19.06.2018 Views

UE Forum 46

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

FORUM_nr <strong>46</strong> / 2018<br />

32<br />

Alojzy Czech<br />

Pożegnanie<br />

z „Lipskiem”<br />

Tytułowy sześciokondygnacyjny budynek<br />

biurowo-dydaktyczny „Lipsk” stanął<br />

w 1979 roku i przypisano mu w kampusie<br />

literę „D”. Właściwie nie wiadomo,<br />

jak się pojawił w kompleksie akademickim.<br />

Posadowiono go za Rawą, w które<br />

to miejsce plany poszerzania uczelni<br />

dotąd nie sięgały. U progu lat 60. ubiegłego<br />

wieku brano pod uwagę kilka<br />

wariantów rozwoju kampusu, lokowanego<br />

na zachód od ul. Bogucickiej, zakładających<br />

wyburzenie części kamienic,<br />

a nawet postawienie dużego obiektu<br />

biurowo-dydaktycznego na terenie przeznaczonych<br />

do przenosin byłych zakładów<br />

Kuntze & Kania, po upaństwowieniu<br />

Elewator (obecnie parking przy Aldi).<br />

Po ukończeniu nadbudowy i rozbudowy<br />

głównego budynku dydaktycznego o dzisiejszej<br />

nomenklaturze „A” w 1967 roku<br />

nastąpiła zmiana koncepcji. W wyniku<br />

zacieśniania związków z potężnym<br />

wtedy Ministerstwem Górnictwa i Energetyki<br />

w 1973 roku pojawił się od strony<br />

wschodniej budynek „B”, na miejscu<br />

baraków, wcześniej adaptowanych przez<br />

jakiś czas na miejsca noclegowe dla słuchaczy.<br />

Mniej więcej z rozpoczęciem prac<br />

nad wznoszeniem budynku „D” ruszyły<br />

ślimaczące się kilkanaście lat roboty<br />

budowlane przy obiekcie sportowym „C”.<br />

Tyle że z „Lipskiem” poszło szybko.<br />

Był eksportowym produktem myśli konstrukcyjnej<br />

niemieckiego państwa robotników<br />

– NRD. Zaprojektowany został<br />

w Kombinacie Lekkiego Budownictwa<br />

Metalowego w 1969 roku w Lipsku –<br />

stąd wzięła się nazwa tych obiektów.<br />

Fazę gotowości seryjnej produkcji osiągnięto<br />

w 1975 roku. Budynki wznoszone<br />

były w stalowej konstrukcji szkieletowej<br />

z zewnętrzną ścianą osłonową z profili<br />

aluminiowych, w które montowano<br />

barwione płyty szklane w dwóch kolorach:<br />

pomarańczowoczerwonym i niebieskozielonym.<br />

Uczelniany „Lipsk” należał<br />

do pierwszego typu. Konstrukcję nośną<br />

we wnętrzu stanowiły profile stalowe,<br />

a w części zewnętrznej – ocynkowane<br />

profile stalowe, do których przymocowane<br />

były profile aluminiowe. W NRD rozwiązanie<br />

uważano za wyjątkowe – choć<br />

droższe od budownictwa żelbetowego<br />

z wielkiej płyty, było traktowane jako jego<br />

nowatorskie uzupełnienie.<br />

Wytwarzane masowo metalowe profile<br />

do obiektów typu „Lipsk” pozwalały<br />

na montaż typowy dla budownictwa<br />

przemysłowego. Powstał wówczas swoisty<br />

„paradygmat innowacji”, stosujący<br />

tworzenie architektury z części metalowych<br />

dostarczanych na miejsce budowy,<br />

poczytywany zarazem za dowód na efektywność<br />

gospodarowania socjalistycznego.<br />

Liczne tego rodzaju budynki pojawiały<br />

się na obszarze NRD, a także w Polsce,<br />

dokąd – szacuje się – wyeksportowano<br />

około 100–150 tych obiektów. Konstrukcja<br />

była standardowa. Stalowy szkielet<br />

miał regularne podziały wyznaczone identycznymi<br />

ramami dla każdej kondygnacji.<br />

Przez środek prostokątnej konstrukcji<br />

przebiegał korytarz, dzieląc przestrzeń na<br />

dwie nierówne części: węższą (w przypadku<br />

naszego obiektu – wschodnią) i szerszą<br />

(zachodnią). Na dłuższych elewacjach<br />

widoczny był rytm okien pasmowych,<br />

ściany krótsze miały jedną decentralną<br />

oś okienną. Sama zasada konstrukcyjna<br />

determinowała regularność i powtarzalność<br />

podziałów wewnętrznych przestrzeni<br />

biurowych, przenoszonych również na<br />

estetykę elewacji zewnętrznych w postaci<br />

podziałów ściany osłonowej. Dopełnieniem<br />

tej konstrukcji były schody, także<br />

ze stali. W gotowym budynku jedynie ten<br />

element stanowił dostrzegalne świadectwo<br />

stalowej konstrukcji.<br />

W budynku „D” był tylko jeden ciąg schodów<br />

tego rodzaju – od strony północnej,<br />

tak zwane ewakuacyjne. Zaczynały się<br />

na pierwszym piętrze, gdyż do parterowej<br />

kondygnacji od tejże strony północnej<br />

dobudowano wejście do posadowionej<br />

tam przychodni, co z całą pewnością<br />

odbiegało od oryginalnego projektu.<br />

Drugim takim elementem, wykonanym<br />

w technologii murowanej, był w pawilonie<br />

uczelnianym schodowo-windowy pion<br />

komunikacyjny, przylegający do osi głównej<br />

od strony zachodniej i poszerzający<br />

hol wejściowy.<br />

„Lipsk” w zamierzeniu miał epatować<br />

nowoczesnością zarówno formy architektonicznej,<br />

jak i konstrukcji oraz materiałów,<br />

przynosząc spodziewany prestiż producentowi.<br />

Wmontowane w aluminiowe<br />

ramy elewacyjne szklane szyby pokryte<br />

były od środka kolorową powłoką.<br />

Elewacja wschodnia / West-side facade<br />

Budynek typu „Lipsk”, Berlin, Fischerstr. 29, biurowiec wodociągów / “Lipsk” building,<br />

Berlin, Fischerstr. 29, water supply management building, źródło/source: Sztuka i przemysł<br />

/ Kunst und Industrie, Muzeum Śląskie, Katowice 2013, s./p. 255.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!