Korzenie Prusów. Stan i możliwości badań nad dziejami plemion ...

Korzenie Prusów 23dopodobniej przodków średniowiecznych Galindów. O tym, że ówcześnimieszkańcy tej części Mazur utrzymywali kontakty z Rzymianami i z tej racjibyli im dobrze znani, świadczą stosunkowo liczne importy z I w., przede wszystkimrzymskie fibule, wyraźnie preferowane jako zapłata za bursztyn 48 .Znacznie gorzej przedstawia się możliwość zidentyfikowania Soudinoi– bogate cmentarzyska kurhanowe Suwalszczyzny były zakładane dopierookoło połowy II w., a więc blisko pół wieku po powstaniu dzieła Marinosaz Tyru, z którego czerpał Ptolemeusz. Brak więc dla schyłku I w. zwartegozespołu stanowisk, który można by było wydzielić jako „grupę wschodniomazurską”i identyfikować z Soudinoi. Konsekwencją tych ustaleń były próbyH. Jankuhna 49 , powtórzone później przez J. Okulicza 50 , wyodrębnieniatzw. grupy węgorzewskiej, jako odpowiednika Soudinoi w okresie wczesnorzymskim– słabością tej hipotezy jest jednak brak podstaw do wydzieleniaowej „grupy węgorzewskiej” w wyraźnie jednorodnej kulturze bogaczewskiej.W dodatku siedziby Soudinoi należałoby wówczas lokować na północod obszaru zajmowanego przez Galindai, co kłóciłoby się z konstrukcją przekazuPtolemeusza. Trudno też z pełnym przekonaniem uznawać za ślad Soudinoiniewielkie skupisko cmentarzysk na Pojezierzu Ełckim. Było ono wprawdzieoddzielone od centrum kultury bogaczewskiej pasem wyraźnegorozrzedzenia osadnictwa, ale i w tym przypadku nie można dostrzec różnickulturowych.Wydaje się więc, że przy wszelki zastrzeżeniach, najbardziej prawdopodobnąlokalizacją Soudinoi jest jednak dorzecze Czarnej Hańczy, zapewnewraz z rejonem wewnątrz „kolana” Niemna. Na tym obszarze występująbowiem rozproszone stanowiska datowane na okres wczesnorzymski: obokgrodzisk 51 były to niewielkie cmentarzyska lub wręcz pojedyncze groby 52 .Można więc przypuszczać, że rejon ten różnił się wyraźnie zarówno od Ma-——————48W. Nowakowski, op. cit., s. 60–61, tabl. XV–XVIII.49H. Jankuhn, Die Bevölkerung Ostpreußens in den beiden ersten Jahrhunderten unserer Zeitrechnung, OstdeutscheMonatshefte 13, 1933, s. 727–733; idem, Zur räumlichen Gliederung der älteren Kaiserzeit in Ostpreußen,Archaeologia Geographica 1, 1950, s. 53–64.50J. Okulicz, Grupy mrągowska i węgorzewska kultury zachodniobałtyjskiej a zagadnienie „Galindai”i „Soudinoi” Ptolemeusza, Rocznik Białostocki XIV, 1981 (1982), s. 152–167.51Por. J. Okulicz-Kozaryn, Szurpiły – zespół śladów osadnictwa z czasów od III w. pn.e. do XIII w. n.e., w:Przewodnik LXIV Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Warszawa 1993, s. 140, ryc. 5; Lietuvos TSRArcheologijos Atlasas, t. IV: I–XIII a. radiniai, red. A. Tautavièius, Vilnius 1978, s. 6, 33–34, 69–72, 88, 91,mapa 1, 22, 41, 51, 53.52M. Michelbertas, Pažarsèio (Prienu, raj.) pilkapiu, tyrinėjimai 1975 metais, w: Archeologiniai tyronėjimaiLietuvoje 1974 ir 1975 metais, Vilnius 1977, s. 62–63, ryc. 8:1–2, 4–5; A. Luchtanas, Ankstyvojo geležiesamžiaus Kernavés kapinynas, Lietuvos Archeologija 9, 1992; por. Kernavė – litewska Troja, Katalog wystawy zezbiorów Państwowego Muzeum – Rezerwatu Archeologii i Historii w Kernavė Litwa, red. A. Bitner-Wróblewska,Warszawa 2002, s. 21–22; E. Grigalavièienė, Žalvario ir ankystyvasis geležies amžius Lietuvoje, Vilnius 1995,s. 232–233, ryc. 137.