Issue - Dedeman

“Kanişliler nasıl yaşardı” sorusu, aslında üzerinde ciltlerce
kitaplar yazılmış pek çok bilgiyi içermekte. Ama şöyle
kısaltmak lazım; Kültepe, o çağın bir metropolitan şehri.
En kötü ihtimalle 50 bin kişinin yaşadığı bir büyük şehir.
Dünya nüfusunun bir-kaç milyon olduğunu düşünürseniz,
Kültepe’nin büyüklüğü o zaman ortaya çıkıyor. Kültepe,
Anadolu’nun ve tüm Önasya’nın en büyük şehirlerinden
birisi. İçinde yaşayan insanlar da, o derecede gelişmiş, zengin
ve çok renkli. Çok renkli derken, şunu kastediyorum.
Sadece yerli Kanişli değil, Anadolu’nun pek çok bölgesinden
gelmiş insanları barındıran bir şehir. Aynı zamanda, Suriye
ve Mezopotamya’dan da gelen tüccarların yaşadığı ve hatta
evlenip burada oturduğu bir yer. Sadece Hattice, Hititçe
gibi yerli dillerin değil aynı zamanda Asurca ve Samice gibi
birçok yabancı dilin konuşulduğu bir yer. Tabii böyle çok
renkli, farklı kökenden gelen insanların bir arada oturduğu,
yaşadığı bir yer olan Kaniş’te, çok farklı inanış sistemine
sahip olan insanların da olduğunu kabul etmek gerekir. Hem
yazılı belgelerden, hem de arkeolojik buluntulardan bunun
izlerini görmek mümkün. Yazılı belgelerde, onlarca yerli,
Anadolulu tanrı isimleri geçmekte. Bir de, Mezopotamya ve
Suriye’den gelen kişilerin getirdiği birçok yabancı tanrı ismi
ve tanrılar topluluğu gittikçe kalabalıklaşmaktadır. Bunların
yanında, kazılarda keşfedilen çok sayıdaki dini tapınım
objesi, bu zenginliğin somut örneklerini oluşturmaktadır.
Hemen hemen her evde bulunan bu objeler, yani
heykelcikler, kutsal içki kapları ve mühür gibi tasvirli
eserlerde rastlanan tanrısal semboller, Önasya’nın en zengin
inanış sistemlerinden birine işaret etmekte. Biliyorsunuz;
Hititler için ‘1000 Tanrılı Halk’ tabiri kullanılır. Hititlerin
bu inanış sisteminin kurucusu ve öncüsü, işte Kültepe’de bu
çağdaki oluşumdur.
31
Peki bu dönemde beslenme ve alet çantalarından neler
çıktı
Daha önce de bahsettiğimiz gibi çivi yazılı tabletler, o zaman
insanının beslenme alışkanlıkları hakkında da bilgi veriyor.
Aslında, Anadolu’nun pek çok yerinde olduğu gibi burada a
tahıl ağırlıklı beslenme yaygın. Çivi yazılı belgelerde, tahıl
üretimi ve bunların fiyatlarıyla ilgili bilgiler mevcut. Diğer
taraftan yoğun bir et tüketimi de söz konusu. Yenilebilen
her türlü hayvan, inek, koyun, keçi, kuş ve çeşitli av
hayvanları tüketilmiş. Şehrin gelişmişliği hakkında şöyle bir
örnek verilebilir. Bugün büyük şehirlerde veya kasabalarda
besi hayvanları özel kesim yerlerinde kesilerek, hayvanlar
profesyonel biçimde parçalanarak tüketime sunulmakta.
Kültepe dışındaki kazı yerlerinde ele geçen hayvan
kemikleri kalıntılarına baktığınız zaman, onların gelişigüzel
kesilmiş, belli bir standart göstermeyen kemikler olduğunu
görürsünüz. Kültepe’de ise, toplanan hayvan kemiklerinde
belli bir kesim standartı vardır. Yani et, bir büyük şehirde
olması gerektiği gibi, profesyonel bir kasap tarafından
kesilmiş ve öyle satışa sunulmuştur. Bunun dışında,
şarap, bira, süt gibi içecekler ve yağ, bal, incir, soğan gibi
yiyeceklere ilişkin birçok bilgi mevcut. İlginç bir bilgi olarak
şunu ekleyeyim; çivi yazılı tabletlerde de zikredilen fındığın