Sundimi i Ligjit

SUNDIMI I LIGJITkapacitetet dhe funksionimii institucioneve12IV. Zyrat Ndërlidhëse të GjykataveSi një nga objektivat e PVPE për vitin 2010, qasjanë drejtësi mbetet një nga objektivat e shumta të18sundimit të ligjit që lënë për të dëshiruar.Përgjegjësitë e sistemit gjyqësor në Kosovërregullohen në përputhje me mandatin epërcaktuar në bazë të Kushtetutës së Republikëssë Kosovës, kapitulli VII. Përveç kësaj, UNMIKunë bashkëpunim të ngushtë me institucionet eKosovës (IPVQ) në vitin 2005 ishin pajtuar për tësiguruar pavarësinë organizative të gjykataveduke shpallur rregulloret 2005/52, 2006/25 si dheRregulloren 2006/26, shtojca (XV, paragrafi(VIII). Shpallja e këtyre rregulloreve ishtekurorëzimi i pjesës së parë të bartjes sëpërgjegjësive nga institucionet ndërkombëtarenë ato vendore. Ky proces i bartjes sëpërgjegjësive vazhdon edhe pas shpalljes sëpavarësisë, megjithëse në kohën e raportimitonë, institucionet gjyqësore mbeten të brishta,në veçanti, ato nuk ushtrojnë asnjë funksion nëdisa pjesë të territorit të Kosovës, në veçanti nëpjesën e veriore të Mitrovicës, komunat eLeposaviqit, Zveçanit dhe Zubin Potokut. Qënga periudha e politikës së “Standardeve përKosovën”, institucionet e Kosovës dhe UNMIKutkishin bërë përpjekje për të siguruar qasje nëgjyqësi për të gjitha komunitetet në Kosovë. Sipasojë, ato themeluan Zyrat Ndërlidhëse të19Gjykatave duke siguruar bazën ligjore 2006/25.Prapavija e problemitNdër të tjerash, Konventa Evropiane mbi tëDrejtat e Njeriut në nenin 6.1 garanton qasjen nëdrejtësi. Përveç faktit se ky instrument i Këshillittë Evropës është i zbatueshëm në sistemin tonëligjor dhe institucional nëpërmjet Kushtetutës20së Kosovës, Republika e Kosovës nuk ka arriturtë siguroj instrumente dhe institucione qëgarantojnë zbatimin në praktikë të kësajkonvente, si pasojë, standardet e njohuranëpërmjet Kushtetutës së Republikës sëKosovës mbeten të pazbatuara.Që nga përfundimi i luftës në Kosovë, bashkësiandërkombëtare duke drejtuar shtyllën e parë “tëdrejtësisë dhe punëve të brendshme” nuk kanëarritur të vendosin një sistem të avancuarinstitucional dhe ligjor të sundimit të ligjit nëKosovë. Që nga ajo kohë, një pjesë e qytetarëvetë Kosovës nuk kanë pasur mundësi të kenëqasje në gjykata, ndërsa pjesa tjetër e shoqërisëqë ka pasur mundësi të siguroj qasje nëshumicën e rasteve nuk kanë mundur të gëzojnë21frytet e një procesi gjyqësor.Gjatë periudhës së “Standardeve para Statusit”22dhe “Standardeve për Kosovën” vetëmrealizimi i të cilave mundësoj hapjen e procesittë diskutimit të statusit final të Kosovës,administrata e OKB-së në Kosovë nënmbështetjen e Ministrisë së Drejtësisë në vitin2006 realizoi hapjen e 11 zyrave ndërlidhëse tëgjykatave, të cilat që nga ajo periudhë edhe psenatyra e tyre është punë e pastër gjyqësore,mbeten nën përgjegjësinë e Ministrisë sëDrejtësisë. Duke e shikuar nga këndi ipavarësisë së gjyqësorit, ashtu siç ështëpërcaktuar me anë të rregullores së UNMIK2005/52 dhe 2005/53, përgjegjësitë në lidhje megjykatat ushtrohen veçmas nga KëshilliGjyqësor dhe Prokurorial i Kosovës (ndërsa melegjislacionin i cili pritet të shpallet në tërësi, dotë themelohet një Këshill Gjyqësor dhe njëKëshill Prokurorial).18 Plani i Veprimit për Partneritet Evropian(PVPE), kapitulli 3, pika 31.Prishtinë 201019 Kjo rregullore mund të shkarkohet në: http://www.unmikonline.org/regulations/unmikgazette/03albanian/A2006regs/RA2006_25.pdf20 Kosova nuk është anëtare e Këshilli të Evropës, por një numër të madh të instrumenteve të kësaj organizate i ka adoptuar qoftë nëpërmjet Kushtetutës sëRepublikës së Kosovës apo nëpërmjet procesit të përafrimit të legjislacionit vendor me standardet dhe praktikat e avancuara ndërkombëtare.21Numri i lëndëve në gjykata në Republikën e Kosovës është rreth 213.000 lëndë të pazgjidhura, ku afërsisht gjysma e këtyre lëndëvejanë lëndë të cilat nuk janë përmbaruar fare.22 Draft plani i “Standardeve për Kosovën” mund të gjendet në: http://www.unmikonline.org/standards/docs/ksip_alb.pdf