تئاتر امروز- شماره ۱- گروه تئاتر اگزیت تابستان ۱۴۰۰

تعطیلی تئاترها و این که مشخص شد خصوصی سازي چاره ي حل این مسائل
نیست.‏
در طول چند سال گذشته در کشور ما زمزمه هایی از تشکیل ‏«صنف»‏ تئاتر
شنیده می شد و در طول یک سال اخیر قدم هایی جدي در این مسیر از سوي
خانه ي تئاتر برداشته شده است.‏ اگرچه این اقدامات در ظاهر نویددهنده به
نظر می رسد،‏ اما ابهاماتی در این خصوص وجود دارد،‏ خصوصاً‏ این که خانه ي
تئاتر ماهیتاً‏ یک موسسه ي فرهنگی-هنري است که بودجه ي دولتی دریافت
می کند.‏ از جمله ي این ابهامات،‏ ماهیت و اهداف نهادي است که این موسسه
در صدد تشکیل آن است و مهم تر از همه اینکه منظور مسئولان از صنف که
نوید تشکیلش را می دهند چیست؟ اهدافی که براي تشکیل این نهاد در
شرف تاسیس بیان می شود اقداماتی حمایتی است که در بادي امر
دلگرم کننده و مثبت به نظر می رسد.‏ اما در توضیحات مسئولان امر،‏ با
تناقضاتی روبرو هستیم که تردید هایی را موجب می شود.‏ به طور مثال،‏ با
تسامح،‏ صنف،‏ انجمن صنفی و حتی سندیکا را به جاي هم به کار برده و این
عناوین را در توصیف نهاد در حال تاسیس عنوان می کنند.‏ همین ابهامات،‏
نیاز به بررسی دقیق تر این جریان را برجسته و مبرم می سازد.‏
هدف این نوشتار،‏ بررسی این مفاهیم،‏ تفاوت ها و شباهت هاي این عناوین و
کارکرد و اهداف شان است و تلاش براي پاسخ به این پرسش که مسیري که
تئاتر ایران در راستاي تشکل صنفی در ابتداي آن قرار دارد،‏ در عمل چه
سرانجامی خواهد یافت.‏
در ایران،‏
نخستین تلاش ها
در راستاي
تشکل صنفی
عمدتا تحت
تاثیر جنبش هاي
کارگري و
تحولات انقلاب
اکتبر صورت
گرفت.‏
نگاهی به پیشینه ي مفاهیم
مفاهیم و واژه هایی که امروز در ایران در خصوص تشکل هاي صنفی به کار
می رود،‏ تا حدودي با ترم هاي استاندارد جهانی متفاوت بوده و بعضاً‏ موجب
سردرگمی نیز می شود؛ به ویژه اینکه امروز از به کار بردن واژه هایی که در
قوانین گذشته و ادبیات صنفی استفاده می شده،‏ اجتناب می شود.‏ دلیل این
امر عمدتاً‏ اعمال تغییراتی در قانون کار و نسخ آیین نامه هاي مربوطه پس از
سال 57 و نیز حذف مفاهیمی چون سندیکا و کنفدراسیون و جایگزینی آن
با انجمن صنفی،‏ کانون و اتحادیه است.‏ دلیل روشن دیگر،‏ پشتیانی
گسترده ي نیروهاي چپ از این نهادها و مفاهیم بوده است و به موازات
سرکوب و حذف فیزیکی این افراد از اجتماع و یا به حاشیه راندن آنها،‏ از
به کارگیري این مفاهیم نیز تعمداً‏ پرهیز شده است.‏ اما تفاوتی که به آن اشاره
شماره یکم
تابستان 1400
7