br />

20% eqviTeba amJamindeli pensioneris<br />

Sesanaxad.<br />

meore doned moiazreba saxelmwifo<br />

fondiseuli, anu dagrovebi-<br />

Ti sapensio sqema. SemdgomSi pensiis<br />

odenoba damokidebulia xelfassa<br />

da sapensio Senatanebze. dasaqmebulis<br />

socialuri Senatanebi<br />

mmarTvelobaSi gadaecema banks<br />

saxelmwifos meTvalyureobis qveS.<br />

pirs SeuZlia, Tvali miadevnos Tavisi<br />

fulis brunvas. mogebac, raRa<br />

Tqma unda, piris sapensio fondSi<br />

`im qveynebSi, sadac ekonomika mzardia da<br />

finansuri bazrebi ganviTarebuli, kerZo<br />

dagrovebiTi sapensio modeli amarTlebs,<br />

radgan dabandebuli pensia maRal sargebels<br />

iZleva. bolo aTeuli wlis ganmavlobaSi<br />

msoflioSi dagrovebiTi pensiis roli gaizarda<br />

da, Sesabamisad, Semcirda saxelmwifo pensiisa.<br />

sapensio reforma yvelgan gatarda qveynis<br />

specifikis gaTvaliswinebiT. arsebobs qveynebi,<br />

sadac dagrovebiT sapensio sqemaSi<br />

savaldebuloa monawileobis miReba (saxelmwifo<br />

pensiasTan erTad), aseTebia: avstralia, dania,<br />

estoneTi, fineTi, islandia, israeli, norvegia,<br />

poloneTi, slovakeTi, SvedeTi, Sveicaria.<br />

qveynebis nawilSi dagrovebiT pensiaSi<br />

monawileoba nebayoflobiTia: italia, axali<br />

zelandia, didi britaneTi. magaliTad, latviaSi<br />

Seqmnilia samdoniani sapensio sistema. pirvel<br />

doned moiazreba saxelmwifo savaldebulo<br />

arafondiseuli sapensio sqema. masSi<br />

monawileobs yvela moqalaqe da dafuZnebulia<br />

`TaobaTa solidarobis~ principze, anu<br />

momuSaves xelfasidan 20% eqviTeba amJamindeli<br />

pensioneris Sesanaxad~<br />

ideba. am sqemis gamoyenebis dros,<br />

praqtikulad, SeuZlebelia Tanxis<br />

dakargva, radganac garantori saxelmwifoa,<br />

gansxvaveba aris mxolod<br />

mogebis odenobaSi. dagrovebi-<br />

Ti sqema latviam 2001 wels SemoiRo.<br />

mesame done aris kerZo, nebayoflobiTi<br />

fuladi sapensio danazogebi,<br />

romelic SesaZlebelia<br />

ganaxorcielon, rogorc latviis<br />

bankebTan, aseve ucxoeTis nebismier<br />

bankTan, magram, am SemTxvevaSi,<br />

arsebobs albaToba, fuli arasaimedo<br />

organizaciis xelSi aRmoCndes.<br />

aqac xelSekrulebis sagania,<br />

rogor da sad Seinaxon danazogebi<br />

pensiisTvis.<br />

Tumca manam, sanam saqarTvelo<br />

ganviTarebadi qveynebis rigebSia<br />

da bevr ekonomikur da socialur<br />

problemas ebrZvis, axali reforma,<br />

romelic ukve wlebia, inicirebulia,<br />

jer kidev ar amoqmedebula<br />

da mxolod ganixileba.<br />

„informaciis Tavisuflebis<br />

ganviTarebis instituma” Semogv-<br />

Tavaza sapensio sistemis reformis<br />

analizi, romelic detalurad<br />

ganixilavs mis arssa da im konkretul<br />

gamowvevebsa da rikebs, romelic<br />

Tan axlavs am axal modelze<br />

gadasvlas.<br />

analizSi naTqvamia, rom iseve<br />

rogorc yvela masStabur reformas,<br />

dagrovebiT sapensio sistemaze<br />

gadasvlis processac axlavs garkveuli<br />

riskebi, maT Soris, mniSvnelovania,<br />

Tu ramdenad SeZlebs<br />

ekonomika, aiTvisos sapensio fondSi<br />

akumulirebuli Tanxebi, ramdenad<br />

mdgradi iqneba sistema inflaciuri<br />

procesebis mimarT, agreTve,<br />

gasaTvaliswinebelia politikuri<br />

riskic, raTa romelime politikurma<br />

istebliSmentmma fond-<br />

Si arsebuli Tanxebi ar miiTvisos.<br />

swored mTavari kiTxva da eWvi,<br />

romelic am axali reformuli<br />

modelis mimarT Cndeba, aris is, Tu<br />

vin ganagebs dagrovil Tanxebs da<br />

vin iqneba garanti, rom moqalaqeebi<br />

sakuTari SromiT dagrovil<br />

danazogs wlebis ganmavlobaSi ar<br />

dakargaven.<br />

22 N9 (230) 20.03-26.03.2018 w.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!