ud#30 (25743)
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
№ 30 (<strong>25743</strong>)<br />
2019-тӥ ар 23-тӥ оштолэзь 7<br />
ДУННЕ КОТЫРЕС<br />
Чебериссимо!<br />
Кызьы мон вуи Колумбие?<br />
Анастасия ПЕТРОВА<br />
Колумбие вуэмелы тани-тани<br />
5 толэзь тырмоз<br />
ни. Трос но со,<br />
ӧжыт но.<br />
Одӥг ласянь, воксё ас дорам<br />
кадь асме шӧдӥсько,<br />
мукет ласянь - иностранка.<br />
Чакласько, адӟисько,<br />
ӵошатӥсько. Мон шоры татын<br />
ӟуч виро адями шоры сямен<br />
учко ке, мон соосты удмурт<br />
синмын адӟисько. Зэм<br />
верасько, Колумбиын удмуртъёс<br />
сярысь али тодо ни. Кызьы<br />
сотэк. Таксиын но, дискотекаын<br />
но, черодын но колумбиецъёс<br />
мынэсьтым удмуртъёс<br />
сярысь лекциме кылзо.<br />
Ай мон соослы документальной<br />
кино возьмато на. Эшшо<br />
но мед шумпотозы.<br />
Нош кызьы но малы мон<br />
пӧлазы сюри?<br />
Туж кемалась ини мон<br />
синмаськемын испан кыллы,<br />
соин валче испан кылын<br />
вераськись калыкъёслэн<br />
кырӟанъёссылы, эктонъёссылы.<br />
Яратонэ будӥз, вормонтэм<br />
луиз. Малпай кӧня<br />
ке улыны испан кылын вераськись<br />
кунын. Нырысь, конечно,<br />
тодэ лыктэ Испания.<br />
Но мынам турист сямен улэме<br />
уг поты, мыноно ке - 2-3<br />
арлы. Ужзы отын асьсэлы но<br />
уг тырмы, но мон утчай, шедиз<br />
но кадь, но визаен секытгес.<br />
Дышетскыны ке - солэсь<br />
акыльтӥ ни.<br />
Одӥг ӝытэ Колумбиысь<br />
эшъёсы (соос УдГУ-ын дышетско)<br />
шуо: малы Латин<br />
Америкаысен кутскемед уг<br />
поты? Кылсярысь, Мексика<br />
- испан кылын вераськись<br />
кунъёс пӧлысь самой<br />
бадӟымез, туристлэн визаезъя<br />
6 толэзь улыны быгатод.<br />
Кылчи но журналист<br />
Туспуктӥз Анастасия ПЕТРОВА<br />
бере, уж одно ик сюроз. Со<br />
вал йырам мешокен шуккем<br />
кадь. Конечно! Малы мон<br />
азьлогес ӧй малпаськы та сярысь!<br />
Сябась.<br />
Кутски Мексикаын уж утчаны.<br />
«Скайп» пыр собеседование<br />
но ортчи, 2 толэзь ортчыса,<br />
лыкты, шуизы, англи<br />
но ӟуч кылъёслы дышетыны.<br />
Со дыр куспын рос-прос дасяськыса<br />
уг вутты, малпай.<br />
Соин ик ӧй кошкы.<br />
Эшъёсы туж сюлмасько,<br />
юаллясько, юрттыны тыршо.<br />
Шедьтӥмы ялон, Колумбиысь<br />
шыпыт но пӧсь Виявисенсио<br />
каре волонтёр кулэ<br />
шуыса. Планмы таӵе вал: волонтёр<br />
сямен мынӥсько, хостелын<br />
дунтэк улӥсько, но со<br />
А. Петрова - Колумбиын.<br />
понна хостеллы туристъёсын<br />
ужаны юрттӥсько. Со дыр<br />
ӵоже - толэзь яке кык ортчыса<br />
- уж шедьтӥсько.<br />
Капчи ӧй вал дасяськыны.<br />
Туж трос чыры-пыры информация<br />
утчано луиз: кыӵе<br />
документъёсты берыктоно,<br />
кин сое лэсьтэ, кӧня сылэ,<br />
кӧня дыр кулэ, кулэ-а медицинской<br />
страховка, одно-а<br />
прививка лэсьтоно, кытын,<br />
ку, Россиысь адямиослы визатэк<br />
кытын но кӧня пол самолётысь<br />
пересадка лэсьтыны<br />
лэземын, кыӵе Колумбиын<br />
югдур, кыӵе куазь, кыӵе<br />
дӥськут, кӧня уксё кулэ луоз,<br />
кытысь сое шедьтоно. Трос<br />
сюлмаськи.<br />
Озьы ке но лымшор Америкаен<br />
тодматскыны мылкыды<br />
ӧз быры, сомында сюлмаськонъёсты<br />
ортчыса, юнмаз<br />
гинэ.<br />
Сюресэ самолётъёсын 20<br />
час пала кыстӥськиз. Ӝыны<br />
дуннеез котыртӥ. Жади.<br />
Ижкарысь потыкум, 15<br />
градус кезьыт вал, Колумбие<br />
35 градус пӧсе вуи. Часъёсмы<br />
но пӧртэмесь. Удмуртия<br />
мынэсьтым 9 часлы азьпала<br />
улэ. Шуисько, семьяе<br />
монэ чебер дыръям уг но<br />
адӟы. Яке вазь ӵукна сайкаме<br />
бере, яке изьыны выдыкум,<br />
герӟаськиськомы.<br />
Вакчияк вераса, ӝоген<br />
татын улэме 5 толэзь луоз<br />
ни. Туж шумпотӥсько, ваньмыз<br />
луиз озьы, кызьы мынам<br />
потӥз. Мон ӵапак ас интыям.<br />
Шумпотонъёсы но,<br />
сюлмаськонъёсы но тырмыт.<br />
Мар ужасько, маин<br />
улӥсько? - юалоды. Ӟуч кыллы<br />
дышетӥсько. Татын ӟуч<br />
кылэн тунсыкъяськисьёс но<br />
вань. Туж ик трос ӧвӧл бен.<br />
Дунтэм емышъёссэс басьясько.<br />
Асьме дорын ноку<br />
адӟылымтэ емышъёс татын<br />
трос. Сиёнзы укыр ческыт,<br />
куаёно кадь. Нимысьтыз<br />
пусйысал пӧсь кизер шоколадзэс.<br />
Сое татын сырен но<br />
пичи пыжем нянен юо. Няньзэ<br />
куртчыса, сырзэ напиток<br />
пушкы поныса, м-м-м, ческытиссимо.<br />
Куазьзы пӧртэм. Конечно,<br />
асьмелэн кадь толалтэзы<br />
ӧвӧл, но, кылсярысь, Удмуртиын<br />
гужем вуыку, татын<br />
- Музъем шарлэн мукет<br />
палаз - толалтэ. Ма шуэм со?<br />
Ну кӧня ке зорылоз, пе. Сыӵе<br />
толалтэзы.<br />
Мон улӥсько Колумбилэн<br />
шоркараз - Боготаын. Татын<br />
котьку сямен тулыс. Нуназе<br />
шундыё, куддыр шунды уг<br />
пота, футболкаосын но векчи<br />
штанъёсын кыре потаськом,<br />
нош ӝыт пал салкыма. Кудог<br />
колумбиецъёс зӧк-зӧк курткаосын<br />
пото, нош вӧзазы ик<br />
удмурт ныл майкаен но кардиганэн<br />
ортче. Озьы, мон со.<br />
Но али ачим но ӵемысь кынмисько<br />
ни, мугоры шунытлы<br />
дышиз, лэся. Нош татысь калык<br />
котьку шуэ: кызьы озьы<br />
кынмиськод, тон Россиысь<br />
ӧвӧл шат? Тӥляд котьку кезьыт<br />
ук!<br />
Куд-ог стереотипъёсынызы<br />
нюръяськоно луэ. Россиын<br />
котьку кезьыт ӧвӧл, водка<br />
уг юиськы, ваньмыз мон кадь<br />
лыз синмоесь ӧвӧл, Путин сярысь<br />
номыр уг малпаськы и,<br />
вообще, мон удмурт! Озьы колумбиецъёс<br />
дано удмурт калык<br />
сярысь нош ик лекция<br />
кылзыны кутско.<br />
Трос вераны быгатысал<br />
татын тунсыко учыръёс сярысь.<br />
Нуналаз соос 5 но, 10<br />
но луо. Та шаер сярысь тросгес<br />
мед тододы вылэм. Нош<br />
соос мед тодозы асьмеос сярысь.<br />
Колумбиецъёс но удмуртъёс<br />
ӵемысь сямъёссыя<br />
тупало. Колумбиын улӥсьёс<br />
куно пумитасесь, «уг» шуыны<br />
быгатӥсьтэмесь, кырӟасесь,<br />
эктӥсесь, семьязы борды бурмемынэсь,<br />
улонлы сюлмысь<br />
ӝожтӥськисесь.<br />
Колумбиын гинэ пумиськись<br />
испан кылын вань<br />
«chevere» кылзы. «Чебер»<br />
кадь кылӥське. Сое колумбиецъёс<br />
туж ӵем верало. Маке<br />
чебер, синмаськымон, ӟеч ке<br />
- соку со «чевере». Асьмелэн<br />
кадь ик! Шуисько ук: возьмамтэ<br />
шорысь ӵем дыръя тупаськомы.<br />
Сыӵе палэнысь но<br />
сыӵе матысь калыкъёс.<br />
ПРЕМИЯ<br />
Кужмо «КУАТ»<br />
Августина МИХАЙЛОВА<br />
Удмурт шаермы котырын<br />
пӧртэм калыкъёс<br />
уло, кылсярысь, поръёс.<br />
Шумпотымон,<br />
соослэн вашкала сямйылолъёссы<br />
туж умой<br />
утиськемын. Но соин<br />
валче туала улонын<br />
но пор лулчеберет<br />
бере уг кыльы. Кылсярысь,<br />
огез висъямонэз<br />
луэ «КУАТ» крезьгуро<br />
группазы.<br />
«КУАТ» (пор кылын - кужым)<br />
- Йошкар-Олаын - Марий<br />
Эллэн шоркараз кылдэм<br />
крезьгуро группа. Отын<br />
кырӟа Марина Садова - пичи<br />
калыкъёслэн «Евровидениязы»<br />
пыриськем егит пор<br />
ныл. «КУАТ»-лэн крезьгурез<br />
- аутентичной, вашкала пор<br />
«КУАТ» группалэн «ВКонтакте» бамысьтыз<br />
гуръёс пӧртэм крезьгур стильёсын<br />
герӟаськемын. Мариналэн<br />
яркыт чылкыт куараез<br />
но калык крезьгуро инструментъёс<br />
контрабаслэн тулкымъёсыныз<br />
пӧлэстӥсько.<br />
Ӵемысь «КУАТ»-лэн крезь-<br />
Марий Элысь «КУАТ» группа.<br />
гуръёсаз гитарной фингерстайл<br />
но кутӥське, ӵапак со<br />
ик та группалы туала шӧм<br />
пыртэ. Группалэн концертъёсаз<br />
лиричной куараез<br />
кылзэмзы бере адямиос одно<br />
ик калык эктон гуръёсы вуо<br />
- со быдӟа группалэн жанръя<br />
диапазонэз.<br />
Группае пыриськисьёс<br />
котьку но нырысетӥ интые<br />
пукто калыкез, выжызэс,<br />
калык лулчеберет вылэ<br />
пыкиськыса, крезьгур гожто,<br />
соин ик та группаын<br />
адӟиське зэмос пор сям: ненег<br />
нылъёслэн лэйкыт выросъёссы<br />
но тэгиз (шаплы) пиослэн<br />
чидасьтэм мылкыдзы.<br />
Удмурт учкисьёс «КУАТ»-<br />
эз тодо, уго 2016-тӥ арын та<br />
пор группа «Палэзян» финугор<br />
фестивале пыриськиз.<br />
Ижкарын «КУАТ» акустической<br />
концертъёс шудылӥз.<br />
2017-тӥ ар «КУАТ» группа<br />
понна тужгес но емышоез<br />
луиз. Удмуртъёсын, комиосын<br />
но мукет фин-угор калыкъёсын<br />
валче со Таллинын<br />
ортчем ӵыжы-выжы луись<br />
калыкъёслэн нуналзылы<br />
сӥзем ужрадэ пыриськиз.<br />
Со сяна, Эстониетӥ бадӟым<br />
тур ортчытӥз: 8 эстон карын,<br />
гуртъёсын концерт пуктӥз.<br />
Озьы ик 2017-тӥ арын Йошкар-Олаын<br />
«КУАТ» группалэн<br />
аслаз нырысетӥ концертэз<br />
ортчиз. Али группа выль<br />
кырӟанъёс гожтон бордын<br />
ужа.<br />
Таӵе крезьгуро группаос<br />
шоры учкыса, зэмзэ ик<br />
бадӟым оскон кылдэ, Россиын<br />
улӥсь фин-угор калыкъёслэн<br />
но крезьгур сюрессы<br />
паськыт шуыса. Туала, зэмос,<br />
кужмо!