(3)

Kitap Tanïtan Kitap (3)
Mutlu Günler / Samuel Beckett (Tuba Sarıgül)
”…hiç sürünmedim hayır rahvan rahvan hayır sağ bacak sağ kol ha it
ha çek on metre on beş metre hayır hiç kımıldamadım hayır hiç acı
çektirmedim hayır hiç acı çekmedim yanıt yok HİÇ ACI ÇEKMEDİM
hayır kimseyi terk etmedim hiç hayır kimse terk etmedi beni hiç hayır
işte yaşam bu yanıt yok İŞTE YAŞAMIM BU BENİM çığlıklar peki…”
(Samuel Beckett, Acaba Nasıl?)
Ölüm insan varlığının mutlak yok oluşu mudur yoksa sonsuz yaşama
atılan ilk adım mıdır? Varoluşsal problemlerin ortaya çıkış noktası belki
de insanın ölüme yazgılı olarak dünyaya gelmesiyle başlar.
Heidegger’in ifadesiyle ‘Ölüm bir varoluş tarzıdır, böyle bir tarz varlığın
doğar doğmaz taşımayı üstlendiği bir varoluş biçimidir.’ İnsan
varoluşunun (Dasein) kendi özünü bulabilmesi de ancak ölüm
karşısındaki çaresizliğinden, korku ve kaygıdan kurtularak, ölüme karşı
durması sonucu gerçekleşebilmektedir.
Ölüm, bir yandan insan yaşamının kısa kesitinin anlamlandırılmasına katkı sağlarken, diğer yandan
yaşamın anlamsızlığının, boşunalığının farkındalığını da sağlamaktadır. ‘Sonlu varoluş’ insanın
bilincinde olduğu fakat çoğu zaman ‘unutarak’ yaşamak zorunda kaldığı, mutlak bilgisine hiçbir zaman
sahip olamayacağı bir durumdur. Her şey bir muammadır; ne olacağı, nasıl olacağı… Hâlbuki yaşarken
öyle değildir, her şeyin pratikte olmasa bile teorikte bilgisine haizdir (!) insan. Hangi durumda ne
yapacağı önceden düşünülmüştür, belirlenmiştir. Ama ölüm ilktir, herkesin ilk ve son tecrübesidir;
kimsenin kimseye ne olduğunu anlatamadığı, akıl veremediği, deneyimlenemeyen, başkasının
tecrübesinden yararlanılamayan, herkesin tek başına yaşantıladığı / yaşantılayacağı bir gerçekliktir.
Mutlak son, başkalarının ölümü üzerinden çok da anlaşılamamaktadır. Ölen yakınına ağlayan insan,
çoğu kez kendi ölmediği için mutluluk da duymaktadır. Her acı gibi, başkasının ölümü de zaman içinde
unutulan, alışılan bir duyguyken, insanın kendi ölümü dünyadaki yaşamının geri dönüşsüz sonudur.
Yaşam içerisinde bu sonun dilsel ifadesi her ne kadar ölümün ‘kabul edilmiş’ olduğunu gösterse de,
son kertede endişe ve korku duyulan, nasıl ölüneceği, acı çekilip çekilmeyeceği, ölümden sonra ne
olacağı kaçılan, tedirgin eden, çıkışsız bırakan sorunsallardır.
İnsanın kendini yaşam içerisinde gerçekleştirmesi ancak doğum ve ölüm arasındaki zaman diliminde
mümkündür. Heidegger’e göre zaman, ölüm benimsendiği ölçüde kavranabilir. Doğum öncesi ve
ölüm sonrası zaman dışıyken, ‘yaşam’ geçmiş ve gelecek zaman üzerinden şekillenir. Zira yaşanılanlar
ve yapılacak olan tüm planlar ölüme odaklanılarak gerçekleştirilir. Bu noktada ölüm hep erken gelen,
insana daha fazla şey yapacak ‘zaman’ tanımayan bir olgu olarak kabul edilir.
www.derindusunce.org
Fikir Platformu
34