Wat is de zorg ons waard?

Wat is de zorg ons waard?
5 Eigen regie consument
32
5.1 Uitleg van instrument en beleid
Een van de instrumenten die de eigen verantwoordelijkheid van patiënten
vergroot is het persoonsgebonden budget (pgb). Het mechanisme van
pgb heeft de langdurige zorg veranderd van aanbod- naar vraagsturing en
van intramurale naar extramurale zorg. Het grote voordeel van het
persoonsgebonden budget is dat patiënten zelf regie hebben over hun
zorg, waardoor deze niet alleen efficiënter wordt, maar ook beter. Een
pgb ondersteunt in de zelfredzaamheid en draagt bij aan een zo goed
mogelijke participatie 71 in de samenleving. Pgb is ingevoerd als een van
de instrumenten om de wachtlijsten in de zorg op te lossen en de
schaarste van het zorgaanbod te verkleinen. Het instrument is in beginsel
gebaseerd op vertrouwen en het geven van (meer) eigen
verantwoordelijkheid aan de zorggebruiker. Het biedt een alternatief voor
een bewust kiezende cliëntengroep voor wie het natura-zorgaanbod
onvoldoende aansluit op de eigen wensen. Pgb voor zorg is een budget
dat jaarlijks door het indicatiestellend orgaan wordt toegekend aan een
zorggebruiker bedoeld voor het zelfstandig inkopen van zorg,
hulpmiddelen of voorzieningen 72 . De cliënt bepaalt zelf waaraan het
budget wordt besteed en hoe en wanneer de zorg wordt afgenomen.
Pgb is een instrument dat is ontwikkeld naast zorg in natura (zin), die
wordt geleverd door zorginstellingen. Deze zorgleverancier bepaalt dan
hoe de geïndiceerde zorg wordt geleverd. Mengvormen van pgb en ‘zin’
zijn onder voorwaarden mogelijk. Het budget van een pgb is 20% lager
dan de kosten van de zorg in natura, waarmee het instrument ook
kostenreductie oplevert. Voor persoonsgebonden budget is een
kunstmatige grens gesteld, veelal is jaarlijks in juli het totale beschikbare
jaarbudget al overtekend 73 . Patiëntenorganisaties spreken hun
ongenoegen hierover uit, omdat de ramingen van het ministerie van VWS
telkenmale te laag blijken te zijn. Naar hun mening spreekt daar
wantrouwen uit 74 . Zorgverzekeraars vinden pgb’s onbeheersbaar, leiden
tot hoge administratieve lasten en mantelzorg wordt verkapt
71
Dat sluit aan op de definitie van de Wereld Gezondheidsorganisatie waarin gezondheid meer is dan
de afwezigheid van ziekte of langdurige gebreken, maar appelleert aan volledig lichamelijk, geestelijk
en maatschappelijk welzijn.
72
De wettelijke basis voor Pgb verschilt. Pgb-AWBZ, voor verzorging, begeleiding, verpleging en
tijdelijk verblijf; Pgb-Wmo, voor hulp bij het huishouden, hulpmiddelen en voorzieningen; Pgb-Zvw,
voor eerstelijns psychologische zorg (alleen bij 4 verzekeraars); Pgb-Wsw, voor aangepast werken bij
een gewone baas.
73
Zie ook onderzoek Zorgconsult, 2009 (op website SKIPR, 14 december 2010).
74
Interview A. Poppelaars en interview A. Saers