i ndóigh go ndiongnadh Muireadhach Tíreach fionghail orra, 7 go |dtiocfadh dhe sin flaitheas Eireann do rochtain a gcloinne doIjji|26 15. NA TRI CHOLLACoUaibh, 7 an rioghdhacht do rochtain dom shliocht im dhiaidh,ioná mise do mharbhadh na gColla, 7 rioghdhacht Éireann do25 rochtain da sliocht dia n-éis. í»-^ (^út-**^ í^. ^-vi^^;^^^^^^X-í^ Agus leis sin cuirid an sluagh inn^all catha orra féin^ 7 Hngid ar ^1^*^^'*"''a chéile do gach leith, 7 bristear d'Fhiachaidh Sraibhtine 7 msir-d^a£3.bhthar san chath sin é, amhail do thairngir Dubh Comair dhó.Dála na gColla, ionnarbthar lé Muireadhach i nAlbain iad,30 7 trí chéad líon a sluagh, 7 tug rí Alban cion mór 7 buannachtdóibh ar a gcródhacht féin^ 7 do bhádar trí bliadhna ann. Triallaidas sin go hÉirinn .i. Colla Meann, Colla Uais, 7 CoUa dhá Chríoch,35 bhíthin na fionghaile sin. Agus ni thugadar do bhuidhin leó óAlbain acht naonbhar laoch leis gach n-aon diobh ; 7 ni dheamadar!fos na comhnaidhe go rochtain Teamhrach dhóibh do láthair anIriogh Mhuireadhaigh.An bhfuihd sgeóil agaibh-se, a bhráithre ? ar an ri.40 Ni fhuilid sgeóil againn budh truaighe dhuit-se ioná an gniomhdo-rinneamair féin, mar atá h'athair-se do mharbhadh Hnn.Atá an sgéal soin againn féin, ar Muireadhach, 7 is cuma dhaoibh-^. fuuí. í^ se ; óir ni diglieóltar oraibh é, acht an míorath tarla dhaoibh, ni^^^t^'^sgarfaidh ribh.luin**cL 45 Is oirbhire dhroch-laoich sin, ar na Colla.Na biodh doilgheas oraibh-se ; atá fáilte romhaibh, ar se.Tugadar seal fada mar sin i gcairdeas mhór, 7 is iad na Colla fatuairgnigh catha ag an righ.0td4x£e^ *4Adubhairt an ri riú gur mhithidh dhóibh fearann do dhéanamh'(lAn4M^50 da sliocht.Cia an tir 'nar maith leat-sa sinn do dhéanamh fearainn cloidhimh?ar siad.(Ni rabhadar óig dob urramhanta ioná iad ionan-aimsir féin i nÉirinn.)^a^iU^t^aUaak Éirgidh ar Ultaibh, ar se, óir atá ííor gcatha agaibh chuca, doV^^ ^59 bhrigh gur loisg giolla riogh Uladh féasóg, no folt, Chormaic mheic;i ^ui^ Airt lé coinnil i Moigh Breagh. ^ , ^- . >,
15. NA TRI CHOLLA 27(Ar mbeith iomorra do Chormac 'na righ Eireann, táinig neartUladh go mór 'na aghaidh^ gur hionnarbadh leó i gConnachtaibh é,iar mbreith a ghiall, 7 da éis sin do cheangladar sioth re Cormac,7 ollmhuighthear fleadh mhór do i dtuaisgeart Mhoighe Breagh, 607 is ann do loisgeadh folt Chormaic lé giolla riogh Uladh.)—Agusatá sin gan dioghail fós.Leis sin tug an ri Muireadhach sluagh lionmhar dhóibh. Triallaidna Colla as sin i gCóigeadh Chonnacht, 7 gabhaid fir Chonnacht ardaltachas buannachta iad. Triallaid iar sin fir Chonnacht leó, 65lion seacht gcath, go Cam Achaidh Leithdeirg i bhFeammhoigh,7 fearaid seacht gcatha on chnoc soin ar Ultaibh .i. oath gachaon-lá go ceann seachtmhaine, sé catha dhiobh ó Chonnachtaibh7 an seachtmhadh cath óna Collaibh, mar ar marbhadh FearghusFogha, ri Eamhna, 7 mar ar briseadh d'Ultaibh, go raibhe ruaig 70orra ó Cham Achaidh go Gleann Righe. Agus iar dtabhairt airmhóir orra^ fillid na Colla d'ionnsaighidh na hEamhna, gur hairgeadh7 gur loisgeadh leó í, ionnus go bhfuil ó shin gan righ da háitiughadh./ 16. AODHÁN AGUS BRANDUBHRug bean Ghabhráin inghean 7 bean Eochaidh dias mac. Nibheireadh iomorra bean Ghabhráin do shior acht clann inghean, '7 mar tharla dias mac ag mnaoi Eochaidh, iarrais bean Ghabhráinmac don dis mac ar mhnaoi Eochaidh, 7 aontuighis bean Eochaidhsin. Mar do mhothuigheadar lucht an teaghlaigh do bhi san 5bhforaire na nmá iar mbreith chloinne, fiafruighid don rioghaincréad an ghein mg. Nochtais sise go rug mac 7 inghean, 7 go mgbean Eochaidh mac. Fa lúthgháireach each de sin, 7 an macráinig an rioghan ó mhnaoi Eochaidh, do baisteadh é, 7 tugadhAodhán mhac Gabhráin d'ainm air. Do baisteadh an dara mac 10d'Eochaidh, 7 tugadh ^Brandubh mhac Eochaidh dh'ainm air,'*'^ ^^^^*^'n7 da éis sin táinig Eochaidh 7 a mhac leis i nÉirinn gur ghabh 4lm!!^*JL^A*righe Laighean do féin.
- Page 2 and 3:
Wd' ^A
- Page 4:
:^^^'-'f^
- Page 8 and 9:
PRINTED IN GREAT BRITAIN
- Page 10 and 11:
ivPREFACEtext had been printed off,
- Page 12 and 13:
PREFACE TO SECOND EDITIONIn this ed
- Page 14 and 15:
viiiCONTENTS
- Page 16 and 17: XEARLIER VERSIONS AND SOURCES9. Thi
- Page 18 and 19: ^ )LANGUAGETHE NOUNEclipsisThe ecli
- Page 20 and 21: fanxivLANGUAGEpresence of the art.
- Page 22 and 23: ;xviLANGUAGEto it in the dat. with
- Page 24 and 25: ;LANGUAGENOTES ON PREPOSITIONSand i
- Page 26 and 27: I:XXLANGUAGEfá with art. fan.,, po
- Page 28 and 29: ,xxiiLANGUAGEma{i)r, &c. But the en
- Page 30 and 31: ííxivLANGUAGEII.The Substantive V
- Page 32 and 33: xxviLANGUAGEImpv.: sg. 2 tógaibh.V
- Page 34 and 35: xxviiiLANGUAGElistat least twenty-s
- Page 36 and 37: XXXLANGUAGElacht, lac, gen. lactis.
- Page 38 and 39: xxxiiLANGUAGEFrom British (Welsh)ba
- Page 40 and 41: Ax.jU.^ó -4**u^-£lu>A^ L>iMejUj L
- Page 42 and 43: ,'',yiClrfu»-faii*« ,1***'»^:^/
- Page 44 and 45: ÍK^ ,C. J]/-^^2. MARBHADH CHLOINNE
- Page 46 and 47: *" ''^ ','K«^(^r!^i^''6 3. BÁS CH
- Page 48 and 49: .iíTíf IV*l'-Mir • TruaghS 3. B
- Page 50 and 51: jlo 4. MARBHADH CHEIT AGUS BHÉALCH
- Page 52 and 53: 75'CCa«-.o». íUi»^>ttU.^^4fc^i*
- Page 54 and 55: !?14 7. BORAIMHE LAIGHEANAgus mar d
- Page 56 and 57: 'i6 8. CATH CRIONNAghus Chais-fhiac
- Page 58 and 59: .íí^íj fiAtux.i8 9. AISLING MHÁ
- Page 60 and 61: I;/^^^«x^vi/^,'.(;,C^-LC^--r^^^^^1
- Page 62 and 63: 22 12. NA CEITHRE COMHAIRLEACHAi nd
- Page 64 and 65: ,,
- Page 68 and 69: '^*^'*^28 16. AODHAN AGUS BRANDUBHT
- Page 70 and 71: !30 18. PÁDRAIG AGUS MAC AN RÍOGH
- Page 72 and 73: I jtA^tnAJZ—32 19. GUAIRE AGUS DI
- Page 74 and 75: mo. . 34 20. BÓTHAR NA MIAStM. •
- Page 76 and 77: ;.'15/'"23. MÓR-DHÁIL DROMA CEATI
- Page 78 and 79: I^fieJi^í1 j-^-J-^^g^'it^l^itUfj/
- Page 80 and 81: ; i^lh.tí^^,j,1 "^, Colam40 23. M
- Page 82 and 83: 42 23. MÓR-DHÁIL DROMA CEATÉirig
- Page 84 and 85: 44 25. CATH BEALAIGH MUGHNArochtain
- Page 86 and 87: 'tsr ^-v/-^ 46 25. CATH BEALAIGH MU
- Page 88 and 89: '——i48 . 25. CATH BEALAIGH MUGH
- Page 90 and 91: I/iiS/ti"'50 26. TÓRAIDHEACHT CHEA
- Page 92 and 93: l52 26. TÓRAIDHEACHT CHEALLACHÁIN
- Page 94 and 95: 54 26. TÓRAIDHEACHT CHEALLACHÁIN
- Page 96 and 97: —á56 27. MAR DO GHABH BRIAN FLAI
- Page 98 and 99: I ^fvé^L.'^Aux'*I1jAr58 27. MAR DO
- Page 100 and 101: ,'^°^"'60 28. FATH CATHA CLUANA TA
- Page 102 and 103: ;60•:Is\ 6562 29. FILLEADH Ó FHI
- Page 104 and 105: I64 30. DIARMAID NA NGALL*iiiueci-U
- Page 106 and 107: jIy-!cdiÉf/j,Ci^^^^Juiii^^-^.'|t D
- Page 108 and 109: 68 31. GABHÁLTAS GALLumhlacht 7 d
- Page 110 and 111: I gusanI,Hw
- Page 112 and 113: '',,1 fii^l[—72 31. GABHÁLTAS GA
- Page 114 and 115: 74 31. GABHÁLTAS GALL^.Lfi-nJUi£
- Page 117 and 118:
.;NOTES1. LABHRAIDH LOINGSEACH HAS
- Page 119 and 120:
NOTES 79Daol Uladh, 'beetle or chaf
- Page 121 and 122:
geall re, 'almost. ' GNOTES8ibe the
- Page 123 and 124:
aigeNOTES 8348. Srúbh Broin, O.Ir.
- Page 125 and 126:
mosglaim,NOTES 8543. ré hucht chá
- Page 127 and 128:
,;NOTES 8726. Mogh Ruith, O.Ir. Mug
- Page 129 and 130:
theNOTES 8918. ré hucht bheith ag
- Page 131 and 132:
DaNOTES 91'blessed in ' such and su
- Page 133 and 134:
NOTES 93the freemen are counted. Cf
- Page 135 and 136:
NOTES 95MacNeill suggests that aird
- Page 137 and 138:
NOTES 97123. a cheithre uiread do s
- Page 139 and 140:
;NOTES 99124. beiris . . . ar bhroU
- Page 141 and 142:
NOTESloiof that at them,' a . . . s
- Page 143 and 144:
;NOTES 103Dear(bh) lost its declens
- Page 145 and 146:
NOTES 105227. dár bhean ris féin,
- Page 147 and 148:
\cnead,biathadh, m., feeding, furni
- Page 149 and 150:
Idearóile, í., meanness, wretched
- Page 151 and 152:
gríosaim, I stir up.griosuighim, i
- Page 153 and 154:
I;sinim,]siodh,I\si'oladh,reanna, p
- Page 155 and 156:
INDEX OF PERSONSThe numbers refer t
- Page 157 and 158:
jOilillIPádraig,IParthalón,INDEX
- Page 159 and 160:
;INDEX OF PLACES 119Cuan an Bhainbh
- Page 161 and 162:
INDEX OF PLACESSliabh Fuaid, the hi
- Page 167:
t^X-v)i--^-'--^--^