cylchgrawn

More documents

Recommendations

Info

Cadwyn_16pp_47.qxd 27/5/04 10:36 am Page 12 Cysgod_Coed_Advert 21/5/04 12:15 pm Page 1 Y PROFIAD O DDARLLEN EIRONI: NOFEL ANTUR I DDYSGWYR J. Philip Davies (Gwasg Gomer, 3ydd argraffiad 1990) Adolygiad gan Linda Gay Mewn ymdrech i ddechrau darllen llyfrau Cymraeg eto fe es i yn ôl at rai a ges i ar gyfer lefel ‘O’. Nofel arbennig i ddysgwyr yw Eironi a enillodd wobr yn E i s t e d d f o d Genedlaethol Abertawe a’r Cylch ym 1982. Mae hi’n dweud stori am seicopath sy’n dianc o ysbyty ac yn ymuno â gr˘p o derfysgwyr o’r enw Plant y Paith. Maen nhw’n herwgipio tancer olew mawr ar ei ffordd i ddadlwytho yn Amlwch, ac maen nhw’n bygwth tanio’r tancer os nad yw’r Llywodraeth yn cwrdd â gofynion y terfysgwyr. Ar yr un pryd mae dyn o Iwerddon yn gwneud rhywbeth cyfrinachol ar ynys ym mae Iwerddon. Does ’na ddim cysylltiad rhwng y ddau beth ond yn y diwedd mae rhywbeth yn digwydd sy’n effeithio ar y ddau. Mae’r stori’n eithaf cyffrous a gwnes i fwynhau ei darllen, er nad oedd hi ddim yn hollol gredadwy. Roedd pennod gyda manylion am y llong a’r angorfa a ffeindiais i’n anodd. Ond ar y llaw arall roedd hwn yn ymarfer da i ddysgu geiriau technegol. Rydw i’n meddwl ei fod e’n llyfr da iawn ar gyfer dysgwyr, gyda nodiadau ar y dechrau am dafodiaith a gramadeg, ac ar ddiwedd y nofel mae ymarferion darllen a deall. GEIRFA terfysgwyr olew dadlwytho gofynion cyfrinachol cysylltiad credadwy angorfa terrorists oil to unload demands secret, confidential connection believable anchorage Casgliad o storïau cyfoes ysgafn i ddysgwyr gan Lois Arnold, tiwtor o Went Dewch i’r lansiad ar Faes yr Eisteddfod ym Mhabell y Dysgwyr 4ydd Awst am 2 o’r gloch £4.99 gomer CRONICLAU PENTRE SIMON Mihangel Morgan (Y Lolfa, 2003, £7.95) Adolygiad gan T. Robin Chapman Nofel i'r llygaid yn ogystal â’r dychymyg ydy hon, ac mae’n bosibl cael blas arni trwy droi’r dail ar eich sefyll mewn siop lyfrau. Beth welwch chi? Ambell bennod mewn teip addurnedig, Fictoraidd; penodau wedyn mewn teip mwy cyfoes, sans serif, a rhwng y ddwy, ffughysbysebion am nwyddau dychmygol. Llyfr od yr olwg, ac od iawn ei gynnwys hefyd. Croeso (neu groeso’n ôl, efallai) i fyd y nofel Gymraeg ôl-fodernaidd. Ydy, mae hi’n nofel anghonfensiynol, ond dydy hynny ddim yn golygu nad oes stori ynddi – neu ddegau o storïau, yn wir. Mae’r nofel yn agor trwy adrodd hanes trigolion lliwgar, ecsentrig pentre dychmygol yn Oes Fictoria. Fe’n cyflwynir i Miss Silfester, er enghraifft, sy’n fwy o lyffant nag o wraig – a’r dewin Dr Marmadiwc Bifan, a’r gantores opera Madam Orelia Simone. Ymwneud y rhain â’i gilydd ydy traean gynta’r nofel. Ond wrth inni ddechrau ymgolli yn eu bywydau a’u helyntion dyma Mihangel Morgan yn ein tynnu ni chwap i gyfnod gwahanol, i Gymru wahanol, i Gaerdydd yr unfed ganrif ar hugain. Hanes brawd a chwaer – Dafydd a Hazel – ydy testun ein sylw wedyn. Ac mae gweddill yn nofel yn gwibio rhwng y ddwy Gymru wrthgyferbyniol. Mae Mihangel Morgan yn ein gorfodi, felly, i ddarllen y ddau hanes trwy ei gilydd. A’r cwestiwn anorfod ydy pa un ydy’r wir Gymru? Ydy Cymru Pentre Simon yn Gymreiciach na 12
Cadwyn_16pp_47.qxd 27/5/04 10:37 am Page 13 Chymru’r tai teras a siop Mr Patel ar y gornel? Os felly, sut? Ym mha Gymru yr hoffech chi fyw? Ai Cymru fewnblyg, ddiogel ond cul Pentre Simon, ynteu Cymru gosmopolitanaidd y boblogaeth symudol a’r bywydau ansicr? On’d ydy diogelwch Pentre Simon weithiau yn fath o gaethiwed? Ond dyna ddigon o gwestiynau, rhag ofn imi greu camargraff. Nid nofel drymaidd mo hon. Mae’n anodd dychmygu nofelydd mwy chwareus na Mihangel Morgan, na neb sy’n sgrifennu mewn arddull mwy hygyrch. Penodau byr, digon o sgwrsio – a rhyfeddod newydd ar bob tudalen. Fe fydd eich Cymraeg ar ei hennill, a fydd Cymru ddim yr un lle ichi ar ôl ei darllen. GEIRFA dychymyg cael blas arni ar eich sefyll troi’r dail addurnedig ôl-fodernaidd anghonfensiynol gwrthgyferbyniol anorfod mewnblyg caethiwed camargraff hygyrch imagination to get a taste of it standing up to turn the pages ornamental post-modern unconventional contradictory inevitable introspective captivity wrong impression approachable DYSGU CYFANSAWDD R.M. Jones Adolygiad gan Cen Williams Canolfan Bedwyr Prifysgol Cymru, Bangor Bobi Jones Braf yw gweld yr Athro Bobi Jones yn troi’n ôl at ddysgu a datblygu iaith eto ar ôl rhoi cymaint o’i lafur a’i amser i’n goleuo ni ynglfln â chymaint o agweddau ar ein llenyddiaeth. Yn Dysgu Cyfansawdd mae’n canolbwyntio ar ddiffygion y cyrsiau yn fwy na diffygion yr athrawon neu diwtoriaid. Tanlinellir yr hyn a nodwyd gan Mr Gareth Davies Jones mewn adroddiad ar addysgu’r ail iaith yn y sector cynradd ganol y nawdegau, sef bod angen fframwaith ieithyddol neu strwythurol i unrhyw gwrs gyda’r ffwythiannau yn llawforwyn i’r fframwaith honno. Heb hynny, dysgu ar gyfer un sefyllfa yn unig a geir ac nid yw’r wybodaeth ramadegol / ieithyddol na’r hyder yn debyg o drosglwyddo i sefyllfaoedd eraill. Rhaid wrth (i) raddio a dethol, (ii) cysylltu’r strwythurau â’i gilydd ac â’r ffwythiannau, (iii) gweld sut y mae trefnu’r holl elfennau a geir yn yr eclectig yn ddull dysgu cyfansawdd grymus a llwyddiannus. Mae yma gyfoeth o gefndir a dysg ac yn Rhan 111 ymdriniaeth lawn a diddorol â’r gwahanol dechnegau dysgu ail iaith sy’n dueddol o gael eu hanghofio gan rai erbyn heddiw. PAN DDAW’R DYDD? Elfyn Pritchard (Gwasg Gomer, 2003, £7.99) Enillydd Gwobr Goffa Daniel Owen (Eisteddfod Genedlaethol Maldwyn a’r gororau 2003) Adolygiad gan Mary Neal Yn y nofel hwn cawn gipolwg ar fywyd tri o bobl mewn cyfnod byr o’u bywydau. Y prif gymeriad yw Eirwyn. Dyn canol oed yw ef, wedi bod yn briod â Cissie ers dros ugain mlynedd. Athro ydy Eirwyn, yn dysgu Saesneg yn yr Ysgol Uwchradd. Cissie yw ei wraig, a’i chwmni hi trwy’r wythnos fel gwraig tfl ydy ei chi bach Swsi a’r gr˘p o wragedd sy’n cwrdd â’i gilydd yn y caffi parchus yn y dref i glebran. Drwy fanylion bychain dangosir bywyd beunyddiol Eirwyn a Cissie. Mae Eirwyn yn ddyn tawel dan fawd ei wraig, dim cysur yn unman, methiant yn yr ysgol, dyn gwan yn y capel ac yn y gymuned. Cissie yn dioddef o ffobias o bob math ac o achos y rhain mae’n rhaid i Eirwyn ddioddef hefyd. Dyma sail anhapusrwydd eu priodas. Mae Eirwyn yn hiraethu oblegid nad oes plant a Cissie yn teimlo’n euog oblegid celwydd ydy’r cwbl. Mae hi wedi twyllo ei g˘r. Mas o’r twyll hwn mae twyll ar ôl twyll yn dod unwaith mae Gwen brydferth yn cyrraedd. Dyna stori y nofel hon. Ar ôl i mi ddarllen i’r diwedd (a rhaid i mi gyfaddef fod y diweddglo’n un siomedig) roedd fy nheimladau yn hollol gydag Eirwyn. Dim felly gyda fy ng˘r. Roedd e’n teimlo dros wraig Eirwyn (ac mewn gwirionedd mae Eirwyn yn dipyn o anorac yn gwrthod pob ymdrech gan Gwen i’w ddenu i amrywiaeth o ystafelloedd gwely, nid o achos ei anffyddlondeb i Cissie ond o achos iddo gael llond plât o bwdin yn gyntaf!). Ar y cyfan fe wnes i fwynhau’r nofel, sy’n hawdd i’w darllen ac yn nofel hen ffasiwn fatha nofelau’r chwedegau. Ar gyfer dysgwyr – nofel berffaith. GEIRFA parchus clebran bywyd beunyddiol dan fawd twyllo ymdrech respectable to chat everyday life under the thumb to deceive effort Mae’r ymdriniaeth lawn i’w chael am ddim ar safle gwe www. aber.ac.uk/cyd 13
Page 1 and 2: Cadwyn_16pp_47.qxd 27/5/04 10:20 am
Page 11: Cadwyn_16pp_47.qxd 27/5/04 10:35 am

cylchgrawn

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?