Tu than minh canh

76
Caùc ngöôøi quaân töû ngoaïi ñaïo thuôû xöa cuõng ñeàu hieåu söï haõm caàm tính xaùc thòt laø ñeàu caàn kíp
cho ñaëng tu thaân. Nhö quaân töû Aritoteâleâ thì daïy raèng: “Ai chaúng bieát goø khôùp caàm cöông thaát tình
laø vui söï buoàn söï giaän v.v., thì khoù cho ñaëng neân ngöôøi haún hoi nhôn ñöùc.” OÂng Epiñeâtoâ cuõng daïy
nhö vaäy vaø toùm ñaïo lyù ngöôøi laïi moät caâu maø raèng: “Haõy chòu khoù vaø haõy kieâng cöõ”, aáy cuõng nhö
noùi raèng: Haõy haõm caàm tính xaùc thòt, baét noù chòu söï noù chaúng öa vaø eùp noù kieâng söï noù haïp.
Voán xaùc thòt chaúng öa chòu khoù, chaúng öa aên chay, chaúng öa laøm thinh nín laëng, chaúng öa quyø laâu
trong nhaø thôø, vaø cuõng chaúng öa nhöõng ñeàu traùi yù noù nhö vaäy; noù haïp xem nhöõng ñeàu ñeïp maét,
haïp nghe nhöõng chuyeän vui tai, haïp noùi nhöõng ñeàu gieãu côït cuøng nhöõng chuyeän loãi ñöùc yeâu
ngöôøi, loãi söï neát na; noù muoán theo yù rieâng trong moïi söï, chaúng muoán vaâng phuïc luaät pheùp naøo, noù
thaät laø nhö ngöïa baát kham, ai khoâng bieát trò noù, nghóa laø khoâng bieát haõm mình, thì noù seõ laøm cho
nhaøo ñaàu xuoáng vöïc saâu toäi loãi vaø caùc tính hö neát xaáu chaúng sai.
Vaäy con muoán tu thaân, thì chôù lôi ñöùc haõm mình: haõm mình caû beà trong caû beà ngoaøi. Beà trong lo
haõm yù rieâng tröôùc heát, haõy laáy yù beà treân laøm nhö yù Chuùa vaø eùp yù mình phaûi vaâng theo, laáy yù anh
em laøm hôn yù mình, maø nhöôøng yù anh em cho ra ñeàu hoøa haûo. Haõy nhôù lôøi saùch Göông Phöôùc daïy
raèng: “Cho daàu yù con laø toát, maø con boû ñi cho ñaëng theo yù keû khaùc vì Ñ. C. T., thì con seõ ñöôïc ích
hôn.” Con haõy haõm caàm thaát tình, ñöøng theo tính ham vui choùng buoàn, mau giaän, deã thöông, hay
gheùt, nhaïy muoán, voäi maàng; daàu gaëp söï may, laâm söï buoàn, thì cuõng haõy caàm tính baèng tònh, chôù
theo duïc tình maø thaû khôùp buoâng cöông.
Beà ngoaøi thì con haõy haõm caàm nguõ quan, nhöùt laø con maét, loã tai cuøng mieäng löôõi, ñöøng voäi noùi
ham nghe, thaø söa noùi ít nghe maø ñöôïc yeân loøng khoûe trí, chaúng thaø toïc maïch ham noùi nhöõng
chuyeän tam baønh, hay nghe nhöõng ñeàu luïc taëc maø laøm cho loøng trí xoân xao. Con maét laø cöûa soå linh
hoàn, söï cheát cuõng hay quaù ñoù, neân con haõy ñoùng choát gaøi then, keûo linh hoàn phaûi nguy coù buoåi.
Chôn tay cuøng caû mình con cuõng phaûi haõm caàm cho laém. Haõy nhôù lôøi oâng thaùnh Phaoloâ daïy raèng:
Ta haèng mang ñöùc haõm mình Chuùa Kirixitoâ trong xaùc ta luoân, nghóa laø ta haõy haõm xaùc ta luoân
theo göông Ñ. C. G. ñaõ haõm mình.
Vaäy Ñ. C. G. haèng haõm xaùc, aên chay, kieâng bôùt, laïi haï mình chòu khoù traêm ñaøng, nhö vaùc thaùnh
Giaù caû ñôøi, sau heát thì naèm cheát treân caây thaùnh Giaù. Nay con muoán laøm toâi Ñ. C. G. cho troïn, thì
cuõng haõy haõm mình nhö vaäy.
Nhôù lôøi Ñ. C. G. daïy raèng: Neáu hoät gioáng chaúng gieo xuoáng ñaát cho muïc naùt ñi, thì cöù moät hoät
hoaøi; baèng coù gieo xuoáng ñaát cho muïc naùt ra, thì noù sinh ra nhieàu hoät.
Con haõy laáy ñöùc haõm mình maø gieo xaùc con xuoáng ñaát, thì noù seõ sinh ích lôïi cho con voâ ngaèn voâ
soá; con khoâng bieát caàm cöông xaùc thòt con, thì noù caát noù ñaù con; baèng con bieát caàm cöông, noù seõ
chaïy ñöa con theo ñaøng troïn laønh mau laém. Con caøng laøm cöïc xaùc con bao nhieâu, thì con caøng
ñöôïc taán tôùi trong ñaøng troïn laønh baáy nhieâu. AÂy lôøi saùch Göông Phöôùc ñaõ daïy thì laøm vaäy; con
vaâng cöù, aét seõ thaáy neûo troïn laønh chaúng bao xa vaø cöûa thieân ñaøng seõ môû ra cho ngöôøi noâng naõ, aáy
laø keû bieát haõm xaùc tu thaân chen chuùc cho ñaëng vaøo nöôùc thieân ñaøng.
ÑIEÀU THÖÙ VI
Giaûng veà ñöùc chòu khoù nhòn nhuïc