Nghiên cứu phát triển phương pháp xác định chất tạo ngọt nhân tạo (saccharin) và một số chất bảo quản (methyl-, ethyl-, isobutyl- và butyl-p-hydroxybenzoate) trong nước chấm, gia vị và một số sản phẩm đồ uống bằng HPLC

MỞ ĐẦU 

Vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm ngày càng được toàn xã hội quan 

tâm. Nguồn thực phẩm không đảm <strong>bảo</strong> vệ sinh ngày càng khó kiểm soát <strong>và</strong> 

ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người. 

Ngày nay, hầu hết các thực phẩm chế biến đều có chứa <strong>chất</strong> phụ gia 

thực phẩm như các <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong>, <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong>, <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> màu,… Chất <strong>tạo</strong> 

<strong>ngọt</strong>, bao gồm cả <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> tự nhiên <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong>. Chất <strong>tạo</strong> 

<strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong> được tổng hợp <strong>và</strong> sử dụng rộng rãi thay thế đường tự nhiên với 

ưu thế là độ <strong>ngọt</strong> gấp nhiều lần, tiết kiệm chi phí <strong>và</strong> khá bền. Tuy nhiên đã 

có nhiều nghi vấn về tính độc của các loại <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong> tới sức 

khỏe con người, chẳng hạn <strong>saccharin</strong> nếu dùng lâu dài có khả năng ức chế 

men tiêu hóa (pepsin) <strong>và</strong> gây chứng khó tiêu. Gần đây <strong>một</strong> <strong>số</strong> tác giả người 

Pháp nghiên <strong>cứu</strong> thấy <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong>o bàng quang, với sự có mặt của 

cholesterol, có thể sinh ra ung thư cho chuột cống trắng [10]. 

Bên cạnh các <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong>, các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> cũng được sử dụng phổ 

biến trong thực phẩm. Paraben (các este của axít p-hydroxybenzoic) là nhóm 

<strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> có hoạt tính ức chế sự <strong>phát</strong> <strong>triển</strong> của vi sinh vật. Các paraben 

được sử dụng để gia tăng thời gian <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> các loại bánh, kem, mứt, nước 

<strong>ngọt</strong>, nước chấm hay <strong>một</strong> <strong>số</strong> sản phẩm thủy hải sản,… Tuy nhiên, có <strong>một</strong> <strong>số</strong> 

nghiên <strong>cứu</strong> paraben gây độc cho con người như gây dị ứng, ung thư <strong>và</strong> đã có 

<strong>một</strong> <strong>số</strong> nghiên <strong>cứu</strong> chứng minh gây ảnh hưởng đến hệ sinh sản trên động 

vật,…[15, 16]. 

Đến nay, tuy vẫn tồn tại nhiều nghi ngờ về tính độc của các <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> 

<strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> đối với sức khỏe con người nhưng hai nhóm 

<strong>chất</strong> trên vẫn được sử dụng rộng rãi trong chế biến thực phẩm với hàm lượng 

nằm trong ngưỡng cho phép. 

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) <strong>và</strong> Hội đồng chuyên gia về phụ gia thực 

phẩm (JECFA), Cục <strong>quản</strong> lý Thực phẩm <strong>và</strong> Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã 

quy <strong>định</strong> giới hạn cho phép của các <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các 

<strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> [32]. 

1

Tại Việt Nam, việc sử dụng các phụ gia thực phẩm được hướng dẫn 

trong Thông tư 27/2012/TT-BYT ngày 30/11/2012 của Bộ Y tế. Thông tư 

này đã quy <strong>định</strong> về giới hạn cho phép sử dụng của <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben 

trong các đối tượng thực phẩm khác nhau [2]. 

Trên thế giới đã có nhiều nghiên <strong>cứu</strong> xây dựng quy trình phân tích để 

phân tích các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> bằng các <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> quang 

phổ [13], điện di mao <strong>quản</strong> [2, 8, 27], sắc ký bản mỏng [21], sắc ký khí 

ghép nối khối phổ [7, 13] hoặc sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) [22, 30] 

cho độ nhạy <strong>và</strong> độ chính <strong>xác</strong> cao. Tuy nhiên, sắc ký khí kết nối khối phổ đòi 

hỏi quy trình xử lý mẫu phức tạp, mất thời gian chuyển hóa <strong>chất</strong> phân tích. 

Hơn nữa giới hạn cho phép của các nghiên <strong>cứu</strong> trên ở ngưỡng 10 -6 . Do đó, 

<strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> sắc ký lỏng hiệu năng cao vẫn là xu hướng phổ biến được áp 

dụng trong phòng thí nghiệm để <strong>xác</strong> <strong>định</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong>. 

Trong các <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> sử dụng thiết bị sắc ký lỏng hiệu năng cao đã 

công bố, các <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> được phân loại theo hai nhóm sử 

dụng hai quy trình phân tích riêng biệt. Một <strong>số</strong> phòng thí nghiệm bước đầu 

cũng đã đưa ra <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> phân tích đồng thời cả hai nhóm <strong>chất</strong> trên, tuy 

nhiên ở các <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> này thường sử dụng pha đảo, sử dụng sắc ký <strong>tạo</strong> 

cặp ion (ion pair) [22, 26]. Điều này sẽ dẫn đến áp suất cột cao, độ nhạy 

kém, dễ gây tắc cột phân tích dẫn đến giảm tuổi thọ của cột, thời gian phân 

tích dài. Do đó việc nghiên <strong>cứu</strong> quy trình cho phép phân tích cả hai nhóm 

<strong>chất</strong> trên giúp tiết kiệm thời gian phân tích, sử dụng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> đơn giản 

phổ biến trong phòng thí nghiệm là rất cần thiết. 

Ở Việt Nam, rất ít công trình nghiên <strong>cứu</strong> khoa học đã công bố về <strong>xác</strong> 

<strong>định</strong> <strong>và</strong> khảo sát hàm lượng hai nhóm <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> tổng hợp <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

<strong>quản</strong> – các este của p-hydroxybezoate. Trong Thông tư <strong>số</strong> 27/2012/TT-BYT 

của Bộ Y tế hướng dẫn việc <strong>quản</strong> lý phụ gia thực phẩm, trong đó các <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> 

<strong>ngọt</strong> tổng hợp như <strong>saccharin</strong>, acesulfame-k, aspartame <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> 

như <strong>m<strong>ethyl</strong></strong> p-<strong>hydroxybenzoate</strong>, propyl p-<strong>hydroxybenzoate</strong> <strong>và</strong> <strong>ethyl</strong> p- 

<strong>hydroxybenzoate</strong> vẫn được phép sử dụng trong ngưỡng cho phép. Buty p– 

<strong>hydroxybenzoate</strong> <strong>và</strong> <strong>iso<strong>butyl</strong></strong> p- <strong>hydroxybenzoate</strong> không có trong danh mục 

qui <strong>định</strong> các <strong>chất</strong> phụ gia được phép sử dụng trong thực phẩm của Việt Nam. 

2

Gần đây, Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 8471:2010 [3] mới chỉ đưa ra 

<strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> <strong>xác</strong> <strong>định</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> <strong>chất</strong> <strong>ngọt</strong> tổng hợp (acesulfame-k, aspartame 

<strong>và</strong> <strong>saccharin</strong>) bằng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> sắc ký lỏng hiệu năng cao. Hiện nay ở Việt 

Nam, đối với các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> mới chỉ đưa ra các <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> phân tích 

đơn giản như chuẩn độ, so màu. Các <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> này dễ gây sai <strong>số</strong>, có độ 

nhạy thấp. Hiện nay, chưa có công bố nào của Việt Nam về <strong>xác</strong> <strong>định</strong> đồng 

thời hàm lượng các <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> tổng hợp <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> bằng 

<strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> sắc ký lỏng hiệu năng cao, thay <strong>và</strong>o đó là các <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> 

phân tích cổ điển như chuẩn độ, so màu chỉ <strong>xác</strong> <strong>định</strong> được riêng lẻ từng <strong>chất</strong> 

<strong>bảo</strong> <strong>quản</strong>, có độ nhạy <strong>và</strong> độ chính <strong>xác</strong> không cao. 

Chính vì lý do trên, nhóm nghiên <strong>cứu</strong> đã lựa chọn đề tài: 

“<strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> <strong>phát</strong> <strong>triển</strong> <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> <strong>xác</strong> <strong>định</strong> <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> 

<strong>tạo</strong> (<strong>saccharin</strong>) <strong>và</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> (<strong>m<strong>ethyl</strong></strong>-, <strong>ethyl</strong>-, <strong>iso<strong>butyl</strong></strong>- <strong>và</strong> 

<strong>butyl</strong>-p-<strong>hydroxybenzoate</strong>) trong nước chấm, gia vị <strong>và</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> sản phẩm đồ 

uống bằng sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC)” với mục tiêu xây dựng 

được <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> nhanh, đơn giản, có độ chính <strong>xác</strong> cao, phù hợp với các 

phòng thí nghiệm ở Việt Nam, nhằm góp phần nâng cao trong việc kiểm tra, 

giám sát vệ sinh an toàn thực phẩm, cảnh báo sử dụng thực phẩm an toàn. 

Nội dung nghiên <strong>cứu</strong> chính của đề tài gồm: 

– <strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> lựa chọn dung môi tách chiết <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong> <strong>và</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> 

<strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> trong đối tượng mẫu thực phẩm nghiên <strong>cứu</strong>. 

– Lựa chọn chế độ phân tích trên máy sắc ký lỏng hiệu năng cao HPLC. 

– Xác <strong>định</strong> độ thu hồi mẫu, LOD <strong>và</strong> LOQ. 

– Xác <strong>định</strong> độ chính <strong>xác</strong> của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong>. 

– Áp dụng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> nghiên <strong>cứu</strong> để khảo sát <strong>một</strong> <strong>số</strong> mẫu nước chấm, 

gia vị <strong>và</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> sản phẩm đồ uống,… trên thị trường. 

3

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 

1.1. Giới thiệu về các <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong> Saccharin <strong>và</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> <strong>chất</strong> 

<strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm Paraben 

1.1.1. Giới thiệu chung 

Saccharin (E954) là <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong> đầu tiên được <strong>phát</strong> hiện 

<strong>một</strong> cách tình cờ bởi Giáo sư Constantine Fahlberg <strong>và</strong> Giáo sư Ira 

Remsen tại phòng thí nghiệm trường Đại học Johns Hopkins <strong>và</strong>o năm 1878 

[26]. 

Saccharin thường được gọi là đường hóa học, có độ <strong>ngọt</strong> cao gấp 

nhiều lần so với những loại đường tự nhiên, thường được sử dụng thay thế 

đường tự nhiên trong sản xuất bánh kẹo, nước giải khát. Ngoài ra, <strong>saccharin</strong> 

cũng được dùng trong các sản phẩm mỹ phẩm, vitamin <strong>và</strong> dược phẩm. 

Saccharin còn được biết đến là thành phần chính trong các sản phẩm: Sweet 

and Low, Sweet Twin, Sweet’N Low <strong>và</strong> Necta Sweet,… 

Hình 1.1. Chất <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> sản phẩm thương mại 

trên thị trường 

Paraben là nhóm <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> được sử dụng trong các sản phẩm mỹ 

phẩm, dược phẩm <strong>và</strong> thực phẩm để chống lại sự sinh trưởng của nấm mốc <strong>và</strong> 

vi khuẩn, <strong>bảo</strong> vệ người tiêu dùng, đồng thời đảm <strong>bảo</strong> <strong>chất</strong> lượng ban đầu sản 

phẩm. Paraben là este của axít para - hydroxybenzoic bao gồm 

4

<strong>m<strong>ethyl</strong></strong>paraben, <strong>ethyl</strong>paraben, propylparaben, <strong>butyl</strong>paraben, <strong>iso<strong>butyl</strong></strong>paraben, 

heptylparaben [12]. 

Hiện nay, các paraben được cho phép có mặt trong hàng chục ngàn 

thực phẩm, mỹ phẩm <strong>và</strong> dược phẩm. Trong thực phẩm, các paraben thường 

dùng trong các sản phẩm bánh, kem, mứt, đồ uống, gia vị, nước chấm hay 

<strong>một</strong> <strong>số</strong> sản phẩm thủy hải sản. Trong ngành dược, các paraben dưới dạng 

riêng lẻ hoặc phối hợp được sử dụng làm <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> chống vi khuẩn cho 

các dạng thuốc nước, siro, thuốc viên, thuốc nhỏ mắt,...với tỷ lệ <strong>và</strong>i phần 

nghìn. Paraben còn được sử dụng phổ biến trong các sản phẩm mỹ phẩm như 

đồ trang điểm, các dung dịch dưỡng ẩm, làm mềm da, chăm sóc tóc, nước 

cạo râu,… 

1.1.2. Tính <strong>chất</strong> vật lí - hóa học 

1.1.2.1. Saccharin 

- Danh <strong>pháp</strong> Quốc tế: 1- dioxo-1,2-benzothiazol-3-1. 

- Tên thường gọi: benzoic sunfimit hoặc octho sunphobenzamit. 

- Công thức hóa học: C 7 H 5 NO 3 S. 

- Cấu trúc phân tử: 

Hình 1.2. Cấu trúc phân tử <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong> <strong>saccharin</strong> 

- Khối lượng phân tử: 183,18 g/mol. 

- Điểm nóng chảy: 228,8 – 229,7 o C. 

- Khối lượng riêng: 0,828 g/cm 3 . 

Bột <strong>saccharin</strong> kết tinh có màu trắng, không mùi, tan ít trong nước 

(1 g/290 ml) <strong>và</strong> ether, nhưng dạng muối natri <strong>và</strong> canxi của nó thì dễ tan trong 

5

nước, methanol, ethanol, acetonitrile. Saccharin có pKa = 2,2, ổn <strong>định</strong> trong 

môi trường axít, nhưng lại không có phản ứng gì với các thành phần trong 

thực phẩm nên nó thường được dùng nhiều trong đồ uống, nước <strong>ngọt</strong>, bánh 

kẹo, kem đánh răng,... Ở nhiệt độ cao, <strong>saccharin</strong> vẫn giữ được độ <strong>ngọt</strong> vốn 

có, có thể thay thế tối đa là 25% lượng đường saccharose nên cũng được sử 

dụng trong sản xuất bánh, mứt, kẹo cao su, hoa quả đóng hộp, kẹo, bánh 

tráng miệng,… Saccharin có độ <strong>ngọt</strong> cao gấp 200 - 700 lần những loại 

đường tự nhiên, nhưng nó có nhược điểm lớn là có hậu vị cay <strong>và</strong> đắng, cùng 

với mùi kim loại nhất là khi nồng độ cao. Do đó, <strong>saccharin</strong> thường được kết 

hợp với các loại đường khác như đường cyclamate <strong>và</strong> aspartame với nồng độ 

thấp, để bổ trợ <strong>và</strong> khắc phục nhược điểm này. 

1.1.2.2. Paraben 

Paraben là este của axít para – hydroxybenzoic. Cấu trúc hóa học 

chung của các paraben bao gồm gốc axít p - hydroxybenzoic 

C 6 H 4 (OH)COO- ghép nối với <strong>một</strong> nhóm alkyl R. 

Hình 1.3. Cấu trúc phân tử của paraben 

Các paraben thường dùng bao gồm <strong>m<strong>ethyl</strong></strong>paraben, <strong>ethyl</strong>paraben, 

propylparaben, <strong>butyl</strong>paraben <strong>và</strong> heptylparaben. Paraben ít phổ biến hơn bao 

gồm <strong>iso<strong>butyl</strong></strong>paraben, isopropylparaben, benzylparaben [16]. Thông thường, 

người ta sẽ sử dụng phối hợp các gốc paraben để giúp làm giảm liều lượng 

của <strong>chất</strong> này trong sản phẩm đồng thời tăng khả năng kháng vi khuẩn <strong>và</strong> 

nấm. 

Phân loại <strong>và</strong> tính <strong>chất</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> paraben thường dùng: 

6

‣ M<strong>ethyl</strong>paraben 

- Danh <strong>pháp</strong> Quốc tế: M<strong>ethyl</strong> 4-<strong>hydroxybenzoate</strong>. 

- Tên thường gọi: M<strong>ethyl</strong> paraben, M<strong>ethyl</strong> p-<strong>hydroxybenzoate</strong>, M<strong>ethyl</strong> 

para<strong>hydroxybenzoate</strong>, Nipagin M. 

- Công thức hóa học: C 8 H 8 O 3 . 


Hình 1.4. Cấu trúc phân tử <strong>m<strong>ethyl</strong></strong>paraben 


- Điểm nóng chảy: 122 – 131 o C. 

- Nhiệt độ sôi: 270 – 280 o C. 

- Mã phụ gia: E218. 

- M<strong>ethyl</strong>paraben tồn tại dạng tinh thể hình kim hoặc bột trắng, tan trong 

nước ấm, trong ethanol, methanol, DMF (di<strong>m<strong>ethyl</strong></strong> foramide), <strong>ethyl</strong> 

acetate, acetonitrile. 

‣ Ethylparaben 

- Danh <strong>pháp</strong> Quốc tế: Ethyl 4-<strong>hydroxybenzoate</strong>. 

- Tên thường gọi: Ethyl paraben; Ethyl para<strong>hydroxybenzoate</strong>; Ethyl para<strong>hydroxybenzoate</strong>; 

Ethyl p-<strong>hydroxybenzoate</strong>; 4-Hydroxybenzoic acid 

<strong>ethyl</strong> ester. 



7

Hình 1.5. Cấu trúc phân tử <strong>ethyl</strong>paraben 


- Điểm nóng chảy: 115–118 °C. 

- Nhiệt độ sôi: 297–298 °C. 

- Mã phụ gia: E214. 

- Ethylparaben ít tan trong nước lạnh, có khả năng tan trong nước sôi, <strong>và</strong> 

<strong>một</strong> <strong>số</strong> dung môi như methanol, ethanol. 

‣ Butylparaben 

- Danh <strong>pháp</strong> Quốc tế: Butyl 4-<strong>hydroxybenzoate</strong>. 

- Tên thường gọi: <strong>butyl</strong> paraben, <strong>butyl</strong> para<strong>hydroxybenzoate</strong>, <strong>butyl</strong> p- 

<strong>hydroxybenzoate</strong>. 

- Công thức hóa học: C 11 H 14 O 3 


Hình 1.6. Cấu trúc phân tử <strong>butyl</strong>paraben 


- Nhiệt độ nóng chảy 68-69 o C. 

- Butylparaben là <strong>chất</strong> không màu, không mùi, kết tinh tốt ở nhiệt độ 

phòng, ít tan trong nước ở nhiệt độ thường, tan tốt trong <strong>một</strong> <strong>số</strong> dung 

môi như acetone, methanol, acetonitrile, 1 – butanol,... 

8

‣ Iso<strong>butyl</strong>paraben 

- Danh <strong>pháp</strong> Quốc tế: Iso<strong>butyl</strong> 4-<strong>hydroxybenzoate</strong>. 

- Tên thường gọi: <strong>iso<strong>butyl</strong></strong> paraben, <strong>iso<strong>butyl</strong></strong> para<strong>hydroxybenzoate</strong>, 

<strong>iso<strong>butyl</strong></strong> p-<strong>hydroxybenzoate</strong>. 



Hình 1.7 Cấu trúc phân tử <strong>iso<strong>butyl</strong></strong>paraben 


- Nhiệt độ nóng chảy 76 o C. 

- Tinh thể Iso<strong>butyl</strong>paraben màu trắng, không mùi, kết tinh tốt ở nhiệt độ 

phòng, ít tan trong nước ở nhiệt độ thường, tan tốt trong <strong>một</strong> <strong>số</strong> dung 

môi như acetone, methanol, acetonitrile, 1 – butanol,... 

1.1.3. Điều chế <strong>và</strong> chuyển hóa 

Saccharin có thể được sản xuất trong nhiều cách khác nhau [33]. 

Phương <strong>pháp</strong> đầu tiên của Remsen <strong>và</strong> Fahlberg vẫn được sử dụng phổ biến, 

với nguyên liệu toluene hoặc với o- chlorotoluene [29]. Quá trình sulfo hóa 

bởi axít chlorosulfonic <strong>tạo</strong> ra các ortho <strong>và</strong> para clorua sulfonyl. Các đồng 

phân ortho được tách ra <strong>và</strong> chuyển thành các sulfonamide bởi amoniac. Quá 

trình oxy hóa của các nhóm thế metyl <strong>tạo</strong> ra các axít cacboxylic, <strong>tạo</strong> vòng 

thành axít tự do <strong>saccharin</strong> [20]: 

9

Hình 1.8. Quá tình tổng hợp <strong>saccharin</strong> theo Remsen-Fahlberg 

Năm 1950, <strong>một</strong> quá trình tổng hợp được cải tiến <strong>và</strong> <strong>phát</strong> <strong>triển</strong> tại Công 

ty Hoá <strong>chất</strong> Maumee của Toledo, Ohio. Trong quá trình tổng hợp này, axít 

anthranilic lần lượt phản ứng với axít nitơ (từ natri nitrit <strong>và</strong> axít 

hydrochloric), sulfur dioxide, clo <strong>và</strong> cuối cùng là amoniac để <strong>tạo</strong> ra <strong>saccharin</strong> 

[20]. 

Hình 1.9. Quá tình tổng hợp <strong>saccharin</strong> theo Maumee 

Paraben bao gồm: <strong>m<strong>ethyl</strong></strong>paraben, <strong>ethyl</strong>paraben, propylparaben <strong>và</strong> 

<strong>butyl</strong>paraben được tìm thấy trong <strong>một</strong> <strong>số</strong> thực vật, như <strong>m<strong>ethyl</strong></strong>paraben trong 

quả việt quất [4] hầu hết các paraben được tổng hợp cho sản xuất thương 

mại. Paraben được điều chế bởi phản ứng este hóa của axít parahydroxybenzoic 

với rượu thích hợp. Sau đó, quá trình điều chế được Kolbe – 

Schmitt cải tiến bởi phản ứng carboxyl hóa. 

10

1.1.4. Độc tính - Giới hạn cho phép sử dụng <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

<strong>quản</strong> nhóm paraben 

Trên thị trường, <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các muối của chúng bao gồm natri 

<strong>saccharin</strong>, kali <strong>saccharin</strong>, canxi <strong>saccharin</strong> được sử dụng rộng rãi trong các 

sản phẩm thực phẩm <strong>và</strong> dược phẩm. Chúng xuất hiện với những tên thương 

mại như: Sweet’n Low, Sugar Twin, Sweet Magic, Zero-Cal, Slim & Sweet, 

Sucredulcor, Cristallose, Cristalosetas [17],… Nhiều năm sau khi <strong>saccharin</strong> 

được tổng hợp <strong>và</strong> ứng dụng trong sản xuất như <strong>một</strong> <strong>chất</strong> <strong>ngọt</strong> thay thế duy 

nhất lúc đó, thì đến năm 1977 <strong>một</strong> nghiên <strong>cứu</strong> của Canada cho biết <strong>saccharin</strong> 

gây ung thư bàng quang ở chuột đã gây hoang mang lớn cho người tiêu 

dùng. Khi đó FDA cũng đã <strong>phát</strong> lệnh cấm sử dụng <strong>saccharin</strong> trong thực 

phẩm <strong>và</strong> dược phẩm, nhưng do <strong>và</strong>o thời điểm đó <strong>saccharin</strong> là <strong>chất</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> 

<strong>tạo</strong> duy nhất <strong>và</strong> nhiều người vẫn muốn sử dụng những sản phẩm thực phẩm 

có chứa nó đặc biệt là những bệnh <strong>nhân</strong> tiểu đường. Trước những sức ép của 

người dân <strong>và</strong> cả nhà sản xuất Quốc hội Mỹ đã buộc phải cho sử dụng nhưng 

yêu cầu trên nhãn sản phẩm ghi rõ sản phẩm có chứa <strong>saccharin</strong> có nguy cơ 

gây nguy hiểm cho sức khỏe. 

Sau đó, đã có hơn 30 nghiên <strong>cứu</strong> chứng minh <strong>saccharin</strong> hoàn toàn an 

toàn trên người. Đến cuối năm 2000, FDA đã chính thức loại bỏ <strong>saccharin</strong> ra 

khỏi danh mục những <strong>chất</strong> gây ung thư <strong>và</strong> cho phép gỡ bỏ những cảnh báo 

trên. Nhưng các chuyên gia cũng cảnh báo tới khả năng gây dị ứng 

sunfonamid ở những người sử dụng thuốc sulfa. Triệu chứng với dị ứng này 

là đau đầu, khó thở, <strong>phát</strong> ban, tiêu chảy. Saccharin được tìm thấy trong sữa 

còn có nguy cơ gây rối loạn chức năng cơ. Với những đối tượng như phụ nữ 

có thai, trẻ nhỏ <strong>và</strong> đặc biệt là trẻ sơ sinh không nên sử dụng sản phẩm chứa 

<strong>saccharin</strong>. 

Để đảm <strong>bảo</strong> sức khỏe đối với người tiêu dùng các nhà chức trách cũng 

đã đưa ra liều dùng khuyến cáo. Theo FDA thì liều dùng cho phép mỗi ngày 

(ADI) là 5 mg/kg thể trọng, theo WHO là 0-15 mg/kg thể trọng. Tức là, với 

<strong>một</strong> người có cân nặng là 50 kg thì lượng được <strong>saccharin</strong> tối đa đưa <strong>và</strong>o cơ 

thể là 50 kg x 15 mg/kg = 750 mg/ngày. Tốt nhất chỉ dùng lượng đường hóa 

học ở mức 30% ADI tức là chỉ khoảng 250 mg/ngày. 

11

Cùng với <strong>saccharin</strong>, Paraben – nhóm các este của axít p - 

hydroxybenzoic (PHBA) được sử dụng như <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> trong hơn 22.000 

mỹ phẩm ở nồng độ lên đến 0,8% (hỗn hợp các paraben) hoặc lên đến 0,4% 

(đơn paraben). Paraben được sử dụng phổ biến vì chúng rẻ tiền, không màu, 

không mùi, ít độc hại <strong>và</strong> hiệu quả trên dải pH rộng <strong>và</strong> có khả năng kháng 

khuẩn phổ rộng [23]. Ước tính của ngành công nghiệp sản phẩm mỹ phẩm 

sử dụng hàng ngày các có thể chứa paraben là 17,76 g cho người lớn <strong>và</strong> 378 

mg cho trẻ sơ sinh. Paraben trong mỹ phẩm thâm nhập qua lớp sừng của da, 

Carboxylesterases thủy phân paraben trong da. Paraben không tích lũy trong 

cơ thể. Nồng độ của các paraben trong huyết thanh, ngay cả sau khi tiêm tĩnh 

mạch, nhanh chóng suy giảm [18]. 

Paraben được chứng minh là <strong>một</strong> <strong>chất</strong> kích thích da, màng nhầy, phổi 

<strong>và</strong> tổn thương cơ quan tiêu hóa khi sử dụng nồng độ cao, trong thời gian dài 

hoặc nhiễm độc cấp tính qua đường miệng. 

Một <strong>số</strong> nghiên <strong>cứu</strong> đã <strong>xác</strong> nhận sự hiện diện phổ biến của các paraben 

trong nước thải, sông ngòi, đất <strong>và</strong> bụi nhà. Paraben cũng đã được <strong>phát</strong> hiện 

trong các mô <strong>và</strong> dịch cơ thể con người. Chúng còn được <strong>phát</strong> hiện trong các 

mô vú của bệnh <strong>nhân</strong> ung thư vú đã làm tăng mối lo ngại của công chúng về 

việc sử dụng chúng. Nó được đưa ra giả thuyết rằng các tính <strong>chất</strong> estrogen 

của paraben có thể gây ra sự <strong>phát</strong> <strong>triển</strong> ung thư vú [24]. 

Theo thông tư <strong>số</strong> 27/2012/TT-BYT ngày 30/11/2012 của Bộ Y tế về 

hướng dẫn việc <strong>quản</strong> lý phụ gia thực phẩm quy <strong>định</strong> nồng độ giới hạn cho 

phép sử dụng <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben trong nước chấm, gia vị <strong>và</strong> nước giải 

khát theo bảng sau [2]: 

12

Bảng 1.1. Quy <strong>định</strong> nồng độ giới hạn cho phép sử dụng <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các 

paraben trong nước chấm, gia vị <strong>và</strong> nước giải khát 

Chất <strong>bảo</strong> 

<strong>quản</strong> 

Đối tượng nhóm thực phẩm 

Mã nhóm 

thực phẩm 

Nồng độ giới 

hạn cho phép 

(mg/kg) 

Đồ uống từ sữa, có hương liệu 

<strong>và</strong>/hoặc lên men 

01.1.2 80 

Sữa lên men 01.2.1 100 

Đồ gia vị 12.2.2 1500 

Dấm 12.3 300 

Mù tạt 12.4 320 

Canxi 

<strong>saccharin</strong>, 

Kali 

<strong>saccharin</strong>, 

Natri 

<strong>saccharin</strong> 

Viên súp <strong>và</strong> nước thịt 12.5 100 

Nước chấm <strong>và</strong> các sản phẩm 

tương tự 

12.6 160 

Nước tương lên men 12.9.2.1 500 

Đồ uống hương liệu có ga 14.1.4.1 300 

Đồ uống hương liệu không ga, kể 

cả rượu mạnh pha đường <strong>và</strong> ades 

14.1.4.2 300 

Đồ uống hương liệu cô đặc 14.1.4.3 300 

Cà phê, sản phẩm tương tự cà 

phê, chè, đồ uống thảo dược <strong>và</strong> 

các loại đồ uống từ ngũ cốc, trừ 

đồ uống từ ca cao 

14.1.5 200 

Đồ uống có cồn <strong>và</strong> hương liệu 14.2.7 80 

M<strong>ethyl</strong>-4- 

hydroxyben 

zoate hoặc 

<strong>ethyl</strong>-4- 

Dấm 

12.3 100 

Mù tạt 12.4 300 

Nước chấm <strong>và</strong> các sản phẩm 12.6 1000 

13

hydroxyben 

zoate 

tương tự 

Nước chấm không ở dạng nhũ 

tương (VD tương cà chua, tương 

ớt, <strong>số</strong>t kem, nước thịt) 

Đồ uống hương liệu, bao gồm đồ 

uống “thể thao năng lượng” hoặc 

đồ uống “điện giải” <strong>và</strong> các đồ 

uống đặc biệt khác 

Cà phê, sản phẩm tương tự cà 

phê, chè, đồ uống thảo dược <strong>và</strong> 

các đồ uống từ ngũ cốc, trừ đồ 

uống từ cacao 

12.6.2 1000 

14.1.4 500 

14.1.5 450 

Rượu táo, lê 14.2.2 200 

Rượu vang (trừ rượu vang nho) 14.2.4 200 

Rượu mật ong 14.2.5 200 

Đồ uống có cồn có hương liệu 14.2.7 1000 

1.2. Các <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> <strong>xác</strong> <strong>định</strong> hàm lượng <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben 

Có nhiều <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> <strong>xác</strong> <strong>định</strong> hàm lượng <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> 

<strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong các mẫu thực phẩm, tuy nhiên để <strong>xác</strong> 

<strong>định</strong> đồng thời <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben ở các 

dạng vết lại đòi hỏi các công đoạn tách chiết <strong>và</strong> làm sạch tương đối phức tạp. 

Liên kết giữa các dạng <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm 

paraben với nền mẫu khá phức tạp, do đó để phân tích chúng đòi hỏi công 

đoạn tách chiết chọn lọc <strong>và</strong> <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> phân tích có độ nhạy cao. 

1.2.1. Phương <strong>pháp</strong> tách chiết, làm sạch <strong>và</strong> làm giàu đồng thời <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> 

<strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong> <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> từ mẫu thực phẩm 

Phương <strong>pháp</strong> xử lý mẫu luôn dựa trên tính <strong>chất</strong> lý hóa của <strong>chất</strong> cần 

phân tích <strong>và</strong> bản <strong>chất</strong> của nền mẫu chứa <strong>chất</strong> cần phân tích, từ đó đưa ra quy 

14

trình làm sạch mẫu phân tích. Đối với các đối tượng mẫu khác nhau, <strong>phương</strong> 

<strong>pháp</strong> xử lý mẫu sẽ khác nhau. 

Thông thường <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben 

tồn tại với hàm lượng thấp trong các mẫu có nền mẫu tương đối phức tạp. 

Do đó, trong quá trình chiết dễ bị mất <strong>chất</strong> phân tích, hiệu suất thu hồi mẫu 

không cao. 

Trong quá trình xử lý mẫu các yếu tố ảnh hưởng có thể gây sai <strong>số</strong> bao 

gồm quá trình chiết/chưng cất/phá mẫu, sự chuyển hóa giữa các dạng trong 

mẫu phân tích <strong>và</strong> sự thất thoát mẫu. Để lựa chọn dung môi phù hợp cho quá 

trình chiết cần lưu ý hai điểm quan trọng: độ chọn lọc (dung môi chỉ chiết 

thành phần cần phân tích – để tránh thêm các bước tách chọn lọc) <strong>và</strong> độ phù 

hợp (các dung môi chiết có thể loại bỏ dễ dàng mà không làm mất đi <strong>chất</strong> 

cần phân tích). Quy trình cơ bản để tách <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

<strong>quản</strong> nhóm paraben ra khỏi nền mẫu là sử dụng các dung môi có độ phân 

cực cao như: nước, methanol, 1-propanol,… 

Sau khi thực hiện tách <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm 

paraben ra từ nền mẫu, các bước tiếp theo là quá trình làm sạch <strong>và</strong> làm giàu 

mẫu. Các bước này có thể thực hiện bằng chiết lỏng – lỏng hoặc chiết pha 

rắn (SPE), các cột chiết pha rắn thường được sử dụng như: cột C18, 

Silicagel,… <strong>và</strong> cột hỗn hợp nhiều pha tĩnh. 

Nguyên tắc của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> chiết lỏng - lỏng dựa trên cơ sở sự phân 

bố của <strong>chất</strong> phân tích <strong>và</strong>o hai pha lỏng (2 dung môi) không trộn lẫn được <strong>và</strong>o 

nhau (trong hai dung môi này, có thể <strong>một</strong> dung môi có chứa <strong>chất</strong> phân tích). 

Hệ <strong>số</strong> phân bố nhiệt động K b của cân bằng chiết là <strong>một</strong> yếu tố quyết <strong>định</strong> 

hiệu quả của sự chiết <strong>và</strong> tiếp đến là sự ảnh hưởng của nhiệt độ, môi trường 

axít. 

K b = C x (A)/ C x (B) 

Trong đó: 

+ C x (A) là nồng độ <strong>chất</strong> X trong pha A (dung môi A) 

+ C x (B) là nồng độ <strong>chất</strong> X trong pha B (dung môi B). 

15

Chiết lỏng - lỏng có thể chia thành 2 dạng: chiết tĩnh <strong>và</strong> chiết theo 

dòng chảy liên tục. Trong phân tích, kiểu chiết tĩnh đơn giản, dễ thực hiện, 

đó <strong>và</strong> đang được ứng dụng phổ biến <strong>và</strong> rất có hiệu quả trong lĩnh vực tách 

chiết phân tích <strong>và</strong> làm giầu các <strong>chất</strong> phân tích phục vụ cho việc <strong>xác</strong> <strong>định</strong> hàm 

lượng vết. Nhất là tách <strong>và</strong> làm giàu các kim loại, các <strong>chất</strong> hữu cơ, thuốc <strong>bảo</strong> 

vệ thực vật độc hại trong các mẫu nước, thực phẩm, môi trường.v.v. 

Yêu cầu của chiết lỏng – lỏng 

– Dung môi chiết phải tinh khiết cao, để không làm nhiễm bẩn thêm các 

<strong>chất</strong> phân tích <strong>và</strong>o mẫu. 

– Dung môi chiết phải hoà tan tốt các <strong>chất</strong> phân tích, nhưng lại không 

hoà tan tốt với các <strong>chất</strong> khác có trong mẫu. 

– Hệ <strong>số</strong> phân bố của hệ chiết phải lớn, để cho sự chiết được triệt để. 

– Cân bằng chiết nhanh đạt được <strong>và</strong> thuận nghịch, để giải chiết được tốt. 

– Sự phân lớp khi chiết phải rõ ràng, nhanh <strong>và</strong> dễ tách ra riêng biệt các 

pha. 

– Phải chọn môi trường axít, pH, loại axít thích hợp. 

– Phải thực hiện trong nhiệt độ phù hợp <strong>và</strong> giữ không đổi trong cả quá 

trình. 

– Phải lắc hay trộn đều mạnh để quá trình chiết xảy ra được tốt. 

Các ưu <strong>và</strong> nhược điểm chung của kỹ thuật chiết lỏng – lỏng là: 

– Dùng được cho cả chiết phân tích <strong>và</strong> sản xuất tách chiết lượng lớn. 

– Lấy riêng <strong>chất</strong> phân tích, loại được các <strong>chất</strong> ảnh hưởng, nhất là <strong>chất</strong> 

nền của mẫu. 

– Thích hợp cho làm giầu lượng nhỏ <strong>chất</strong> phân tích (có thể 10-50 lần). 

– Phục vụ cho chiết được cả các <strong>chất</strong> vô cơ <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> hữu cơ. 

– Sản phẩm chiết phù hợp được cho nhiều <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> phân tích. 

Hiện nay, trong phân tích các độc <strong>chất</strong> trong các mẫu thực phẩm <strong>và</strong> 

môi trường, chiết pha rắn là <strong>một</strong> kỹ thuật hiệu quả, ngày càng được áp dụng 

16

<strong>và</strong> sử dụng rộng rãi trong bước chuẩn bị mẫu để làm giàu <strong>và</strong> làm sạch mẫu 

phân tích. 

Cột SPE được nhồi chặt bằng những vật liệu xốp, hạt nhỏ có các nhóm 

chức khác nhau. Chất lỏng qua cột dưới tác dụng của áp suất hoặc chân 

không. 

Các bước tiến hành trong quá trình chiết pha rắn: 

Hình 2.1. Các bước của quá trình chiết pha rắn 

Hoạt hoá <strong>chất</strong> hấp phụ pha rắn 

Làm ướt vật liệu nhồi, solvat hoá các nhóm chức của <strong>chất</strong> hấp phụ. 

Loại không khí trong các khoảng trống trong lớp <strong>chất</strong> hấp phụ. 

Không được để <strong>chất</strong> hấp phụ bị khô. 

Mẫu <strong>và</strong> <strong>chất</strong> phân tích được chảy qua cột 

Chất phân tích được làm giàu trên <strong>chất</strong> hấp phụ. 

Một <strong>và</strong>i thành phần ảnh hưởng khác cũng có thể bị giữ lại. 

Các thành phần không bị hấp phụ bị loại ra làm sạch <strong>chất</strong> phân tích. 

Loại bỏ các <strong>chất</strong> gây ảnh hưởng ra khỏi cột. 

Giữ lại <strong>chất</strong> phân tích. 

17

Nếu mẫu là dung dịch nước, sử dụng dung dịch đệm hoặc hỗn hợp 

nước - dung môi hữu cơ. 

Nếu mẫu bị hoà tan trong dung môi hữu cơ thì khi rửa cột có thể sử 

dụng chính dung môi đó. 

Giải hấp <strong>chất</strong> phân tích bằng dung môi thích hợp 

Dung môi được chọn đặc trưng để phá vỡ tương tác giữa <strong>chất</strong> phân 

tích <strong>và</strong> <strong>chất</strong> hấp phụ với mục đích rửa giải được <strong>chất</strong> phân tích với 

hiệu quả cao. 

Dung môi sử dụng rửa giải đồng thời càng ít <strong>chất</strong> gây ảnh hưởng tới 

phép phân tích càng tốt. 

Chất hấp phụ chiết pha rắn thường được sử dụng gồm các loại: 

– Chất hấp phụ pha thường: Các silica trung tính, oxit nhôm. 

– Chất hấp phụ pha ngược: Các silica đã được ankyl hoá nhóm OH. 

– Chất có khả năng trao đổi ion. 

– Chất rây hay sàng lọc phân tử theo độ lớn, kích thước. 

1.2.2. Phương <strong>pháp</strong> phân tích <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben trên các thiết bị 

hiện đại 

1.2.2.1. Phương <strong>pháp</strong> quang phổ 

Phương <strong>pháp</strong> đo quang là <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> phân tích công cụ dựa trên các 

tính <strong>chất</strong> quang học của <strong>chất</strong> cần phân tích như tính hấp thụ quang, tính <strong>phát</strong> 

xạ quang, tính huỳnh quang,… Các <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> này đơn giản, dễ tiến hành, 

thông dụng <strong>và</strong> được ứng dụng khá nhiều khi <strong>xác</strong> <strong>định</strong> hàm lượng <strong>saccharin</strong> 

<strong>và</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben. 

Cordoba <strong>và</strong> các cộng sự [11] đã <strong>xác</strong> <strong>định</strong> hàm lượng <strong>saccharin</strong> trong 

các nền mẫu khác nhau. Phương <strong>pháp</strong> này thực hiện trong môi trường có tính 

axít nhẹ (đệm natri acetate, pH 4) thuốc thử Nile Blue kết hợp với <strong>saccharin</strong> 

<strong>tạo</strong> ra <strong>một</strong> hợp <strong>chất</strong> ion <strong>và</strong> được chiết <strong>và</strong>o <strong>m<strong>ethyl</strong></strong> <strong>iso<strong>butyl</strong></strong> keton, sau đó đo 

quang phổ tại bước sóng 630 nm. Nồng độ tuyến tính của <strong>saccharin</strong> trong 

pha nước từ 0,1-3,5 µg/ml. Phương <strong>pháp</strong> này cho thấy chọn lọc tốt <strong>và</strong> có thể 

18

được áp dụng cho việc <strong>xác</strong> <strong>định</strong> <strong>saccharin</strong> trong <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong>, nước 

<strong>ngọt</strong> <strong>và</strong> kem đánh răng,… 

1.2.2.2. Phương <strong>pháp</strong> điện di mao <strong>quản</strong> (CE) 

Gần đây, <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> sắc ký điện di mao <strong>quản</strong> được sử dụng rộng rãi 

do tính <strong>chất</strong> ưu việt về hiệu quả tách cao, thời gian tách ngắn, lượng mẫu tiêu 

tốn ít. Phương <strong>pháp</strong> đã được ứng dụng để tách <strong>và</strong> <strong>xác</strong> <strong>định</strong> các <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong <strong>một</strong> <strong>số</strong> đối tượng thực phẩm, 

dược phẩm <strong>và</strong> mỹ phẩm. 

Tác giả Ana Beatriz Bergamo <strong>và</strong> các cộng sự đã nghiên <strong>cứu</strong> <strong>xác</strong> <strong>định</strong> 

đồng thời aspartame, cyclamate, <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> acesulfame-K trong nước giải 

khát, nước <strong>ngọt</strong> bằng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> điện di mao <strong>quản</strong>. Phương <strong>pháp</strong> này sử 

dụng dung dịch đệm 100 mmol/l tris (hydroxy<strong>m<strong>ethyl</strong></strong>) aminomethane (TRIS) 

<strong>và</strong> 10 mmol/l histidine. Quá trình tách các <strong>chất</strong> phân tích trong khoảng 6 

phút. Độ thu hồi của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> từ 94 % đến 108 %, độ lệch chuẩn tương 

đối (RSD) khoảng 1,5 % [5]. 

Tác giả C. Cruces Blanco <strong>và</strong> các cộng sự đã nghiên <strong>cứu</strong> <strong>xác</strong> <strong>định</strong> các 

<strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben bằng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> điện di mao <strong>quản</strong> vùng 

(CZE) ghép nối detector DAD. Phương <strong>pháp</strong> này <strong>xác</strong> <strong>định</strong> đồng thời <strong>m<strong>ethyl</strong></strong> 

- (MP), <strong>ethyl</strong> - (EP), propyl - (PP), <strong>và</strong> <strong>butyl</strong>paraben (BP) với bước sóng 294 

nm, điện áp 25 kV, chiều dài cột mao <strong>quản</strong> 50 cm, nhiệt độ cột mao <strong>quản</strong> 

20 o C, pha động được sử dụng là đệm 35 mM đệm tetraborat pH 10.0. Giới 

hạn <strong>phát</strong> hiện của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> từ 0,65 µg/ml (đối với BP) đến 0,81 µg/ml 

(đối với MP), độ lệch chuẩn tương đối là giữa 0,35 <strong>và</strong> 0,50 %. Phương <strong>pháp</strong> 

được áp dụng cho các mẫu mỹ phẩm, dược phẩm <strong>và</strong> nước trái cây [9]. 

Một nghiên <strong>cứu</strong> khác của Shu-Ping Wang <strong>và</strong> Ching-Li Chang <strong>xác</strong> 

<strong>định</strong> các paraben bao gồm <strong>m<strong>ethyl</strong></strong> p-<strong>hydroxybenzoate</strong> (MP), <strong>ethyl</strong> p- 

<strong>hydroxybenzoate</strong> (EP), propyl p-<strong>hydroxybenzoate</strong> (PP) <strong>và</strong> <strong>butyl</strong> p - 

<strong>hydroxybenzoate</strong> (BP) trong sản phẩm mỹ phẩm. Các Paraben được chiết 

lỏng – lỏng siêu tới hạn sau đó được <strong>định</strong> lượng bằng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> điện di 

mao <strong>quản</strong> vùng (CZE). Các điều kiện tối ưu cho quá trình chiết lỏng - lỏng 

siêu tới hạn là ở 40°C , áp suấ 12100 kPa, CO2 <strong>và</strong> 0,05 % acetonitrile. Điều 

19

kiện pha động CZE là 30 mM natri tetraborat trong 5 % acetonitrile (ACN), 

Cột mao <strong>quản</strong> 75 µm x 60 cm, điện áp 25 kV, <strong>và</strong> nhiệt độ cột ở 30°C. Hiệu 

suất thu hồi của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> đạt 97,3 - 99,9 % với hệ <strong>số</strong> biến thiên tương 

đối RSD % từ 0,05 đến 3,77 %. Phương <strong>pháp</strong> này có độ phân giải tốt R = 

1,70, giới hạn <strong>phát</strong> hiện của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> trong khoảng 0,97-1,33 ng [27]. 

1.2.2.3. Phương <strong>pháp</strong> sắc ký bản mỏng (TLC) 

Phương <strong>pháp</strong> sắc kí bản mỏng (TLC) không yêu cầu thiết bị đặc biệt, 

dùng để kiểm tra, đánh giá sơ bộ các <strong>chất</strong> phân tích tỏ ra ưu việt, có thể tiến 

hành nhiều mẫu song song cùng lúc rất tiện lợi. Khi TLC được trang bị phần 

<strong>phát</strong> hiện là <strong>một</strong> máy đo quang có thể phân tích <strong>định</strong> tính <strong>và</strong> <strong>định</strong> lượng 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben trong các nền mẫu đơn giản. 

Tác giả Mira Akar <strong>và</strong> các cộng sự đã <strong>phát</strong> <strong>triển</strong> <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> sắc ký 

bản mỏng để phân tích hàm lượng <strong>saccharin</strong> trong dược phẩm. Phương <strong>pháp</strong> 

này sử dụng tấm sắc ký bản mỏng silica gel 60F 254 , pha động <strong>ethyl</strong>acetate - 

carbon tetrachloride – axít axetic (3 : 4 : 0,5 v/v/v). Saccharin được <strong>định</strong> 

lượng bởi máy đo quang ở bước sóng 230 mm. Natri <strong>saccharin</strong> được pha 

trong 2 loại dung môi: methanol (dung môi 1) <strong>và</strong> trong <strong>ethyl</strong> acetate : axít 

axetic (9:1, v/v) (dung môi 2). Khoảng tuyến tính của đường chuẩn của natri 

<strong>saccharin</strong> từ 300 - 1200 ng, giới hạn <strong>phát</strong> hiện <strong>và</strong> giới hạn <strong>định</strong> lượng của 

natri <strong>saccharin</strong> là 35 ng, 110 ng (dung môi 1) <strong>và</strong> 45 ng, 150 ng (dung môi 2). 

Hiệu suất thu hồi của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> đạt 103,5% (dung môi 1) <strong>và</strong> 102,3% 

(dung môi 2). Độ lệch chuẩn tương đối RSD = 4,42 % (dung môi 1) <strong>và</strong> 

2,53% (dung môi 2) [25]. 

K. Rajagopal <strong>và</strong> các công sự đã <strong>phát</strong> <strong>triển</strong> <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> sắc ký bản 

mỏng hiệu năng cao (HPTLC) cho phân tích hàm lượng các paraben trong 

mỹ phẩm. Phương <strong>pháp</strong> này sử dụng dung môi chiết acetone – <strong>ethyl</strong> acetate 

(2:1), tấm sắc ký bản mỏng silica gel 60F 254 20 x 10 cm. Các paraben được 

<strong>định</strong> lượng trên hệ thống sắc ký bản mỏng hiệu năng cao CAMAG Twin 

Trough Chamber tại bước sóng 255 nm, pha động pentane - dichloromethane 

- axít axetic (25:25:3). Kết quả phân tích mười <strong>một</strong> mẫu dầu gội đầu đều 

chứa hàm lượng paraben vượt quá giới hạn cho phép đối với <strong>m<strong>ethyl</strong></strong> paraben 

20

(0,4%, w/w) <strong>và</strong> propyl paraben (0,8%, w/w) được sử dụng trong mỹ phẩm 

[21]. 

1.2.2.4. Phương <strong>pháp</strong> khí (GC) 

Phương <strong>pháp</strong> sắc ký khí (GC) là <strong>một</strong> <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> được sử dụng phổ 

biến để phân tích các hợp <strong>chất</strong> dễ bay hơi. Phương <strong>pháp</strong> này dựa trên sự 

tương tác giữa pha hơi <strong>và</strong> pha tĩnh nên khó <strong>phát</strong> hiện các <strong>chất</strong> không bay hơi. 

Có hai loại sắc ký khí là sắc ký khí - lỏng (pha tĩnh là <strong>chất</strong> lỏng) <strong>và</strong> sắc ký 

khí - rắn (pha tĩnh là <strong>chất</strong> rắn). Mẫu được bơm <strong>và</strong>o buồng mẫu có nhiệt độ 

cao đủ để mẫu có thể hoá hơi, khí mang sẽ kéo theo các cấu tử phân tích qua 

cột. Tại đây sẽ có sự tương tác với pha tĩnh dẫn đến thời gian lưu của các cấu 

tử sẽ khác nhau. Các cấu tử sẽ lần lượt đi ra khỏi cột <strong>và</strong> đi <strong>và</strong>o detector. 

Detector sẽ cho tín hiệu khi có mặt <strong>một</strong> <strong>chất</strong> hoặc <strong>một</strong> nhóm chức nào đó. 

Tác giả Authors Momozono <strong>và</strong> cộng sự [7] đã sử dụng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> 

sắc ký khí kết hợp detector ion hóa ngọn lửa (GC - FID) để <strong>xác</strong> <strong>định</strong> 

<strong>saccharin</strong> trong thực phẩm. Saccharin được <strong>m<strong>ethyl</strong></strong> hóa với 

trimetylsilyldiazomethane (TMSD) ở nhiệt độ phòng trong 10 phút. n- 

<strong>m<strong>ethyl</strong></strong><strong>saccharin</strong> hình thành từ <strong>saccharin</strong> với TMSD với hiệu suất phản ứng 

khoảng 84%. N-<strong>m<strong>ethyl</strong></strong><strong>saccharin</strong> được phân tích bởi GC – FID sử dụng nội 

chuẩn anthracene. Hiệu suất thu hồi của natri <strong>saccharin</strong> trong đậu nành, nước 

ở mức nồng độ 250 µg/g là 93,7 ± 2,5% (n = 5); trong dưa chua, hành lá ở 

mức 500 µg/g là 96,9 ± 1,9% (n = 5). Giới hạn <strong>phát</strong> hiện của <strong>saccharin</strong> trong 

các nền mẫu thực phẩm là khoảng 20 µg/g. 

Một nghiên <strong>cứu</strong> khác của De Luca <strong>và</strong> các cộng sự đã sử dụng <strong>phương</strong> 

<strong>pháp</strong> sắc ký khí khối phổ để <strong>xác</strong> <strong>định</strong> đồng thời muối sorbate, benzoate <strong>và</strong> 

<strong>một</strong> <strong>số</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> trong thực phẩm <strong>và</strong> đồ uống. Phương <strong>pháp</strong> sử dụng kỹ 

thuật chọn lọc ion (SIM) cho phép <strong>xác</strong> <strong>định</strong> chọn lọc các hợp <strong>chất</strong> được 

nghiên <strong>cứu</strong>, có thể loại bỏ nhiễu từ nền mẫu thực phẩm phức tạp. Do đó, quá 

trình tách chiết đơn giản <strong>và</strong> tiết kiệm thời gian, có thể <strong>phát</strong> hiện lượng vết 

các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong>. Giới hạn <strong>phát</strong> hiện của các <strong>chất</strong> được nghiên <strong>cứu</strong> trong 

khoảng 100-200 pg. Với kỹ thuật phân tích này có thể <strong>xác</strong> <strong>định</strong> đồng thời 

axít sorbic, axít benzoic, metyl, etyl, propyl - 4 - <strong>hydroxybenzoate</strong> trong 249 

21

mẫu thực phẩm <strong>và</strong> đồ uống được bán tại các thị trường trong khu vực Rome 

[13]. 

1.2.2.5. Phương <strong>pháp</strong> sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) 

Sắc ký lỏng là quá trình tách xảy ra trên cột tách với pha tĩnh là <strong>chất</strong> 

rắn <strong>và</strong> pha động là <strong>chất</strong> lỏng (sắc ký lỏng - rắn). Mẫu phân tích được chuyển 

lên cột tách dưới dạng dung dịch. Khi tiến hành chạy sắc ký, các <strong>chất</strong> phân 

tích được phân bố liên tục giữa pha động <strong>và</strong> pha tĩnh. Trong hỗn hợp các 

<strong>chất</strong> phân tích, do cấu trúc phân tử <strong>và</strong> tính <strong>chất</strong> lí hoá của các <strong>chất</strong> khác nhau, 

nên khả năng tương tác của chúng với pha tĩnh <strong>và</strong> pha động khác nhau. Do 

vậy, chúng di chuyển với tốc độ khác nhau <strong>và</strong> tách ra khỏi nhau. Sơ đồ cấu 

<strong>tạo</strong> thiết bị HPLC được chỉ ra ở hình 2.2. 

Hình 2.2. Sơ đồ cấu <strong>tạo</strong> hệ thống HPLC 

Sắc ký lỏng hiệu năng cao bao gồm nhiều <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> có tính 

đặc thù riêng, đó là sắc ký lỏng pha liên kết, sắc ký phân bố lỏng – lỏng <strong>và</strong> 

sắc ký trao đổi lỏng – rắn, sắc ký hấp phụ lỏng – rắn,… 

Trong HPLC, pha tĩnh chính là <strong>chất</strong> nhồi cột làm nhiệm vụ tách hỗn 

hợp <strong>chất</strong> phân tích. Đó là những <strong>chất</strong> rắn, xốp <strong>và</strong> kích thước hạt rất nhỏ, từ 3 

– 7 mm. Tuỳ theo bản <strong>chất</strong> của pha tĩnh, trong <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> sắc ký lỏng pha 

22

liên kết thường chia làm 2 loại: sắc ký pha thường (NP-HPLC) <strong>và</strong> sắc ký pha 

ngược (RP-HPLC). 

Sắc ký pha thường: pha tĩnh có bề mặt là các <strong>chất</strong> phân cực (đó là các 

silica trần hoặc các silica được gắn các nhóm ankyl có ít cacbon mang các 

nhóm chức phân cực: -NH 2 , -CN...), pha động là các dung môi hữu cơ không 

phân cực như: n-hexan, toluene, petrolium,....Hệ này có thể tách đa dạng các 

<strong>chất</strong> không phân cực hay ít phân cực. 

Sắc ký pha ngược: pha tĩnh thường là các silica đã được ankyl hoá, 

không phân cực, loại thông dụng nhất là octadexyl (–C 18 H 37 ), còn pha động 

phân cực: nước, methanol, axetonitril,....Trong rất nhiều trường hợp thì 

thành phần chính của pha động lại là nước nên rất kinh tế. Hệ này được sử 

dụng để tách các <strong>chất</strong> có độ phân cực rất đa dạng: từ rất phân cực, ít phân 

cực tới không phân cực. 

Pha động trong HPLC đóng góp <strong>một</strong> phần rất quan trọng trong việc 

tách các <strong>chất</strong> phân tích trong quá trình sắc ký nhất <strong>định</strong>. Mỗi loại sắc ký đều 

có pha động rửa giải riêng cho nó để có được hiệu quả tách tốt nhưng nhìn 

chung phải đáp ứng được các điều kiện sau: 

Pha động phải trơ với pha tĩnh. 

Pha động phải hòa tan tốt mẫu phân tích, phải bền vững <strong>và</strong> không bị 

phân hủy trong quá trình chạy sắc ký. 

Pha động phải có độ tinh khiết cao. 

Pha động phải nhanh đạt được các cân bằng trong quá trình sắc ký, 

như cân bằng hấp phụ, phân bố, trao đổi ion tuỳ theo bản <strong>chất</strong> của từng loại 

sắc ký. 

Phải phù hợp với loại detector dùng để <strong>phát</strong> hiện các <strong>chất</strong> phân tích. 

Pha động phải không quá đắt. 

Có thể chia pha động làm hai loại: 

+ Pha động có độ phân cực cao: có thành phần chủ yếu là nước, tuy 

nhiên để phân tích các <strong>chất</strong> hữu cơ, cần thêm các dung môi khác để giảm độ 

23

phân cực như MeOH, ACN. Pha động loại này được dùng trong sắc ký pha 

liên kết ngược. 

+ Pha động có độ phân cực thấp: bao gồm các dung môi ít phân cực như 

xyclopentan, n-pentan, n-heptan, n-hexan, 2-chloropropan, cacbondisulfua 

(CS 2 ), chlorobutan, CCl 4 , toluene,... 

Tuy nhiên, pha động <strong>một</strong> thành phần đôi khi không đáp ứng được khả 

năng rửa giải, người ta thường phối hợp 2 hay 3 dung môi để có được dung 

môi có độ phân cực từ thấp đến cao phù hợp với phép phân tích. Sự thay đổi 

thành phần pha động theo thời gian gọi là rửa giải gradient nồng độ. 

Detector là bộ phận quan trọng quyết <strong>định</strong> độ nhạy của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong>. 

Tuỳ thuộc bản <strong>chất</strong> lí hoá của <strong>chất</strong> phân tích mà lựa chọn detector cho phù 

hợp. 

Detector quang phổ hấp thụ phân tử UV-VIS: áp dụng cho các <strong>chất</strong> có 

khả năng hấp thụ ánh sáng trong vùng tử ngoại (UV) hoặc vùng khả kiến 

(VIS). 

Detector huỳnh quang RF: sử dụng để <strong>phát</strong> hiện các <strong>chất</strong> có khả năng 

<strong>phát</strong> huỳnh quang. Đối với những <strong>chất</strong> không có khả năng như vậy, cần phải 

dẫn xuất hoá <strong>chất</strong> phân tích, gắn nó với <strong>chất</strong> có khả năng <strong>phát</strong> huỳnh quang 

hoặc <strong>chất</strong> phân tích phản ứng với thuốc thử để <strong>tạo</strong> thành sản phẩm có khả 

năng <strong>phát</strong> huỳnh quang. 

Detector độ dẫn: phù hợp với các <strong>chất</strong> có hoạt tính điện hoá: các ion 

kim loại chuyển tiếp,.... 

Hiện nay, các detector hiện đại ngày càng được cải tiến như đi-ốt 

mảng (diot-aray), khối phổ (mass spectrometry), nó giúp người phân tích <strong>xác</strong> 

<strong>định</strong> chính <strong>xác</strong> <strong>chất</strong> phân tích. 

Trong những năm gần đây, <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> HPLC đã đóng vai trò vô 

cùng quan trọng trong việc phân tích các <strong>chất</strong> trong mọi lĩnh vực khác nhau, 

nhất là trong việc tách <strong>và</strong> phân tích lượng vết các <strong>chất</strong>. Phương <strong>pháp</strong> khác là 

có độ chính <strong>xác</strong> cao, độ tái lặp tốt, khoảng tuyến tính rộng,… 

24

Phương <strong>pháp</strong> sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) được sử dụng rộng 

rãi để <strong>xác</strong> <strong>định</strong> <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong>, <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> paraben trong các loại 

thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm. 

Yoshitomo Ikai <strong>và</strong> các cộng sự [34] sử dụng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> sắc ký lỏng 

pha đảo hiệu năng cao để <strong>xác</strong> <strong>định</strong> đồng thời 9 loại phụ gia thực phẩm bao 

gồm axít sorbic, axít benzoic, axít dehydroacetic, các este của axít p- 

hydroxybenzoic (<strong>ethyl</strong>, isopropyl, n-propyl, <strong>iso<strong>butyl</strong></strong> <strong>và</strong> n-<strong>butyl</strong> p- 

<strong>hydroxybenzoate</strong>) <strong>và</strong> natri <strong>saccharin</strong> sử dụng <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> cặp ion (ion pair). 

Phương <strong>pháp</strong> này sử dụng cột tách Nucleosil C18 - 3µm, 75 x 4,6 mm ID, 

pha động methanol-acetonitrile - 0,05 M dung dịch đệm acetate (pH 4,5) 

chứa 2,5 mM cetyltri<strong>m<strong>ethyl</strong></strong>ammonium clorua (1,5:1:3,1; v/v/v), tốc độ dòng 

1,0 ml/phút, bước sóng 233 nm. Các <strong>chất</strong> phụ gia thực phẩm đã được tách 

trong vòng 18 phút. 

<strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> của Ma Kang <strong>và</strong> các cộng sự [22] đã <strong>phát</strong> <strong>triển</strong> <strong>phương</strong> 

<strong>pháp</strong> phân tích đồng thời 20 phụ gia thực phẩm, bao gồm acesulfame-K, axít 

benzoic, axít sorbic, natri <strong>saccharin</strong>, tartrazine, amaranthus red, ponceau 4R, 

caffein, sunset yellow, aspartame, allure red, brilliant blue, erythrosine, 

<strong>m<strong>ethyl</strong></strong> paraben, <strong>ethyl</strong> paraben, isopropyl paraben, n-propyl paraben, <strong>iso<strong>butyl</strong></strong> 

paraben, n-<strong>butyl</strong> paraben <strong>và</strong> n-heptyl paraben bằng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> sắc ký lỏng 

hiệu năng cao (HPLC) ghép nối với detector PDA. Phương <strong>pháp</strong> sử dụng cột 

C18, pha động là acetonitrile - methanol (10:90, v/v) <strong>và</strong> đệm acetate 0,1M, 

pH 7,2. Các <strong>chất</strong> được tách trong vòng 50 phút với chế độ rửa giải gradient. 

Khoảng tuyến tính của các <strong>chất</strong> phân tích từ 0,10 mg/l đến 300 mg/l với hệ 

<strong>số</strong> tương quan tuyến tính (R 2 ) lớn hơn 0,998. Giới hạn <strong>phát</strong> hiện của <strong>phương</strong> 

<strong>pháp</strong> đối với các <strong>chất</strong> nghiên <strong>cứu</strong> từ 0,05 mg/l đến 0,110 mg/l. Hiệu suất thu 

hồi của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> từ 91,4 % đến 100,5 % ở mức nồng độ thêm chuẩn 10- 

100 mg/l. Hệ <strong>số</strong> biến thiên tương đối RSD% (với n = 6) khoảng từ 0,6 % đến 

4,0 %. Phương <strong>pháp</strong> này đã được áp dụng để <strong>xác</strong> <strong>định</strong> 16 phụ gia thực phẩm 

trong đồ uống khác nhau. 

Terada <strong>và</strong> các cộng sự [28] sử dụng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> sắc ký lỏng hiệu 

năng cao <strong>xác</strong> <strong>định</strong> đồng thời axít sorbic, axít benzoic, <strong>m<strong>ethyl</strong></strong>-, <strong>ethyl</strong>-, 

isopropyl-, n-propyl-, <strong>iso<strong>butyl</strong></strong>-, n-<strong>butyl</strong> p-hydroxybenzoic <strong>và</strong> <strong>saccharin</strong> trong 

25

thực phẩm. Phương <strong>pháp</strong> sử dụng cột tách Nucleosil C18 -5µm, 150 x 4,6 

mm ID, pha động acetonitrile : nước : 0,2 M đệm phosphat pH 3,6 (7:12:1, 

v/v/v). 2mM cetyltri<strong>m<strong>ethyl</strong></strong>ammonium bromide được sử dụng để <strong>tạo</strong> cặp ion. 

Quá trình tách chiết mẫu sử dụng cột chiết pha rắn SPE Sep-Pak C18. Hiệu 

suất thu hồi của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> đối với mẫu nước uống cà phê trên 93,8 % <strong>và</strong> 

độ lệch chuẩn tương đối RSD% trong khoảng 0,85 - 2,15 %. 

Trong các <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> sử dụng thiết bị sắc ký lỏng hiệu năng cao đã 

công bố, các <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> được phân loại theo hai nhóm sử 

dụng hai quy trình phân tích riêng biệt hoặc phân tích đồng thời. Một <strong>số</strong> 

phòng thí nghiệm cũng đã đưa ra <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> phân tích đồng thời cả hai 

nhóm <strong>chất</strong> trên, tuy nhiên ở các <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> này thường sử dụng pha đảo, 

sử dụng sắc ký <strong>tạo</strong> cặp ion (ion pair). Điều này sẽ dẫn đến áp suất cột cao, độ 

nhạy kém, dễ gây tắc cột phân tích dẫn đến giảm tuổi thọ của cột. 

Vì vậy, đề tài nghiên <strong>cứu</strong> tối ưu hóa quá trình xử lý mẫu, lựa chọn cột 

tách để <strong>xác</strong> <strong>định</strong> đồng thời <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben bằng hệ thống sắc ký 

lỏng hiệu năng cao ghép nối detector PDA với mục tiêu không sử dụng <strong>chất</strong> 

<strong>tạo</strong> cặp ion, nhằm làm giảm nguy cơ tắc cột <strong>và</strong> kết tinh muối trong cửa sổ 

quang (cell) của detector, phù hợp với điều kiện các phòng thử nghiệm ở 

Việt Nam, đảm <strong>bảo</strong> khả năng <strong>xác</strong> <strong>định</strong> <strong>và</strong> kiểm soát các <strong>chất</strong> nghiên <strong>cứu</strong> đáp 

ứng theo văn bản qui <strong>định</strong> hiện hành của Việt Nam. 

26

CHƯƠNG 2: THỰC NGHIỆM 

2.1. Đối tượng, mục tiêu <strong>và</strong> nội dung nghiên <strong>cứu</strong> 

2.1.1. Đối tượng, mục tiêu nghiên <strong>cứu</strong> 

Đối tượng nghiên <strong>cứu</strong> 

Đề tài lựa chọn đối tượng nghiên <strong>cứu</strong> là <strong>một</strong> <strong>số</strong> loại thực phẩm được 

sử dụng rộng rãi trên thị trường. Các mẫu được lựa chọn nghiên <strong>cứu</strong> chủ yếu 

tập trung <strong>và</strong>o các loại nước chấm, gia vị <strong>và</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> sản phẩm đồ uống… 

được lấy ngẫu nhiên từ <strong>một</strong> <strong>số</strong> chợ <strong>và</strong> siêu thị trên địa bàn Hà Nội. 

Các <strong>chất</strong> nghiên <strong>cứu</strong>: <strong>m<strong>ethyl</strong></strong> – p – <strong>hydroxybenzoate</strong>, <strong>ethyl</strong> – p – 

<strong>hydroxybenzoate</strong>, <strong>butyl</strong> – p –<strong>hydroxybenzoate</strong> <strong>và</strong> <strong>iso<strong>butyl</strong></strong> – p – 

<strong>hydroxybenzoate</strong>. 

Mục tiêu nghiên <strong>cứu</strong> 

Xây dựng được <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> <strong>xác</strong> <strong>định</strong> <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong> 

(<strong>saccharin</strong>) <strong>và</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> (<strong>m<strong>ethyl</strong></strong> – p – <strong>hydroxybenzoate</strong>, <strong>ethyl</strong> – 

p –<strong>hydroxybenzoate</strong>, <strong>butyl</strong> – p –<strong>hydroxybenzoate</strong> <strong>và</strong> <strong>iso<strong>butyl</strong></strong> – p – 

<strong>hydroxybenzoate</strong>) trong nước chấm, gia vị <strong>và</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> sản phẩm đồ uống bằng 

sắc ký lỏng hiệu năng cao có độ chính <strong>xác</strong> cao, phù hợp với các phòng thí 

nghiệm tại Việt Nam. 

2.1.2. Nội dung nghiên <strong>cứu</strong> 

Xây dựng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> 

Tiến hành nghiên <strong>cứu</strong> quy trình chuẩn bao gồm: 

<strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> điều kiện tách chiết, làm sạch <strong>và</strong> làm giàu mẫu từ các đối 

tượng nghiên <strong>cứu</strong>. 

Lựa chọn chế tối ưu trên máy HPLC. 

Xác <strong>định</strong> giới hạn <strong>phát</strong> hiện LOD, giới hạn <strong>định</strong> lượng LOQ. 

Xây dựng khoảng tuyến tính của nồng độ, lập đường chuẩn <strong>và</strong> <strong>phương</strong> 

trình hồi quy của đường chuẩn. 

Xác nhận độ chính <strong>xác</strong> của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong>. 

27

Áp dụng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> 

Áp dụng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> đã nghiên <strong>cứu</strong> để khảo sát <strong>một</strong> <strong>số</strong> mẫu thực 

phẩm trên địa bàn Hà Nội. 

2.2. Thiết bị, dụng cụ, hóa <strong>chất</strong> 

Các thiết bị, dụng cụ, hóa <strong>chất</strong> 

‣ Thiết bị phân tích 

- Máy sắc ký lỏng hiệu năng cao HPLC – detector PDA. 

‣ Dụng cụ 

- Máy cô quay chân không có hệ điều chỉnh áp suất, nhiệt độ, hãng 

KIA. 

- Máy đồng hóa mẫu, hãng KIA. 

- Máy cất nước khử ion, hãng Banstead, Mỹ. 

- Cân điện tử có khả năng cân tới 0,0001 g, hãng Shimadzu, Nhật Bản. 

- Bơm chân không có van chỉnh áp suất, hãng KIA. 

- Máy ly tâm lạnh, Hitech Đức. 

- Bình cầu cổ nhám loại 50 ml, Yamato Nhật Bản. 

- Ống đong 20 ml, 50 ml. 

- Phễu thủy tinh. 

- Các loại pipet thể tích 1 ml, 2 ml, 5 ml <strong>và</strong> 10 ml; pipet Pasteur: loại 

thủy tinh dài. 

- Micropipet loại 200 µl, 1000 µl <strong>và</strong> 5000 µl. 

- Các bình <strong>định</strong> mức 10 ml, 20 ml, 50 ml. 

- Bể chân không chiết pha rắn, Supelco TM . 

- Vial thủy tinh đựng mẫu loại 1 ml dùng cho hệ bơm mẫu tự động của 

hệ thống HPLC. 

- Các loại cột làm sạch pha rắn (SPE): 

+ SuperClean LC-Si, 500 mg/3ml (Supelco, USA). 

28

+ SuperClean LC-18, 500 mg/3ml (Supelco, USA). 

+ Vac C18 3cc, 500 mg/3ml (Water, USA). 

+ HC-18 SPE Tuber, 500 mg/3ml (CNW, Trung Quốc). 

‣ Hóa <strong>chất</strong> 

- Methanol: Độ tinh khiết dùng cho phân tích (Merck-Germany). 

- Acetonitrile: Độ tinh khiết dùng cho phân tích (Merck-Germany). 

- Nước cất đề ion dùng cho HPLC. 

- NaH 2 PO 4 .2H 2 O (Merck-Germany). 

- NaOH (Merck-Germany). 

- H 3 PO 4 (Merck-Germany). 

- CH 3 COONa (Merck-Germany). 

- CH 3 COOH (Merck-Germany). 

- Chất chuẩn: 

+ Sodium <strong>saccharin</strong> (SS). 

+ M<strong>ethyl</strong> -4- <strong>hydroxybenzoate</strong> (M<strong>ethyl</strong> paraben) (MP). 

+ Ethyl -4- <strong>hydroxybenzoate</strong> (Ethyl paraben) (EP). 

+ Butyl -4- <strong>hydroxybenzoate</strong> (Butyl paraben) (BP). 

+ Iso<strong>butyl</strong> -4- <strong>hydroxybenzoate</strong> (Iso<strong>butyl</strong> paraben) (IBP). 

* Pha dung dịch đệm: 

- Dung dịch đệm phosphate 50 mM: Cân 6,24 g NaH 2 PO 4 .2H 2 O hòa tan 

<strong>và</strong>o 980 ml nước, thêm 0,68 ml H 3 PO 4 85%, chỉnh pH bằng NaOH 2M, <strong>định</strong> 

mức 1 lít. 

- Dung dịch đệm acetate 25 mM: Cân 1,05 g CH 3 COONa hòa tan <strong>và</strong>o 1 

lít nước, chỉnh pH bằng CH 3 COOH 1M. 

* Pha dung dịch chuẩn: 

Dung dịch chuẩn gốc có nồng độ 1000 µg/ml: 

29

Cân 0,1000 g <strong>chất</strong> chuẩn SS, MP, EP, BP, IBP pha trong bình <strong>định</strong> 

mức 100 ml bằng hỗn hợp dung môi methanol : nước (1:9, v/v), <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> ở 

nhiệt độ < 4 0 C để tránh bay hơi. 

Dung dịch chuẩn trung gian của hỗn hợp 5 <strong>chất</strong>: 

Dung dịch này có nồng độ 100 µg/ml được chuẩn bị bằng cách lấy 

chính <strong>xác</strong> 1 ml dung dịch chuẩn gốc 1000 µg/ml của mỗi SS, MP, EP, BP, 

IBP cho <strong>và</strong>o bình <strong>định</strong> mức nâu 10 ml, <strong>định</strong> mức đến vạch bằng methanol : 

nước (2:8, v/v), lắc đều, <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> ở nhiệt độ < 4 0 C. 

Dung dịch chuẩn làm việc hàng ngày: Dung dịch này được pha từ 

chuẩn trung gian ở nồng độ 100 µg/ml, <strong>tạo</strong> thành các chuẩn hỗn hợp gồm 5 

<strong>chất</strong> chuẩn ở 6 mức nồng độ 1, 2, 5, 10, 20 <strong>và</strong> 25 µg/ml trong methanol : 

nước (2:8, v/v), <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> ở nhiệt độ < 4 0 C. 

2.3. Phương <strong>pháp</strong> nghiên <strong>cứu</strong> 

Sử dụng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> phân tích là sắc ký lỏng hiệu năng cao ghép nối 

detector PDA kết hợp với <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> xử lý mẫu bằng kỹ thuật chiết lỏng – 

lỏng <strong>và</strong> chiết pha rắn (SPE) hoặc kết hợp cả hai kỹ thuật để <strong>xác</strong> <strong>định</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong thực phẩm. 

2.3.1. <strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> điều kiện tách chiết, làm sạch, làm giàu mẫu từ các 

đối tượng nghiên <strong>cứu</strong> 

Yêu cầu của nghiên <strong>cứu</strong> là tách chiết đồng thời <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> 

<strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong đối tượng mẫu thực phẩm, có nền mẫu tương 

đối phức tạp. Do đó, đề tài đã tiến hành khảo sát lựa chọn dung môi, điều 

kiện tách chiết, làm sạch <strong>và</strong> làm giàu mẫu, giảm ảnh hưởng của nền mẫu, 

tránh làm bẩn detector, tăng khả năng <strong>phát</strong> hiện. 

Tách chiết 

Tách chiết là bước quan trọng trong quá trình phân tích, trong bước 

này cần phải lựa chọn dung môi để chuyển <strong>chất</strong> cần <strong>xác</strong> <strong>định</strong> từ mẫu phân 

tích ra dung môi chiết. Có nhiều loại dung môi khác nhau được lựa chọn để 

chiết mẫu. Dung môi được lựa chọn cần phải hòa tan tốt các <strong>chất</strong> cần chiết, 

phổ biến, nhằm đạt được hiệu suất thu hồi cao nhất. 

30

Saccharin dạng muối <strong>và</strong> các paraben có khả năng tan trong nước, 

methanol, acetonitrile <strong>và</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> dung môi khác. Đối với <strong>saccharin</strong> ở dạng 

muối Na hoặc Ca có khả năng tan tốt trong nước, các paraben có khả năng 

tan kém hơn trong nước, tuy nhiên có khả năng tan tốt hơn trong nước ấm. 

Do đó, trong khuôn khổ đề tài này, với mục đích phân tích các <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> 

các paraben trong các mẫu gia vị, nước chấm, nước giải khát, đề tài lựa chọn 

2 loại dung môi: nước, <strong>và</strong> methanol với 3 mức tỷ lệ khác nhau: nước, hỗn 

hợp methanol : nước (1:4, v/v) <strong>và</strong> methanol : nước (1:1, v/v) để khảo sát khả 

năng chiết với thể tích chiết 50 ml, thể tích mẫu phân tích là 5 ml đối với nền 

mẫu nước giải khát <strong>và</strong> 5 g đối với các nền mẫu khác, các mẫu được thêm 

chuẩn ở mức nồng độ 200 µg/g. 

Kết quả quá trình tách chiết ban đầu được chỉ ra trong bảng 3.1. 

Làm sạch 

Sau khi nghiên <strong>cứu</strong> lựa chọn dung môi tách chiết, để thuận lợi cho quá 

trình tách <strong>chất</strong> trên cột phân tích sử dụng sắc ký lỏng hiệu năng cao, các <strong>chất</strong> 

phân tích cần được thực hiện làm giàu <strong>và</strong> làm sạch ở bước tiếp theo. Trong 

quá trình chiết suất có rất nhiều tạp <strong>chất</strong> đi kèm theo <strong>và</strong>o dịch chiết, bước 

làm sạch ban đầu được thực hiện với mục đích loại bỏ các tạp <strong>chất</strong> đi kèm 

mà vẫn giữ được <strong>chất</strong> cần phân tích. Trong nghiên <strong>cứu</strong> này, để làm sạch <strong>và</strong> 

làm giàu mẫu, đề tài đã khảo sát sử dụng kỹ thuật chiết pha rắn (SPE) với 

các loại cột tách được sử dụng là SuperClean LC-Si (Supelco, USA), 

SuperClean LC-18 (Supelco, USA), Vac C18 3cc (Water, USA), HC-18 SPE 

Tuber (CNW, Trung Quốc) đang sử dụng phổ biến trên thị trường, khối 

lượng pha tĩnh đều là 500 mg. 

Sau khi lựa chọn được cột chiết pha rắn, nhóm nghiên <strong>cứu</strong> đã tiến 

hành khảo sát rửa cột bằng nước ở các mức thể tích khác nhau nhằm loại bỏ 

tối đa các tạp <strong>chất</strong> của nền mẫu gây nhiễu nhưng vẫn đảm <strong>bảo</strong> giữ được các 

<strong>chất</strong> cần <strong>xác</strong> <strong>định</strong>. Kết quả khảo sát quá trình làm sạch bởi cột chiết pha rắn 

SPE <strong>và</strong> rửa tạp bằng nước được chỉ ra ở bảng 3.2 <strong>và</strong> 3.3. 

Quy trình dự kiến phân tích <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben 

31

Cân <strong>một</strong> lượng mẫu khoảng 5 g (5ml đối với mẫu nước giải khát) <strong>và</strong>o 

bình <strong>định</strong> mức 50 ml, thêm nước ấm <strong>và</strong> dung môi chiết A (nước, methanol 

với thể tích khác nhau), đồng nhất mẫu. Dịch chiết được làm sạch bởi cột 

chiết pha rắn. Cuối cùng được <strong>xác</strong> <strong>định</strong> bởi hệ thống sắc ký lỏng hiệu năng 

cao ghép nối detector PDA. Quy trình được thể hiện theo hình 2.2. 

Mẫu 5g/ống ly tâm 50 ml 

+ 20 ml nước ấm 

+ dung môi A 

Rung siêu âm, đồng nhất 

Định mức 50 ml 

Ly tâm, gạn dịch, lọc 

Lấy 5 ml dịch chiết 

SPE 

HPLC - PDA 

Hình 2.3. Quy trình xử lý mẫu dự kiến. 

2.3.2. Lựa chọn chế tối ưu trên máy HPLC - PDA 

2.3.2.1. Lựa chọn bước sóng đặc trưng 

Với mỗi nguyên tố thì quang phổ của chúng có độ dài sóng đặc trưng 

<strong>và</strong> riêng biệt, do đó độ sáng của vạch quang phổ là đặc trưng riêng biệt đối 

với từng <strong>chất</strong>. Theo các nghiên <strong>cứu</strong>, nhóm <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> có quang phổ có độ 

dài sóng đặc trưng ở 254 nm. Đối với nhóm <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> có quang phổ có 

độ dài sóng đặc trưng ở 220 nm. Do đó lựa chọn quét dải sóng hấp thụ từ 

32

200 nm tới 300 nm để tìm ra bước sóng mà tại đó cường độ hấp thụ của cả 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben đạt tối ưu. 

Kết quả cho thấy tại bước sóng 238 nm, cường độ hấp thụ của 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben đạt tối đa, thể hiện trên phổ hấp 

thụ đỉnh píc đạt cao nhất tại bước sóng 238 nm. 

Do đó, bước sóng lựa chọn trong <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> phân tích <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> 

<strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben là 238 nm. 

2.3.2.2. Khảo sát pha tĩnh 

Cột tách góp phần quan trọng trong việc quyết <strong>định</strong> quá trình tách <strong>chất</strong> 

cần <strong>xác</strong> <strong>định</strong>, đặc biệt trong nghiên <strong>cứu</strong> <strong>xác</strong> <strong>định</strong> đồng thời nhiều <strong>chất</strong> thuộc 

các nhóm <strong>chất</strong> khác nhau. Lựa chọn cột phân tích phù hợp đựa dựa trên <strong>một</strong> 

<strong>số</strong> tiêu chí sau: 

Có thể tách tốt các <strong>chất</strong> cần <strong>xác</strong> <strong>định</strong>; 

Cột phổ biến, rễ mua, chi phí thấp; 

Tương thích với nhiều loại máy HPLC; 

Tuổi thọ cột bền; 

Pha động sử dụng phổ biến, đơn giản. 

Trên thế giới có nhiều công trình đã nghiên <strong>cứu</strong> lựa chọn cột phân tích 

C18 <strong>và</strong> ODS <strong>xác</strong> <strong>định</strong> đồng thời các <strong>chất</strong> phụ gia thuộc nhóm paraben <strong>và</strong> các 

<strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> tổng hợp. Trong các nghiên <strong>cứu</strong> trên đều sử dụng pha động là 

hỗn hợp dung môi hữu cơ <strong>và</strong> đệm kết hợp với <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> cặp ion (ion pair) 

nhằm tăng khả năng tách <strong>chất</strong>. Ưu điểm của việc lựa chọn cột phân tích C18 

hoặc ODS kết hợp với dùng hỗn hợp pha động là dung môi hữu cơ 

(methanol hoặc acetonitrile) <strong>và</strong> đệm, kết hợp với <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> cặp ion là cho khả 

năng tách <strong>chất</strong> tốt đồng thời nhiều <strong>chất</strong>. Tuy nhiên, bên cạnh ưu điểm trên thì 

khi sử dụng cột tách C18, sử dụng pha động là dung môi hữu cơ (methanol 

hoăc acetonitrile) <strong>và</strong> đệm, kết hợp với <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> cặp ion sẽ xảy ra <strong>một</strong> <strong>số</strong> 

nhược điểm như: dễ gây tắc cột tách, tắc bơm, cell của detector do sự kết 

tinh của muối khi kết hợp với dung môi hữu cơ (methanol hoặc acetonitrile), 

33

dẫn đến áp suất hệ thống HPLC cao, tuổi thọ cột giảm nhanh chóng, giảm 

nhạy,... 

Chất <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben là các <strong>chất</strong> 

tương phân cực vừa phải <strong>và</strong> phân cực yếu, do đó cột tách có thể được sử 

dụng là cột tách pha đảo. Trong điều kiện phòng thí nghiệm cho phép, nhóm 

nghiên <strong>cứu</strong> khảo sát 2 loại cột tách ODS-3 (kích thước hạt: 5µm, kích thước 

cột: 4,6 x 150 mmm, nhóm thế octadexyl (-C 18 H 37 ), với 15% cacbon) <strong>và</strong> 

Phenyl-3 (kích thước hạt: 5µm, kích thước cột: 4,6 x 150 mmm, nhóm thế 

phenyl, với 9,50 % cacbon) để tách đồng thời <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> 

nhóm paraben với pha động chỉ sử dụng dung môi hữu cơ <strong>và</strong> đệm, không sử 

dụng <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> cặp ion nhằm tránh các nhược điểm của các nghiên <strong>cứu</strong> trước 

đây. 

Bảng 2.1. Thông <strong>số</strong> khảo sát cột tách 

Inertsil ODS-3 5µm Inertsil Ph-3 5µm 

Cột tách 

4,6x150 mm 

4,6x150 mm 

(GL Sciences Inc) (GL Sciences Inc) 

Cột <strong>bảo</strong> vệ 

Cartridge 4,0x10mmx2 

Inertsil ODS-3 5µm 

Cartridge 4,0x10mmx2 

Inertsil Ph-3 5µm 

Cột ODS-3 là cột tách có tính <strong>chất</strong> kém phân cực bởi nhóm C 18 gắn 

với bề mặt silica biến tính, do đó có thể tách tốt các <strong>chất</strong> kém phân cực đến 

các <strong>chất</strong> phân cực vừa. 

Cột phenyl-3 có tính phân cực cao hơn cột ODS-3 do các nhóm 

phenyl gắn <strong>và</strong>o silica phân cực hơn các gốc C 18 <strong>và</strong> cũng phù hợp cho phân 

tích các <strong>chất</strong> có tính phân cực yếu đến các <strong>chất</strong> phân cực vừa. 

2.3.2.3. Khảo sát pha động 

Trong <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> sắc kí lỏng hiệu năng cao (HPLC), pha động đóng 

góp <strong>một</strong> phần rất quan trọng trong việc tách các <strong>chất</strong> phân tích trong quá 

trình sắc ký nhất <strong>định</strong>. Mỗi loại sắc ký đều có pha động rửa giải riêng cho nó 

để có được hiệu quả tách tốt. Pha động phải trơ với pha tĩnh, hòa tan tốt mẫu 

phân tích, đạt được các cân bằng nhanh trong quá trình sắc ký <strong>và</strong> phù hợp 

34

với loại detector dùng để <strong>phát</strong> hiện các <strong>chất</strong> phân tích. Có thể chia pha động 

thành 2 loại: 

+ Pha động có độ phân cực cao: có thành phần chủ yếu là nước, các loại 

đệm <strong>và</strong> có thể kết hợp thêm các dung môi khác để giảm độ phân cực như 

MeOH, ACN. Pha động loại này thường được dùng trong sắc ký pha đảo. 

+ Pha động có độ phân cực thấp: bao gồm các dung môi ít phân cực như 

xyclopentan, n-pentan, n-heptan, n-hexan, 2-chloropropan, cacbondisulfua 

(CS 2 ), chlorobutan, CCl 4 , toluene,... thường sử dụng cho sắc ký pha thường. 

Qua tham khảo các nghiên <strong>cứu</strong> trước đây, khi sử dụng pha tĩnh là cột 

ODS-3 hoặc cột Ph-3, pha động thường sử dụng để phân tích hàm lượng 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben là methanol hoặc acetonitrile kết hợp với đệm 

acetate hoặc đệm phosphate. Mặt khác, do <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben có tính 

<strong>chất</strong> tương đối khác nhau, đo đó đề tài khảo sát pha động ở 2 chế độ chạy: 

đẳng dòng (isocratic) <strong>và</strong> chế độ thay đổi hàm lượng dung môi theo thời gian 

(gradient) nhằm tối ưu quá trình tách <strong>và</strong> giảm thời gian phân tích. 

2.3.3. Xác <strong>định</strong> giới hạn <strong>phát</strong> hiện (LOD), giới hạn <strong>định</strong> lượng (LOQ), 

xây dựng đường chuẩn 

Xác <strong>định</strong> giới hạn <strong>phát</strong> hiện (LOD) <strong>và</strong> giới hạn <strong>định</strong> lượng (LOQ) 

Giới hạn <strong>phát</strong> hiện (LOD) là lượng nhỏ nhất của <strong>chất</strong> phân tích có thể 

<strong>phát</strong> hiện được đảm <strong>bảo</strong> sự khác biệt với mẫu trắng tới 95% ; thông thường 

LOD được chấp nhận ở nồng độ mà tại đó tín hiệu lớn gấp 2-3 lần tín hiệu 

nhiễu đường nền, thường lấy S/N=3. 

N - Độ nhiễu trung bình đường nền 

S - Chiều cao pic của <strong>chất</strong> cần phân tích 

Giới hạn <strong>xác</strong> <strong>định</strong> (LOQ) là lượng nhỏ nhất của <strong>chất</strong> cần phân tích có 

trong mẫu thử có thể <strong>định</strong> lượng được trong điều kiện tiến hành phép thử. 

Thông thường LOQ được lấy từ 3 đến 5 lần LOD. 

Tiến hành <strong>xác</strong> <strong>định</strong> giới hạn <strong>phát</strong> hiện <strong>và</strong> giới hạn <strong>định</strong> lượng bằng cách 

thêm chuẩn trên nền mẫu thực ở mức nồng độ giảm dần. Ở nồng độ <strong>chất</strong> 

phân tích có tỉ <strong>số</strong> tín hiệu S/N ~ 3 được chọn làm nồng độ giới hạn <strong>phát</strong> hiện 

35

<strong>và</strong> S/N ~ 10 được chọn làm nồng độ giới hạn <strong>định</strong> lượng. Kết quả thể hiện 

trong bảng 3.7. 

Xây dựng đường chuẩn 

Đối với phép <strong>định</strong> lượng trong phân tích, cần thực hiện việc <strong>xác</strong> <strong>định</strong> 

khoảng tuyến tính. Khoảng tuyến tính của <strong>một</strong> <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> là khoảng nồng 

độ ở đó có sự phụ thuộc tuyến tính giữa đại lượng đo được <strong>và</strong> nồng độ <strong>chất</strong> 

phân tích. Việc <strong>xác</strong> <strong>định</strong> khoảng tuyến tính thường được khảo sát bắt đầu từ 

giới hạn <strong>định</strong> lượng (điểm thấp nhất) <strong>và</strong> kết thúc là giới hạn tuyến tính (điểm 

cao nhất). Để <strong>xác</strong> <strong>định</strong> khoảng tuyến tính cần thực hiện đo các dung dịch 

chuẩn ở các nồng độ khác nhau <strong>và</strong> khảo sát sự phụ thuộc tín hiệu đo <strong>và</strong>o 

nồng độ để xây dựng đường chuẩn. Trong phân tích thực tế, có thể xây dựng 

các đường chuẩn ngắn, trùm lên vùng nồng độ trong mẫu, không nhất thiết 

phải lập đường chuẩn toàn bộ khoảng tuyến tính. Có nhiều cách xây dựng 

đường chuẩn tùy thuộc <strong>và</strong>o <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> <strong>và</strong> kĩ thuật khác nhau như xây 

dựng đường chuẩn với <strong>chất</strong> chuẩn tinh khiết, đường chuẩn trên nền mẫu 

trắng, đường chuẩn trên nền mẫu thực, đường chuẩn sử dụng <strong>chất</strong> nội chuẩn. 

Phương trình hồi quy tuyến tính của đường chuẩn có dạng <strong>phương</strong> 

trình bậc nhất: y = ax + b. 

+ x ( trục hoành): Nồng độ của <strong>chất</strong> phân tích. 

+ y (trục tung): Diện tích pic <strong>chất</strong> phân tích. 

Trong đề tài này, đường chuẩn của các <strong>chất</strong> nghiên <strong>cứu</strong> tiến hành xây 

dựng ở 6 điểm nồng độ: 1 µg/ml, 2 µg/ml, 5 µg/ml, 10 µg/ml, 20 µg/ml, 25 

µg/ml cho hỗn hợp 5 <strong>chất</strong> chuẩn được nghiên <strong>cứu</strong>. 

Pha chuẩn trung gian 

Nồng độ chuẩn 

gốc (µg/ml) 

Bảng 2.2. Pha dung dịch <strong>chất</strong> chuẩn 


trung gian (µg/ml) 

36 

Thể tích lấy với 

mỗi <strong>chất</strong> chuẩn (ml) 

Thể tích <strong>định</strong> 

mức (ml) 

1000 100 1 10 

Pha chuẩn làm việc (hỗn hợp SS, MP, EP, BP, IBP) 

Nồng độ chuẩn lấy 

pha (µg/ml) 


làm việc (µg/ml) 

Thể tích lấy (ml) 

Thể tích <strong>định</strong> 

mức (ml) 

10 1 1 10

10 2 2 10 

20 5 5 20 

100 10 1 10 

100 20 2 10 

100 25 5 20 

Kết quả xây dựng đường chuẩn được thể hiện trong hình 3.7 

2.3.4. <strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> độ chính <strong>xác</strong> của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> 

<strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> độ chính <strong>xác</strong> của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> dựa trên độ đúng <strong>và</strong> độ 

chụm của kết quả phân tích. 

Độ đúng chỉ mức độ gần nhau giữa giá trị trung bình của kết quả thực 

nghiệm hoặc giá trị được chấp nhận là đúng. Độ đúng có thể đánh giá bởi 

hiệu suất thu hồi R% của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong>. 

Độ chụm chỉ mức độ dao động của các kết quả thử nghiệm quanh giá 

trị trung bình. Độ chụm là <strong>một</strong> khái niệm <strong>định</strong> tính <strong>và</strong> được <strong>định</strong> lượng bởi 

độ lệch chuẩn tương đối RSD% hay hệ <strong>số</strong> biến thiên CV%. 

Xác <strong>định</strong> hiệu suất thu hồi R% 

<strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> khả năng thu hồi mẫu bằng cách bổ sung <strong>một</strong> lượng mẫu 

chuẩn biết trước <strong>và</strong>o mẫu sau đó tiến hành các điều kiện phân tích như đã lựa 

chọn để đánh giá <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong>. Hiệu suất thu hồi của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> R% được 

<strong>xác</strong> <strong>định</strong> theo công thức sau: 

m1 

m 

R(%) 

 

m 

0 

2 

.100 

Trong đó : m 1 - lượng <strong>chất</strong> <strong>xác</strong> <strong>định</strong> được có trong mẫu thêm chuẩn (µg). 

m 2 - lượng <strong>chất</strong> <strong>xác</strong> <strong>định</strong> được trong mẫu trắng (µg). 

m o - lượng <strong>chất</strong> chuẩn được thêm <strong>và</strong>o mẫu (µg). 

R - Hiệu suất thu hồi (%) 

37

Xác <strong>định</strong> độ lệch chuẩn tương đối RSD% 

Độ lệch chuẩn tương đối RSD % được <strong>xác</strong> <strong>định</strong> bằng cách thêm chuẩn 

ở 3 mức nồng độ khác nhau của đường chuẩn, ở mỗi nồng độ thêm chuẩn 

tiến hành lặp lại 6 lần. RSD % được tính theo công thức sau: 

( 

S 

iS 

2 

S n 1 

tb 

) 

2 

RSD CV 

Trong đó: S tb : Diện tích pic trung bình. 

S 

S tb 

100 

n 

: <strong>số</strong> lần đo. 

S : độ lệch chuẩn. 

RSD%: Độ lệch chuẩn tương đối 

2.3.5. Áp dụng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> đã nghiên <strong>cứu</strong> để khảo sát <strong>một</strong> <strong>số</strong> mẫu 

thực phẩm trên địa bàn Hà Nội 

Sau khi xây dựng được <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> <strong>xác</strong> <strong>định</strong> đồng thời <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong các đối tượng mẫu nghiên 

<strong>cứu</strong>, nhóm nghiên <strong>cứu</strong> đã áp dụng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> này để khảo sát hàm lượng 

<strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong <strong>một</strong> <strong>số</strong> đối 

tượng thực phẩm trên địa bàn Hà Nội, bao gồm: Các loại nước chấm, gia vị 

<strong>và</strong> nước giải khát... 

Hình 2.4. Một <strong>số</strong> đối tượng thực phẩm được nghiên <strong>cứu</strong> 

38

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ BÌNH LUẬN 

3.1. <strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> điều kiện chiết tách, làm sạch, làm giàu <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben 

Việc chiết tách, làm sạch <strong>và</strong> làm giàu mẫu là khâu rất quan trọng cho 

mọi quá trình phân tích, đặc biệt là những <strong>chất</strong> phân tích có hàm lượng nhỏ 

trong mẫu. Ảnh hưởng của giai đoạn này rất lớn, có thể chiếm tới 70% sai <strong>số</strong> 

của cả quá trình phân tích. Trong nội dung nghiên <strong>cứu</strong> của đề tài này, để đảm 

<strong>bảo</strong> cho việc chiết tách, làm sạch <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> 

nhóm paraben từ mẫu thực phẩm, nhóm nghiên <strong>cứu</strong> đã tiến hành xử lý mẫu 

theo các bước sau : 

3.1.1. Xử lý mẫu sơ bộ 

Mẫu nghiên <strong>cứu</strong> được đồng hoá để phá vỡ tế bào <strong>và</strong> tăng cường khả 

năng tiếp xúc của mẫu với dung môi chiết ở bước tiếp theo, <strong>tạo</strong> điều kiện cho 

quá trình chiết mẫu được triệt để. 

3.1.2. Chiết tách 

Việc lựa chọn <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> chiết tách trong phân tích các <strong>chất</strong> ở dạng 

vết có vai trò rất lớn vì trong các mẫu thường chứa nhiều <strong>chất</strong> khác nhau, có 

khả năng làm ảnh hưởng tới tách chiết của <strong>chất</strong> nghiên <strong>cứu</strong>. Chính vì vậy 

dung môi chiết tách mẫu phải có tính chọn lọc cao. 

Trong nghiên <strong>cứu</strong> này, <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> natri <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

<strong>quản</strong> nhóm paraben có tính phân cực <strong>và</strong> khả năng tan rất khác nhau, các nền 

mẫu tương đối là đa dạng, gây khó khăn cho quá trình chiết tách <strong>và</strong> làm sạch 

mẫu. Có nhiều loại dung môi có thể sử dụng để tách chiết <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben, trên cơ sở tài liệu tham khảo <strong>và</strong> 

thực tiễn nghiên <strong>cứu</strong>, chúng tôi đã lựa chọn dung môi <strong>và</strong> hỗn hợp dung môi 

để tách chiết gồm : nước, hỗn hợp methanol : nước (1:4, v/v), hỗn hợp 

methanol : nước (1:1, v/v). Thể tích mẫu là 5 ml đối với mẫu nước giải khát 

<strong>và</strong> 5 g đối với mẫu nước tương <strong>và</strong> mẫu tương ớt, nồng độ <strong>chất</strong> <strong>chất</strong> thêm <strong>và</strong>o 

mẫu là 200 ppm để khảo sát dung môi chiết. 

Kết quả nghiên <strong>cứu</strong> được trình bày ở bảng 3.1. 

39

Bảng 3.1. Lựa chọn dung môi tách chiết 

Dung môi chiết 

Hiệu quả 

- Khả năng chiết 

- Độ thu 

hồi (R%) 

Nước 

giải khát 

Nước 

tương 

Tương ớt 

Nước cất 

Khả năng tách 

chiết kém, đặc 

biệt đối với 

nhóm <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

<strong>quản</strong> paraben. 

Khó cho bước 

làm sạch tiếp 

theo. 

SS: 80 – 93 

MP: 70– 85 

EP: 70– 85 

BP: < 70 

IBP: < 70 

SS: 58 - 75 

MP: > 70 

EP: > 70 

BP: < 65 

IBP: 70 

EP: > 70 

BP: < 65 

IBP:

Khi dùng dung môi nước, hỗn hợp methanol : nước (1:4,v/v) <strong>và</strong> hỗn 

hợp methanol : nước (1:1,v/v) để chiết tách <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> 

<strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben từ các đối tượng mẫu nghiên <strong>cứu</strong> (nước tương, nước 

<strong>ngọt</strong>, tương ớt) cho thấy đối với dung môi là nước thì chỉ có nền mẫu nước 

giải khát cho kết quả độ thu hồi đối với <strong>chất</strong> nghiên <strong>cứu</strong> <strong>saccharin</strong> cao 

(>80%). Đối với các <strong>chất</strong> khác cho độ thu hồi thấp (nhỏ hơn 75%). Điều này 

có thể lý giải do tính <strong>chất</strong> của các <strong>chất</strong> nghiên <strong>cứu</strong> tương đối khác nhau. 

Natri <strong>saccharin</strong> có khả năng tan tốt trong nước nên dễ dàng tách được 

<strong>saccharin</strong> ra khỏi nền mẫu, đặc biệt đối với nền mẫu là nước giải khát tương 

đối đơn giản nên hiệu suất thu hồi cao hơn so với các nên mẫu nước tương 

<strong>và</strong> tương ớt. Bên cạnh đó, khi dùng nước là dung môi để tách chiết, thì sẽ 

gây khó khăn khi sử dụng cột chiết pha rắn cho bước làm sạch tiếp theo. 

Đối với hỗn hợp dung môi methanol <strong>và</strong> nước tỷ lệ 1:4 <strong>và</strong> 1:1 theo thể 

tích sử dụng để chiết các <strong>chất</strong> nghiên <strong>cứu</strong> trong cả ba dạng nền mẫu đều cho 

kết quả độ thu hồi nằm trong khoảng chấp nhận được (từ 80 % đến 110 %). 

Các <strong>chất</strong> nghiên <strong>cứu</strong> đều có khả năng tan tốt trong methanol, do đó khi sử 

dụng hỗn hợp dung môi chiết là methanol <strong>và</strong> nước ở các tỉ lệ khác nhau (1:1, 

v/v <strong>và</strong> 1:4 v/v) làm tăng khả năng tách <strong>chất</strong> từ các nền mẫu, đặc biệt là các 

paraben, dẫn đến độ thu hồi của các <strong>chất</strong> nghiên <strong>cứu</strong> ở cả 3 loại nền mẫu đặc 

trưng cho nghiên <strong>cứu</strong> là nước giải khát, tương ớt <strong>và</strong> nước tương đều phù hợp. 

Bên cạnh đó, việc sử dụng thêm methanol cũng giúp việc loại bỏ tạp <strong>chất</strong> dễ 

hơn, phân tách lớp tốt, hạn chế được các tạp <strong>chất</strong>, <strong>tạo</strong> thuận lợi cho bước làm 

sạch tiếp theo khi sử dụng cột chiết pha rắn. 

Ngoài ra, xét về <strong>chất</strong> thải độc hại từ nghiên <strong>cứu</strong> <strong>và</strong> chi phí thì việc sử 

dụng hỗn hợp methanol : nước (1:4,v/v) có ưu điểm hơn so với việc sử dụng 

dung môi hỗn hợp methanol : nước (1:1,v/v). 

Chính vì vậy, trong nghiên <strong>cứu</strong> này, đề tài đã lựa chọn hỗn hợp dung 

môi hỗn hợp methanol:nước (1:4,v/v) để tách chiết <strong>chất</strong> <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 


<strong>cứu</strong>. 

41

Lựa chọn điều kiện làm sạch <strong>và</strong> làm giàu mẫu 

Từ nghiên <strong>cứu</strong> tài liệu tham khảo <strong>và</strong> thực nghiệm cho thấy đối tượng 

mẫu thực phẩm có nền mẫu phức tạp, để tách chiết đồng thời <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben, mẫu cần được làm sạch <strong>và</strong> 

làm giàu bởi cột chiết pha rắn (SPE). Các cột chiết được khảo sát là 

SuperClean LC-Si (Supelco, USA), SuperClean LC-18 (Supelco, USA), Vac 

C18 3cc (Water, USA), HC-18 SPE Tuber (CNW, Trung Quốc). Các mẫu 

trắng được thêm chuẩn ở nồng độ 200 µg/g <strong>và</strong> được làm sạch bởi các loại cột 

SPE trên. Kết quả thu được theo bảng 3.2. 

Bảng 3.2. Khảo sát quá trình làm sạch mẫu 

SPE SuperClean SuperClean 

HC-18 SPE 

Vac C18 3cc 

LC-Si 

LC-18 

Tuber 

CPT 

S pic R% S pic R% S pic R% S pic R% 

SS 101625 22,15 431713 96,05 430878 95,86 411791 91,59 

MP 317311 21,63 1382942 96,44 1368020 95,39 1317644 91,85 

EP 302362 20,43 1291005 96,08 1266010 94,16 1195101 88,74 

BP 216975 22,44 876052 97,93 866774 96,87 802824 89,54 

IBP 212988 23,12 882232 97,89 862510 95,69 814220 90,30 

Đường 

nền 

Ít nhiễu Ít nhiễu Ít nhiễu Nhiễu 

Hình 3.1. Biểu đồ sự phụ thuộc hiệu suất thu hồi <strong>và</strong>o cột SPE 

42

Nhận xét: Kết quả từ bảng 3.2 cho thấy: 

Đối với các nền mẫu khác nhau, khi tiến hành thực nghiệm làm sạch 

mẫu bởi cột chiết pha rắn Si <strong>và</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> loại cột C18 cho thấy: 

Hiệu suất thu hồi của <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben khi xử lý bởi cột chiết 

pha rắn Si (đạt khoảng 20 % đến 23 %) thấp hơn nhiều so với việc sử dụng 

cột chiết pha rắn C18 (đạt khoảng 90 % – 98 %). Do đó, nhóm nghiên <strong>cứu</strong> 

lựa chọn cột chiết pha rắn C18 để phân tích <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben. 

Các cột chiết C18 của các hãng được khảo sát đều có hiệu suất thu hồi 

của <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben tương đối khác nhau, từ 88,74% - 97,89%. Tuy 

nhiên, đường nền sắc ký đồ mẫu khi sử dụng cột SPE HC-18 SPE Tuber rất 

nhiễu, điều này làm tăng giá trị giới hạn <strong>phát</strong> hiện, giảm độ nhạy của <strong>phương</strong> 

<strong>pháp</strong>. 

Khi sử dụng cột SPE SuperClean LC-18 (Supelco, USA) <strong>và</strong> Vac C18 

3cc (Water, USA) đều cho đường nền của sắc ký đồ tương đối tốt, làm tăng 

độ nhạy của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong>. Tuy nhiên, giá thành của cột SPE SuperClean 

LC-18 (Supelco, USA) thấp hơn cột SPE Vac C18 3cc (Water, USA). 

Từ những kết quả trên, đề tài lựa chọn cột SPE SuperClean LC-18 

(Supelco, USA) để làm sạch <strong>và</strong> làm giàu <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben trong các 

đối tượng được nghiên <strong>cứu</strong>. 

Theo <strong>một</strong> <strong>số</strong> tác giả đã công bố trước đây, khi sử dụng cột SPE C18 để 

làm sạch <strong>và</strong> làm giàu mẫu khi phân tích các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben 

trong các mẫu nước tương, tương ớt,… nhằm để loại bỏ được nhiều tạp <strong>chất</strong> 

trước khi phân tích trên máy HPLC, người ta sử dụng nước để rửa tạp trước 

khi rửa giải bằng methanol. 

Trong đề tài này, nhóm nghiên <strong>cứu</strong> đã tiến hành khảo sát rửa cột bằng 

nước nhằm loại bỏ tạp <strong>chất</strong> với thể tích 0 ml, 2 ml, 5 ml. Kết quả khảo sát 

quá trình rửa tạp được thể hiện trong bảng 3.3. 

43

Thể tích nước 

Bảng 3.3. Khảo sát quá trình rửa tạp với nước 

Hiệu suất thu hồi R% 

CPT 

0 ml 2 ml 5 ml 

Sodium <strong>saccharin</strong> 97,16 64,17 54,28 

M<strong>ethyl</strong> paraben 95,97 93,60 90,67 

Ethyl paraben 92,99 90,98 89,12 

Butyl paraben 96,25 92,04 91,66 

Iso<strong>butyl</strong> paraben 98,18 93,80 92,60 

Đường nền Nhiều tạp <strong>chất</strong> Ít tạp <strong>chất</strong> Ít tạp <strong>chất</strong> 

Hình 3.2. Biểu đồ khảo sát quá trình rửa tạp bằng 0, 2, 5 ml nước 

Từ bảng khảo sát trên ta thấy: 

Khi rửa tạp bằng 2 ml <strong>và</strong> 5 ml nước, đường nền phẳng <strong>và</strong> ít tạp <strong>chất</strong>, 

hiệu suất thu hồi của các paraben tương đối cao (từ 85 đến 96%), tuy nhiên 

hiệu suất thu hồi của <strong>saccharin</strong> thấp (đạt 64,17% <strong>và</strong> 54,28%) (phụ lục 11, 

12). Do đó, không phù hợp khi <strong>xác</strong> <strong>định</strong> đồng thời cả <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

<strong>quản</strong> nhóm paraben, chỉ phù hợp khi chỉ <strong>xác</strong> <strong>định</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> thuộc 

nhóm paraben. 

Khi không rửa tạp bằng nước (phụ lục 10), tuy đường nền có nhiều 

tạp <strong>chất</strong> nhưng hiệu suất thu hồi của <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben đều khá cao 

44

(từ 89 % đến 98 %) phù hợp quy <strong>định</strong> của AOAC, khả năng tách <strong>chất</strong> trên 

HPLC vẫn đảm <strong>bảo</strong>, phù hợp cho mục đích <strong>xác</strong> <strong>định</strong> đồng thời <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong> (<strong>saccharin</strong>) <strong>và</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> thuộc nhóm paraben trong gia 

vị, nước giải khát. 

Việc sử dụng nước để rửa tạp <strong>chất</strong> như <strong>một</strong> <strong>số</strong> tác giả đã công bố trước 

đây có thể làm mất <strong>chất</strong> phân tích, đặc biệt là <strong>saccharin</strong>, do Natri <strong>saccharin</strong> 

có khả năng tan tốt trong nước, do vậy khi sử dụng nước để rửa tạp đã kéo 

<strong>saccharin</strong> ra khỏi cột SPE C18, dẫn đến độ thu hồi thấp. Đối với các <strong>chất</strong> 

phân tích thuộc nhóm paraben khả năng tan trong nước kém, lực tương tác 

giữa pha tĩnh C18 lớn, do đó đã không bị kéo theo khi sử dụng nước để rửa 

tạp. 

Do vậy, với mục tiêu của đề tài là <strong>xác</strong> <strong>định</strong> đồng thời <strong>chất</strong> <strong>ngọt</strong> tổng 

hợp <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> thuộc nhóm paraben trong các mẫu nước chấm, gia 

vị, nhóm nghiên <strong>cứu</strong> lựa chọn không rửa cột bằng nước nhằm đảm <strong>bảo</strong> độ 

thu hồi của các <strong>chất</strong> nghiên <strong>cứu</strong> nằm trong giới hạn chấp nhận được theo tiêu 

chí khi phê duyệt <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> thử (độ thu hồi từ 80 % đến 110 %), đồng 

thời vẫn đảm <strong>bảo</strong> khả năng tách <strong>chất</strong> tốt trên hệ thống HPLC, độ nhạy cao. 

3.1.3. Qui trình phân tích phân tích <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

<strong>quản</strong> nhóm paraben trong thực phẩm 

Từ những kết quả nghiên <strong>cứu</strong> tối ưu các điều kiện tách chiết ở trên, đề 

tài đưa ra qui trình tối ưu để tách chiết <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

<strong>quản</strong> nhóm paraben từ các đối tượng mẫu nghiên <strong>cứu</strong>: 

45

Mẫu 5g hoặc 5ml/ống li tâm 50 ml 

+ 20 ml nước ấm 

+ 10 ml MeOH 

Rung siêu âm, đồng nhất 

Định mức 50 ml 

Ly tâm, gạn dịch, lọc 

Lấy 5 ml dịch chiết 

SPE SuperClean LC-18 

+ Hoạt hóa: 3 ml MeOH, 3 ml H 2 O 

+ Nạp mẫu 

+ Rửa giải: 5 ml MeOH 

Cô quay chân không 37 o C, thổi khô N 2 

Hòa cặn 5 ml MeOH : H 2 O (2:8, v/v) 

HPLC - PDA 

Hình 3.3. Quy trình phân tích <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> 

nhóm paraben trong thực phẩm 

3.2. Khảo sát điều kiện <strong>xác</strong> <strong>định</strong> <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

<strong>quản</strong> nhóm paraben bằng HPLC - PDA 

Chất <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> natri <strong>saccharin</strong> là <strong>chất</strong> phân cực vừa <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> 

nhóm paraben là <strong>chất</strong> kém phân cực, pha tĩnh được nghiên <strong>cứu</strong> là cột ODS-3 

<strong>và</strong> cột Ph-3. Chuẩn bị hỗn hợp các <strong>chất</strong> chuẩn, có mức nồng độ 20 ppm bao 

gồm: <strong>saccharin</strong>, <strong>m<strong>ethyl</strong></strong>paraben, <strong>ethyl</strong>paraben, <strong>butyl</strong>paraben <strong>và</strong> 

<strong>iso<strong>butyl</strong></strong>paraben. Tiến hành bơm mẫu qua lần lượt cột ODS-3 <strong>và</strong> cột Phenyl- 

3 trong cùng điều kiện chạy máy như sau: 

Thể tích bơm mẫu: 20 µl. 

46

Tốc độ dòng: 0,8 ml/phút. 

Bước sóng: 238 nm. 

Trong nghiên <strong>cứu</strong> này, đề tài khảo sát các pha động tương ứng với pha 

tĩnh theo bảng sau: 

Bảng 3.4. Khảo sát pha tĩnh <strong>và</strong> pha động 

Chương trình 

Thành phần pha động 

Pha tĩnh 

sắc ký 

Kênh A Kênh B 

1 

Inertsil ODS-3 5µm 

4,6x150 mm 

Methanol 

50 mM đệm 

phosphate pH = 3,8 

2 


4,6x150 mm 

Acetonitrile 

25 mM đệm acetate 

pH = 4,6 

3 


4,6x150 mm 

Methanol 

25 mM đệm acetate 

pH = 4,6 

Kết quả phân tích theo chương trình sắc ký 1 cho thấy: Sắc ký đồ của 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben khá nhọn <strong>và</strong> cao, chân píc không bị doãng, các <strong>chất</strong> 

được nghiên <strong>cứu</strong> tách khỏi nhau, có thể dùng để phân tích <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các 

paraben. Tuy nhiên, đường nền tương đối dốc, hai <strong>chất</strong> <strong>butyl</strong>- <strong>và</strong> <strong>iso<strong>butyl</strong></strong> 

paraben bị dính pic, làm giảm khả năng <strong>phát</strong> hiện của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> <strong>và</strong> thời 

gian phân tích <strong>một</strong> mẫu khá dài (khoảng 40 phút). 

Khi sử dụng chương trình sắc ký 2, sắc ký đồ của sacharin <strong>và</strong> các 

paraben bị chẻ ngọn <strong>và</strong> không tách được khỏi nhau, nhất là <strong>butyl</strong> paraben <strong>và</strong> 

<strong>iso<strong>butyl</strong></strong> paraben. 

Khi sử dụng chương trình sắc ký 3, đề tài khảo sát ở 3 chế độ đẳng 

dòng (isocractic) A:B = 55:45, 50:50 <strong>và</strong> 60:40, tốc độ dòng duy trì 0,8 

ml/phút kết quả thu được cho thấy: các <strong>chất</strong> được nghiên <strong>cứu</strong> tách khỏi nhau 

hoàn toàn, ở chế độ đẳng dòng A:B = 55:45 thời gian phân tích các <strong>chất</strong> 

ngắn, pic nhọn <strong>và</strong> cao hơn 2 chế độ còn lại. Tuy nhiên, khi tiến hành phân 

tích mẫu thực cho thấy <strong>saccharin</strong> bị các tạp <strong>chất</strong> trong mẫu ảnh hưởng, khó 

<strong>xác</strong> <strong>định</strong> pic của <strong>saccharin</strong> (sắc ký đồ được thể hiện chi tiết trong phần phụ 

lục). Do đó, nhóm nghiên <strong>cứu</strong> lựa chọn chương trình gradient tối ưu đối với 

47

mAU 

mAU 

cột Ph-3, sử dụng pha động A (methanol) <strong>và</strong> pha động B (25 mM đệm 

acetate pH = 4,6), chương trình gradient: 

0 phút: 30% A 

10 phút: 65% A 

20 phút: 30% A 

Ở chế độ này các <strong>chất</strong> nghiên <strong>cứu</strong> tách khỏi nhau hoàn toàn, đồng thời 

khi phân tích mẫu thực, các pic của tạp <strong>chất</strong> không làm nhiễu pic của các 

<strong>chất</strong> được nghiên <strong>cứu</strong>. Do vậy, đề tài lựa chọn chế độ gradient trên để <strong>định</strong> 

lượng <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong các đối tượng 

nghiên <strong>cứu</strong>. 

200 

175 

150 

200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

31.701 895030 

31.979 897702 

12.747 458545 

Sodium <strong>saccharin</strong> 

mAU 

mAU 

8.747 

M<strong>ethyl</strong> paraben 

Ethyl paraben 

Iso<strong>butyl</strong> paraben 

Butyl paraben 

19.061 

22.741 

22.933 

16.683 


Ethyl paraben 


Butyl paraben 

24.011 

27.051 


1468996 

1380189 

2: 238 nm, 8 nm 

HPLC 

mix20ppm24092013.dat 

Name 

Retention Time 

Area 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 

Hình 3.4. Sắc ký đồ <strong>chất</strong> chuẩn SS, MP, EP, BP, IBP sử dụng chương trình 

sắc ký 1 

300 

250 

2: 238 nm, 8 nm 


ACN70.acetate30.iso.0.8.dat 

Name 


300 

250 

200 

200 

150 

150 

100 

100 

50 

50 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 

Minutes 


sắc ký 2 

48


Ethyl paraben 

Butyl Iso<strong>butyl</strong> paraben paraben 

11.947 

13.792 

16.288 

16.683 

mAU 


1429562 

1304949 

1013876 

1009904 

mAU 

5.035 

446031 

200 

175 

150 

2: 238 nm, 8 nm 


Mix20ppm.gra9.dat 

Name 


Area 

200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình 3.6. Sắc ký đồ mẫu thêm chuẩn sử dụng chương trình sắc ký 3, chế độ 

gradient 

Đề tài đã lựa chọn được quy trình phân tích tối ưu <strong>xác</strong> <strong>định</strong> đồng thời 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben trên hệ thống HPLC - PDA: 

- Bước sóng: 238 nm. 

- Cột tách: Ph-3, 5µm, 150mm x 4,6 ID. 

- Pha động: Methanol (A) : 25mM đệm axetate pH 4,6 (B). 

- Nhiệt độ cột: 40 o C. 

- Thể tích bơm mẫu: 20 µl. 

- Tốc độ dòng: 0,8 ml/phút. 

- Chế độ gradient: 

Thời gian, (phút) Dung môi A, (%) Dung môi B, (%) 

0.01 30 70 

10.00 65 35 

20.00 30 70 

49

3.3. Đánh giá <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> tách chiết <strong>và</strong> phân tích <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong các đối tượng mẫu 

nghiên <strong>cứu</strong> 

3.3.1. Khoảng tuyến tính 

Để <strong>xác</strong> <strong>định</strong> khoảng tuyến tính, từ nồng độ chuẩn gốc <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben 1000 µg/ml, pha loãng các dung 

dịch chuẩn có nồng độ thay đổi từ 1 µg/ml đến 25 µg/ml. Kết quả sự phụ 

thuộc diện tích pic <strong>và</strong>o nồng độ của các <strong>chất</strong> chuẩn được nghiên <strong>cứu</strong> thể hiện 

theo bảng 3.5 <strong>và</strong> hình 3.2. 

Bảng 3.5. Sự phụ thuộc diện tích pic <strong>và</strong>o nồng độ <strong>chất</strong> phân tích 

Diện tích pic 

Chất NC 

SS MP EP BP IBP 

C (µg/ml) 

1 21151 70063 63304 53962 48911 

2 41823 136989 121842 101080 106480 

5 111361 356263 324065 254592 254888 

10 221424 708760 647020 506504 499555 

20 446031 1429502 1304949 1013878 1009904 

25 557419 1780717 1629773 1263308 1255958 

50

(a) 

(b) 

(c) 

(d) 

(e) 

Hình 3.7. Đường chuẩn của các <strong>chất</strong> nghiên <strong>cứu</strong> sử dụng cột Ph-3 

(a) <strong>saccharin</strong> (b) M<strong>ethyl</strong> paraben (c) Ethyl paraben 

(d) Butyl paraben (e) Iso<strong>butyl</strong>paraben 

51


Ethyl paraben 


11.947 

13.792 

16.288 

16.683 

mAU 


1429562 

1304949 

1013876 

1009904 

mAU 

5.035 

446031 

Bảng 3.6. Khoảng tuyến tính <strong>và</strong> <strong>phương</strong> trình hồi quy tuyến tính của đường 

chuẩn các <strong>chất</strong> được nghiên <strong>cứu</strong> 

STT Chất phân tích Khoảng tuyến 

tính (µg/ml) 

Phương trình hồi quy 

tuyến tính 

1 Saccharin 1 – 25 y = 22371x - 1697 0,9999 

2 M<strong>ethyl</strong> paraben 1 – 25 y = 71442x - 3096 0,9999 

3 Ethyl paraben 1 – 25 y = 65422x - 5106 1,0000 

4 Butyl paraben 1 – 25 y = 50506x + 1912 0,9999 

5 Iso<strong>butyl</strong> paraben 1 – 25 y = 50221x + 1961 0,9998 

Trong khoảng nồng độ khảo sát từ 1 µg/ml đến 25 µg/ml, <strong>chất</strong> chuẩn 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben phụ thuộc tuyến tính chặt, với hệ 

<strong>số</strong> tương quan R 2 > 0,9990. Với khoảng tuyến tính này (từ 1 µg/ml đến 25 

µg/ml), <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> hoàn toàn có thể <strong>xác</strong> <strong>định</strong> hàm lượng <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 


<strong>cứu</strong>, tương đương với các nghiên <strong>cứu</strong> quốc tế đã công bố, phù hợp để phân 

tích các <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong thực 

phẩm. 

R 2 

200 

175 

150 

2: 238 nm, 8 nm 



Name 


Area 

200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình 3.8. Sắc ký đồ <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm 

paraben nồng độ 20 µg/ml 

3.3.2. Xác <strong>định</strong> giới hạn <strong>phát</strong> hiện LOD <strong>và</strong> giới hạn <strong>định</strong> lượng LOQ của 

<strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> 

Để <strong>xác</strong> <strong>định</strong> giới hạn <strong>phát</strong> hiện LOD <strong>và</strong> giới hạn <strong>định</strong> lượng LOQ, tiến 

hành thêm <strong>chất</strong> chuẩn với các mức nồng độ giảm dần trên nền mẫu thực 

52


mAU 

mAU 

(5g), cho tới khi thu tín hiệu píc của <strong>chất</strong> cần phân tích gấp 3 lần tín hiệu 


nhiễu đường nền. Kết quả khảo sát được chỉ ra bảng 3.7. 

Ethyl paraben 

40 

30 

Iso<strong>butyl</strong> Butyl paraben paraben 

20 

2: 238 nm, 8 nm 


LOD.gk.dat 

Name 


Area 

5.045 6536 

11.989 25138 

13.803 23839 

16.288 18004 

16.704 17070 

40 

30 

20 

10 

10 

0 

0 

-10 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình 3.9. Sắc ký đồ <strong>xác</strong> <strong>định</strong> LOD của <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben sử dụng 

cột Ph-3 

Bảng 3.7. Giới hạn <strong>phát</strong> hiện <strong>và</strong> giới hạn <strong>định</strong> lượng của <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong thực phẩm 

Giới hạn 

Chất chuẩn 

Nền mẫu: nước giải khát, (µg/ml) 

LOD 

LOQ 

Nồng độ tính trên mẫu nghiên <strong>cứu</strong> (µg/g hoặc µg/ml ) 


Cột ODS-3 3,0 3,0 3,0 3,5 3,5 

Cột Ph-3 1,5 1,0 1,0 1,0 1,0 

Cột ODS-3 10,0 10,0 10,0 11,6 11,6 

Cột Ph-3 5,0 3,3 3,3 3,3 3,3 

Nền mẫu: tương ớt, (µg/g) 

LOD 

LOQ 

Cột ODS-3 3,5 3,5 3,5 4,0 4,0 

Cột Ph-3 2,5 2,0 2,0 2,0 2,0 

Cột ODS-3 11,6 11,6 11,6 13,3 13,3 

Cột Ph-3 8,3 6,7 6,7 6,7 6,7 

Nền mẫu: nước tương, (µg/g) 

LOD 

LOQ 

Cột ODS-3 4,0 4,0 4,0 4,0 4,0 

Cột Ph-3 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 

Cột ODS-3 13,3 13,3 13,3 13,3 13,3 

Cột Ph-3 8,3 8,3 8,3 8,3 8,3 

-10 

53

Từ kết quả bảng 3.7 cho thấy, giới hạn <strong>phát</strong> hiện (LOD) tương đối 

khác nhau đối với các nền mẫu khác nhau. Các nền mẫu nghiên <strong>cứu</strong> được 

lựa chọn mang tính đại diện cao (nước giải khát, tương ớt <strong>và</strong> nước tương). 

Giá trị LOD của các nền mẫu khác nhau khi sử dụng cùng <strong>một</strong> loại cột tách 

không có sự khác nhau đáng kể. Điều này chứng tỏ nhóm nghiên <strong>cứu</strong> đã lựa 

chọn tốt qui trình làm sạch <strong>và</strong> làm giàu mẫu. 

Giá trị giới hạn <strong>phát</strong> hiện đối với cột tách ODS -3 trên các nền mẫu 

nghiên <strong>cứu</strong> nằm trong khoảng từ 3,0 ppm đến 4,0 ppm, tương đương với 

nồng độ của dịch chiết khi bơm <strong>và</strong>o máy HPLC là 0,3 µg/ml đến 0,4 µg/ml . 

Trong khi đó đối với cột tách Ph-3 giá trị LOD nằm trong khoảng từ 1,0 ppm 

đến 2,5 ppm, tương đương với nồng độ của dịch chiết khi bơm <strong>và</strong>o máy 

HPLC là 0,1 µg/ml đến 0,25 µg/ml. Với mức độ <strong>phát</strong> hiện của cả hai loại cột 

ODS -3 <strong>và</strong> Ph-3 đều có giá trị nhỏ hơn 5 ppm. 

Giới hạn <strong>định</strong> lượng (LOQ) thông thường trong phép phân tích sắc ký 

được lấy bằng giá trị S/N =10, tức là LOQ = 3.33 LOD. Như vậy, giá trị 

LOQ của các mẫu nghiên <strong>cứu</strong> đối với cột tách ODS -3 trong khoảng từ 10 

ppm đến 13,3 ppm <strong>và</strong> với cột tách Ph-3 là 3,3 ppm đến 8,3 ppm, <strong>phương</strong> 

<strong>pháp</strong> hoàn toàn có thể áp dụng để <strong>xác</strong> <strong>định</strong> hàm lượng <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong các mẫu trên thị trường, đảm 

<strong>bảo</strong> kiểm soát hàm lượng các <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>và</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> trong thực phẩm 

theo qui <strong>định</strong> của Việt Nam <strong>và</strong> của quốc tế. Tuy nhiên, với những ưu điểm 

của cột Ph-3 so với cột ODS-3, nhóm nghiên <strong>cứu</strong> ưu tiên lựa chọn cột Ph-3 

để <strong>xác</strong> <strong>định</strong> đồng thời các <strong>chất</strong> <strong>ngọt</strong> tổng hợp <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> thuộc 

nhóm paraben trong thực phẩm. 

3.4. Đánh giá độ chính <strong>xác</strong> của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> <strong>xác</strong> <strong>định</strong> <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong thực phẩm 

3.4.1. Đánh giá độ chính <strong>xác</strong> của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> 

Sau khi tối ưu hóa quy trình xử lý mẫu <strong>và</strong> điều kiện HPLC - PDA <strong>xác</strong> 

<strong>định</strong> <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben, nhóm nghiên 

<strong>cứu</strong> đã tiến hành <strong>xác</strong> <strong>định</strong> độ chính <strong>xác</strong> của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong>, đánh giá độ đúng 

<strong>và</strong> độ chụm <strong>và</strong> độ không đảm <strong>bảo</strong> đo. 

54

Độ đúng chỉ mức độ gần nhau giữa giá trị trung bình của kết quả thực 

nghiệm hoặc giá trị được chấp nhận là đúng. Độ đúng có thể đánh giá bởi 

hiệu suất thu hồi R% của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong>. 

Độ chụm chỉ mức độ dao động của các kết quả thử nghiệm quanh giá 

trị trung bình. Độ chụm là <strong>một</strong> khái niệm <strong>định</strong> tính <strong>và</strong> được <strong>định</strong> lượng bởi 

độ lệch chuẩn tương đối RSD % hay hệ <strong>số</strong> biến thiên CV %. 

Tiến hành <strong>xác</strong> <strong>định</strong> độ đúng <strong>và</strong> độ chụm bằng cách thêm chuẩn <strong>chất</strong> 

<strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben ở mức nồng độ trong 

khoảng tuyến tính, tại 2 mức nồng độ 200 µg/ml, 50 µg/ml đối với mẫu nước 

<strong>ngọt</strong> <strong>và</strong> 200 µg/g, 50 µg/g đối với các đối tượng mẫu khác. Các đối tượng 

mẫu nghiên <strong>cứu</strong> độ thu hồi, độ chụm của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> là nước tương, tương 

ớt, nước <strong>ngọt</strong>, nước ép hoa quả, khối lượng mẫu là 5,0 g (5 ml đối với mẫu 

nước <strong>ngọt</strong>). Các mẫu được lặp lại 6 lần <strong>và</strong> được xử lý <strong>và</strong> <strong>định</strong> lượng với điều 

kiện máy tối ưu như trên. 

Saccharin 

STT 

Kết quả thu được như bảng 3.8. 

Bảng 3.8. Kết quả đánh giá độ chính <strong>xác</strong> của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong>, n=6. 

Đối tượng mẫu 

Nồng độ thêm 

chuẩn (µg/m 

hoặc µg/g) 

Diện tích 

pic 

mẫu thêm 

chuẩn 

Nồng độ 

thu hồi 

(µg/m 

hoặc 

µg/g) 

1 Nước <strong>ngọt</strong> 1 

438196 196,64 98,32 

2 Nước <strong>ngọt</strong> 2 426706 191,50 95,75 

3 Nước ép quả 422375 189,56 94,78 

200 

4 Tương ớt 421990 189,39 94,70 

5 Nước tương 1 440677 197,74 98,87 

6 Nước tương 2 437351 196,26 98,13 


109683 49,79 99,58 


9 Nước ép quả 120511 54,63 109,26 

50 

10 Tương ớt 108486 49,25 98,51 

11 Nước tương 1 110973 50,36 100,73 

12 Nước tương 2 113518 51,50 103,00 

R% RSD% 

1,97 

3,80 

55


STT 




hoặc µg/g) 

Diện tích 

pic 

mẫu thêm 

chuẩn 

chuẩn 

Nồng độ 

thu hồi 

(µg/g) 


1392623 195,36 97,68 


3 Nước ép quả 1362792 191,19 95,59 

200 

4 Tương ớt 1317254 184,81 92,41 

5 Nước tương 1 1362087 191,09 95,54 

6 Nước tương 2 1392903 195,40 97,70 


350155 49,45 98,89 


9 Nước ép quả 334663 47,28 94,55 

50 

10 Tương ớt 323524 45,72 91,44 

11 Nước tương 1 329983 46,62 93,24 

12 Nước tương 2 349511 49,36 98,71 

Ethyl paraben 

STT 




hoặc µg/g) 

Diện tích 

pic 

mẫu thêm 

chuẩn 

Nồng độ 

thu hồi 

(µg/m 

hoặc 

µg/g) 

1 

2 

Nước <strong>ngọt</strong> 1 

Nước <strong>ngọt</strong> 2 

1265694 

1276567 

194,25 

195,91 

97,12 

97,95 

3 Nước ép quả 200 1227722 188,44 94,22 

4 Tương ớt 1251756 192,12 96,06 

5 Nước tương 1 1253386 192,37 96,18 

6 Nước tương 2 1271378 195,12 97,56 


301724 46,90 93,80 


9 Nước ép quả 293456 45,64 91,27 

50 

10 Tương ớt 310907 48,30 96,61 

11 Nước tương 1 308436 47,93 95,85 

12 Nước tương 2 307726 47,82 95,64 

R% RSD% 

2,28 

3,37 

R% RSD% 

1,40 

3,31 

56

Butyl paraben 

STT 




hoặc µg/g) 

Diện tích 

pic 

mẫu thêm 

chuẩn 

Nồng độ 

thu hồi 

(µg/m 

hoặc 

µg/g) 


1000429 197,70 98,85 


3 Nước ép quả 933402 184,43 92,22 

200 

4 Tương ớt 930283 183,81 91,91 

5 Nước tương 1 993121 196,26 98,13 

6 Nước tương 2 986619 194,97 97,48 


240100 47,16 94,32 


9 Nước ép quả 247022 48,53 97,06 

50 

10 Tương ớt 233536 45,86 91,72 

11 Nước tương 1 248244 48,77 97,55 

12 Nước tương 2 239929 47,13 94,25 


STT 




hoặc µg/g) 

Diện tích 

pic 

mẫu thêm 

chuẩn 

Nồng độ 

thu hồi 

(µg/m 

hoặc 

µg/g) 


993073 197,35 98,68 


3 Nước ép quả 936648 186,11 93,06 

200 

4 Tương ớt 912864 181,38 90,69 

5 Nước tương 1 996017 197,94 98,97 

6 Nước tương 2 976229 194,00 97,00 


236242 46,65 93,30 


9 Nước ép quả 228756 45,16 90,32 

50 

10 Tương ớt 252356 49,86 99,72 

11 Nước tương 1 231669 45,74 91,48 

12 Nước tương 2 240942 47,59 95,17 

R% RSD% 

3,39 

2,49 

R% RSD% 

3,56 

3,68 

57

Từ kết quả thu được ở bảng 3.8 cho thấy hiệu suất thu hồi (R %) <strong>và</strong> độ 

lệch chuẩn tương đối (RSD %) <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> tại 2 mức nồng độ thêm chuẩn 

200 ppm <strong>và</strong> 50 ppm ở các nền mẫu đại diện khác nhau (nước giải khát, nước 

quả ép, tương ớt <strong>và</strong> nước tương), tương đương với nồng độ ở dịch khi bơm 

<strong>và</strong>o máy HPLC là 20 ppm <strong>và</strong> 5 ppm. RSD % có giá trị giao động từ 1,40% 

đến 3,80 % <strong>và</strong> R% có giá trị nằm trong khoảng từ 90,69 % đến 103,00 %. 

Theo nghiên <strong>cứu</strong> của <strong>một</strong> <strong>số</strong> tác giả <strong>xác</strong> <strong>định</strong> <strong>chất</strong> <strong>ngọt</strong> tổng hợp <strong>và</strong> 

các <strong>chất</strong> phụ gia thuộc nhóm paraben đã công bố trước đây như Ma Kang <strong>và</strong> 

các cộng sự [22] đưa ra độ lệch chuẩn tương đối RSD % (n=6) dao động 

trong khoảng từ 0,6% đến 4,0%. Độ thu hồi (R%) của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> trong 

khoảng từ 91,4 % đến 100,5 % ở mức thêm chuẩn từ 10 mg/l đến 100 mg/l 

đối với nền mẫu nghiên <strong>cứu</strong> là sản phẩm đồ uống. Tác giả Terada <strong>và</strong> các 

cộng sự [28] nghiên <strong>cứu</strong> <strong>xác</strong> <strong>định</strong> các <strong>chất</strong> phụ gia thuộc nhóm paraben <strong>và</strong> 

<strong>saccharin</strong> trong mẫu nước uống cà phê đưa ra RSD % trong khoảng từ 0,85 

% đến 2,15 %. Độ thu hồi trung bình là 93,8 %. Cả hai tác giả trước đây đều 

nghiên <strong>cứu</strong> trên nền mẫu sản phẩm đồ uống, thành phần tương đối đơn giản, 

trong khi đề tài lựa chọn nghiên <strong>cứu</strong> trên đa dạng các nền mẫu, thành phần 

tương đối khác nhau <strong>và</strong> phức tạp. Khi so sánh độ thu hồi <strong>và</strong> độ lệch chuẩn 

tương đối của đề tài với các nghiên <strong>cứu</strong> trước đây cho thấy không có sự khác 

nhau đáng kể, độ thu hồi đều đạt trên 90% <strong>và</strong> độ lệch chuẩn tương đối đều 

nhỏ hơn 4 %. Điều này cho thấy <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> đề tài nghiên <strong>cứu</strong> <strong>và</strong> <strong>phát</strong> <strong>triển</strong> 

có độ chọn lọc, phù hợp cho nhiều đối tượng mẫu có thành phần tương đối 

khác nhau. 

Theo AOAC [6], độ lệch chuẩn tương đối (RSD %) cho phép tại mức 

nồng độ 50 ppm đến 200 ppm là 11,0 % đến 5,3 %. Hiệu suất thu hồi (R%) 

cho phép tại mức nồng độ 50 ppm đến 200 ppm là 80 % đến 107 %. 

Như vậy, các giá trị độ lặp lại <strong>và</strong> độ thu hồi của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> nghiên 

<strong>cứu</strong> khi so sánh với các nghiên <strong>cứu</strong> trước đây không có sự khác nhau nhiều 

<strong>và</strong> đều nằm trong giới hạn của AOAC quy <strong>định</strong> về <strong>xác</strong> nhận độ chính <strong>xác</strong> 

của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> thử. Điều này chứng tỏ <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> lựa chọn có đủ độ tin 

cậy dùng để phân tích hàm lượng <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> 

nhóm paraben trong các đối tượng nghiên <strong>cứu</strong> có độ chính <strong>xác</strong> cao. 

58

3.5. Áp dụng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> đã nghiên <strong>cứu</strong> để phân tích mẫu thực tế 

Sau khi khảo sát quy trình <strong>và</strong> thẩm <strong>định</strong> <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong>, đề tài đã tiến 

hành phân tích <strong>một</strong> <strong>số</strong> mẫu gia vị thực phẩm, nước giải khát được tiêu thụ 

trên thị trường Hà Nội. Kết quả phân tích theo bảng 3.9. 

Bảng 3.9. Kết quả phân tích hàm lượng <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

<strong>quản</strong> nhóm paraben trong thực phẩm 

Hàm lượng <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

STT 

<strong>quản</strong> nhóm paraben trong mẫu (µg/g ) 

1 

2 

3 

Tên 

mẫu 

Nước 

tương, 

xì dầu 

Tương 

ớt 

Nước 

giải khát 

Kí 

hiệu 

mẫu 


NC1 - - - - - 

NC2 - - - - - 

NC3 - 45,56 33,41 - - 

NC4 - - 17,08 - - 

NC5 - - - - - 

NC6 - - - - - 

NC7 - 67,27 62,39 - - 

NC8 - 48,44 118,41 - - 

TO1 - - - - - 

TO2 - - - - - 

TO3 - - - - - 

TO4 - 23,34 19,04 - - 

TO5 - - - - - 

TO6 - - - - - 

TO7 - - 48,01 - - 

TO8 - - - - - 

GK1 - - - - - 

GK2 - - - - - 

GK3 110,67 - - - - 

GK4 145,78 - - - - 

GK5 - - - - - 

GK6 10,66 - - - - 

GK7 - - - - - 

GK8 - - - - - 

59

4 

5 

Nước ép 

quả 

Viên 

súp 

Ghi chú: (-): Không <strong>phát</strong> hiện 

NQ1 - - - - - 

NQ2 - - - - - 

NQ3 - - - - - 

NQ4 67,58 - - - - 

NQ5 65,45 - - - - 

NQ6 - - - - - 

NQ7 - - - - - 

NQ8 66,65 - - - - 

VS1 - - - - - 

VS2 249,35 - - - - 

VS3 268,70 - - - - 

VS4 - - - - - 

VS5 239,01 - - - - 

Từ kết quả ở bảng 3.9 cho thấy tình trạng dư lượng <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong các mẫu thực phẩm làm 

nước chấm, gia vị tương đối phổ biến. Trong tổng <strong>số</strong> 5 đối tượng nghiên 

<strong>cứu</strong>, tiến hành khảo sát 37 mẫu các sản phẩm thực phẩm làm nước chấm, gia 

vị tại các địa điểm trên địa bàn Hà Nội, có tới 15 mẫu <strong>phát</strong> hiện thấy <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> 

<strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben, chiếm gần 50 % các mẫu 

kiểm tra. 

Trong tổng <strong>số</strong> 5 đối tượng, 37 mẫu nghiên <strong>cứu</strong>, hàm lượng <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> 

<strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> tìm thấy trong các mẫu dao động từ 10,66 µg/g đến 268,70 

µg/g. Saccharin được <strong>phát</strong> hiện chủ yếu trong các mẫu nước uống giải khát, 

nước ép hoa quả <strong>và</strong> viên súp, đặc biệt trong cả 05 mẫu viên súp có tới 03 

mẫu <strong>phát</strong> hiện <strong>saccharin</strong> với hàm lượng tương đối cao, từ 249,35 µg/g đến 

268,70 µg/g. Các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben chủ yếu được tìm thấy trong 

các mẫu nước tương, xì dầu <strong>và</strong> tương ớt nhập khẩu từ Nhật Bản, Hàn Quốc 

<strong>và</strong> Trung Quốc với hàm lượng tương đối thấp, từ 17,08 µg/g đến 118,04 

µg/g. Các mẫu nước chấm (nước tương, xì dầu) <strong>và</strong> nước tương sản xuất tại 

Việt Nam không <strong>phát</strong> hiện thấy các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> thuộc nhóm paraben, điều 

này có thể lý giải là do nước tương, xì dầu <strong>và</strong> tương ớt sản xuất tại Việt Nam 

60

chủ yếu sử dụng phụ gia là axít benzoic <strong>và</strong> axít sorbic để <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong>. Không 

có mẫu nào <strong>phát</strong> hiện thấy hai <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> không nằm trong danh mục phụ 

gia được phép sử trong thực phẩm được qui <strong>định</strong> theo Thông tư 27/2012/TT- 

BYT. 

Theo Hướng dẫn việc <strong>quản</strong> lý phụ gia thực phẩm Thông tư 

27/2012/TT-BYT của Bộ Y tế qui <strong>định</strong> hàm lượng <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> 

trong đồ uống hương liệu có ga <strong>và</strong> không có ga là 300 µg/g, đối với viên súp 

là 100 µg/g. Hàm lượng <strong>m<strong>ethyl</strong></strong> paraben <strong>và</strong> <strong>ethyl</strong> paraben trong nước chấm 

<strong>và</strong> các sản phẩm tương tự nước chấm là 1000 µg/g. 

Theo FDA thì liều dùng đối với <strong>saccharin</strong> cho phép mỗi ngày (ADI) là 

5 mg/kg thể trọng còn theo WHO là 0-15 mg/kg thể trọng. Tức là, với <strong>một</strong> 

người có cân nặng là 50 kg thì lượng được <strong>saccharin</strong> tối đa đưa <strong>và</strong>o cơ thể là 

50 kg x 15 mg/kg = 750 mg/ngày. Tốt nhất chỉ dùng lượng đường hóa học ở 

mức 30% ADI tức là chỉ khoảng 250 mg/ngày. 

Kết quả nghiên <strong>cứu</strong> của đề tài khi so sánh với Hướng dẫn việc <strong>quản</strong> lý 

phụ gia thực phẩm Thông tư 27/2012/TT-BYT của Bộ Y, phần lớn mẫu 

nghiên <strong>cứu</strong> có hàm lượng <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm 

paraben đều nằm trong giới hạn cho phép. Tuy nhiên, đối với mẫu viên súp 

có 03/05 mẫu, chiếm 60,0% có hàm lượng <strong>saccharin</strong> vượt mức giới hạn cho 

phép từ 2,4 đến 2,7 lần. Điều này cảnh báo người tiêu dùng khi lựa chọn các 

viên súp, các món ăn sử dụng các viên súp không rõ nguồn gốc. 

61

KẾT LUẬN 

Kết luận 

Đề tài đã hoàn thành các nội dung nghiên <strong>cứu</strong> như Hợp đồng nghiên 

<strong>cứu</strong> khoa học đã ký kết, bao gồm: 

a. Đã nghiên <strong>cứu</strong> xây dựng, hoàn thiện quy trình xử lý mẫu <strong>và</strong> phân tích 

<strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong <strong>một</strong> <strong>số</strong> đối 

tượng nước chấm, gia vị, nước giải khát (nước tương, tương ớt, nước giải 

khát,…). 

Đã lựa chọn được điều kiện phù hợp để phân tích <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trên thiết bị sắc ký lỏng hiệu năng 

cao ghép nối detector PDA (HPLC-PDA). Phương <strong>pháp</strong> xây dựng có độ tin 

cậy, độ ổn <strong>định</strong> cao, thời gian phân tích ngắn. Đã tìm được điều kiện tách 

<strong>chất</strong> trên thiết bị HPLC với chương trình rửa giải theo gradient, sử dụng cột 

tách Ph-3: 

- Bước sóng: 238 nm. 

- Cột tách: Ph-3, 5µm, 150mm x 4,6 ID. 

- Pha động: Methanol (A) : 25mM đệm axetate pH 4,6 (B). 

- Nhiệt độ cột: 40 o C. 

- Thể tích bơm mẫu: 20 µl. 

- Tốc độ dòng: 0,8 ml/phút. 

- Chế độ gradient: 

Thời gian, (phút) Dung môi A, (%) Dung môi B, (%) 

0.01 30 70 

10.00 65 35 

20.00 30 70 

Giới hạn <strong>phát</strong> hiện (LOD) của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> đều nhỏ hơn 5 µg/g đối 

với các đối tượng được nghiên <strong>cứu</strong>, giới hạn <strong>định</strong> lượng (LOQ) từ 3,3 µg/g 

– 8,3 µg/g, độ lệch chuẩn tương đối (RSD%) có giá trị dao động từ 1,40% 

62

đến 3,80 % <strong>và</strong> độ thu hồi của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> (R%) có giá trị nằm trong khoảng 

từ 90,69 % đến 103,00 %, thỏa mãn với yêu cầu đánh giá <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> của 

tổ chức AOAC, đáp ứng yêu cầu phân tích <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> 

<strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben có hàm lượng cỡ microgam trong thực phẩm. 

b. Đã áp dụng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> xây dựng để khảo sát 5 đối tượng mẫu với 

37 mẫu thực phẩm đang lưu hành tại <strong>một</strong> <strong>số</strong> địa điểm trên địa bàn Hà Nội. 

Trong tổng <strong>số</strong> 37 mẫu nghiên <strong>cứu</strong> có tới 15 mẫu <strong>phát</strong> hiện thấy <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben, chiếm gần 50 % các mẫu kiểm 

tra. Hàm lượng <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> tìm thấy trong các mẫu dao động từ 

10,66 µg/g đến 268,70 µg/g. Saccharin được <strong>phát</strong> hiện chủ yếu trong các 

mẫu nước uống giải khát, nước ép hoa quả <strong>và</strong> viên súp, đặc biệt trong cả 05 

mẫu viên súp có tới 03 mẫu <strong>phát</strong> hiện <strong>saccharin</strong> với hàm lượng tương đối 

cao, từ 249,35 µg/g đến 268,70 µg/g. Các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben chủ 

yếu được tìm thấy trong các mẫu nước tương, xì dầu <strong>và</strong> tương ớt, từ 17,08 

µg/g đến 118,04 µg/g. Đặc biệt, với mẫu viên súp có 03/05 mẫu, chiếm 

60,0% có hàm lượng <strong>saccharin</strong> vượt mức giới hạn cho phép từ 2,4 đến 2,7 

lần. 

Kiến nghị 

1. Có thể sử dụng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> đã xây dựng để <strong>xác</strong> <strong>định</strong> hàm lượng <strong>chất</strong> 

<strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong các dạng thực phẩm 

khác hoặc môi trường. 

2. Tiếp tục nghiên <strong>cứu</strong> để tối ưu hóa qui trình tách chiết <strong>và</strong> phân tích để 

tăng độ nhạy của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong>, giảm thời gian phân tích <strong>và</strong> chi phí phân 

tích. 

3. Các chương trình kiểm soát các <strong>chất</strong> độc hại nói chung <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> 

<strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben nói riêng trong thực phẩm 

cần được thực hiện thường xuyên, liên tục nhằm khuyến cáo người tiêu dùng 

khi sử dụng thực phẩm có nguy cơ chứa <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

<strong>quản</strong> nhóm paraben cao, <strong>bảo</strong> vệ sức khỏe con người. 

63

TÀI LIỆU THAM KHẢO 

1. Đỗ Quang Huy, 2002. Sắc ký khí lý thuyết <strong>và</strong> thực hành, NXB. ĐHQG. 

Hà Nội. 

2. Bộ Y tế, Thông tư 27/2012/TT-BYT ngày 30/11/2012 

3. Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 8471:2010 

4. Al- Shamma, Drake S, Flynn DL, Mitscher LA, Park YH, Rao GSR, 

Simpson A, Swayze JK, Veysoglu T, Wu STS. "Antimicrobial Agents 

From Higher Plants. Antimicrobial Agents From Peganum harmala 

Seeds". J Nat Prod 1981, 44 (6): 745-747 

5. Ana Beatriz Bergamo, José Alberto Fracassi da Silva, Dosil Pereira de 

Jesus, Simultaneous determination of aspartame, cyclamate, <strong>saccharin</strong> 

and acesulfame-K in soft drinks and tabletop sweetener formulations by 

capillary electrophoresis with capacitively coupled contactless 

conductivity detection, Food Chemistry, 2011 Feb. 15, v. 124, no. 4, p. 

1714-1717 

6. AOAC International (2007) How to meet ISO 17025 requirements for 

method verification, USA 

7. Authors Momozono, Y.; Eto, S.; Isshiki, K. Gas chromatographic 

determination of <strong>saccharin</strong> in foods using tri<strong>m<strong>ethyl</strong></strong>silyldiazomethane, 

Japanese Journal of Toxicology and Environmental Health 1990 Vol. 36 

No. 1 pp. 56-61 

8. Bryan GT, Ertürk E, Yoshida O. Production of urinary bladder 

carcinomas in mice by sodium <strong>saccharin</strong>. Science. 1970 Jun 

5;168(936):1238–1240 

9. C. Cruces Blanco, A. Segura Carretero, L. Gálvez Mata, A. Fernández 

Gutiérrez, Simultaneous determination, by capillary zone electrophoresis, 

of multiple components of different industrial products, Chromatographia 

April 2001, Volume 53, Issue 7-8, pp 414-418 

10. Carla Beatriz Grespan Bottoli*, María de Jesús Santa Gutiérrez-Ponce, 

Valeska Soares Aguiar, Walkyria Moraes de Aquino, Determination of 

parabens in sweeteners by capillary electrochromatography, 

Pharmaceutical Sciences vol. 47, n. 4, oct./dec., 2011 

11. Cordoba MH, Garcia IL, Sanchez-Pedreño C, Spectrophotometric 

determination of <strong>saccharin</strong> in different materials by a solvent extraction 

method using Nile Blue as reagent, Talanta. 1985 Apr;32(4):325-7 

12. Cosmetic Ingredient Review Expert Panel. Final amended report on the 

safety assessment of M<strong>ethyl</strong>paraben, Ethylparaben, Propylparaben, 

Isopropylparaben, Butylparaben, Iso<strong>butyl</strong>paraben, and Benzylparaben as 

64

used in cosmetic products. Int J Toxicol. 2008;27(Suppl 4):1-82 

13. de Luca C, Passi S, Quattrucci E, Simultaneous determination of sorbic 

acid, benzoic acid and parabens in foods: a new gas chromatographymass 

spectrometry technique adopted in a survey on Italian foods and 

beverage, Food Addit Contam. 1995 Jan-Feb;12(1):1-7 

14. Golden R, Gandy J, Vollmer G (2005). "A review of the endocrine 

activity of parabens and implications for potential risks to human health". 

Critical Reviews in Toxicology 35 (5): 435–58 

15. Harvey PW, Everett DJ , Significance of the detection of esters of p- 

hydroxybenzoic acid (parabens) in human breast tumours". Journal of 

Applied Toxicology 24 (1): 1–4 

16. http://en.wikipedia.org/wiki/Paraben 

17. IARC Monographs, Saccharin and its salts Volume 73, pp.517-607 

18. International Journal of Toxicology, 2008;27 Suppl 4:1-82 

19. ISO/IEC Guide 98-3:2008 

20. Jones J (September 20, 2000). "Can rumors cause cancer?". Journal of the 

National Cancer Institute 92 (18): 1469–71 

21. K. Rajagopal, S. S. Agrawal, Simultaneous estimation of p- 

hydroxybenzoic acid and its esters in wash off/ leave-on cosmetic 

products by high performance thin layer chromatography. 

22. Ma Kang, Jiang Xiao-Xiong, Zhao Min, Cai Ye-Qiang, Simultaneous 

Determination of 20 Food Additives in Drinks by High Performance 

Liquid Chromatography Coupled with Photo-diode Array Detector, 

Chinese Journal of Analytical Chemistry, 2012, 40(11): 1661-1667 

23. Maddox DN. The role of p-<strong>hydroxybenzoate</strong>s in modern cosmetics. 

Cosmetic Toiletries, FDA Report 1982;97:85-8] Rastogi SC, Schouten A, 

Kruij FN, Weijland JW. Contents of <strong>m<strong>ethyl</strong></strong>-, <strong>ethyl</strong>-, propyl-, <strong>butyl</strong>- and 

benzylparaben in cosmetic products. Contact Dermatitis 1995;32:28-30. 

Elder RL. Final report on the safety assessment of <strong>m<strong>ethyl</strong></strong>paraben, 

<strong>ethyl</strong>paraben, propylparaben and <strong>butyl</strong>paraben. J Am Coll Toxicol 

1984;3:147-209 

24. Mark G. Kirchhof, MD, PhD and Gillian C. de Gannes, MD, MSc, 

FRCPC, The Health Controversies of Parabens 

25. Mira Akar, Gordana Popovi, Determination of <strong>saccharin</strong> in 

pharmaceuticals by high performance thin layer chromatography, J. Serb. 

Chem. Soc. 71 (6) 669–676 (2006)] 

26. Myers, Rusty L.; Myers, Richard L. (2007). The 100 most important 

65

chemical compounds: a reference guide. Westport, Conn: Greenwood 

Press. p. 241 

27. Shu-Ping Wang & Ching-Li Chang, Determination of parabens in 

cosmetic products by supercritical fluid extraction and capillary zone 

electrophoresis, Volume 377, Issue 1, 25 December 1998, Pages 85–93] 

28. Terada H, Sakabe Y, Studies on the analysis of food additives by highperformance 

liquid chromatography. V. Simultaneous determination of 

preservatives and <strong>saccharin</strong> in foods by ion-pair chromatography, Journal 

Chromatography, 1985 Oct 18;346:333-40 

29. The Scientific Committee on Consumer Product, Opinion on Parabens. 

Colipa No P82 10 Oct 2006 

30. United States Department of Agriculture, Food Safety and Inspection 

Service, Office of Public Health Science, Determination of Benzoic 

Acid, Sorbic Acid, and M<strong>ethyl</strong>, Ethyl, Propyl, and Butyl Parabens by 

HPLC, SOP No: CLG-BSP.01 Page 1 – 15 

31. Whysner, J., and Williams, G.M. Saccharin mechanistic data and risk 

assessment: urine composition, enhanced cell proliferation, and tumor 

promotion. Pharmacol. Ther. 71:225-252 (1996) 

32. World Health Organization, Food and Agriculture Organization of the 

United Nations, Joint FAO/WHO expert committee on food addtives 

Sixty-seventh meeting, JECFA/67/SC, Rome, 20-29 June 2006 

33. Yoshinori Okamoto, Tomohiro Hayashi, Shinpei Matsunami, Koji Ueda, 

Nakao Kojima (July 26, 2008). "Combined activation of <strong>m<strong>ethyl</strong></strong> paraben 

by light irradiation and esterase metabolism toward oxidative DNA 

damage". Chemical Research in Toxicology 21 (8): 1594–9] 

34. Yoshitomo Ikai, Hisao Oka, Norihisa Kawamura, Masuo Yamada, 

Simultaneous determination of nine food additives using highperformance 

liquid chromatography, Journal of Chromatography A, 

volume 457, 1988, Pages 333–343 

66

PHỤ LỤC 

1. Một <strong>số</strong> sắc ký đồ tiêu biểu. 

2. Hợp đồng đặt hàng sản xuất <strong>và</strong> cung ứng dịch vụ sự nghiệp công nghiên <strong>cứu</strong> 

khoa học <strong>và</strong> <strong>phát</strong> <strong>triển</strong> công nghệ <strong>số</strong> 113.12RD/HĐ-KHCN ký ngày 23 tháng 

03 năm 2012. 

3. Thuyết minh đề tài. 

4. Quyết <strong>định</strong> thành lập “ Hội đồng nghiêm thu cấp cơ sở”. 

67


mAU 

mAU 


mAU 


Ethyl paraben 


Butyl paraben 

mAU 

Một <strong>số</strong> sắc ký đồ tiêu biểu 

100 

80 

60 

40 

2: 238 nm, 8 nm 


Mix1ppm.24092013.dat 

Name 


Area 

12.437 23269 

23.819 69985 

26.827 83938 

31.445 

31.733 45661 

43236 

100 

80 

60 

40 

20 

20 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 

Hình PL1. Sắc ký đồ chuẩn SS, MP, EP, BP, IBP nồng độ 1 µg/ml sử dụng 

cột tách ODS-3 

100 

80 

31.819 

32.117 

92725 

87488 

100 

80 

27.168 162354 

mAU 

mAU 


24.181 159243 

Ethyl paraben 


Butyl paraben 

2: 238 nm, 8 nm 


mix2ppm.24092013.dat 

Name 


Area 

60 

60 

40 

12.853 44628 

40 

20 

20 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 



100 

80 

100 

80 

60 

60 

40 

40 

26.816 348147 

23.808 361502 

12.245 112972 


Ethyl paraben 


Butyl paraben 

sodium <strong>saccharin</strong> 

2: 238 nm, 8 nm 



Name 


Area 

31.467 237135 

31.744 231192 

20 

20 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 



68

mAU 

mAU 

200 

175 

150 

200 

175 

150 

12.416 234703 


23.797 727371 


Ethyl paraben 

26.795 712663 


Butyl paraben 

31.413 473363 

31.691 456173 

mAU 

mAU 

2: 238 nm, 8 nm 



Name 


Area 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 



200 

175 

150 

200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

31.701 895030 

31.979 897702 

12.747 458545 

mAU 

mAU 


Ethyl paraben 


Butyl paraben 

24.011 

27.051 


1468996 

1380189 

2: 238 nm, 8 nm 


mix20ppm24092013.dat 

Name 


Area 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 



250 

200 

250 

200 

12.885 556944 


Ethyl paraben 


Butyl paraben 

24.149 

27.115 

31.819 

32.117 

1777229 

1638167 

1130219 

1143878 


2: 238 nm, 8 nm 


mix25ppm.25092013.dat 

Name 


Area 

150 

150 

100 

100 

50 

50 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 



69

sodium <strong>saccharin</strong> 

mAU 

mAU 

200 

175 

150 

200 

175 

150 

125 

125 

27.147 302362 

24.203 317311 

31.808 216975 

32.117 212988 

mAU 

mAU 


Ethyl paraben 


Butyl paraben 

1006354 

2: 238 nm, 8 nm 


SPE.Si.spike200ppm.03102013.dat 

Name 


Area 

100 

75 

12.917 101625 22.240 

100 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 

Hình PL7. Sắc ký đồ các <strong>chất</strong> chuẩn khảo sát cột SPE Supelco SuperClean 

LC-Si, nồng độ thêm chuẩn 200 µg/g sử dụng cột tách ODS-3 

200 

175 

150 

200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

32.053 802624 

32.363 814220 

12.907 411791 

mAU 

mAU 


Ethyl paraben 


Butyl paraben 

23.296 

24.352 

27.339 


2272 1317644 

1195101 

2: 238 nm, 8 nm 


SPE.CNW.spike200ppm.02102013.dat 

Name 


Area 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 

Hình PL8. Sắc ký đồ các <strong>chất</strong> chuẩn khảo sát cột SPE CNW HC-18 SPE 

Tuber, nồng độ thêm chuẩn 200 µg/g sử dụng cột tách ODS-3 

200 

175 

150 

200 

175 

150 

12.928 430878 


Ethyl paraben 


Butyl paraben 

24.181 

27.136 


1368020 

1266010 

2: 238 nm, 8 nm 


SPE.C18Water.spike200ppm.03102013.dat 

Name 


Area 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

31.819 866774 

32.117 862510 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 

Hình PL9. Sắc ký đồ các <strong>chất</strong> chuẩn khảo sát cột SPE Water Vac C18 3cc, 

nồng độ thêm chuẩn 200 µg/g sử dụng cột tách ODS-3 

70

mAU 

mAU 

200 

175 

150 

200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

31.808 876052 

32.107 882232 

12.896 431713 


Ethyl paraben 


Butyl paraben 


24.064 

27.093 

31.829 

32.107 

mAU 

mAU 

12.811 


Ethyl paraben 


Butyl paraben 

24.064 

27.083 

31.840 

32.117 

mAU 


mAU 

12.725 


Ethyl paraben 


Butyl paraben 

24.160 

27.125 


1382942 

1291005 

2: 238 nm, 8 nm 


SPE.C18Sulpelco.spike200ppm.03102013..dat 

Name 


Area 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 

Hình PL10. Sắc ký đồ các <strong>chất</strong> chuẩn khảo sát cột Supelco SuperClean LC- 

18, nồng độ thêm chuẩn 200 µg/g sử dụng cột tách ODS-3 

200 

175 

150 

2: 238 nm, 8 nm 


C18.rua2ml.06102013.dat 

Name 


200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 


18, nồng độ thêm chuẩn 200 µg/g, rửa tạp 2 ml nước sử dụng cột tách ODS- 

3 

200 

175 

150 

2: 238 nm, 8 nm 


C18.rua5ml.06102013.dat 

Name 


200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 



3 

71

mAU 

mAU 


mAU 

12.907 


mAU 

24.235 

Ethyl paraben 

27.349 


Butyl paraben 

31.915 

32.213 

80 

2: 238 nm, 8 nm 


LOD.22112013.dat 

Name 


80 

60 

60 

40 

40 

20 

20 

0 

0 

13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 

Minutes 

Hình PL13. Sắc ký đồ <strong>xác</strong> <strong>định</strong> LOD, sử dụng cột tách ODS-3 

200 

175 

150 

200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

31.819 861324 

32.117 884813 

12.928 436681 

mAU 

mAU 


Ethyl paraben 


Butyl paraben 

24.171 

27.125 


1376233 

1250647 

2: 238 nm, 8 nm 


spike200.GK1.29112013.dat 

Name 


Area 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 

Hình PL14. Sắc ký đồ mẫu nước giải khát, nồng độ thêm chuẩn 200 µg/g sử 

dụng cột tách ODS-3 

200 

175 

150 

200 

175 

150 

12.928 430878 


Ethyl paraben 


Butyl paraben 

24.181 

27.136 


1368020 

1266010 

2: 238 nm, 8 nm 


spike200ppm.NC6.29112013.dat 

Name 


Area 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

31.819 866774 

32.117 862510 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 

Hình PL15. Sắc ký đồ mẫu nước ép quả, nồng độ thêm chuẩn 200 µg/g sử 


72

mAU 

mAU 

200 

175 

150 

200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

31.797 749797 

32.096 742349 

12.864 406701 

mAU 

mAU 


Ethyl paraben 


Butyl paraben 

24.139 

27.104 


1187306 

1097220 

2: 238 nm, 8 nm 


NC9.spike200ppm.29112013.dat 

Name 


Area 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 

Hình PL16. Sắc ký đồ mẫu nước tương, nồng độ thêm chuẩn 200 µg/g sử 


200 

175 

150 

200 

175 

150 

125 

125 

12.917 109683 

24.160 350155 

27.125 330506 

31.808 222078 

32.107 216242 

mAU 

mAU 



Ethyl paraben 


Butyl paraben 

2: 238 nm, 8 nm 


spike50ppm.GK1.24112013.dat 

Name 


Area 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 



200 

175 

150 

200 

175 

150 

125 

125 

12.853 110075 

24.107 362743 

27.083 324152 



Ethyl paraben 


Butyl paraben 

2: 238 nm, 8 nm 


spike50ppm.GK2.29112013.dat 

Name 


Area 

31.765 228647 

32.064 220553 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 



73

mAU 

mAU 

200 

175 

150 

200 

175 

150 

125 

125 

12.917 107559 

27.125 307726 

24.160 349511 

31.808 219929 

32.107 220942 

mAU 


Butyl paraben 


mAU 

2.880 

Ethyl paraben 


10.379 

11.232 

6.475 

5.205 


mAU 

mAU 

8.747 


Ethyl paraben 


Butyl paraben 

19.061 

22.741 

22.933 

16.683 



Ethyl paraben 


Butyl paraben 

2: 238 nm, 8 nm 


spike50ppm.NC7.24112013.dat 

Name 


Area 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 

Minutes 



300 

250 

2: 238 nm, 8 nm 


ACN70.acetate30.iso.0.8.dat 

Name 


300 

250 

200 

200 

150 

150 

100 

100 

50 

50 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 

Minutes 

Hình PL20. Sắc ký đồ chuẩn 20 µg/ml, cột tách Ph-3, pha động acetonitrile: 

đệm acetate 70:30 (v/v) 

300 

250 

2: 238 nm, 8 nm 


iso.MeOH55.acetate45.dat 

Name 


300 

250 

200 

200 

150 

150 

100 

100 

50 

50 

0 

0 

-50 

-50 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình PL21. Sắc ký đồ chuẩn 20 µg/ml, cột tách Ph-3, pha động methanol: 


74

mAU 

mAU 

mAU 


Iso<strong>butyl</strong> Butyl paraben 

mAU 

2.827 


Ethyl paraben 

7.488 

7.968 

5.323 

4.533 

mAU 


Butyl paraben 

Ethyl paraben 

mAU 

3.072 


17.344 

8.512 

6.389 

300 

250 

2: 238 nm, 8 nm 



Name 


300 

250 

200 

200 

150 

100 

50 

Iso<strong>butyl</strong> paraben 15.808 

150 

100 

50 

0 

0 

-50 

-50 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 



300 

250 

2: 238 nm, 8 nm 



Name 


300 

250 

200 

200 

150 

150 

100 

100 

50 

50 

0 

0 

-50 

-50 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

300 

250 



300 

250 

5.227 Ethyl paraben 

(Sodium <strong>saccharin</strong>) 


Butyl paraben 


10.411 

11.253 

6.496 

2: 238 nm, 8 nm 


NC7.20ppm.dat 

Name 


200 

200 

150 

150 

100 

100 

50 

50 

0 

0 

-50 

-50 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình PL24. Sắc ký đồ mẫu nước tương thêm chuẩn ở nồng độ 200 µg/ml, cột 

tách Ph-3, pha động methanol: đệm acetate 55:45 (v/v) 

75


Ethyl paraben 


11.947 

13.792 

16.288 

16.683 

mAU 


1429562 

1304949 

1013876 

1009904 

mAU 

5.035 

446031 


Ethyl paraben 


11.936 

13.771 

16.267 

16.661 

mAU 


1780717 

1629773 

1263308 

1255958 

mAU 

5.024 

557419 


Ethyl paraben 


11.947 

13.792 

16.288 

16.683 

mAU 


1429562 

1304949 

1013876 

1009904 

mAU 

5.035 

446031 

200 

175 

150 

2: 238 nm, 8 nm 



Name 


Area 

200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình PL25. Sắc ký đồ chuẩn 20 µg/ml, cột tách Ph-3, chế độ gradient 

200 

175 

150 

2: 238 nm, 8 nm 


mix25ppm.Grad9.dat 

Name 


Area 

200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 


cột tách Phenyl-3 

200 

175 

150 

2: 238 nm, 8 nm 



Name 


Area 

200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 



76

mAU 

mAU 

200 

175 

150 

200 

175 

150 

16.245 506504 

16.629 499555 

13.760 647020 

11.925 708760 

mAU 

mAU 


5.035 

221424 


Ethyl paraben 


2: 238 nm, 8 nm 



Name 


Area 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 



100 

80 

100 

80 

16.629 254888 

16.245 254592 

13.760 324065 

11.936 357263 

mAU 

mAU 


5.045 

111361 


Ethyl paraben 


2: 238 nm, 8 nm 



Name 


Area 

60 

60 

40 

40 

20 

20 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 



50 

40 

50 

40 

30 

30 

20 

20 

10 

10 

13.739 121842 

11.904 136989 

5.024 41823 


Ethyl paraben 



2: 238 nm, 8 nm 



Name 


Area 

16.224 101080 

16.608 106480 

0 

0 

-10 

-10 

-20 

-20 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 



77

mAU 

mAU 

50 

40 

30 

11.915 70063 

13.749 63304 

16.235 53962 

50 

40 

30 

5.024 21151 


mAU 


Ethyl paraben 


mAU 



Ethyl paraben 

Iso<strong>butyl</strong> 

Butyl paraben 

paraben 

2: 238 nm, 8 nm 



Name 


Area 

16.619 48911 

20 

20 

10 

10 

0 

0 

-10 

-10 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 



40 

30 

20 

5.152 8877 


mAU 


Ethyl paraben 

mAU 

2: 238 nm, 8 nm 


LOD.nc1.dat 

Name 


Area 

12.011 34406 

13.813 31486 


16.299 25651 

16.725 22111 

40 

30 

20 

10 

10 

0 

0 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình PL32. Sắc ký đồ <strong>xác</strong> <strong>định</strong> LOD SS, MP, EP, BP, IBP trong nước giải 

khát, sử dụng cột tách Phenyl-3 

40 

30 

20 

2: 238 nm, 8 nm 


LOD.gk.dat 

Name 


Area 

5.045 6536 

11.989 25138 

13.803 23839 

16.288 18004 

16.704 17070 

40 

30 

20 

10 

10 

0 

0 

-10 

-10 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình PL33. Sắc ký đồ <strong>xác</strong> <strong>định</strong> LOD SS, MP, EP, BP, IBP trong nước tương, 

sử dụng cột tách Phenyl-3 

78

mAU 

mAU 

200 

175 

150 

200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

16.683 993073 

mAU 

mAU 


Ethyl paraben 


11.957 

13.792 

16.288 


1392623 

1265694 

1000429 

5.045 

438196 

2: 238 nm, 8 nm 


GK1.20ppm.Grad9.dat 

Name 


Area 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình PL34. Sắc ký đồ mẫu nước giải khát 1, nồng độ thêm chuẩn 200 µg/g 


200 

175 

150 

200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

16.277 999574 

16.672 988879 


Ethyl paraben 


11.936 

13.771 

mAU 


1362067 

1253386 

mAU 

5.035 

440677 


Ethyl paraben 


11.947 

13.781 


1401451 

1276567 

5.035 

426706 

2: 238 nm, 8 nm 


GK2.20ppm.Grad9.dat 

Name 


Area 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 



200 

175 

150 

2: 238 nm, 8 nm 


Nc6A.20ppm.Grad9.dat 

Name 


Area 

200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

16.277 993121 

16.661 996017 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 


dụng cột tách Phenyl-3 

79

mAU 

mAU 

200 

175 

150 

200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

16.416 986619 

16.832 976229 

mAU 

mAU 


Ethyl paraben 


12.117 

13.920 


1392903 

1271318 

5.184 

437351 

2: 238 nm, 8 nm 


Nc3.20ppm.dat 

Name 


Area 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 



200 

175 

150 

200 

175 

150 

125 

125 

5.067 96212 

16.203 240100 

16.597 221382 

13.717 301724 

11.893 328027 

mAU 

mAU 



Ethyl paraben 


2: 238 nm, 8 nm 


Gk2.50ppm.dat 

Name 


Area 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình PL38. Sắc ký đồ mẫu nước giải khát 2, nồng độ thêm chuẩn 50 µg/g sử 


200 

175 

150 

200 

175 

150 

13.941 308436 

12.128 309983 


5.205 


Ethyl paraben 


113518 

2: 238 nm, 8 nm 


Nc6.5ppm.dat 

Name 


Area 

16.864 231469 

16.437 248244 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 



80

mAU 

mAU 

200 

175 

150 

200 

175 

150 

16.288 247022 

16.704 228756 

13.803 353371 

12.000 343283 

mAU 

mAU 


5.056 


Ethyl paraben 


120511 

2: 238 nm, 8 nm 


NEQ.50ppm.dat 

Name 


Area 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 



20 

15 

20 

15 

5.109 22374 

mAU 

mAU 


(M<strong>ethyl</strong> paraben) 

(Ethyl paraben) 

(Butyl paraben ) 

(Iso<strong>butyl</strong> paraben) 

2: 238 nm, 8 nm 


Gk5.dat 

Name 


Area 

10 

10 

5 

5 

0 

0 

-5 

-5 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình PL41. Sắc ký đồ mẫu nước giải khát 5, sử dụng cột tách Phenyl-3 

200 

175 

150 

200 

175 

150 

13.675 213441 

12.011 322403 





Ethyl paraben 

2: 238 nm, 8 nm 


NC3.dat 

Name 


Area 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình PL42. Sắc ký đồ mẫu nước tương 3, sử dụng cột tách Phenyl-3 

81


mAU 


Ethyl paraben 

mAU 

40 



mAU 

Ethyl paraben 

mAU 

mAU 

mAU 





30 

2: 238 nm, 8 nm 


Neq2.dat 

Name 


Area 

13.835 14189 

40 

30 

20 

20 

10 

10 

0 

0 

-10 

-10 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 

Minutes 

Hình PL43. Sắc ký đồ mẫu nước ép quả 2, sử dụng cột tách Phenyl-3 

200 

175 

150 

2: 238 nm, 8 nm 


TO7.dat 

Name 


Area 

200 

175 

150 

125 

100 

12.000 27621 

13.643 308999 

125 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình PL44. Sắc ký đồ mẫu tương ớt, sử dụng cột tách Phenyl-3 

200 

175 

150 

2: 238 nm, 8 nm 


Gk3.dat 

Name 


Area 

200 

175 

150 

125 

125 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 


82

mAU 

mAU 

40 

40 

30 

30 

5.109 22143 

mAU 

mAU 






2: 238 nm, 8 nm 


Gk5.dat 

Name 


Area 

20 

20 

10 

10 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 

Minutes 


200 

175 

150 

200 

175 

150 

125 

125 

13.643 106624 

mAU 

mAU 



Ethyl paraben 



2: 238 nm, 8 nm 


NC4.dat 

Name 


Area 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình PL47. Sắc ký đồ mẫu nước tương 4, sử dụng cột tách Phenyl-3 

200 

175 

150 

200 

175 

150 

125 

125 

13.717 119469 

11.893 163679 



Ethyl paraben 



2: 238 nm, 8 nm 


NT4.dat 

Name 


Area 

100 

100 

75 

75 

50 

50 

25 

25 

0 

0 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình PL48. Sắc ký đồ mẫu tương ớt 4, sử dụng cột tách Phenyl-3 

83



mAU 




mAU 

5.141 

556125 






mAU 

5.131 

mAU 

147405 






mAU 

5.131 

mAU 

234424 

300 

250 

2: 238 nm, 8 nm 


GK4.0.dat 

Name 


Area 

300 

250 

200 

200 

150 

150 

100 

100 

50 

50 

0 

0 

-50 

-50 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 


300 

250 

2: 238 nm, 8 nm 


NEQ8.A.dat 

Name 


Area 

300 

250 

200 

200 

150 

150 

100 

100 

50 

50 

0 

0 

-50 

-50 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình PL50. Sắc ký đồ mẫu nước ép quả 8, sử dụng cột tách Phenyl-3 

300 

250 

2: 238 nm, 8 nm 


VS2.1.dat 

Name 


Area 

300 

250 

200 

200 

150 

150 

100 

100 

50 

50 

0 

0 

-50 

-50 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình PL51. Sắc ký đồ mẫu viên súp 2, sử dụng cột tách Phenyl-3 

84

mAU 

mAU 

mAU 






mAU 

5.131 

533001 

300 

250 

2: 238 nm, 8 nm 


VS5.A.dat 

Name 


Area 

300 

250 

200 

200 

150 

150 

100 

100 

50 

50 

0 

0 

-50 

-50 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình PL52. Sắc ký đồ mẫu viên súp 5, sử dụng cột tách Phenyl-3 

300 

250 

300 

250 

200 

200 

13.792 403058 

12.000 477485 

mAU 

mAU 



Ethyl paraben 



2: 238 nm, 8 nm 


NC7.dat 

Name 


Area 

150 

150 

100 

100 

50 

50 

0 

0 

-50 

-50 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình PL53. Sắc ký đồ nước tương 7, sử dụng cột tách Phenyl-3 

300 

250 

300 

250 

200 

200 

12.075 350088 

13.856 769587 





Ethyl paraben 

2: 238 nm, 8 nm 


NC8.dat 

Name 


Area 

150 

150 

100 

100 

50 

50 

0 

0 

-50 

-50 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Minutes 

Hình PL54. Sắc ký đồ nước tương 8, sử dụng cột tách Phenyl-3 

85

MỤC LỤC 

MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1 

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN ........................................................................... 4 

1.1. Giới thiệu về các <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong> Saccharin <strong>và</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

<strong>quản</strong> nhóm Paraben ..................................................................................... 4 

1.1.1. Giới thiệu chung ............................................................................ 4 

1.1.2. Tính <strong>chất</strong> vật lí - hóa học ............................................................... 5 

1.1.3. Điều chế <strong>và</strong> chuyển hóa ................................................................. 9 

1.1.4. Độc tính - Giới hạn cho phép sử dụng <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

<strong>quản</strong> nhóm paraben ................................................................................ 11 

1.2. Các <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> <strong>xác</strong> <strong>định</strong> hàm lượng <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> 

<strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben ............................................................................. 14 

1.2.1. Phương <strong>pháp</strong> tách chiết, làm sạch <strong>và</strong> làm giàu đồng thời <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> 

<strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong> <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> từ mẫu thực phẩm ......................... 14 

1.2.2. Phương <strong>pháp</strong> phân tích <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben trên các thiết bị 

hiện đại ................................................................................................... 18 

CHƯƠNG 2: THỰC NGHIỆM .................................................................... 27 

2.1. Đối tượng, mục tiêu <strong>và</strong> nội dung nghiên <strong>cứu</strong> ..................................... 27 

2.1.1. Đối tượng, mục tiêu nghiên <strong>cứu</strong> .................................................. 27 

2.1.2. Nội dung nghiên <strong>cứu</strong> ................................................................... 27 

2.2. Thiết bị, dụng cụ, hóa <strong>chất</strong> ................................................................. 28 

2.3. Phương <strong>pháp</strong> nghiên <strong>cứu</strong> .................................................................... 30 

2.3.1. <strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> điều kiện tách chiết, làm sạch, làm giàu mẫu từ các 

đối tượng nghiên <strong>cứu</strong> ............................................................................. 30 

2.3.2. Lựa chọn chế tối ưu trên máy HPLC - PDA ............................... 32 

2.3.3. Xác <strong>định</strong> giới hạn <strong>phát</strong> hiện (LOD), giới hạn <strong>định</strong> lượng (LOQ), 

xây dựng đường chuẩn........................................................................... 35 

2.3.4. <strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> độ chính <strong>xác</strong> của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> ................................ 37 

2.3.5. Áp dụng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> đã nghiên <strong>cứu</strong> để khảo sát <strong>một</strong> <strong>số</strong> mẫu thực 

phẩm trên địa bàn Hà Nội ...................................................................... 38 

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ BÌNH LUẬN ................................................. 39 

3.1. <strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> điều kiện chiết tách, làm sạch, làm giàu <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben ................................................ 39 

3.1.1. Xử lý mẫu sơ bộ ........................................................................... 39 

3.1.2. Chiết tách ..................................................................................... 39 

3.1.3. Qui trình phân tích phân tích <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

<strong>quản</strong> nhóm paraben trong thực phẩm .................................................... 45 

3.2. Khảo sát điều kiện <strong>xác</strong> <strong>định</strong> <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> 

nhóm paraben bằng HPLC - PDA ............................................................. 46

3.3. Đánh giá <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> tách chiết <strong>và</strong> phân tích <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> 

<strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong các đối tượng mẫu nghiên <strong>cứu</strong> ..... 50 

3.3.1. Khoảng tuyến tính ....................................................................... 50 

3.3.2. Xác <strong>định</strong> giới hạn <strong>phát</strong> hiện LOD <strong>và</strong> giới hạn <strong>định</strong> lượng LOQ 

của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> .................................................................................... 52 

3.4. Đánh giá độ chính <strong>xác</strong> của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> <strong>xác</strong> <strong>định</strong> <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong thực phẩm .................... 54 

3.4.1. Đánh giá độ chính <strong>xác</strong> của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> .................................... 54 

3.5. Áp dụng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> đã nghiên <strong>cứu</strong> để phân tích mẫu thực tế ........ 59 

KẾT LUẬN ................................................................................................... 62 

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 64 

PHỤ LỤC ...................................................................................................... 67

DANH MỤC BẢNG 

Bảng 1.1. Quy <strong>định</strong> nồng độ giới hạn cho phép sử dụng <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các 

paraben trong nước chấm, gia vị <strong>và</strong> nước giải khát ...................................... 13 

Bảng 2.1. Thông <strong>số</strong> khảo sát cột tách ........................................................... 34 

Bảng 2.2. Pha dung dịch <strong>chất</strong> chuẩn ............................................................. 36 

Bảng 3.1. Lựa chọn dung môi tách chiết ...................................................... 40 

Bảng 3.2. Khảo sát quá trình làm sạch mẫu .................................................. 42 

Bảng 3.3. Khảo sát quá trình rửa tạp với nước ............................................. 44 

Bảng 3.4. Khảo sát pha tĩnh <strong>và</strong> pha động ..................................................... 47 

Bảng 3.5. Sự phụ thuộc diện tích pic <strong>và</strong>o nồng độ <strong>chất</strong> phân tích ................ 50 

Bảng 3.6. Khoảng tuyến tính <strong>và</strong> <strong>phương</strong> trình hồi quy tuyến tính của đường 

chuẩn các <strong>chất</strong> được nghiên <strong>cứu</strong> ................................................................... 52 

Bảng 3.7. Giới hạn <strong>phát</strong> hiện <strong>và</strong> giới hạn <strong>định</strong> lượng của <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> 

<strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm paraben trong thực phẩm ........................ 53 

Bảng 3.8. Kết quả đánh giá độ chính <strong>xác</strong> của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong>, n=6. ............... 55 

Bảng 3.9. Kết quả phân tích hàm lượng <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> 

<strong>quản</strong> nhóm paraben trong thực phẩm ............................................................ 59

DANH MỤC HÌNH 

Hình 1.1. Chất <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>một</strong> <strong>số</strong> sản phẩm thương mại 

trên thị trường .................................................................................................. 4 

Hình 1.2. Cấu trúc phân tử <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>nhân</strong> <strong>tạo</strong> <strong>saccharin</strong> ......................... 5 

Hình 1.3. Cấu trúc phân tử của paraben .......................................................... 6 

Hình 1.4. Cấu trúc phân tử <strong>m<strong>ethyl</strong></strong>paraben ..................................................... 7 

Hình 1.5. Cấu trúc phân tử <strong>ethyl</strong>paraben ........................................................ 8 

Hình 1.6. Cấu trúc phân tử <strong>butyl</strong>paraben ........................................................ 8 

Hình 1.7 Cấu trúc phân tử <strong>iso<strong>butyl</strong></strong>paraben .................................................... 9 

Hình 1.8. Quá tình tổng hợp <strong>saccharin</strong> theo Remsen-Fahlberg .................... 10 

Hình 1.9. Quá tình tổng hợp <strong>saccharin</strong> theo Maumee .................................. 10 

Hình 2.1. Các bước của quá trình chiết pha rắn ............................................ 17 

Hình 2.2. Sơ đồ cấu <strong>tạo</strong> hệ thống HPLC ....................................................... 22 

Hình 2.3. Quy trình xử lý mẫu dự kiến. ........................................................ 32 

Hình 2.4. Một <strong>số</strong> đối tượng thực phẩm được nghiên <strong>cứu</strong> ............................. 38 

Hình 3.1. Biểu đồ sự phụ thuộc hiệu suất thu hồi <strong>và</strong>o cột SPE .................... 42 

Hình 3.2. Biểu đồ khảo sát quá trình rửa tạp bằng 0, 2, 5 ml nước .............. 44 

Hình 3.3. Quy trình phân tích <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm 

paraben trong thực phẩm ............................................................................... 46 


sắc ký 1 .......................................................................................................... 48 


sắc ký 2 .......................................................................................................... 48 

Hình 3.6. Sắc ký đồ mẫu thêm chuẩn sử dụng chương trình sắc ký 3, chế độ 

gradient .......................................................................................................... 49 

Hình 3.7. Đường chuẩn của các <strong>chất</strong> nghiên <strong>cứu</strong> sử dụng cột Ph-3 ............. 51 

Hình 3.8. Sắc ký đồ <strong>chất</strong> <strong>tạo</strong> <strong>ngọt</strong> <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các <strong>chất</strong> <strong>bảo</strong> <strong>quản</strong> nhóm 

paraben nồng độ 20 µg/ml ............................................................................ 52 

Hình 3.9. Sắc ký đồ <strong>xác</strong> <strong>định</strong> LOD của <strong>saccharin</strong> <strong>và</strong> các paraben sử dụng cột 

Ph-3 ............................................................................................................... 53 


cột tách ODS-3 .............................................................................................. 68


cột tách ODS-3 .............................................................................................. 68 


cột tách ODS-3 .............................................................................................. 68 


cột tách ODS-3 .............................................................................................. 69 


cột tách ODS-3 .............................................................................................. 69 


cột tách ODS-3 .............................................................................................. 69 

Hình PL7. Sắc ký đồ các <strong>chất</strong> chuẩn khảo sát cột SPE Supelco SuperClean 

LC-Si, nồng độ thêm chuẩn 200 µg/g sử dụng cột tách ODS-3 ................... 70 

Hình PL8. Sắc ký đồ các <strong>chất</strong> chuẩn khảo sát cột SPE CNW HC-18 SPE 

Tuber, nồng độ thêm chuẩn 200 µg/g sử dụng cột tách ODS-3 ................... 70 

Hình PL9. Sắc ký đồ các <strong>chất</strong> chuẩn khảo sát cột SPE Water Vac C18 3cc, 

nồng độ thêm chuẩn 200 µg/g sử dụng cột tách ODS-3 ............................... 70 


18, nồng độ thêm chuẩn 200 µg/g sử dụng cột tách ODS-3 ......................... 71 



3 ..................................................................................................................... 71 



3 ..................................................................................................................... 71 

Hình PL13. Sắc ký đồ <strong>xác</strong> <strong>định</strong> LOD, sử dụng cột tách ODS-3 .................. 72 


dụng cột tách ODS-3 ..................................................................................... 72 








dụng cột tách ODS-3 ..................................................................................... 73



Hình PL20. Sắc ký đồ chuẩn 20 µg/ml, cột tách Ph-3, pha động acetonitrile: 

đệm acetate 70:30 (v/v) ................................................................................. 74 


đệm acetate 55:45 (v/v) ................................................................................. 74 


đệm acetate 50:50 (v/v) ................................................................................. 75 


đệm acetate 60:40 (v/v) ................................................................................. 75 

Hình PL24. Sắc ký đồ mẫu nước tương thêm chuẩn ở nồng độ 200 µg/ml, 

cột tách Ph-3, pha động methanol: đệm acetate 55:45 (v/v) ......................... 75 

Hình PL25. Sắc ký đồ chuẩn 20 µg/ml, cột tách Ph-3, chế độ gradient ....... 76 

Hình PL26. Sắc ký đồ chuẩn SS, MP, EP, BP, IBP nồng độ 25 µg/ml sử 

dụng cột tách Phenyl-3 .................................................................................. 76 






cột tách Phenyl-3 ........................................................................................... 77 





Hình PL32. Sắc ký đồ <strong>xác</strong> <strong>định</strong> LOD SS, MP, EP, BP, IBP trong nước giải 

khát, sử dụng cột tách Phenyl-3 .................................................................... 78 

Hình PL33. Sắc ký đồ <strong>xác</strong> <strong>định</strong> LOD SS, MP, EP, BP, IBP trong nước 

tương, sử dụng cột tách Phenyl-3.................................................................. 78 


sử dụng cột tách Phenyl-3 ............................................................................. 79 


sử dụng cột tách Phenyl-3 ............................................................................. 79 


dụng cột tách Phenyl-3 .................................................................................. 79



Hình PL38. Sắc ký đồ mẫu nước giải khát 2, nồng độ thêm chuẩn 50 µg/g sử 






Hình PL41. Sắc ký đồ mẫu nước giải khát 5, sử dụng cột tách Phenyl-3 .... 81 

Hình PL42. Sắc ký đồ mẫu nước tương 3, sử dụng cột tách Phenyl-3 ......... 81 

Hình PL43. Sắc ký đồ mẫu nước ép quả 2, sử dụng cột tách Phenyl-3 ........ 82 

Hình PL44. Sắc ký đồ mẫu tương ớt, sử dụng cột tách Phenyl-3 ................. 82 



Hình PL47. Sắc ký đồ mẫu nước tương 4, sử dụng cột tách Phenyl-3 ......... 83 

Hình PL48. Sắc ký đồ mẫu tương ớt 4, sử dụng cột tách Phenyl-3 .............. 83 


Hình PL50. Sắc ký đồ mẫu nước ép quả 8, sử dụng cột tách Phenyl-3 ........ 84 

Hình PL51. Sắc ký đồ mẫu viên súp 2, sử dụng cột tách Phenyl-3 .............. 84 

Hình PL52. Sắc ký đồ mẫu viên súp 5, sử dụng cột tách Phenyl-3 .............. 85 

Hình PL53. Sắc ký đồ nước tương 7, sử dụng cột tách Phenyl-3 ................. 85 

Hình PL54. Sắc ký đồ nước tương 8, sử dụng cột tách Phenyl-3 ................. 85

Nghiên cứu phát triển phương pháp xác định chất tạo ngọt nhân tạo (saccharin) và một số chất bảo quản (methyl-, ethyl-, isobutyl- và butyl-p-hydroxybenzoate) trong nước chấm, gia vị và một số sản phẩm đồ uống bằng HPLC

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?