Tu than minh canh

63
Nay con xeùt phaän rieâng con, coù khi coù ñeàu ñaùng traùch hôn nöõa: coù khi thuôû con chöa vaøo nhaø
doøng thì côm aên chaúng ñuû böõa, aùo maëc chaúng kín thaân, maø raøy con laïi muoán ñua tranh cuøng con
nhaø giaøu coù. Coù khi cha meï baø con raøy ôû ngoaøi theá gian haèng ngaøy chuùi muõi laøm aên, daàu vaäy nhieàu
böõa phaûi eùp buïng nhòn ñoùi, aùo quaàn phaûi khaâu ñi vaù laïi; maø con ôû nhaø Chuùa, laïi muoán uoán vaën naày
kia, chaúng muoán thua anh em chuùt ñoà aên aùo maëc. OÂi thaät raát ñaùng theïn thuoàng nghó laïi maø coi coù
phaûi chaêng?
Vaû bôûi söï chaúng muoán thieáu thì hay sinh söï muoán coù dö, aáy cuõng laø moät ñeàu raát khoán naïn laøm cho
anh em noåi tính ñua tranh, laøm cho con caùi nhaø Ñ. C. T. hoùa neân nhö caùc trai ngoaøi theá. OÂi! Naøo coù
chi ruûi cho baèng! Muoán coù dö laø laøm sao? Muoán coù dö laø muoán saün nhöõng söï chaúng caàn, nhö muoán
cho coù giaøy laùng deùp sôn, muoán cho coù noùn naày duø noï; saùch vôû muoán cho coù sôn ñoû theáp vaøng,
meàn goái muoán cho coù veûn vang.
Nhö vaäy coù phaûi laø khoù khaên hay laø giaøu coù? Coù phaûi ñaày tôù Chuùa Kirixitoâ, hay laø con nhaø baù hoä?
Taùnh ngöôøi ta voán hay baét chöôùc: khi moät ngöôøi laøm ñöôïc maø chaúng ai noùi chi, thì keû khaùc cuõng
ñua tranh saém cho coù; nhö vaäy laàn hoài sinh thoùi quen maø chaúng coøn bieát aùi ngaïi.
Song haún thaät laø ñeàu loãi ñöùc khoù khaên, laïi cuõng cheo leo cho mình maø chôù; vì keû hay muoán saém
nhöõng ñoà voâ ích cho noåi hôn anh em nhö vaäy, thì hoaëc bôûi tính kieâu ngaïo muoán phoâ tröông hay laø
bôûi ham söï theá gian muoán laøm ñaøy laøm toát. Keû queân ñöùc khoù khaên maø muoán ñeïp maét ngöôøi theá
gian nhö vaäy, thì khoù cho khoûi laâm söï cheo leo.
Vaäy con haõy giöõ mình veà ñaøng aáy; daàu cha meï giaøu sang phuù tuùc, con cuõng ñöøng saém chi laï khaùc
anh em; moät phaûi nhôù mình ñaõ vaøo nhaø doøng cho ñaëng laøm toâi Ñ. C. G., laø cha keû khoù khaên, thì
ñaày tôù chôù khaù hôn quan thaày.
3. Cho daàu nhöõng cuûa con neân saém, neân duøng, thì con coøn phaûi giöõ mình cho khoûi loãi ñöùc khoù
khaên. Vaäy con haõy giöõ loøng chôù ñeå cho noù dính beùn nhöõng cuûa con coù laøm chi; nhö lôøi Kinh thaùnh
daïy raèng: Bay coù cuûa caûi, thì bay ñöøng ñeå loøng dính beùn noù laøm chi. Vaäy daàu aùo xoáng, meàn chieáu,
saùch vôû hay laø vaät gì khaùc, thì con haõy coù noù nhö khoâng coù; noù maát noù coøn, noù laønh noù raùch, thì
loøng con cuõng nhöõng nhöng voâ söï, ñöøng tieác, ñöøng buoàn, ñöøng chuùt gì naên næ keû ñaõ laáy, hoaëc ñaõ
laøm hö cuûa con.
OÂng thaùnh Inaxioâ daïy raèng: “Keû ôû trong nhaø doøng, trong nhaø Ñ. C. T., thì haõy duøng cuûa nhö töôïng
buït kia: daàu caát laáy heát ñoà chuøa, daàu loät heát aùo noù ra, thì noù chaúng keâu, chaúng choáng traû, chaúng hoûi
laïi, sao caát laáy aùo toâi, ñoà toâi?...” Vaäy con cuõng haõy duøng ñoà con, maëc aùo con nhö vaäy.
OÂng thaùnh Augutinoâ noùi raèng: “Coù nhieàu laàn ñang khi ta coøn cuûa trong tay, thì ta chöa roõ ta coù
loøng yeâu noù hay chaêng; song khi ngöôøi ta caát laáy, maø ta phaûi maát ñi, thì môùi bieát loøng ta theå naøo.”
Vaäy con haõy taäp cho ñaëng baäc khoù khaên naày.
Thuôû xöa caùc beà treân nhaø doøng muoán thöû cho bieát caùc thaày coù thaät loøng khoù khaên chaêng, thì quen
daïy caùc thaày ñoåi phoøng, hay laø thaâu laáy ñoà caùc thaày quen duøng, hoaëc cuoán saùch, hoaëc maãu aûnh hay
laø ñoà gì khaùc nhö vaäy, maø ai an loøng chaúng chuùt gì tieác noái trong loøng, thì laø daàu keû coù loøng khoù
khaên thaät; nhöôïc baèng ai khi bò laøm vaäy maø trong loøng coù hôi buoàn, thì laø daáu roõ chöa coù loøng khoù
khaên. Nay con haõy xeùt mình coi thöû ñaõ coù loøng theå naøo vôùi caùc vaät con duøng, caùc ñoà con coù.