تئاتر امروز- شماره ۱- گروه تئاتر اگزیت تابستان ۱۴۰۰

به نظر می رسد که از عوارض ناشی از سرکوب چهل ساله ي فرهنگی
●
کشور پدید آمدن سندرم استکهلم در بین بسیاري از فعالان هنري
باشد.‏ این میل به تعامل،‏ گفتگو و حتی ‏«به راه آوردن»‏ عوامل رژیم از وزیر و
وکیل و مامور و سانسورچی و غیره نوعی رابطه ي عاطفی سادو-مازوخیستی
است که برخی افراد و گروه هاي هنري دائما نسبت خود را با رابطه شان با
دولت-حاکمیت محک می زنند و تنها در این مناسبات است که براي وجود
خود در اجتماع ارزشی قائل هستند.‏
در واکنش به معرفی وزیر فرهنگ
و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم
سندرم استکهلم
هنرمندان
مهرداد خامنه اي
این نوع نگاه در ترمینولوژي سیاسی ‏«دولت گرایی»‏ نامیده می شود،‏ یعنی ما
بر اساس قوانین،‏ آیین نامه ها و دستورات از بالا به پایین و احکام حکومتی
خود را تعریف می کنیم و حرکتی انجام می دهیم.‏
اما لزوما حرکت ما نمی بایست نیازي به ارتعاش نخ از
سوي صاحبان قدرت داشته باشد و می توان نخ ها را
پاره کرد و خارج از فضاي تحمیل شده ي غالب
مسیرهاي مختلفی را آزمود.‏
وقتی ما با مسائل در سطح برخورد می کنیم و تحلیل
دقیق و مشخصی از این نظام قدرت و سیاست آن
نداریم،‏ وقتی از منافع سیاسی آن در بهره جویی
حداکثري از اقشار مختلف براي منافع اقتصادي
اقلیتی که تمام سیاست ها براي همان عده طراحی
می شود ابراز بی اطلاعی می کنیم و اهداف فرهنگی حاکمیت را در طول چهل
سال گذشته تنها براساس نوع برخورد آن با شخص ما و حرفه مان و نه با
نگاهی کلی به اجتماع و مردم که ما هم جزئی از آن هستیم تحلیل
نمی کنیم،‏ طبیعتا خود را به عنوان تافته هاي جدا بافته می انگاریم و متوهم
می شویم که انگار قرار است ما جایگاه متفاوتی نسبت به کارگران،‏ معلمان،‏
بازنشستگان و اقشار دیگر اجتماع داشته باشیم و این قدرت حاکم هم قرار
است کاري خاص براي ما بکند.‏
شاید نمی خواهیم باور کنیم که چهل سال براي این حاکمیت تنها ابزاري
بودیم که هر گاه توانست ‏-به گواه بازماندگان دهه شصت-‏ هر چه توانست
سرکوب کرد،‏ چماقداران را روانه ي صحنه هاي تئاتر کرد،‏ در خیابان گروه هاي
نمایشی را قلع و قمع کرد،‏ زندان برد،‏ کشت و روانه خاوران کرد.‏ نمی خواهیم
باور کنیم که تنها وقتی به نفعش بود براي خودي نشان دادن ‏(نه به ما)‏ به
شماره یکم 154
تابستان 1400