ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ

ΡΙΖΑΙΟΝ
Περιφέρειακαιπόληστασύνορατηςσημερινής
Γεωργίας και Τουρκίας κατά το παρελθόν Λαζική
επαρχία/Λαζιστάν. Οι κάτοικοι της κατά την
αρχαιότητα αποτελούνταν από διάφορα κολχικά
φύλλα,καθώςτοΡίζαιοναποτελούσεμέροςτης
αρχαίαςΚολχίδας.
Έντονηήτανηελληνικήπαρουσίαμεπάνωαπό150
χωριά και κωμοπόλεις. Πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο
Πόλεμο στη Ριζούντα κατοικούσαν περίπου 5000
κάτοικοι εκ των οποίων 1000 περίπου Έλληνες.
Ήταντοκέντρομιαςαγροτικήςκατάκύριολόγο
περιοχής, αλλά οι κάτοικοι είχαν και τη ναυτιλία
ανάμεσα στις κύριες απασχολήσεις τους. Υπήρχαν
πέντε εκκλησίες, τρία δημοτικά σχολεία,
ημιγυμνάσιοκαισχολαρχείο.
Εκτός των Τούρκων που αποτελούσαν την
πλειοψηφία υπήρχαν Αρμένιοι και κυρίως Λαζοί.
Μια φυσικώς διαμορφωμένη ακρόπολη και ένα
αγκυροβόλιοαποτελούνενδείξειςότιηπεριοχή
κίνησετοενδιαφέρονΕλλήνωναποίκων,ενώεκεί
βρισκόταντομοναστήριτουΑγίουΡάντου(Ayo-
Rando),γιατοοποίοόμωςδενμπορείναανιχνευθεί
ητοποθεσίατου.
Σπουδαιότητααπέκτησεμετηνστρατηγικήπολιτική
τουΙουστινιανούκατάτον6 ο αιώναμεσυνέπειααπό
ένα απλό χωριό να μεταμορφωθεί σε σημαντικό
οχυρό. Επί Ιουστινιανού υπολογίζεται και ο
εκχριστιανισμός των φυλών της Λαζίας. Επί
Ρωμαίων υπήρξε μεθοριακό φρούριο και επί
βυζαντινώνοχυράπόλη.Επιπλέον,κατάτην
βυζαντινήπερίοδοαποτελούσεξεχωριστόβάνδο,το
ανατολικότερο της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας.
Ήταν ο τελευταίος σημαντικός οχυρωμένοςοικισμόςστιςανατολικέςακτέςτουΠόντου
κατάτηΜέσηκαιτηνΎστερηΒυζαντινήπερίοδο,
εντούτοις δεν βρισκόταν σε κάποιο σταυροδρόμι,
ούτεαπέκτησεποτέσημασίαωςεμπορικόςσταθμός.
ΟιοχυρώσειςτουΡιζαίουακολουθούνένααμυντικό
σύστημα ιδιαίτερα διαδεδομένο στις ακτές
τουΠόντου,πουείναιγνωστόαπότατείχητης
Τραπεζούντας και της Κερασούντας. Σχηματίζουν
δηλαδή έναν τριμερή παραθαλάσσιο οικισμό με δύο
ενδιάμεσατείχη.Ηπόληαναπτύσσεταικοντάστο
λιμάνι, ενώ ο ενδιάμεσος περίβολος και η ακρόπολη
βρίσκονταιπροςτηνπλευράτηςενδοχώρας.
Κατά τον ύστερο 15 ο αιώνασεαυτήντηνπεριοχή
υπήρχαν 2063 χριστιανικά σπίτια και μόνο 162
μουσουλμανικά.Ηπεριοχήείχεήδηόμωςαρχίσεινα
υφίσταται εξισλαμισμούς με συνέπεια στον 20 ο
αιώναναυπάρχουνμόνοδυοεκκλησίεςανοικτές.
Δεν υπήρξε σημαντικός εμπορικός σταθμός, ούτε
είχε ιδιαίτερα ανεπτυγμένα τα οδικά δίκτυα.
Μεγαλύτερη σπουδαιότητα αποκτούσε όταν
κατέληγανεκείτασύνορατωνΑυτοκρατοριών,κατά
την διάρκεια των περιοδικών συνοριακών
μεταβολών.
Εκκλησιαστικά το Ρίζαιον ξεκίνησε ως επισκοπή
υποκείμενη στη Μητρόπολη Νεοκαισαρείας. Στα
715-30 εξελίχθηκε σε αυτόνομη αρχιεπισκοπή αξία.
Την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και επί
μητροπολίτη Χρύσανθου υπήρχε αυτόνομη Λαζική
διοίκηση. Η έδρα της τουρκικής διοίκησης του
Λαζιστάν μέχρι το ρωσοτουρκικό πόλεμο το 1878
βρισκόταν στο Βατούμ, οπότε και μεταφέρθηκε στο
Ρίζαιον. Τον επικείμενο μαζικό διωγμό των Ελλήνων
τουΡίζαιουτονΦεβρουάριοτου1916ακύρωσεμε
παρέμβαση του ο μητροπολίτης Τραπεζούντας
Χρύσανθος. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή,
όσοικάτοικοιτηςπόληςεπέζησαντωνδιώξεων
κατευθύνθηκανπροςτονΚαύκασοήτηνΕλλάδα.
ΚατάτηνβυζαντινήπερίοδοτοΡίζαιονήταν
ιδιαίτερα φημισμένο για τα κεντημένα ενδύματα και
ταποικιλόχρωμαλινάυφάσματα.ΣήμεραηΡιζούντα
είναιπολύγνωστήγιατηνπαραγωγήτσαγιού. Από
αυτήν την πόλη κατάγονται και δύο Τούρκοι
πολιτικοί, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πρώην
Πρωθυπουργός και νυν Πρόεδρος της χώρας, και ο
Μεσούτ Γιλμάζ, ο οποίος διετέλεσε Πρωθυπουργός
τηςΤουρκίας,τηδεκαετίατου1990.