(3)

Sadreddin Konevî Hazretleri’nin Şerhu Esmâillâhi’l-Hüsnâ adlı kitabından alıntılar
EL METÎN, sf. 161
Kitap Tanïtan Kitap (3)
Mânâlardaki MeTaNet cisimlerdeki kesiflik gibidir. HAKK’ın metanetinin bir yönü O’nun ALLAH ismini
lafızda veya yazıda başka birinin kendisiyle isimlenmesinden korumuş (muHaFaZa etmiş) olmasıdır.
Böylece bu isimden ebedi olarak sadece HAKK’ın hüviyeti (kim?liğı, =identity, AYNI-lığı) anlaşılır.
Binaenaleyh, HAKK’a bu isimden başka daha iyi bir delîl yoktur, bunun yegâne istisnası insân-ı
kâmildir. Çünkü insân-ı kâmil ALLAH’a bu kelimeden daha iyi delâlet eder.
Bu nedenle HAKK insân-ı kâmili “kelime” diye isimlendirmiştir. Buna göre ALLAH’ın kelimesi ancak
insân-ı kâmil ile konuşur (NuTuK eder); buna karşın insan kelimesi ise kendiliğiyle konuşur. Şu halde
insan kelimesi HAKK’ın hüviyetine delalet eden en güçlü delîldir. Hz. Peygamber (S.A.V) şöyle
buyurmuştur: “ALLAH’ın velileri görüldüklerinde ALLAH’ın hatırlandığı kimselerdir.”
EL HAY, sf. 177
EL HAY sadece HaYat sahiplerinin vasıflanabilecekleri özelliklerin kendisine nispet edilmesinin
kesinliği nedeniyle EL HAY’dır. Kadim ve HAY’ın hayatı karşısında duran herkesi aydınlatan güneş için
güneş ışığı gibidir; bizatihi HAY’ı da kim görürse canlanır ve hiç bir şey ondan gizli kalmaz.
Her şey canlıdır. Eşyanın hayatı mutlak EL HAY’ın hayatının onlar üzerindeki bir feyzi olduğuna göre
a’yân-ı sabite, sâbitlikleri halinde canlıdırlar. Şayet onlar canlı olmasalardı HAKK’ın celâline layık bir
kelâm ile “Kün! / Ol!” sözünü duyamazlardı.
Binaenaleyh a’yân-ı sabitenin bu kavli işittikleri ve HAKK’ın emrine icabet ettikleri sâbit olduğuna
göre onların HaYat sahibi oldukları da kesinleşmiştir. Onların hayatlarını ise sadece kâmillerden
muhakkik olanlar idrâk edebilir.
EL KAYYÛM, sf. 179
EL KAYÛM her nefsin elde ettiği şey üzerinde kâim oluşu nedeniyle kayyûmdur. *...+ Kayyumluk
lizâtihî HAY’ın bir sıfatı ve na’tı olduğuna göre EL KAYYÛM her durumda EL HAY’a eşlik etmiştir. Hiç
kuşkususz EL HAY ismi kendilerine sirayet ettiği için herşeyde hayat bulunduğu sabit olmuştur. Şu
halde herşey “hay / diri” olduğu gibi, aynı şekilde her şey kendilerine kayyûmluk sirayet ettiği için
kâimdir.
Şayet bu özellik manevî-ulvî hakikatlere sirayet etmemiş olsaydı vücûdî varlıklar a’yan sabitlik
hallerinden harice çıkamazlardı. Şayet kayyûmluğun nefeslerdeki eseri olmasaydı basît harflerin
sûretleri zuhûr etmezdi. Delalet ve işaret eden harfler birleşmemiş olsaydı vücûdî kelimelerin zuhûru
söz konusu olmazdı.
www.derindusunce.org
Fikir Platformu
22