Vox Hieronymi

14 |Het Nieuwe Leren
vox hieronymi
www.usgvox.nl
redactie@usgvox.nl
De leerling centraal
In de vorige Vox heeft u kunnen lezen over de ideeën van Beter
Onderwijs Nederland, erkend tegenstander van het Nieuwe Leren.
In deze Vox laten we een pleitbezorger van het Nieuwe Leren aan
het woord: professor Luc Stevens.
‘Eerst het kind, dan de leerling’ is een lijfspreuk van NIVOZdirecteur
Luc Stevens (1941). Centraal in zijn filosofie staan
de onvervreemdbare rechten van het kind. Van 1981 tot 2002
was hij hoogleraar orthopedagogiek aan de Universiteit van
Utrecht. Na zijn emeritaat richtte hij met enkele geestverwanten
het NIVOZ op (het Nederlands Instituut voor Onderwijs
Tijd beter gebruiken
Stevens vindt dat we de tijd in het onderwijs beter kunnen gebruiken.
Er is veel tijd beschikbaar en die wordt niet altijd even
goed gebruikt. Men zou in vier tot vijf jaar zelfs een eindexamen
moeten kunnen doen. Zes jaar is nu vaak ver weg, zeker
uit oogpunt van motivatie. “De leerlingen moet meer gemotiveerd
werken, met meer uitdaging en aandacht voor output.
We moeten het onderwijs in discrete leseenheden verlaten en
de leerlingen aanspreken op hun mogelijkheden en interesses,
doorzettingsvermogen en de volhardendheid testen.”
‘De leraar blijft nodig om leerlingen uit te dagen en te ondersteunen’
en Opvoedingszaken), bij gebrek aan een onafhankelijke
stem in het gesprek over onderwijs in Nederland. Professor
Stevens is ook lid van de Raad van Toezicht van de stichting
NUOVO, waar het USG onder valt. Hij sprak ‘à titre personnel’
met de Vox-redactie.
Als eerste meld Luc Stevens dat hij zich nu afzijdig houdt van
het debat rond het onderwijs en het nieuwe leren. Hij heeft
daar een rol in gespeeld en ook aan de polarisatie meegedaan,
maar het huidige debat is volgens hem grimmig geworden.
Het draagt niet meer bij aan een beter onderwijs. Zijn
focus ligt nu op het meer genuanceerde wetenschappelijke
onderzoek.
Individuele verschillen
Stevens is niet per se tegen klassikaal onderwijs en een gemotiveerde
leerkracht in interactie met zijn leerlingen noemt hij
prachtig om te zien.
“Sinds de 19e eeuw is er veel onderzoek gedaan naar het proces
van leren. Er zit een discrepantie in het huidige systeem.
Er zijn teveel ongelukken en we denken te weinig aan wat
mensen beweegt te leren.”
“Het onderwijs zou een veel dynamischere organisatie moeten
zijn die rekening houdt met individuele verschillen. Het
mensbeeld is niet meer hetzelfde als in de Donau-monarchie.”
“Kinderen ervaren ons anders en daar moeten we mee rekening
houden. Ze vertellen ons iets. De kwaliteit van het onderwijs
wordt mede bepaald door de interactie tussen leraar
en leerling. Veel leraren werken vanuit hun vak in plaats vanuit
een aanbod van stof, het moet natuurlijk wel ergens over
gaan.”
“Ze moeten keuzes maken, eigen verantwoordelijkheid nemen
en zichzelf afrekenen op resultaat. De leraar blijft nodig
om ze uit te dagen en te ondersteunen en is natuurlijk ook
beschikbaar voor problemen en vragen. Een niet onbelangrijke
rol is het contact met de leerling, een praatje maken en
interesse tonen voor ze.”
“Ouders passen zich ook aan aan hun kinderen. Sommigen
zullen af en toe vragen om hulp, anderen moet je actiever ondersteunen.
Maar bovenal moeten ze zelf verantwoordelijkheid
leren dragen, daar dragen regels aan bij. Regels krijgen
vaak te weinig aandacht. Bovenal geldt: benut je tijd.”
Geen goede match
Voor zijn onderzoeken heeft Stevens honderden kinderen
onderzocht, onder andere samengevat in zijn boek ‘Zin in
school’. “Uit dit onderzoek blijkt dat er in het aanbod van
een school vaak geen goede match is tussen aanbod en vraag.
Er is een standaard methode en het gaat routinematig. Voorbeelden
van scholen waar het anders gaat, zijn in de regio
Utrecht het Amadeus college, het Delta college en natuurlijk
de Werkplaats. Bij deze scholen gaan de leerlingen voor, maar
er zijn wel regels. Het kind moet uitzicht hebben op zijn eigen
toekomst, niet op een ouder die er continu voor staat. De
school moet zich afvragen of die toekomst beter kan zijn en
of er meer uit het kind kan komen. Onderwijs is activiteit en
werken. Eigenlijk heb je het eindexamen al op je zak als je
binnen komt.”
“Ook in het buitenland zijn er relatief meer problemen met
jongens. Op beleidsniveau maakt men zich daar ook zorgen
over, jongens missen vaak de uitdaging. Als je met ze praat
over wat ze willen bereiken en ze dan voorstellen doet kun je
vaak met veel interessantere configuraties komen die ze wel
prikkelen.”