Å TEDLJIVA GRADNJA - DalCasa

Kristl je u svojoj slikarskoj produkciji iz razdoblja EXAT-a najprivrženijidisciplini stroge geometrijske apstrakcije. Karaktertadašnjega njegova slikarstva može se tumačiti ne tolikoodanošću programatskim odrednicama njegovih kolegaeksatovaca, koliko njegovim provokatorskim, buntovničkimduhom i činjenicom da bi upravo takvo, nepikturalnoslikarstvo najviše moglo iritirati predrasude sredine o tomešto zapravo predstavlja “pravo slikarstvo”. Ovdje je zastupljenonekoliko, prilično reprezentativnih radova iz tog razdoblja.Sljedeća cjelina koje se dotiče zagrebačka izložba sadržanaje u naslovu “Pozitivi i negativi”, koji predstavljaju ciklusbijelih odnosno crnih slika, po mnogima nastao u umjetničkojklimi aktualnosti enformela. Kvadrati upisani u slojeveboje odaju tragove Kristlova ranijeg geometrizma. Iz “Pozitivai negativa” struji nihilizam proizišao iz nevjerice u oblikotvornii znakovni potencijal slike, unatoč dojmu harmonijekoji u načelu označava forma kvadrata. “Lišena takvogpotencijala, u ‘Pozitivima i negativima’ slika je svedena gotovoposve do ‘nulte točke’ na kojoj slika jedva da opstaje,i to jedino kao čin i gesta krajnje koncizne i elementarneegzistencijalne izjave”, tvrdi Ješa Denegri, jedan od najboljihpoznavatelja Kristlova rada.U prvoj polovici 1962., u punom radnom zanosu, Kristl izrađujeslike i objekte prikazane na izložbi “Varijante i Varijabili”u Galeriji suvremene umjetnosti iste godine, a s “VarijabilomV” sudjeluje 1963. na drugoj izložbi “Novih tendencija”.Nekoliko slika iz tog razdoblja izloženo je i na ovoj retrospektivnojizložbi. Izvedbena tehnika “Varijanti i Varijabila” krajnjeje jednostavna i oskudna: prve su ulja na platnima ilikartonima nevelikih formata, druge su objekti od drveta,papira i žice skromnih veličina. “U oba ciklusa jedini oblikovanimotiv je raster, mreža, struktura od jednakih i jednakovrijednihelemenata kao sredstvo organizacije vizualnogpolja umjetničkog djela.”Kristlovo slikarstvo u sve tri njegove zagrebačke etape udaljenoje od svake naracije, ekspresije, psihologije, iz čegaproizlazi, barem naizgled, odsutnost svake osobne projekcije,jer radi se o sasvim apstraktnom, radikalno nepredmetnomslikarstvu. Ipak, ovo, na prvi pogled, autorsko distanciranjeod intimnih upisa u vidljivi izgled njegovih slika,jest iluzija. Kristl u svojim slikama ostaje emotivno i intimnoprisutan nevidljivim i neiskazivim svojstvima, i to je ono štoim daje snagu gotovo istovjetnu njegovoj poeziji iako seradi o radikalno drukčijim medijima.Animirani filmovi “Šagrenska koža”, napravljen po Balzacovompredlošku, i “Don Kihot” po Cervantesu, koji se vrteu okviru izložbe u Umjetničkom paviljonu, i nakon gotovopedeset godina od njihova nastanka djeluju iznenađujućesvježe. U njima se možda najlakše prepoznaju umjetnikoveautobiografske refleksije. U “Don Kihotu” iritirajuća masa sasirenama neprestano navire. Kreće se u svim smjerovimaprogoneći limenog Don Kihota, koji je se ne može nikakoriješiti. Izgledna je smrt individue, masa je gladna i svaki trenutakmože je progutati, ali ne tako lako – vjetrenjače sejoš uvijek vrte i treba ih osvojiti.Godine 1962. Vlado Kristl odlazi iz Zagreba i iz zemlje. Toje vrijeme do kada seže i ova izložba. Tijekom dugog razdobljakoje je uslijedilo, Kristl uopće ne slika. Posvećuje sejedino filmu i svojom radikalnom estetikom postaje kultnafigura mladog njemačkog filma. Velikani njemačkog filmauopće, Herzog, Fassbinder i Wim Wenders, učili su od VladeKristla.66Kompozicija (detalj) / Composition (detail), 1954.Krađa dragulja (detalj) / Jewels robbery (detail), 1959.Kompozicija (deatalj) / Composition (detail),oko / about 1954.