Korzenie Prusów. Stan i możliwości badań nad dziejami plemion ...

Korzenie Prusów 21szenie tego etnonimu do ówczesnych mieszkańców Pojezierza Mazurskiego– trudność nie polega wyłącznie na różnicach w materiale archeologicznym,skłaniających do wydzielenia w tym rejonie odrębnej kultury archeologicznej,tzw. kultury bogaczewskiej – główną przeszkodą jest informacja o zupełnieinnych ludach, które należy lokować na Mazurach.b) Galindai kai SoudinoiOwe inne ludy to plemiona wyliczone przez Ptolemeusza w wielkimłańcuchu ludów, biegnącym od ujścia Wisły do Morza Azowskiego. Bylito najpierw Gythones, następnie dwa ludy określone jako Galindai i Soudinoi,a dalej Stavanoi, aż do Alanoi 40 . Identyfikacja pierwszego i ostatniego z tejsekwencji ludów nie sprawia specjalnych trudności. Gythones czyli Goci,lokowani są, podobnie jak u Tacyta, nad Bałtykiem, natomiast Alanoi toodłam Sarmatów, koczujący na stepach między dolnym Dnieprem a Donem.Stavanoi mieli swe siedziby gdzieś na północ od Alanów, co sprawia,że w grę może wchodzić duża część leśnej strefy Europy Wschodniej, choćnajbardziej prawdopodobne wydaje się środkowe Podnieprze i osiągającawówczas maksimum ekspansji terytorialnej tzw. kultura ceramiki sztrychowanej41 .Najwięcej zainteresowania budzą dwa pozostałe etnonimy, których odpowiednikimożna znaleźć w średniowiecznych przekazach. Według Piotraz Dusburga do terytoriów plemiennych średniowiecznych Prus należały Galindiai Sudua 42 – łączenie tych obu nazw terytorialnych z etnonimami wymienionymiprzez Ptolemeusza od kilkuset już lat stanowi tradycję naukową.Na podstawie wspomnianego podobieństwa nazw Galindai umieszczanow okolicach dzisiejszego Mrągowa i Szczytna, natomiast Soudinoi lokowanona wschód od Krainy Wielkich Jezior, na Pojezierzu Ełckim aż po Suwalszczyznę43 .——————40Claudii Ptolemaei Geographiae, ed. J. Fischer, Codex Urbinas Graecus 82, Codices e VaticanisSelecti, vol. XVIII, Bibiotheca Apostolis Vaticana 1932, s. III, 5, 9; polskie tłumaczenie fragmentów– M. Plezia, Greckie i łacińskie źródła do najstarszych dziejów Słowian, cz. I (do VIII wieku), Poznań–Kraków1952, s. 42; por. H. Łowmiański, Początki Polski t. 1, Warszawa 1963, s. 171, przyp. 493.41A. G. Mitrofanov, Železnyj vek srednej Belorussii (VII–VI vv. do n.è. – VII v. n.è.), Minsk 1978, s. 8–83;A. M. Medvedev, Belaruskoe Poneman’e v rannem železnom veke, Minsk 1996; por. A. A. Egorejèenko(Egarejèanka), Drevnejšije gorodišèa belorusskogo Poles’ja, Minsk 1996, ryc. 46; idem, Kul’tura štrychavanajkeramiki, w: Archealogija Belarusi. 2: Žalezny vek i rannjae sjarednjaveèèa, Minsk 1999, s. 154.42„Ziemia pruska dzieli się na jedenaście części [...] Dziewiątą Sudowia, w której żyją Sudowowie.Dziesiątą Galindia, w ktorej są Galindowie” – Piotr z Dusburga, Kronika Ziemi Pruskiej, przetł. S. Wyszomirski,wstępem i komentarzem historycznym opatrzył Jarosław Wenta, Toruń 2004, s. 43–44 (III,3).43Por. np. Chr. Fr. Reusch, De tumulis et urnis sepulcralis in Prussia, Regiomonti 1724, s. 11.