ASA JOURNAL 11/2023

Concrete / Concept 

/ Construction 

2023.Jan-Feb 

The Architectural Journal of the Association of Siamese Architects under Royal Patronage

04 advertorial 

SHERA 

05 

เป็นพื้นที่แออัด การคำนึงถึงพื้นฐานฝีมือของทีมทหารช่างที่ต้อง 

เป็นวิธีการก่อสร้างที่เรียบง่าย และสามารถให้ผู้ลงมือหน้างาน 

ตัดสินใจได้ในทันที ไปจนถึงอุปสรรคในการก่อสร้าง ที่วัสดุและ 

เครื่องมือทั้งหมดจะต้องถูกขนย้ายด้วยกำลังคนและการเดินเท้า 

ไปตามทางเดินแออัดของชุมชนที่คับแคบเพียงเท่านั้น ทีมสถาปนิก 

จึงพัฒนาแบบให้เป็น Typical Detail ที่สามารถประยุกต์ใช้ได้กับ 

บ้านทุกหลัง มีรูปแบบการก่อสร้างที่เรียบง่ายและสามารถยืดหยุ่น 

ได้เมื่อมีปัญหาหน้างาน โดยโครงสร้างหลักของบ้านยังคงใช้ 

มาตรฐานตามเฟสเริ่มต้น จากความร่วมมือของทีมวิศวกรจิตอาสา 

และใช้วิธีการนำเสนอความน่าสนใจผ่านรูปแบบของ facade ที่ห่อ- 

หุ้มโครงสร้างตัวบ้านเอาไว้ เพื่อลดภาระของงานละเอียดอ่อนใน 

เวลาเดียวกัน 

Klongtoey Low-Cost 

Micro Houses 

โครงการพัฒนาที่อยู่อาศัยให้กับพื้นที่ชุมชนคลองเตย หรือ 

Klongtoey Low-Cost Micro Houses คือโครงการเพื่อสังคมที่ 

มูลนิธิเจริญโภคภัณฑ์ (CPF) และกองทัพภาคที่ 1 ได้ร่วมกัน 

พัฒนาและปรับปรุงพื้นที่อยู่อาศัยในชุมชนแออัดให้น่าอยู่ เป็น 

สัดส่วน ปลอดภัย สะอาด และถูกสุขลักษณะมากขึ้น ภายใต้ 

รูปแบบของบ้านที่เรียบง่ายที่สุดและตอบโจทย์ความต้องการ 

ของผู้อาศัย ซึ่งการดำเนินโครงการในครั้งนี้ ได้มีการจัดทำขึ้น 

ในหลากหลายโซนภายในชุมชน และยังมีการแบ่งออกเป็นเฟส 

ต่างๆ โดยเฟสเริ่มต้น ได้แก่ เฟสที่ 1 และเฟสที่ 2 บ้านแต่ละหลัง 

ได้รับการออกแบบจากทางกองทัพบกทั้งหมด ในเฟสล่าสุด หรือ 

เฟสที่ 3 ทางมูลนิธิเจริญโภคภัณฑ์ (CPF) จึงได้ทาบทามให้ทีม 

สถาปนิก Vin Varavarn Architects (VVA) เข้ามาเป็นผู้พัฒนา 

แบบ เพื่อให้เกิดบ้านต้นแบบที่จะถูกนำไปปรับใช้กับเฟสอื่นๆ 

ในอนาคตได้อย่างเหมาะสม 

สำหรับการพัฒนาแบบและปรับปรุงบ้านจำนวน 47 หลัง ในเฟส 

ที่ 3 ทีมสถาปนิกจาก VVA ได้นำอ้างอิงการศึกษาข้อมูลจากเฟส 

เริ่มต้นมาประยุกต์ใช้และคำนึงในการออกแบบ โดยส่วนที่ยากและ 

เป็นตัวแปรของการออกแบบในครั้งนี้ คือข้อจ ำกัดนานับประการ 

ไม่ว่าจะเป็นการวัดพื้นที่จริงที่ไม่สามารถท ำได้อย่างแม่นยำเนื่องจาก 

The housing development project for the Klong Toei community 

area, or Klongtoey Low-Cost Micro Houses, is a social 

project that The Charoen Pokphand Foundation (CPF) and 

the 1st Army Area have jointly developed and improved the 

residential areas in slum communities to make them more 

livable, proportional, safe, clean, and hygienic. The architectural 

design of the house is modest and simple and meets the 

needs of the residents. The project has been implemented 

and prepared in various zones within the community and is 

divided into different phases . In the initial phases, Phase 1 

and Phase 2, each house is designed entirely by the Royal 

Thai Army, while in Phase 3, the latest phase, the Charoen 

Pokphand Foundation (CPF) has approached the architect 

team of Vin Varavarn Architects (VVA), and together they have 

become the developer to create a prototype house that is 

planned to be adapted to other phases in the future. 

For the development and renovation of 47 houses in Phase 3, 

the architect team from VVA has applied the study reference 

from the initial phase and taken the design into account. In the 

design process of this phase, there were some difficulties and 

a number of limitations, including the real area measurement, 

which can’t be done accurately because it’s a crowded area. 

ในส่วนของการเลือกใช้วัสดุโครงสร้าง อ้างอิงจากบริบทของพื้นที่ 

ที่มีความเป็นอยู่ค่อนข้างหนาแน่นสูง นอกเหนือจากเรื่องความ 

แข็งแรงทนทาน จึงได้คำนึงไปถึงเรื่องของการกันร้อนและกันลาม- 

ไฟเป็นหลัก โดยโครงสร้างตัวบ้านใช้เป็นเหล็กลงฐานรากด้วยแรง 

กำลังทหาร ผนังและพื้นกรุด้วยซีเมนต์บอร์ด ปูพื้นทับด้วยเสื่อน้ ำมัน 

หนาพิเศษ และส่วนของหลังคาถูกออกแบบเป็นหลังคาหมาแหงน 

ทรงสูง ที่ช่วยให้บ้านขนาดเล็กดูโปร่งมากขึ้น มุงด้วยเมทัลชีทแบบ 

แซนด์วิช มีไส้กลางเป็นฉนวนโฟมแบบกันลามไฟหนา 5 ซม. เพื่อ 

ช่วยกันความร้อนและเพิ่มความปลอดภัยให้กับผู้อยู่อาศัย สำหรับ 

สีสันบริเวณทางเข้าบ้านทุกหลังอย่างที่เห็น เกิดจากการเปิดพื้นที่ 

ให้เจ้าของบ้านได้มีโอกาสเลือกสีสันของบ้านตามที่ตนเองชอบ เพื่อ 

ให้ผู้อยู่อาศัยจริงได้มีส่วนร่วมในการปลูกสร้างบ้านของตนเองใน 

ครั้งนี้ จนกลายเป็นที่มาของบ้านสีสันสดใสภายในพื้นที่โครงการ 

พัฒนาที่อยู่อาศัยชุมชนคลองเตยในที่สุด 

ปัจจุบัน จากบ้านทั้งหมด 47 หลัง ของขอบเขตโครงการในเฟสที่ 

3 ได้ก่อสร้างแล้วเสร็จและส่งมอบแก่ผู้อยู่อาศัยในโซนบ่อน้ ำไปแล้ว 

จำนวน 9 หลัง สำหรับโซนอื่นๆ กำลังอยู่ในช่วงการพัฒนาและ 

ปรับปรุงไปตามลำดับ แม้โครงการในครั้งนี้จะไม่สามารถก่อสร้าง 

ให้แล้วเสร็จพร้อมกันได้ในคราวเดียวทั้งหมด ด้วยตัวแปรทั้งเรื่อง 

ของงบประมาณ ข้อจำกัดในการก่อสร้างที่ยากลำบาก และความ 

ต้องการของชุมชน แต่ด้วยความร่วมมือจากทุกๆ ฝ่าย ไม่ว่าจะ 

เป็นผู้ริเริ่มโครงการ ไปจนถึงผู้ร่วมออกแบบและก่อสร้าง ก็ทำให้ 

โครงการนี้ตั้งแต่เฟสที่ 1 ถึงเฟสที่ 3 ประสบความสำเร็จ และส่ง 

มอบที่อยู่อาศัย พร้อมชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นให้แก่ชุมชนแห่งนี้ 

ไปแล้วจำนวนไม่น้อย 

Due to the limited construction skills of the military support 

team, which required the design to be a simple construction 

method for which the operators on site could make decisions 

immediately, the site is an area where all materials and tools 

must be transported only by manpower and on foot along 

the cramped corridors of the community. The architect team 

therefore develops a design with typical details that can be 

applied to every house. It has a simple construction model 

and can be flexible when there are problems on site. The main 

structure of the house still uses the standard according to 

the initial phase, with the cooperation of a team of volunteer 

engineers. The design also accommodates architectural elements 

with more aesthetic through the form of a facade that 

encapsulates the structure of the house to reduce the burden 

of delicate work at the same time. 

In terms of the selection of structural materials, according to 

the context of a relatively high density living area, the issue 

of heat protection and flame retardant was mainly taken into 

account in addition to strength and durability. The structure of 

the house is a steel structure with a foundation cast on site by 

a team of military builders. The walls and floors are lined with 

cement board. The floor is covered with extra thick linoleum. 

The roof is designed in a lean-to shape, to help a small house 

look more airy. It is thatched with sandwich metal sheeting 

with a 5 cm. thick layer of flame retardant foam insulation in the 

middle to help prevent heat and increase the safety of residents. 

In the design, the architect has also allowed the owner of 

each house to paint the entrance any color they like so that 

the owners can participate in building their own homes. Eventually, 

it created a compound of colorful houses in this Klong 

Toei Community Housing Development Project. 

Currently, out of a total of 47 houses in the 3rd phase of the 

project, 9 houses have been completed and delivered to the 

residents of the well zone, and the remaining are in various 

stages of development and improvement accordingly. 

Although this project cannot be completed all at once due to 

variables in the budget, construction constraints, and specific 

needs of the community, cooperation from all parties, from the 

initiator of the project to co-designers and contractors, has 

made this project from Phase 1 to Phase 3 successful and 

delivered houses together with a better life for the community. 

shera.com

advertorial 

07 

AEROFLEX ผลิตภัณฑ์แบรนด์คนไทย และผู้นำตลาดการผลิต 

ฉนวนจากยางสังเคราะห์ ที่อยู่คู่กับคนไทยมานานกว่า 40 ปี จึง 

เข้าใจปัญหาเรื่องความร้อนจากสภาพภูมิอากาศ และรูปแบบการ 

ใช้ชีวิตของคนไทยเป็นอย่างดี ผลิตภัณฑ์ AERO-ROOF ฉนวน 

กันความร้อนใต้หลังคา ฝ้า ผนัง จึงได้รับการพัฒนาด้วยจากการ 

เข้าไปแก้ไขจุดบกพร่องและข้อจำกัดเดิมๆ ของฉนวนกันความร้อน 

ใต้หลังคา ด้วยนวัตกรรมของวัสดุยางสังเคราะห์ชนิดพิเศษ EPDM 

เคลือบอลูมิเนียมฟอยล์เสริมเส้นใย ช่วยเพิ่มคุณสมบัติพิเศษดังนี้ 

- คุณสมบัติโครงสร้างเซลปิด ช่วยให้น้ ำและความชื้น 

ไม่สามารถแทรกซึมได้ 

- มีน้ำหนักที่เบาและความบางเพียง 10 มม. ไม่เป็นภาระ 

ต่อโครงสร้าง 

- มีค่า K value หรือ ค่าสัมประสิทธิ์การน ำความร้อนต่ำ 

(Thermal Conductivity) ที่ (0.035 w/mK) 

- มีค่า R value หรือ ค่าการต้านทานความร้อนสูง 

(Thermal Resistance) ที่ Rt-36 hr.ft² °F/Btu 

- มีอายุการใช้งานที่ยาวนานกว่า 10 ปี 

อีกทั้งยังผสมสารกันไฟและเป็นวัสดุประเภท Thermosetting 

ทำให้ฉนวนไม่หลอมเหลวและไม่ลามไฟ เมื่อได้รับความร้อนหรือ 

เปลวไฟ ซึ่งอาจทำให้เกิดการหลอมละลายและเกิดหยดไฟลงสู่ 

สิ่งต่างๆ ในอาคาร เช่น โต๊ะ เตียง เก้าอี้ เฟอร์นิเจอร์ กระดาษ และ 

อื่นๆ ที่จะเกิดการติดไฟได้ง่ายและเกิดเพลิงไหม้ ซึ่งเป็นอันตราย 

ต่อผู้อยู่อาศัย 

AEROFLEX is a Thai brand product and one of the leaders in 

the production of insulation from synthetic rubber. The brand 

has been with the Thai people for more than 40 years. Therefore, 

it understands the problem of heat from the climate and 

the way of life of Thai people very well. The product lines 

such as AERO-ROOF, insulation under the roof, ceilings, and 

walls were developed by solving the deficiencies and limitations 

of the insulation under the roof. With the innovation of a 

special synthetic rubber material, EPDM, coated with aluminum 

foil reinforced fiber, all add extra features, including: 

AERO-ROOF 

ในช่วงเดือนเมษายนของทุกปี เรามักจะพบปัญหาเรื่อง ‘บ้านร้อน’ 

เป็นปัญหาที่อยู่คู่คนไทยมานาน ผลกระทบที่ตามมาคือ ค่าไฟที่ 

เพิ่มขึ้นอย่างมากเพราะผู้ที่อาศัยอยู่ในบ้าน ต้องท ำทุกอย่างให้อยู่ 

สบายที่สุด ไม่ว่าจะเปิดแอร์ เปิดพัดลม แต่สิ่งเหล่านี้เป็นเหมือน 

การแก้ปัญหาปลายเหตุ เพราะปัญหาที่ส่งผลจริงๆ คือความร้อนที่ 

มาจากหลังคา และผนังของบ้าน แม้วิธีการช่วยให้บ้านหรือ ภายใน 

อาคารสามารถเย็นขึ้นจะทำได้หลายวิธี อาทิ การปลูกต้นไม้ใหญ่ 

รอบบ้าน ติดตั้งกันสาด และเลือกติดฟาซาดกับผนังอาคาร (Façade) 

แต่อีกวิธีหนึ่งที่เป็นวิธีกันความร้อนเข้าสู่ตัวบ้านหรืออาคารได้ดี 

คือการติดฉนวนกันความร้อน โดยเฉพาะในเมืองร้อนอย่างประเทศ- 

ไทย ที่เจ้าของมักเลือกการป้องกันความร้อนด้วยวิธีนี้เป็นวิธีแรกๆ 

เพราะใช้งบประมาณไม่มาก และสามารถติดตั้งได้ทั้งอาคารเก่าและ 

อาคารใหม่ 

During the month of April every year, we often encounter the 

problem of ‘hot houses, a problem that has been with Thai 

people for a long time. As a result, the electricity bills have 

increased dramatically because those who live in the house 

want to do everything to stay as comfortable as possible. 

Whether turning on the air conditioner, turning on the fan, 

these are like solving the root cause problem. Because the 

problem that really affects the house is the heat coming from 

the roof and the walls. Though there are many ways to help 

the house or make the inside of the building cooler, such as 

planting large trees around it, installing awnings and shades, 

and choosing the cladding or facade for the building walls. A 

good way to prevent heat from entering the house or building 

is to install insulation. In hot cities like Thailand, in particular, 

heat protection is a popular method for the owners since the 

budget is quite reasonable and it can be installed in both old 

and new buildings. 

before 

AERO-ROOF ยังเป็นฉนวนกันความร้อนที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม 

ปลอดภัยต่อชีวิตและสุขภาพ เพราะปราศจากกลิ่นและฝุ่นละออง 

ฟุ้งกระจาย ซึ่งเป็นหนึ่งในปัญหาด้านสุขภาพที่ส่งผลต่ออาการภูมิ- 

แพ้ต่างๆ อีกทั้งยังเป็นวัสดุที่ช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้ดี 

กว่าฉนวนกันความร้อนทั่วไป โดยผ่านการทดสอบการปล่อยก๊าซ 

เรือนกระจกทั้งในระดับผลิตภัณฑ์และองค์กร CFP/CFO (Carbon 

Footprint for Product and Organization), ได้รับมาตรฐานการ 

ปล่อยสารเคมีไม่เกินตามข้อกำหนด (GREENGUARD) และยังเป็น 

ผลิตภัณฑ์ที่ได้รับฉลากสิ่งแวดล้อม EPD (Environmental Product 

Declaration) รับรองมาตรฐานความเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมอย่าง 

ถูกต้อง 

after 

- closed cell structure helps prevent water and moisture 

from penetrating. 

- only 10 mm. thick, making it lightweight and not burden 

some on the structure. 

- K value or Thermal Conductivity (0.035 w/mK) 

- R value, or thermal resistance, at Rt-36 hr.ft 2 °F/Btu 

- long service life of more than 10 years. 

AEROFLEX products also contain fire retardant mixtures and 

a type of thermosetting material that prevents the insulation 

from melting and spreading fire when exposed to heat or 

flame, which may cause melting and dripping fire into tables, 

beds, chairs, furniture, paper, and others that are easily flammable 

and cause a fire, which is dangerous to residents. 

AERO-ROOF is also an environmentally friendly insulation 

that is safe for life and health. There is no odor, and dust is 

spreading, which is one of the health problems that affect 

various allergy symptoms. It is also a material that helps 

reduce greenhouse gas emissions better than general insulation. 

The product has been tested for greenhouse gas 

emissions both at the organizational level and for CFP/CFO 

(Carbon Footprint for Product and Organization) products, 

receiving chemical emission standards that do not exceed 

the requirements (GREENGUARD) and also receiving an 

EPD (Environmental Product Declaration), which is an 

environmentally friendly standards certification. 

aero-roof.com 

fb.com/aeroroofthailand

The Architectural Journal of the Association of Siamese Architects under Royal Patronage 

2023 

JAN-FEB 

CONCRETE / 

CONCEPT / 

CONSTRUCTION 

The Association 

of Siamese Architects 

under Royal Patronage 

248/1 Soi Soonvijai 4 (Soi 17) 

Rama IX Rd., Bangkapi, 

Huaykwang, Bangkok 10310 

T : +66 2319 6555 

F : +66 2319 6419 

W : asa.or.th 

E : asaisaoffice@gmail.com 

Subscribe to ASA Journal 

T : +662 319 6555 

ASA JOURNAL 

COMMITTEE 

2022-2024 

Advisor 

Chana Sumpalung 

Chairperson of Committee 

Kulthida Songkittipakdee 

Committee 

Asst. Prof. Saithiwa 

Ramasoot, Ph.D. 

Vorapoj Tachaumnueysuk 

Padirmkiat Sukkan 

Prachya Sukkaew 

Namtip Yamali, Ph.D. 

Jenchieh Hung 

Secretary 

Theerarat Kaeojaikla 

บทความหรือภาพที่ลงใน 

วารสารอาษาหรือสื่ อออนไลน์ 

สมาคมฯ ขอสงวนลิขสิทธิ ์ตาม 

กฎหมาย การนำาบทความ 

หรือภาพจากวารสารอาษา 

ไปตีพิมพ์ อ้างอิงหรือประโยชน์ 

ใดในสิ ่งพิมพ์หรือสื่ อออนไลน์ 

อื่น ต้องได้รับอนุญาตจาก 

สมาคมฯ ผู้เป็ นเจ้าของลิขสิทธิ์ 

ตามกฎหมายเท่านั้น 

Editor-in-Chief 

Mongkon Ponganutree 

Editor 

Supreeya Wungpatcharapon 

Managing Editor 

Kamolthip Kimaree 

Assistant Editor 

Pichapohn Singnimittrakul 

Contributors 

Korrakot Lordkam 

Kullaphut Senevong Na Ayudhaya 

Nathanich Chaidee 

Patikorn Na Songkhla 

Pinai Sirikiatikul 

Pornpas Siricururatana 

Saithiwa Ramasoot 

Surawit Boonjoo 

Takumi Saito 

Warut Duangkaewkart 

Weerapon Singnoi 

Xaroj Phrawong 

English Translators 

Tanakanya Changchaitum 

Pawit Wongnimmarn 

English Editors 

Daniel Cunningham 

Sheena Sophasawatsakul 

Graphic Design 

art4d WORKS 

Wasawat Dechapirom 

Jitsomanus Kongsang 

Photographer 

Ketsiree Wongwan 

Production Manager 

Areewan Suwanmanee 

Account Director 

Rungladda Chakputra 

Advertising Executives 

Napharat Petchnoi 

Chatchakwan Fagon 

Napisit Woranaipinit 

Special Thanks 

AOMO Architecture of My Own 

Architecture Asia 

Beer Singnoi 

Depth of Field 

Joy Architects 

Peerapat Wimolrungkarat 

Plan Architect 

Rungkit Charoenwat 

Ketsiree Wongwan 

Komkrich Panonsatit 

Spaceshift Studio 

Studio Krubka 

Stu/D/O Architects 

Srirath Somsawat 

Vaslab Architecture 

Print 

SUPERPIXEL 

Publisher 

The Association of 

Siamese Architects 

Under Royal Patronage 

Copyright 2023 

No responsibility can be 

accepted for unsolicited 

manuscripts or photographs. 

ISSN 0857-3050 

Contact 

asajournal@asa.or.th 

2023.Jan-Feb 

Concrete / Concept 

/ Construction 

Photo Credit: Beer Singnoi

์ 

10 

message from the president 

รายนามคณะกรรมการ 

บริหาร สมาคมสถาปนิกสยาม 

ในพระบรมราชูปถัมภ์ 

ประจำปี 2565-2567 

นายกสมาคม 

ชนะ สัมพลัง 

สารจากนายกสมาคม 

ขอต้อนรับสู่วารสารอาษาฉบับที่ 11 วารสารฉบับที่จะ 

ออกเผยแพร่ในช่วงกิจกรรมใหญ่ของเรา งานสถาปนิก’66 

โดยงานประจำาปี นี้ของเราค่อนข้างน่าสนใจมาก เพราะเป็ น 

การจัดงานรูปแบบของการเชิญสมาคมวิชาชีพทั้งหมดที่ 

เกี่ยวข้องกับงานออกแบบ มาร่วมกันจัดกิจกรรมใหญ่ ให้ 

เป็ นกิจกรรมประจำาปี ที่น่าจดจำา พร้อมทั้งเต็มไปด้วยมุมมอง 

ต่างๆ จากหลากหลายวิชาชีพ เราได้เชิญทั้ง TIDA, TALA 

และ TUDA มาร่วมกันคิดและจัดทำาเนื้อหาต่างๆ โดยมี 

สภาสถาปนิก ร่วมสนับสนุนในส่วนของ Forum ซึ ่งเป็ น 

พื้นที่สำาหรับนำาเสนอองค์ความรู้ที่น่าสนใจรอบด้าน เพื่อ 

นำามาถ่ายทอดอย่างสร้างสรรค์สู่สมาชิกประชาชนทั่วไป 

ให้ ได้รับชมรับฟั งกัน 

ในส่วนของวารสารอาษาฉบับใหม่ฉบับนี้ มาพร้อมกับ 

เนื้อหาที่มีความน่าสนใจ ภายใต้ธีม Concrete Concept 

Construction เชื่อว่าคงจะถูกใจสมาชิกหลายๆ ท่านกัน 

เช่นเคย โดยเฉพาะผู้ที่ชอบงานแนวคอนกรีต อีกทั้งทุกท่าน 

ก็คงจะได้รับทั้งความรู้และแรงบันดาลใจจากเนื้อหาภายใน 

เล่ม โดยนำาไปปรับใช้กับงานออกแบบ หรือต่อยอดแนวคิด 

ใหม่ๆ ได้เป็ นอย่างด้วย นอกจากนี้วารสารอาษาของเรา 

ยังจัดกิจกรรมคู่ขนานไปกับธีมเล่ม โดยจะพาทุกท่านเปิ ด 

หนังสื อและเดินชมสถาปั ตยกรรมที่ใช้งานมาแล้วระยะหนึ ่ง 

ไปพร้อมๆ กัน เพื่อการสร้างความเข้าใจและองค์ความรู้ 

ในแง่ของการใช้งานได้อย่างแท้จริง ไปจนถึงการต่อยอด 

ไปสู่สถาปั ตยกรรมที่ยั่งยืนในอนาคต สุดท้ายนี้ ขอขอบคุณ 

ผู้อ่านและผู้สนับสนุนทุกท่านอีกครั้ง ที่ร่วมทำาให้วารสาร 

อาษาดำาเนินมาถึงเล่มที่ 11 และหวังเป็ นอย่างยิ่งว่าจะยัง 

คงได้รับการสนับสนุนจากทุกท่านต่อไปเรื่อยๆ ในอนาคต 

และวาระต่อไปด้วยครับ 

อุปนายก 

นิเวศน์ วะสีนนท์ 

จีรเวช หงสกุล 

ไพทยา บัญชากิตติกุล 

ชุตยาเวศ สินธุพันธุ์ 

ผศ.ดร.รัฐพงษ์ อังกสิทธิ 

รุ่งโรจน์ อ่วมแก้ว 

เลขาธิการ 

พิพัฒน์ รุจิราโสภณ 

นายทะเบียน 

คมสัน สกุลอำนวยพงศา 

เหรัญญิก 

ไมเคิลปริพล ตั้งตรงจิตร 

ปฏิคม 

เฉลิมพล สมบัติยานุชิต 

ประชาสัมพันธ์ 

กุลธิดา ทรงกิตติภักดี 

กรรมการกลาง 

ศ.ดร.ต้นข้าว ปาณินท์ 

ดร.วสุ โปษยะนันทน์ 

เฉลิมพงษ์ เนตรพฤษรัตน์ 

อดุลย์ แก้วดี 

ผศ.ณธทัย จันเสน 

ธนพงษ์ วิชคำหาญ 

ประธานกรรมาธิการ 

สถาปนิกล้านนา 

ปราการ ชุณหพงษ์ 


สถาปนิกอีสาน 

วีรพล จงเจริญใจ 


สถาปนิกทักษิณ 

ดร.กาญจน์ เพียรเจริญ 


สถาปนิกบูรพา 

คมกฤต พานนสถิตย์ 

กรรมการที่ปรึกษา 

การบริการ 

สมิตร โอบายะวาทย์ 

Celebrating 

25 Years 2of AAU 

5 

Platform 

Montfort del Rosario 

School of Architecture and Design 

Assumption University

12 

message from the president 

Welcome to the 11th issue of the ASA Journal, the 

issue that will be published during our main event, 

the Architect’23. This year’s annual event will be 

quite interesting because we have come up with a 

way to invite all design-related professional groups 

to join, to come together to be a part of this big 

event, and to make it a memorable one with many 

different points of view. The ASA has invited TIDA, 

TALA, and TUDA to join us and create some exciting 

content. The Architects Council of Thailand also 

participates in organizing this year’s Forum, to 

present interesting and practical knowledge in all 

areas, which will be conveyed creatively to members 

of the general public as they watch and listen to 

each other. 

In this new issue, the Journal has interesting content 

under the theme Concrete Concept Construction, 

which again, believed to be liked by our members 

and audiences, especially those who like concrete 

work. In addition, everyone would receive both 

knowledge and inspiration from the content in the 

issue by applying it to their design work or developing 

new ideas. I also would like to share that our 

ASA Journal and ASA Platform have also organized 

a site tour activity in parallel to the theme of the 

journal. It will take everyone visiting architecture 

projects to create an understanding and knowledge 

of real-world use that can be developed and culminated 

into a more sustainable architecture concept 

in the future. Finally, once again, thank you to all 

readers and supporters for contributing to making 

the ASA Journal reach its 11th volume, and we 

sincerely hope that it will continue to be supported 

by everyone indefinitely in the future and on the 

next agenda. Until then. 

ASA COMMITTEE 

2022-2024 

President 

Chana Sumpalung 

Vice President 

Nives Vaseenon 

Jeravej Hongsakul 

Phaithaya Banchakitikun 

Chutayaves Sinthuphan 

Asst. Prof. Rattapong Angkasith, Arch.D. 

Rungroth Aumkaew 

Secretary General 

Pipat Rujirasopon 

Honorary Registrar 

Khomsan Sakulamnuaypongsa 

Honorary Treasurer 

Michael Paripol Tangtrongchit 

Social Event Director 

Chalermpon Sombutyanuchit 

Public Relations Director 

Kulthida Songkittipakdee 

Executive Committee 

Prof. Tonkao Panin, Ph.D. 

Vasu Poshyanandana, Ph.D. 

Chalermphong Netplusarat 

Adul Kaewdee 

Asst. Prof. Nathatai Chansen 

Tanapong Witkhamhan 

Chairman of 

Northern Region (Lanna) 

Prakan Chunhapong 

Chairman of 

Northeastern Region (Esan) 

Werapol Chongjaroenjai 

Chairman of 

Southern Region (Taksin) 

Dr.Kam Phiancharoen 

Chairman of 

Eastern Region (Burapa) 

Komkrit Panonsatit 

Advisory Committee 

Smith Obayawat 

OUT 

NOW! 

Available at 

E: mail@art4d.com 

FB: art4dMagazine 

T: 02 260 2606-8 art4d.com

14 

foreword 

Photo Credit: Beer Singnoi 

คอนกรีต นับเป็นวัสดุที่อยู่ในประวัติศาสตร์พัฒนาการสถาปัตยกรรมมา 

อย่างยาวนาน และสามารถพบเห็นการใช้งานได้ทั่วทุกภูมิภาคของโลก ที่ 

ผ่านมาคอนกรีตได้ผ่านการทดลอง ประยุกต์ใช้กับรูปแบบสถาปัตยกรรมที่ 

หลากหลาย ตั้งแต่อาคารโครงสร้างช่วงกว้าง อาคารสูง หรือผลงานทดลอง 

ด้วยวิธีการสร้างและการผลิตในรูปแบบใหม่ๆ ต่างเทคนิคการก่อสร้าง 

จนกระทั่งในปัจจุบันเองมีการตั้งคำาถามกับวัสดุคอนกรีตที่เชื่อมโยงกับ 

ผลกระทบทางสภาพแวดล้อมและความยั่งยืน 

วารสารอาษาฉบับนี้ ในธีมเล่ม Concrete Concept Construction จึง 

นำาเสนอเรื่องราวศักยภาพของวัสดุคอนกรีตกับการก่อร่างสร้างสรรค์ 

สถาปัตยกรรม และตัวอย่างผลงานออกแบบสถาปัตยกรรมในบริบทไทย 

ที่นอกจากจะเน้นคอนกรีตเป็นหลักของการก่อสร้างแล้วนั้น ในขณะเดียว- 

กันคอนกรีตยังเป็นเสมือนภาพตัวแทนของสถาปนิกผู้ออกแบบเอง ไม่ว่า 

จะเป็นสถาปนิกที่เป็นที่จดจำากันได้อย่างดีกับคอนกรีตในหลายชิ้นอย่าง 

Vaslab stu/D/O และ Plan Architect หรือสำานักงานออกแบบที่เพิ่งเริ่ม 

ทดลองกับงานคอนกรีต Studio Krubka และ Joys Architect รวมถึง 

ใน ASA Revisit โรงเรียนสอนคนตาบอด งานออกแบบอาคารคอนกรีต 

ยุคแรกๆ ในฐานะที่มีส่วนสร้างตัวตนของสถาปนิกและศิลปินแห่งชาติ 

อย่าง ดร.สุเมธ ชุมสาย ณ อยุธยา ในยุคนั้นไปพร้อมกัน 

ในส่วนของ ASA Professional นั้น นำาเสนอเรื่องราวการทำางานของ DOF- 

Depth of Field ซึ่งเป็นอีกตัวอย่างของกลุ่มสถาปนิกที่ผันตัวเองไป 

ทำางานด้าน Visualization และ Media นอกเหนือจากสายงานหลักทาง 

ด้านการออกแบบ และบทสนทนาแนะนำาสตูดิโอที่น่าสนใจอย่าง AOMO- 

Architecture of My Own 

เรียกได้ว่าสถาปัตยกรรมคอนกรีตได้สะท้อนแนวคิด ตัวตน ของสถาปนิก 

แต่ละคน การสื่อความหมายจากหลายสำานักคิด ที่ต่างกันไปตามวาระสมัย 

และบริบทของพื้นที่ และคอนกรีตยังคงเป็นวัสดุที่ท้าทายสำาหรับแวดวง 

สถาปัตยกรรม ทั้งในมิติของนวัตกรรมวัสดุที่ถูกพัฒนาคิดค้นเพื่อความ 

ยั่งยืน หรือในมิติของเทคนิคการก่อสร้างจากไม้แบบต่างๆ มาสู่การพิมพ์ 

อาคารสามมิติแล้ว และเชื่อได้ว่าเสน่ห์ของสถาปัตยกรรมคอนกรีตคงจะ 

ถูกค้นพบ และปรากฎออกมาใหม่เรื่อยๆ ไปตามยุคสมัยที่เปลี่ยนผ่าน 

พร้อมกับจินตนาการของสถาปนิกนักออกแบบ 

Concrete has been in the history of architectural development 

for a long time and can be seen in use in all regions of the 

world. In the past, concrete has passed the test and been 

used in a wide range of architectural styles, from wide-span 

structures and high-rise buildings to experimental works with 

new ways of building and production and different construction 

techniques. Now, as an architectural material, concrete 

has been questioned in relation to its environmental impact 

and sustainability. 

In this issue, Concrete Concept Construction, ASA Journal 

explores the potential of concrete materials and architectural 

creativity with examples of architectural design works in the 

Thai context, in addition to focusing on concrete as the main 

construction material. At the same time, concrete is a representation 

of the architect who designed it. Whether it’s an 

architect best remembered for concrete works such as Vaslab, 

stu/D/O, and Plan Architect, or young practices that have just 

started to experiment with concrete like Studio Krubka and 

Joys Architect, in ASA Revisit, we discuss the School for the 

Blind, an early concrete building designed by the respected 

architect and national artist, Dr. Sumet Jumsai Na Ayutthaya. 

The ASA Professional shows the work of DOF (Depth of Field), 

which is a good example of an architect team that went beyond 

its main work in design to become experts in architecture 

visualization and media. And interesting studio introductions 

like AOMO Architecture of My Own. 

Concrete architecture has reflected the identity of each 

architect through interpretation by many schools of thought 

that vary according to the agenda and the context. After all, 

concrete is still a challenging material to work with in architecture, 

both as a new material that has been developed for a 

long time to be more sustainable and as a way to build, from 

different kinds of wood formwork to 3D printing. The charm 

of concrete architecture will continue to be found and rediscovered 

as the years go by and as architects and designers 

come up with new ideas.


JAN-FEB 

CONCRETE / 

CONCEPT / 

CONSTRUCTION 

around 

20x20 

18 

Architecture 

Asia Forum 

Series: 

Thailand 

Contemporary 

Architecture 

22 

theme 

Concrete 

Construct 

Conception 

Concrete has always adapted 

itself to the social paradigm. Concrete 

as a structure helps to bring 

light into the peaceful and profound 

religious space. Concrete 

as a construction system help 

freed the hierarchical system by 

eliminating ornamentation. In the 

post-war era, the raw and rough 

nature of concrete, including its 

locality, helped overcome the 

scarcity of resources. Concrete is 

a kaleidoscope and a legacy of a 

society. It is truly an open material. 

42 

theme / review 

Free Flow 

In designing a vacation home 

in Khao Yai, Stu/D/O Architects 

prioritized the relationship 

between the architectural 

structure and living areas 

and the surrounding nature 

by creating an outline in the 

form of concrete walls that 

surround the house. This 

particular contour is intended to 

flow freely, following the landscape’s 

naturally curving lines. 

64 

Photo Credit: Rungkit Charoenwat 


Concrete in the 

Wood 

Following the commercial 

success and architectural merits 

of the Yellow Submarine Coffee 

Tank in the hilly terrain of Pak 

Chong, Suebsai Jittakasem and 

JOYS Architects have added 

two new concrete structures 

to the inclining features of 

the landscape and crafted 

novel spatial perceptions and 

experiences with the original 

building as the meaningful 

backstory. 

78 

92 



Signature Blocks 

The owner’s personal admiration 

for Vaslab’s early works 

served as the inspiration for 

House in the Dust, a residence 

in Petchaboon that gave the 

studio the creative freedom to 

fully develop and express its 

distinctive architectural style. 

Photo Credit: Spaceshift Studio 



Face Value 

Studio Krubka has experimented 

with new techniques and the 

construction process in the 

house they designed for a couple 

who love exposed concrete. 


Above the Line 

Plan Architect has created 

a design for the Sindhorn 

Kempinski Hotel with concave 

and curved elements that 

echo the landscape of the 

expansive garden that serves 

as the project’s green space. 

120 

134 

Photo Credit: Ketsiree Wongwan 

Revisit 

The Bangkok 

School for 

the Blind by 

Dr. Sumet Jumsai 

na Ayutthaya 

The prefabricated concrete 

structure of Bangkok School for 

the Blind and the formation of 

Dr. Sumet Jumsai na Ayutthaya’s 

architectural identity 

Photo Credit: Assistant Professor 

Pinai Sirikiatikul, PhD. 

material 

Brutal Beauty: 

From Concept 

to Construction 

The story of the bare concrete 

works has a long history. But 

interestingly, the popularity of 

this concrete material still has 

a spell for architects to apply it 

to the architecture of each era 

continuously until now. Building 

with bare concrete is a simple 

technology, but the design, its 

details, and the work required 

to achieve good quality work 

are not. Often, debates arise 

between architects, contractors, 

and project owners concerning 

aesthetics, standard quality, 

and acceptance of the completed 

work. 

144 

Fast 

Complexity 

3D Printed 

Concrete 152 

Engineered 

Cementitious 

Concrete 

Bendable 

Concrete 153 

dezeen.com 

dbt.arch.ethz.ch 

professional 

Depth of Field 

Depth of Field is a 3D 

visualization specialist for 

design and architecture, 

founded by Ek Krittapak 

Kulabusaya, who drives, 

discovers, and adopts new 

technologies to support 

customers’ needs. 

154 

professional 

AOMO 

Architecture 

of My Own 

168 

chat 

Komkrit 

Panonsatit 

As the chairman of the 

Eastern Region (Burapa) of the 

Association of Siamese Architects 

under Royal Patronage, 

Komkrit Panonsatit shared 

the beginning of joining as a 

member of the committee of 

the ASA, roles, duties, and 

past works. 

172 

Photo Credit: Depth of Field 

the last page 

176 

Photo Credit: Pornpas Siricururatana 

106

18 

around 

20X20 

19 

20x20 

Photo: Peerapat Wimolrungkarat 

asa Platform โดยสมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์ 

จัดกิจกรรม asa 20x20 ครั้งที่สอง ในรูปแบบกิจกรรมการ 

บรรยายเล่าเรื่องประกอบภาพ 20 ภาพในเวลา 20 นาที 

เพื่อให้ความรู้อันสามารถนำาไปประยุกต์ใช้ทั้งดำาเนินชีวิตและ 

วิชาชีพ ในรูปแบบที่สอดแทรกความเพลิดเพลินและความ 

สนุกสนานไปพร้อมๆ กัน 

ASA 20x20 is a talk series in the form of a showand-tell 

with 20 pictures in 20 minutes by guest 

speakers, organized by the ASA Platform of the 

Association of Siamese Architects under Royal 

Patronage. ASA 20x20 aims to entertain and 

educate audiences while providing knowledge 

that can be applied in academics and practices. 

1 

01 

ภาพหมู่ กิจกรรม 

asa 20x20 ‘AAU Alumni: 

Achievement Achievement 

& Challenges’ 

กิจกรรม asa 20x20 ในครั้งที่สองนี้ เป็นการจัดร่วมกับคณะ 

สถาปัตยกรรมและการออกแบบ มหาวิทยาลัย อัสสัมชัญ 

(AAU) เนื่องในโอกาสครบรอบ 25 ปีของการก่อตั้ง AAU 

โดยมาภายใต้ธีม ‘AAU25+ | AAU Alumni: Achievement 

and Challenges’ กิจกรรมการบรรยายได้จัดขึ้น ณ Lido 

Connect 1 ในวันพุธที่ 1 กุมภาพันธ์ 2566 พร้อมทั้งการ 

ถ่ายทอดสดผ่านทางเพจ asa Platform และเพจ Montfort del 

Rosario School of Architecture and Design โดยมีคุณชนะ 

สัมพลัง นายกสมาคมสถาปนิกสยามฯ ให้เกียรติเป็นประธาน 

กล่าวเปิดงาน ตามด้วยการบรรยายของผู้บรรยาย 5 ท่าน 

ซึ่งเป็นศิษย์เก่าของ AAU พร้อมผู้บรรยายรับเชิญพิเศษอีก 

หนึ่งท่าน มาร่วมแบ่งปันประสบการณ์การทำางานวิชาชีพ 

ในมุมมองของสถาปนิก นักออกแบบ และผู้ประกอบการ 

กิจกรรมการบรรยายประสบการณ์เริ่มต้นด้วย ชินธร อรรถ- 

สารประสิทธิ์ ผู้จัดการส่วนสื่อสารแบรนด์ สีจระเข้ โดยได้ 

เล่าถึงประสบการณ์ รวมถึงแนวความคิดในการออกแบบ 

และความท้าทายในการปรับเปลี่ยน หยิบนำาส่วนผลิตภัณฑ์ 

อย่างสี แบรนด์จระเข้ ซึ่งเป็นกลุ่มผลิตภัณฑ์ที่ยังไม่เป็นที่ 

รู้จักโดยทั่วไปมาต่อยอดปรับพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์รูปแบบ 

ใหม่ โดยได้นำาเสนอให้เห็นภาพของการจัดเตรียมและการ 

ดำาเนินงานในด้านต่างๆ อย่างชัดเจน 

ต่อด้วย จุฤทธิ์ กังวานภูมิ สถาปนิกผู้ทำางานด้านสถาปัตย- 

กรรมเพื่อชุมชนและสิ่งแวดล้อม ผู้ร่วมก่อตั้งกลุ่มปั้นเมือง 

นำาเสนอภาพรวมของทิศทางการประกอบสร้างตัวตน จาก 

การคลุกคลีกับผู้คนและชุมชน นำาไปสู่ความสนใจในรูปแบบ 

การทำางานเพื่อชุมชนและสิ่งแวดล้อม อันเกิดขึ้นจากการ 

ออกค่ายช่วยเหลือผู้ประสบภัยสึนามิขณะเป็นนักศึกษา 

ท้ายที่สุดจึงตระหนักถึงอีกหนึ่งแง่มุมการทำางานที่สอดรับไป 

กับความสนใจและเป้าหมายในการทำางานของตนเอง ส่วน 

พิลาสินี รัตนรังสี สถาปนิกและนักออกแบบแสงที่มีชื ่อเสียง 

ในระดับนานาชาติผู้ก่อตั้ง Rangsi Atelier ได้เล่าถึงประสบ- 

การณ์การออกเดินทางบนสายงานวิชาชีพ นับตั้งแต่ขณะ 

ศึกษาที่ AAU กระทั่งเดินทางไปศึกษาต่อในต่างประเทศ พร้อม 

เสริมความคิดและแนวทางในการปรับตัว ทิศทางการใช้ชีวิต 

ทั่วไปและในวิชาชีพ ประกอบการนำาเสนอแง่มุมต่างๆ ที่ได้ 

สอนและสร้างตัวตนของเธอผ่านหลากหลายโปรเจกต์ตัวอย่าง 

สอดคล้องไปกับแนวทางการบรรยายของ ธเนศ แซ่อู สถาปนิก 

และนักออกแบบผู้ก่อตั้ง SpaceLab ที่ได้เล่าถึงเรื่องราว 

เหตุการณ์การใช้ชีวิต และการเล่าเรียนในขณะเป็นนักศึกษาที่ 

AAU โดยได้เสนอให้เห็นวิธีการ อีกทั้งรูปแบบการทำ างานและการ 

เรียนที่สามารถเข้าถึงได้ พร้อมทั้งยังได้สอดแทรกและเชิญชวน 

ให้กล้าคิดที่จะแตกต่าง เพื่อการก้าวไปยังพื้นที่ด้านหน้าอยู่เสมอ 

The second event of the series was held in conjunction 

with the School of Architecture and 

Design, Assumption University (AAU), on the 

occasion of the 25th anniversary of the establishment 

of AAU under the theme “AAU25+ | AAU 

Alumni: Achievement and Challenges.” The event 

took place at Lido Connect 1 on Wednesday, 

February 1st, 2023, along with a live broadcast 

on the ASA Platform page and the Montfort 

del Rosario School of Architecture and Design 

page. Chana Sumpalang, the president of the 

Association of Siamese Architects, delivered the 

opening remarks before talks by five AAU alumni 

and a special guest to share professional work 

experiences from the point of view of architects, 

designers, and entrepreneurs. 

The talk started with Shintorn Arthasarnprasit, the 

brand communication manager of SEE JORAKAY, 

sharing his experience, including design ideas 

and challenges to revamp SEE JORAKAY paint, 

a new product line that is making its presence in 

the market. 

Churit Kangwanpoom, an architect who works in 

architecture for the community and the environment 

and the co-founder of Punmuang, was the 

second speaker. He gave an overview of how he 

became a community architect by engaging with 

people and communities, which stemmed from 

going outfield to help tsunami victims in Southern 

Thailand while studying architecture at AAU. He 

disclosed how his work was eventually aligned 

with his interests and goals. While Pilasini Rattarangsi, 

an internationally renowned architect and 

lighting designer and founder of Rangsi Atelier, 

described her experience on the professional 

journey from the early days at AAU to studying 

abroad and working internationally. She also presented 

various incidents that taught and shaped 

her identity through various sample projects. 

This aligns with the presentation of Thanet Sae-U, 

the architect and designer who founded SpaceLab. 

He retold the stories and events while studying at 

AAU and his work experiences. Finally, he challenged 

architects and designers to think differently in order 

to distinct themselves at the forefront.

20 

around 

20X20 

21 

2 

3 

7 

8 

02 

คุณชนะ สัมพลัง 

นายกสมาคมฯ 

กล่าวเปิดกิจกรรม 

03 

คุณพิลาสินี รัตนรังสี 

สถาปนิกและ 

นักออกแบบแสง 

ผู้ก่อตั้ง Rangsi Atelier 

04 

คุณชินธร อรรถสาร 

ประสิทธิ์ ผู้จัดการ 

ส่วนสื่อสารแบรนด์ 

SEE JORAKAY 

05 

คุณธเนศ แซ่อู 

สถาปนิกและผู้ก่อตั้ง 

SpaceLAB 

4 5 

6 

06 

คุณจุฤทธิ์ กังวานภูมิ 

สถาปนิกชุมชนและ 

สิ่งแวดล้อม และผู้ร่วม 

ก่อตั้งเพจปั้นเมือง 

07 

คุณจุติ กลีบบัว 


Juti Architects 

08 

คุณวสุ วิรัชศิลป์ 


VasLab Architects 

ผู้บรรยายลำาดับต่อมาคือจุติ กลีบบัว ผู้ก่อตั้ง จุติ อาร์คิเท็คส์ 

ผู้มีผลงานออกแบบโบสถ์แม่พระองค์อุปถัมภ์ เฉวง ซึ่งได้รับ 

รางวัลเหรียญเงินสถาปัตยกรรมดีเด่นจากสมาคมสถาปนิก 

สยามฯ ได้พามองย้อนกลับถึงความคิดและแนวทางที่สะท้อน 

สร้างตัวตนของเขา ผ่านประสบการณ์ที่หลอมรวมจากการ 

ใช้ชีวิตและการเรียน สอดแทรกไปกับการนำาเสนอแนวความ 

คิดที่อยู่เบื้องหลังงานออกแบบสถาปัตยกรรม ซึ่งเอื้อให้ 

ตระหนักถึงตัวอย่างวิธีและกระบวนการสร้างแนวความคิด 

ในการทำางาน 

ปิดท้ายด้วยผู้บรรยายรับเชิญ วสุ วิรัชศิลป์ ผู้ก่อตั้ง VasLab 

ได้มาร่วมพูดคุยถึงช่วงเวลาที่เขายังศึกษาที่สหรัฐอเมริกา 

และการเริ่มนำาเอาแนวคิดการเรียนการสอนรูปแบบใหม่ 

ซึ่งศึกษาในต่างประเทศมาปรับใช้ในการสอนนักศึกษาขณะ 

เป็นอาจารย์สอนสถาปัตยกรรมที่ AAU ไปจนถึงการเจาะลึก 

ถึงประสบการณ์ แนวทางปรัชญา ปัญหาที่พบเจอในการ 

ทำางานออกแบบแต่ละโปรเจกต์ เรื่องราว ความคาดหวัง 

จุดหมาย ที่เปลี่ยนไปในแต่ละช่วงเวลาของชีวิต 

ในการแลกเปลี่ยนประสบการณ์หลากหลายรูปแบบ รวมถึง 

มุมมองของนักออกแบบและสถาปนิกที่ประกอบวิชาชีพซึ่ง 

โดดเด่นเฉพาะทางตามแต่ละบุคคลนี้ นอกจากจะช่วยขยาย 

พรมแดนการรับรู้ ความเข้าใจ และการเรียนรู้ อันนำาไปสู่ 

การปรับพัฒนาตนเองของผู้ฟังบรรยายแล้ว ท้ายที่สุดได้ 

ย้อนกลับมาเชื้อเชิญให้เกิดการขบคิด ถกถามถึงการกำาหนด 

ทิศทางรวมถึงปรัชญา ที่ไม่ใช่แค่นำาไปใช้ในการเรียนและ 

การประกอบวิชาชีพได้เท่านั้น ยังนำาไปใช้กับการดำาเนินชีวิต 

ประจำาวันในอนาคตได้อีกด้วย 

The next speaker was Juti Klipbua, the founder of 

Juti Architects, and the architect of the Mary Help 

Church, Chaweng, which received the Silver Medal 

from the Association of Siamese Architects. He 

reflected on the ideas and approaches that diversified 

his view on architecture and refined his design 

identity. He explained how AAU experience was 

demonstrated in the realization of methodologies 

and conceptualization processes in his work. 

Lastly, Vasu Virajsilp, the founder of VasLab, joined 

the event as a special guest speaker, talking about 

his time as a student in the United States, his return 

to teach at AAU, and his professional experiences 

in the design industry. He also shared his in-depth 

experiences, philosophical guidelines, and challenges 

encountered in architectural projects from 

the early years of practice until present, including 

the professional and personal goals that changed 

throughout the course of life. 

The event is successful, fun, and, with the various 

perspectives of AAU-graduates who stand out in 

their fields, has helped expand the horizons and 

viewpoints of the participants, which leads to selfimprovement. 

Eventually, a series of careful selfquestioning 

will lead to a philosophy that can be 

applied to learning, professional practices, and 

daily life. 

fb.com/asajournalthailand

22 

Architecture Asia 

Forum Series: 

Thailand Contemporary 

Architecture 

Text: Asst. Prof. Saithiwa Ramasoot, Ph.D. 

Photo Courtesy of Architecture Asia 

01 

งาน Architecture Asia 

Forum Series โดย 

สถาปนิกไทยและต่างชาติ 

around 

Architecture Asia Forum Series เป็นชุดการบรรยาย 

ที่จัดโดยวารสาร Architecture Asia ของ Architects 

Regional Council Asia (ARCASIA) ซึ่งมี Architectural 

Society of China (ASC) และ Tongji University ร่วมเป็น 

Co-publishers ตั้งแต่ปี 2020 กิจกรรม Architecture 

Asia Forum Series มีวัตถุประสงค์เพื่อแสดงพัฒนาการ 

สถาปัตยกรรมร่วมสมัยในประเทศเอเชียที่เป็นสมาชิกของ 

ARCASIA อีกทั้งยังส่งเสริมการแลกเปลี่ยนความคิดเห็น 

และสนับสนุนผลงานของสถาปนิกเอเชียให้เป็นที่รู้จักใน 

ระดับนานาชาติ การบรรยายออนไลน์ครั้งแรกด้วยความ 

ยาวกว่า 5 ชั่วโมง เมื่อวันที่ 3 ธันวาคม 2565 นั้น มีผู้ฟัง 

The Architecture Asia Forum Series is a collection of 

lectures organized by the Architecture Asia Journal of 

the Architects Regional Council Asia (ARCASIA). Since 

2020, the series has also welcomed the Architectural 

Society of China (ASC) and Tongji University the copubilshers. 

The goal of the Architecture Asia Forum 

Series is to highlight the development of contemporary 

architecture in ARCACIA member countries, as well as 

to promote the exchange of knowledge and ideas, and 

the endeavors of Asian architects on a global scale. 

The first five-hour online lecture was held on December 

3, 2021, with over 5,000 listeners participating from 

across the world. The event, co-hosted by Architecture 

1 

นานาชาติผ่านระบบออนไลน์เกือบ 5,000 คน โดยเป็น 

ความร่วมมือของ Architecture Asia กับสมาคมสถาปนิก 

สยามในพระบรมราชูปถัมภ์ ที่มี Abu Sayeed M. Ahmed 

ในฐานะ President of Architects Regional Council Asia 

(ARCASIA) คุณชนะ สัมพลัง นายกสมาคมสถาปนิก 

สยามในพระบรมราชูปถัมภ์ และ Professor Wu Jiang 

บรรณาธิการ Architecture Asia ให้เกียรติกล่าวต้อนรับ 

และเปิดงานการบรรยาย 

Jenchieh Hung และ กุลธิดา ทรงกิตติภักดี จาก HAS 

Design and Research ทำาหน้าที่เป็นผู้จัดการประชุม 

Architecture Asia Forum Series โดยเชิญสถาปนิกไทย 

10 กลุ่ม ร่วมบรรยาย ค้นหาทิศทาง และถ่ายทอดประสบ- 

การณ์ที่แสดงถึงความเคลื่อนไหวทางสถาปัตยกรรมใน 

ประเทศไทย ผ่านการศึกษาค้นคว้าและผลิตผลงานของแต่ 

ละกลุ่มสถาปนิก โดยกุลธิดาเริ่มต้นด้วยงานศึกษาค้นคว้า 

ของ HAS ซึ่งชวนตั้งคำาถามกับสถาปัตยกรรมที่เป็นตัวแทน 

ภาพรับรู้ทางวัฒนธรรม และย้อนกลับไปดูพัฒนาการของ 

สถาปัตยกรรมร่วมสมัยของประเทศในเอเชียที่บ่งชี้การ 

ตามหาทิศทางการออกแบบสถาปัตยกรรมในปัจจุบันที ่ยัง 

สามารถบ่งชี้วัฒนธรรมและบริบทของตนได้ สถาปัตยกรรม 

ไทยร่วมสมัยมีพัฒนาการมายาวนานจากการก่อตั้งสำานัก- 

งานสถาปนิกรุ่นบุกเบิกในช่วงปี 1980s และการอ้างอิง 

รูปแบบสถาปัตยกรรมไทยประเพณี มาสู่การท้าทายด้วย 

การออกแบบสถาปัตยกรรมที่แตกต่างและการค้นหารูป 

แบบสถาปัตยกรรมสมัยใหม่ที่เหมาะสม จนมาถึงปัจจุบันที่ 

การออกแบบสถาปัตยกรรมในประเทศไทยเปิดกว้างรับ 

รูปแบบและแนวคิดที่หลากหลาย แต่พบว่าเราแทบจะไม่ 

สามารถแยกความแตกต่างของ skyline ของเมืองใหญ่ใน 

เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ได้เลย การศึกษาเชิงลึกเกี่ยวกับ 

New Cultural Identify ทำาให้ค้นพบแนวทางการออกแบบ 

ที่บ่งชี้ลักษณะทางวัฒนธรรมเฉพาะตัวของแต่ละประเทศ 

การออกแบบสถาปัตยกรรมในสิงคโปร์แสดงการพัฒนา 

สู่ Garden City และ Mega City และแสดงการตอบรับ 

กับสภาพอากาศเขตร้อนด้วยการสร้างร่มเงา การระบาย 

อากาศและพื้นที่สีเขียว ประเทศอินโดนีเซียมีความคล้าย 

ประเทศไทยในเรื่องความหนาแน่นของเมือง แต่สถาปัตย- 

กรรมรีสอร์ตบนเกาะต่างๆ ที่มีเงื่อนไขจากสันฐานของ 

นาขั้นบันไดและการใช้วัสดุท้องถิ่นโดยเฉพาะไม้ไผ่ก็ทำา 

ให้สถาปัตยกรรมอินโดนีเซียเป็นที่รู้จักอย่างชัดเจน ส่วน 

สถาปัตยกรรมของฮ่องกงถูกก่อรูปผ่านการตั้งถิ่นฐาน 

หนาแน่นในเมือง เกิดความพยายามในการใช้พื้นที่จำากัด 

และพื้นที่ทางตั้งให้กระชับและเกิดศักยภาพสูง ข้อมูล 

เหล่านี้ทำาให้เรากลับมาย้อนถามว่าแล้วสถาปัตยกรรม 

ในประเทศไทยมีเอกลักษณ์อย่างไร ซึ่งก็พบว่ากรุงเทพ- 

มหานครเมื่อมองจาก skyline แตกต่างจากประสบการณ์ 

การมองเมืองจากประสบการณ์จริง 

ARCHITECTURE ASIA FORUM SERIES 

Asia and the Association of Siamese Architects under 

Royal Patronage, welcomed Abu Sayeed M. Ahmed, 

President of the Architects Regional Council Asia 

(ARCASIA), Chana Sumpalung, President of the Association 

of Siamese Architects under Royal Patronage, 

and Professor Wu Jiang, Editor of Architecture Asia, as 

opening and closing speakers. 

Jenchieh Hung and Kulthida Songkittipakdee of HAS 

Design and Research, the forum’s facilitators, invited 

ten Thai architecture firms to join the discussion and 

explore potential trajectories as well as share their 

experiences reflecting interesting architectural tendencies 

in Thailand through presentations of their research 

and projects. Kulthida opened the forum by presenting 

HAS’s own research project, which questions architecture’s 

role as a visual representation of cultural perception. 

The presentation transported viewers back in time 

to observe the evolution of contemporary architecture 

in Asian countries as a result of their search for what 

would become today’s architectural design whose existence 

demonstrates the context and culture to which 

they belong. Since the establishment of the pioneering 

architecture firms in the 1980s, to how it referenced 

the conventions of traditional Thai architecture, then to 

how it challenged the preexisting norms with designs 

that are different while still navigating more fitting and 

contemporary architectural styles and approaches, 

when architectural design in Thailand fully opens to 

more diverse stylistic and conceptual possibilities. Yet, 

despite such progress, the skylines of major Southeast 

Asian cities are barely distinguishable. 

The extensive research on the new cultural identity 

has resulted in the discovery of a variety of design 

techniques that are reflective of each country’s distinct 

culture. Singapore’s architectural design reflects the 

city-evolution state’s into a garden city and megacity, as 

well as an attempt to adapt to the tropical environment 

through design that incorporates shade, ventilation, 

and green spaces. While one of Indonesia’s commonalities 

with Thailand is the issue of urban density, the 

Indonesian architecture created within the hospitality 

sector, such as island resorts, has been developed from 

the geographic conditions of rice terraces and the use 

of locally sourced materials, particularly bamboo, which 

has contributed to Indonesia’s distinctive bamboo architecture 

gaining worldwide recognition. The genesis and 

growth of Hong Kong architecture, which arose from 

high-density urban settlement, has given birth to several 

attempts to maximize the use of confined spaces in 

high-rise structures to deliver the best possible efficiency 

and maximizing potential. Such information has 

compelled many to look back and question the identity 

Thai architecture’s identity. The contrast between how 

Bangkok is viewed through its skyline and an individual’s 

experiences of the city was discovered as a result. 

23 

Jenchieh Hung 

& Kulthida 

Songkittipakdee 

HAS design and 

research

24 

around 


25 

กลุ่มสถาปนิกไทยที่ได้คัดสรรมาในครั้งนี้จึงเป็นตัวแทนใน 

การแสดงทิศทางที่หลากหลายของพัฒนาการของสถาปัตย- 

กรรมในประเทศไทย ซึ่งเราสามารถจัดกลุ่มทิศทางของ 

สถาปัตยกรรมอย่างกว้างๆ ได้เป็น 4 กลุ่ม คือ 1) Thai-ness 

space: tropical hybrids, 2) Sense of culture: material 

hybrids, 3) Local craft innovation: vernacular hybrids 

และ 4) Simplicity in Buddhism: spiritual hybrids 

The groups of Thai architects participated in this forum 

are considered the representatives of the various trends 

in the development of architecture in Thailand, which 

we can broadly organize into 4 groups: 1) Thai-ness 

space: tropical hybrids, 2) Sense of culture: material 

hybrids, 3) Local craft innovation: vernacular hybrids 

and 4) Simplicity in Buddhism: spiritual hybrids 

Narongwit 

Areemit 

Architects 49 

03 

ผลงานของ A49 ในงาน 

Bangkok Design Week 

Information Pavilion 

2020 

04 

ผลงาน Sarnsara 

Learning Center 

โดย A49 

3 

4 

02 

นำาเสนองานวิจัย: 

Research-New Cultural 

Identify คุณกุลธิดา 

ทรงกิตติภักดี จาก HAS 

2 

Architects 49 (A49) 

‘Data Driven Architecture Design’ 

ณรงค์วิทย์ อารีมิตร ถ่ายทอดแนวคิดการนำาเทคโนโลยีมา 

ช่วยจัดเก็บและประมวลข้อมูลเพื่อสนับสนุนการผลิตงาน 

สถาปัตยกรรมที่สร้างความสุขและพัฒนาชีวิตผ่านตัวอย่าง 

3 โครงการของ A49 โครงการแรกคือ Bangkok Design 

Week Information Pavilion 2020 ซึ่งเล่นกับอารมณ์ขันและ 

ความสุขง่ายๆ จากสิ่งรอบตัวของคนไทยผ่านสัญลักษณ์ที่ 

สื่อถึงความผ่อนคลายและบรรยากาศเฉลิมฉลอง เช่น ลูกโป่ง 

และห่วงยางชายหาด A49 ออกแบบ Pavilion ชั่วคราวที่ 

สร้างจากการใช้ลูกโป่งลอยตัวห้อยผืนผ้าที่ทำาด้วยเศษผ้า 

เหลือใช้หลากสีสันจากโรงงานมาเย็บต่อกันเพื่อสร้างร่มเงา 

ให้พื้นที่ การประมวลผลข้อมูลช่วยยืนยันความสามารถใน 

การลอยตัวอย่างสมดุลของลูกโป่งเพื่อรับน้ำาหนักผืนผ้า 

นอกจากนี้ยังมีการติดตั้งเครื่องมือตรวจจับการมีส่วนร่วม 

ด้วยท่าทางและการเคลื่อนไหวของผู้เข้าร่วมงานเพื่อรับข้อมูล 

ของนิทรรศการหรือรับรางวัลกลับไป โครงการ Sarnsara 

Learning Center ได้นำา AI Technology มาใช้วิเคราะห์ 

ข้อมูลเพื่อกำาหนดระดับของแสงธรรมชาติให้เหมาะสมกับ 

ส่วนต่างๆ บริเวณโถงชั้น 1 เทคโนโลยีช่วยทดลองการ 

ออกแบบหลังคาและทดสอบผลลัพธ์จากการวางสลับหลาย 

ทิศทางของลวดลายขององค์ประกอบฝ้าเพดานเพื่อช่วย 

ควบคุมระดับและรูปแบบการกระจายแสงให้สอดคล้องกับ 

การใช้สอยและสร้างความงามในเวลาเดียวกัน 

สำาหรับโครงการ PTT LNG Headquarter Office ข้อมูลถูกนำา 

มาประกอบการฟื้นฟูระบบนิเวศผ่านการสร้างป่าพรุภายใน 

โครงการ ด้วยการสร้างอาคารสำานักงานรูปวงแหวนล้อมรอบ 

พื้นที่สวนป่า นอกจากนี้ ผู้ออกแบบยังเสนอการสร้าง Winter 

Garden เพื่อหมุนเวียนพลังงานเย็นจัดที่เป็นผลพลอยได้จาก 

กระบวนการผลิตไปผ่านระบบ Chill water system ที่ปล่อย 

ลมเย็นสู่อาคาร การใช้โปรแกรมจำาลองอุณหภูมิและลม 

ภายในอาคารเพื่อยืนยันความเหมาะสมของสภาพแวดล้อม 

สำาหรับทั้งการทำางานของมนุษย์ และการเพาะปลูกดอกไม้ 

เมืองหนาว Winter Garden ที่สร้างขึ้นจึงช่วยใช้ประโยชน์ 

พลังงานเหลือทิ้ง สร้างแหล่งท่องเที่ยวแห่งใหม่ของจังหวัด 

และสร้างรายได้จากการส่งออกดอกไม้ให้กับเจ้าของโครงการ 

Architects 49 (A49) 

‘Data Driven Architecture Design’ 

Narongwit Areemit translated the conceptual approach 

where technology is utilized to help store and process 

data to support the creation of architecture with users’ 

happiness and better quality of life being the primary 

goals. Bangkok Design Week Information Pavilion 2020 

is the first of A49’s three selected concepts to demonstrate 

such an approach. The work explored how Thais 

find comedy and joy in commonplace products and 

situations by employing a variety of symbols that communicate 

a casual and joyful environment, such as 

beach inflatables and balloons. A49 constructed the 

temporary pavilion by suspending a large colorful 

piece of fabric made of discarded textiles and inflating 

balloons to provide a shaded area for the pavilion. The 

analyzed data reveals that the balloons are capable of 

maintaining a balanced level to sustain the weight of the 

materials. A sensor was also put to detect the gestures 

and movements of participants as they were granted 

access to the exhibition’s information and mementos. 

AI technology was implemented with the design of the 

Sarnsara Learning Center to assist with data analysis 

and calculate the optimal level of natural light for different 

portions of the atrium on the first floor. The technology 

also aided in the design of the roof structure and 

testing of the generated outcomes of the randomized 

orientations and patterns of the ceiling’s components. 

The strategy contributed to the controlled distribution 

of light patterns in accordance with the center’s functions 

and aesthetic appeal. For the PTT LNG Headquarter 

Office, data was developed as a tool for the 

revival of the project’s ecosystem through the creation 

of a swamp forest, and a ring-shaped office structure, 

which was constructed to encircle the forestland. The 

architect also proposed the construction of a ‘Winter 

Garden’ to ventilate the cool energy produced by the 

manufacturing process and released it into the building 

via the chill water system. The incorporation of an interior 

temperature and airflow simulation program served to 

validate the environment’s compatibility for human work 

activities and winter plant growth. Winter Garden contributes 

to the reuse of waste energy, while also serving 

as the province’s newest tourist destination and generating 

income from the sale of its flower farm products.

26 

around 


27 

Varudh Varavarn 

Vin Varavarn 

Architects 

Apichart 

Srirojanapinyo 

& Chanasit 

Cholasuek 

Stu/D/O Architects 

Vin Varavarn Architects 

‘The Possibilities of Transformation’ 

มล. วรุตม์ วรวรรณ เล่าถึงความเชื่อของ VVA ในการใช้ 

วัสดุท้องถิ่นและภูมิปัญญาการก่อสร้างในอดีตเป็นพื้นฐาน 

ในการพัฒนาสถาปัตยกรรมสู่อนาคตถูกถ่ายทอดผ่าน 

โครงการที่เลือกมานำาเสนอ ศูนย์เรียนรู้ศาสตร์พอเพียง 

พรรณนา เขาใหญ่ (Pannar Sufficiency Economy & 

Agriculture Learning Center) ทดลองการนำาแนวคิดศาสตร์ 

พอเพียงมาใช้ก่อสร้างอาคารในชนบท และสร้างสรรค์ 

สถาปัตยกรรมที่กลมกลืนกับบริบทและยุคสมัยปัจจุบันผ่าน 

ฝีมือช่างท้องถิ่นและวัสดุในพื้นที่ โดยไม่ยึดติดกับรูปแบบ 

สถาปัตยกรรมแบบประเพณีที่พบทั่วไป อาคารหลักของ 

โครงการใช้ประโยชน์วัสดุท้องถิ่น เช่น ดินสำาหรับฉาบผิว 

อาคาร และไม้ไผ่สำาหรับมุงหลังคา ส่วนอาคารห้องน้ำา 

เปลี่ยนปัญหาที่พบทั่วไปให้เป็นอาคารที่น่าสนใจด้วยการ 

ออกแบบรูปทรงอาคารที่โค้งไร้มุมอับและการก่อเรียงผนังอิฐ 

ที่เอื้อต่อการระบายอากาศ และสอดคล้องกับระดับความ 

เป็นส่วนตัว การทำางานในโครงการพรรณนาสร้างการเรียนรู้ 

ระหว่างสถาปนิกและช่างท้องถิ่น และพิสูจน์ให้เห็นว่า 

สถาปัตยกรรมเป็นศาสตร์ที่มีชีวิตที่สามารถเปลี่ยนแปลง 

และเติบโตไปร่วมกับการพัฒนาและเทคโนโลยีใหม่ๆ เพื่อ 

ตอบรับความต้องการของมนุษย์ได้ 

โครงการบ้านราคาประหยัดสำาหรับคนในชุมชนคลองเตย 

ซึ่งสนับสนุนการก่อสร้างโดยกองทัพบก ด้วยการขนส่งวัสดุ 

ในพื้นที่แออัด และพื้นที่ก่อสร้างที่จำากัดเป็นเงื่อนไขสำาคัญ 

ของการออกแบบและก่อสร้าง นำามาสู่รูปทรงอาคารที่ 

เรียบง่าย แต่สามารถปรับให้เข้ากับพื้นที่ก่อสร้างอาคาร 

แต่ละหลังที่มีรูปร่าง และขนาดต่างๆ กัน เจ้าของบ้านมี 

ส่วนร่วมในการเลือกสีสันที่แสดงบุคลิกเฉพาะตัวให้กับ 

หน้าบ้านของตน นอกจากนี้รายละเอียดการออกแบบสะท้อน 

ความต้องการเฉพาะของผู้ใช้แต่ละกลุ่ม เช่น การกั้นห้อง 

เพื่อป้องปัญหาการคุกคามทางเพศ และการรองรับต่อเติม 

ในอนาคตสำาหรับบ้านเล็กที่มีผู้อยู่อาศัยจำานวนมาก 

stu/D/O 

‘Change and Continuity’ 

อภิชาติ ศรีโรจนภิญโญ และชนาสิต ชลศึกษ์ เลือกนำาเสนอ 

สองโครงการของ stu/D/O เพื่อแสดงแนวคิดและทิศทาง 

ในการทำางานที่ใช้การสร้างสรรค์สถาปัตยกรรมเพื่อแก้ 

ปัญหาที่ตั้งโครงการและโปรแกรม โครงการแรกคือ Naiipa 

ซึ่งมีที่ตั้งอยู่ใจกลางกรุงเทพมหานครในย่านพระโขนง 

สถาปนิกต้องการรักษาเก็บรักษาต้นไม้ใหญ่ที่แผ่กิ่งก้าน 

เป็นจุดเด่นของที่ตั้งโครงการและบรรยากาศธรรมชาติไว้ 

และเปิดการเข้าถึงให้สาธารณะได้เข้ามาใช้ประโยชน์ การ 


‘The Possibilities of Transformation’ 

Through the selected architectural projects, M.L. 

Varudh Varavarn discussed the VVA’s belief in the 

utilization of local materials and inherited building construction 

know-how from the past as the foundation for 

the studio’s future architectural trajectory. With the 

Pannar Sufficiency Economics & Agriculture Learning 

Center, VVA experimented with adapting the sufficiency 

philosophy to building construction in rural areas of 

Thailand. The studio developed the architecture by 

using the skills and knowledge of local builders and 

locally sourced materials but breaking away stylistically 

from the conventions of traditional Thai architecture. 

The primary structure of the project makes intelligent 

use of local resources, such as the earth cladding 

exterior finish and bamboo used for the roof. With its 

curved structure that lacks closed corners and brick 

arrangement of walls that allow for natural ventilation 

while still giving the required level of privacy, the design 

of the restroom facility transformed what would 

ordinarily be regarded as drawbacks into interesting 

features. The collaboration between the architect and 

local builders for Pannar Sufficiency Economy & 

Agriculture Learning Center initiated a collaborative 

learning experience and demonstrated that architecture 

is a living, evolving entity that can grow alongside 

new developments and technologies to best meet the 

ever-changing needs of humans. 

The low-cost housing project is for the people in 

Klong Toey community of Bangkok funded by the Royal 

Thai Army. The site’s restricted space and poor accessibility 

were the causes of the project’s challenging 

logistics and construction. Such limitation led to the 

development of a simplistic design that could be 

adapted to the unique physical constraints of each plot 

of land on which a house was constructed, resulting 

in a variety of sizes and forms of the houses. The 

process involved the homeowners’ participation by 

asking them to choose the color that would be painted 

on the front of their houses, while the design of each 

house reflects its users’ specific needs, such as proper 

room partitioning that protects inhabitants from sexual 

harassment and the structural and spatial components 

of smaller houses with multiple inhabitants that allow 

for future expansions. 

stu/D/O 

‘Change and Continuity’ 

Apichart Srirojanapinyo and Chanasit Cholasuek 

chose both of stu/D/O’s projects to exemplify the 

office’s conceptual approach and design approach, 

in which architecture serves as a means of solving 

5 

ออกแบบจึงเริ่มต้นด้วยสำารวจตำาแหน่งของต้นไม้เดิมแล้ว 

จึงวางตัวอาคารในที่ว่างที่เหลือ ด้วยเหตุนี้รูปทรงและความ 

สูงของอาคารจึงถูกกำาหนดให้สอดคล้องกับต้นไม้ โดยมี 

สะพานเชื่อมต่อกลุ่มก้อนอาคาร นอกจากนี้ยังออกแบบด้าน 

หน้าอาคารให้เล่นกับแสงเงาของต้นไม้ เชื่อมต่อกับภาพรวม 

ของเมือง และช่วยระบายอากาศและป้องกันแสงแดดให้กับ 

พื้นที่ด้านใน สถาปัตยกรรมถูกสร้างมาเพื่อเชื่อมต่อผู้คน 

กับธรรมชาติเข้าด้วยกันและรักษาจิตวิญญาณของที่ตั้ง 

6 

different site- and program-specific issues. The first 

project, Naiipa, located in Bangkok’s Phra Kanong 

district, demonstrates the architecture team’s endeavor 

to conserve the enormous trees growing and their 

branching canopies within the site, making them the 

project’s focal point and an integral component of 

the space that is open to public access. Prior to incorporating 

the built structures into the remaining free 

spaces, the design process commenced with a survey 

of the positions of the existing trees. It explains how 

the forms of the trees determine the shapes and heights 

of the buildings. The fronts of the buildings are meant 

to interact with the light and shadow cast under tree 

canopies, showing a connection to the surrounding 

urban environment and aiding in the ventilation and 

sun protection of interior spaces. The built structure 

was intended to reconnect people with nature while 

also preserving the spirit of the site. 

05 

ผลงานออกแบบ Naiipa 

โดย Stu/D/O 

06 


กับผลงานบ้านราคา 

ประหยัด สำาหรับคนรายได้ 

น้อยในชุมชนคลองเตย 

07 

ศูนย์เรียนรู้ศาสตร์พอเพียง 

พรรณนา เขาใหญ่ โดย 


7

28 

around 


29 

08 

ผลงานบ้านตรอกถั่วงอก 

โดย Stu/D/O 

09 

โครงการ Under the Sun 

โดยสถาปนิก POAR 

โครงการถัดมาคือบ้านตรอกถั่วงอก ซึ่งเป็นการบูรณะอาคาร 

เก่าอายุ 90 ปี ในพื้นที่เยาวราชที่กำาลังเผชิญสถานการณ์ 

Gentrification อาคารเดิมซึ่งสร้างในปี 1932 และถูกต่อเติม 

ในปี 1981 ได้ผ่านการใช้สอยหลายรูปแบบก่อนจะถูก 

ปล่อยทิ้งไม่ได้ใช้งาน หัวใจของการพัฒนาโครงการจึงไม่ 

เป็นเพียงการอนุรักษ์องค์ประกอบสถาปัตยกรรมที่มีคุณค่า 

แต่ต้องการสืบทอดความทรงจำาของอาคารต่อไป ผังอาคาร 

ถูกปรับเปลี่ยนโดยขับเน้นช่องเปิดโล่งกลางอาคาร และการ 

เล่นกับจังหวะของหน้าต่างและประตู การปรับปรุงอาคารใน 

การตีความใหม่สามารถรักษาความทรงจำาของครอบครัวใน 

อาคารเก่าได้ แต่การออกแบบก็กล้าที่จะแทรกองค์ประกอบ 

ใหม่หรือแก้ปัญหาด้วยเทคนิคใหม่ หากจะสามารถรองรับ 

การใช้สอยที่ยืดหยุ่นและเป็นสาธารณะในปัจจุบันได้ดียิ่งขึ้น 

Patchara + Ornnicha 

ARchitecture (POAR) 

‘The Dialogues around Architecture’ 

พัชระ วงษ์บุญสิน เริ่มต้นด้วยประเด็นทางเลือกของ 

ทรัพยากรที่ลดน้อยลง แม้พฤติกรรมของมนุษย์ในยุคสมัย 

ต่างๆ จะเหมือนเดิม เราจึงควรใช้วัสดุให้น้อยแต่ใช้ให้ยาว- 

นานที่สุด งานออกแบบของ POAR ตระหนักว่าหน้าที่ของ 

สถาปนิก คือการฟื้นจิตวิญญาณของที่ตั้งโครงการที่ถูกลืม 

ไป โครงการ Under the Sun ร้านอาหารสำาหรับคนทุกวัย 

ในพัทยาออกแบบผ่านการศึกษาขอบเขตพื้นที่ทางสังคม 

ของผู้ใหญ่และเด็ก คน Introvert และ Extrovert ซึ่งพบว่า 

เด็กจะเป็นตัวเชื่อมให้พื้นที่ส่วนตัวของผู้ใหญ่เข้ามาใกล้กัน 

โครงการจึงสร้างหลังคาไฟเบอร์กลาสสีแดงที่โค้งตาม 

ฟอร์มวงกลมคล้ายสไลเดอร์ เพื่อเป็นพื้นที่เล่นสำาหรับทั้ง 

เด็กและผู้ใหญ่ที่สามารถตีความการเล่นได้หลายรูปแบบ 

The second project chosen for presentation was Baan 

Trok Tua Ngork. The refurbishment of the 90-year-old 

shophouses in Bangkok’s Chinatown (Yaowarat) 

happened amidst the rise of gentrification in the area. 

The structure, which was originally built in 1932 and 

remodeled with newly constructed extensions in 1981, 

served a variety of uses for a number of years before 

being left unused. In addition to a conservational 

approach that attempted to preserve the building’s 

unique architectural characteristics, the most recent 

innovation of the project also aims to retain the building’s 

history and memories. Adjustments are made to the 

building’s layout to emphasize the void at the center 

of the interior program and the order of the openings. 

While remodeling under this new interpretation preserves 

the family members’ memories of the building, 

the design does not hesitate to incorporate new aspects 

and components, as well as technical solutions, if they 

are able to deliver functions that are more flexible to 

the building’s now more public functionalities. 

Patchara + Ornnicha 

ARchitecture (POAR) 

‘The Dialogues around Architecture’ 

Patchara Wongboonsin started off the presentation 

with his view on issues surrounding resource depletion, 

and that while human behaviors fundamentally 

stay the same, the use of resources and materials 

should be minimized with the extended longevity. 

POAR’s design is fully conscious of the architect’s role 

and responsibility to bring back the lost spirit of places. 

Under the Sun is a family restaurant situated in Pattaya 

where the architecture team developed the design from 

the research they did on the characteristics of social 

spaces of adults and children, as well as introverts 

8 

โครงการ ณ ตะนาว เป็นโรงแรมบูทีคที่มีข้อจำากัดการ 

ออกแบบจากที่ตั้งโครงการรูปร่างแคบลึกในย่านเมืองเก่า 

ของกรุงเทพมหานคร การออกแบบเลือกที่จะประนีประนอม 

กับตึกแถวสองข้างที่เปิดหน้าต่างสู่โครงการ และเว้นพื้นที่ 

ถอยร่นตามกฎหมายอาคาร การสร้างช่องว่างระหว่าง 

อาคารข้างเคียงและระหว่างห้องต่างๆ ในโครงการเอื้อให้ 

เกิดการระบายอากาศระหว่างพื้นที่ใช้สอยคล้ายเรือนไทย 

นอกจากนี้ ยังสร้างบันไดเชื่อมต่อกับพื้นที่ว่างด้านหน้า 

อาคาร ซึ่งสามารถทำาหน้าที่คล้ายอัฒจันทร์ให้อีเวนท์ต่างๆ 

ที่อาจเกิดขึ้น 

and extroverts. The design of the red fiberglass roof 

with a curvature resembling the shape of a slider was 

inspired by the discovery that children have the potential 

to bring adults’ personal spaces closer together. 

Thus, a play space for children and adults with diverse 

interpretations of ‘playing’ was created. 

The na Tanao boutique hotel is a project with a variety 

of restrictions. The hotel is situated on an elongated and 

narrow plot of land in the old town district of Bangkok. 

The design compromises the shophouses on both sides 

of the building with windows and openings facing the 

hotel’s interior spaces. With the setback mandated 

by the area’s building codes, the spaces between the 

hotel and the adjacent buildings, as well as the hotel 

rooms are designed to enhance natural ventilation, 

similar to how the layout of a traditional Thai home 

facilitate natural airflow. In addition, a set of steps at 

the front of the building provides an amphitheater-like 

area that can accommodate different activities. 

Patchara 

Wongboonsin & 

Ornnicha 

Duriyaprapan 

Patchara + 

Ornnicha 

Architecture 

9

30 

around 


31 

10 

All-day Swimming 

Pool ในโรงแรม Livist 

โดย POAR 

โครงการสุดท้ายคือ All-day Swimming Pool ซึ่งตั้งอยู่ 

บริเวณทิศตะวันตกของ Livist Resort การออกแบบตั้ง 

คำาถามกับผู้ใช้สระว่ายน้ำาที่มักต้องการหลบแดดและความ 

ร้อนในเวลากลางวัน จึงสร้างชุดของ planters คอนกรีต 

หล่อรูปร่างคล้ายปิรามิดกลับหัวที่ด้านบนตั้งอยู่กลางสระ 

ว่ายน้ำาวงกลม และทำาหน้าที่เป็นอุปกรณ์กันแดดสร้างร่ม 

เงาและความเป็นส่วนตัวให้กับสระว่ายน้ำาได้ตลอดทั้งวัน 

การออกแบบไฟส่องสว่างที่ส่งเสริมกันช่วยให้ planters 

เหล่านี้กลายเป็นประติมากรรมในเวลากลางคืน 

The second proposal presented by POAR is the Allday 

Swimming Pool. Situated in the west wing of the 

Livist Resort, the design challenges the way pool users 

would usually have to stay out of the pool in the afternoon 

to avoid direct sunshine and high temperatures. 

The design constructed a collection of concrete planters 

in the shape of an inverted pyramid, with the apex 

emerging in the center of the circular pool. The planters 

also serve as a sun protection feature, providing shaded 

spaces and a sense of seclusion for the resort’s swimming 

pool and guests throughout the day. The lighting 

design turn the planters into a statement sculptural 

piece at night. 

Amata 

Luphaiboon & 

Twitee Vajrabhaya 

Department of 

ARCHITECTURE 


The Commons Saladaeng 

โดย Department 

of ARCHITECTURE 

12 

The Commons Thonglor 

โดย Department of 

ARCHITECTURE 

10 


Department of ARCHITECTURE 

ผลงาน 3 โครงการที่นำาเสนอโดย อมตะ หลูไพบูลย์ แสดง 

ถึงแนวทางการออกแบบโครงการสถาปัตยกรรมเอกชนเพื่อ 

รองรับสาธารณะของ Department of ARCHITECTURE 

โครงการแรกคือ The Commons Thonglor ที่ตระหนักถึง 

ความขาดแคลนพื้นที่สีเขียวและต้องการสร้าง urban oasis 

ที่ต้อนรับผู้คนที่มีไลฟ์สไตล์ที่หลากหลาย Department 

of ARCHITECTURE วิเคราะห์การออกแบบ Retail ที่มัก 

ประสบปัญหาการดึงดูดผู้ใช้โครงการขึ้นไปที่ชั้นบน จึง 

ออกแบบ ‘the common ground’ พื้นที่ส่วนกลางในลักษณะ 

open air ที่เปิดการไหลเชื่อมต่อของพื้นที่ใช้สอยต่างระดับ 

จากระดับถนนไปยังชั้นที่ต่างๆ พื้นที่นี้ยังเชื่อมต่อกิจกรรม 

และดึงอากาศธรรมชาติพัดเข้าสู่โครงการทุกระดับ พัดลม 

อุตสาหกรรม 2 ชุดถูกติดตั้งเพื่อดูดอากาศร้อนที่ลอยขึ้น 

ด้านบนอาคารและเพื่อสร้างความสบายให้กับผู้ใช้อาคาร 

ความสำาเร็จของโครงการนี้ส่งต่อแนวคิดการใช้พื้นที่ต่างระดับ 

เพื่อรองรับกิจกรรมและอีเวนท์รูปแบบต่างๆ 

ในโครงการต่อเนื่องคือ The Commons Saladaeng ซึ่ง 

ตอกย้ำาความสำาคัญของความร่วมมือระหว่างสถาปนิกกับ 

ผู้พัฒนาโครงการ ในการสร้างสถาปัตยกรรมและรูปแบบ 

การจัดการและการใช้สอยของโครงการให้สอดคล้องและ 

ส่งเสริมกัน ส่วนโครงการ Taste 18 Lifestyle complex 

ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของโครงการ J-18 ในเมือง Zhengzhou 

ประเทศจีน การออกแบบสถาปัตยกรรมสร้างเส้นทางเดิน 

ขึ้นลงที่ไม่รู้จบคล้ายอัฒจันทร์ที่นำามาเรียงต่อกันสำาหรับ 

รองรับกิจกรรม street performance โครงสร้างทางสถา- 

ปัตยกรรมจึงเป็นเสมือนงานประติมากรรมในภูมิทัศน์ที่ไป 

ทำางานด้วยกัน 

Department of ARCHITECTURE 

The three projects that Amata Luphaiboon chose 

for Department of ARCHITECTURE’s presentation 

reflects the studio’s architectural trajectory, which 

emphasizes the significance of privately owned 

architectural projects designed for public use. Amata 

began with The Commons Thonglor, a project conceived 

in response to the city’s lack of green space 

and urban oasis, with a program meant to accommodate 

users of different lifestyles and tastes. By 

developing the open-air common ground, which 

promotes the spatial flow between functional areas 

at varied levels from the street level or ground floor 

to the upper floors, Department of ARCHITECTURE 

addressed the difficulties of retail design and how 

the upper floors of a project of this nature having less 

traffic. In addition to connecting variety of user activities, 

the common ground provides natural ventilation 

to each floor of the project. Two sets of industrial fans 

are placed to exhaust hot air upwards and provide 

thermal comfort for the building’s users. The success 

of the project has led to further developments of a 

functional program where multiple floors are designed 

to accommodate diverse activities and events. 

Following the success of The Commons Thonglor, 

The Commons Saladaeng was developed. The project 

showcases a collaborative work process between the 

architecture team and the project’s developer in the 

creation of a space in which the architectural structure, 

functions, and spatial management correspond 

and complement one another. The final project featured 

in the presentation, Taste 18 Lifestyle Complex, is part 

of the J-18 development in Zhengzhou, China. The 

architectural framework produces an endless sequence 

of ascending and descending walkways that resemble 

a series of connected amphitheaters designed to 

host street performances, while coexisting with and 

complementing the surrounding landscape. 

12

32 

around 


33 

Patcharada 

Inplang & 

Thongchai 

Chansamak 

Sher Maker 

Jeravej Hongsakul 

IDIN Architects 

Sher Maker Studio 

‘Architecture as Literally Life’ 

แนวทางการทำางานสถาปัตยกรรมของ Sher Maker Studio 

เชื่อมโยงกับชีวิตอย่างแยกออกจากกันไม่ได้ พัชรดา อินแปลง 

กล่าวถึงที่มาของตน และหุ้นส่วน คุณธงชัย จันทร์สมัคร 

จากบริบทของสังคมชนบทธรรมดา จึงมีแนวคิดของวิถีชีวิต 

การอยู่อาศัยที่เรียบง่ายด้วยทรัพยากรเท่าที่มี การปฏิบัติ 

วิชาชีพของ Sher Maker ซึ่งตั้งอยู่ในจังหวัดเชียงใหม่ จึง 

ประกอบด้วยกลุ่มสถาปนิกและช่าง และมักเป็นการออกแบบ 

และก่อสร้างด้วยกระบวนการก่อสร้างแบบพื้นถิ่นที่เริ่มจาก 

รายละเอียดเล็กๆ และกลมกลืนไปกับบริบทท้องถิ่น ผลงาน 

การออกแบบมักเกิดจากการทดลองผลิตและศึกษาวัสดุ 

ภายใน workshop ในออฟฟิศเอง ซึ่งเป็นการค้นคว้าวิจัย 

ที่มีการบันทึกและนำาไปพัฒนาใช้กับงานสถาปัตยกรรม 

การใช้วัสดุจึงไม่ใช่เป็นเพียงเรื่องของความงาม แต่สะท้อน 

ความเข้าใจเรื่องราวของบริบทท้องถิ่นภายใต้วัสดุนั้น 

พัชรดายกตัวอย่างผลงาน 2 โครงการ ได้แก่ โครงการบ้าน- 

ไม้ขนาดเล็กในอำาเภอแม่ริมซึ่งถูกปรับมาใช้โครงสร้างเหล็ก 

ร่วมกับการใช้ไม้เก่าเพื่อความสะดวกและประหยัด การ 

ออกแบบต้องการลดทอนองค์ประกอบที่ฟุ่มเฟือยออกไป 

เหลือแต่ลักษณะเรียบง่ายที่แสดงการจำากัดความใหม่ของ 

สถาปัตยกรรมไม้ในมุมมองของออฟฟิศ 

โครงการต่อมาคือปั๊มน้ำามัน PTT ในเชียงใหม่ ซึ่งเป็น 

โครงการปรับปรุงจากโครงสร้างอาคารเก่าที่ถูกหุ้มเปลือก 

อาคารใหม่ด้วยเซรามิคที่ถูกค้นคว้า พัฒนาและผลิตจาก 

โรงงานท้องถิ่นในเชียงใหม่ซึ่งเป็นผู้ใช้อาคารของปั๊มน้ำามัน 

นั้นเอง 


‘Contextual Interpretation’ 

จีรเวช หงสกุล เน้นการให้ความสำาคัญกับบริบทรอบตัว 

ตามความหมายของชื่อออฟฟิศ ทั้งในภาษาไทยและภาษา 

อังกฤษ ‘Integrating Design Into Nature’ โครงการ 

ChouiFong Tea Cafe I & II ในไร่ชาฉุยฟง เล่นกับการ 

ออกแบบอาคารที่เคารพบริบทที่ตั้งที่เป็นเนินเขาของไร่ชา 

ฉุยฟง โดยพยายามสร้างมุมมองที่ดีที่สุดทั้งจากอาคารสู่ 

ไร่ชารอบตัว และเมื่อมองจากไร่ชาเข้าสู่อาคาร การออก- 

แบบคำานึงถึงการวางผังที่สร้างมุมมอง การเล่นระดับอาคาร 

ตามความสูงต่ำาของที่ตั้ง การแสดงออกของแสงเงาที่เปลี่ยน 

ไปตามเวลาและการเลือกใช้วัสดุที่ช่วยแยกโซน สร้างให้ 

ความสำาเร็จของโครงการที่กลายเป็นจุดหมายการท่อง 

เที่ยวแห่งหนึ่งของเชียงรายช่วยสร้างงานให้คนในพื้นที่ 

Sher Maker Studio 

‘Architecture as Literally Life’ 

Sher Maker Studio’s approach to architectural design 

is predicated on the inextricable relationship between 

architecture and life. Patcharada Inplang described 

the rural upbringings of the studio’s two founders and 

partners, herself and Thongchai Chansamak, which 

explains their perspective on the rewards of a simple 

way of life and the inventive and efficient use of locally 

accessible resources. Sher Maker, a Chiang Mai-based 

architectural practice, consists of a team of architects 

and builders. Their expanding body of work and construction 

techniques are heavily influenced by vernacular 

construction techniques, beginning with small 

details and components that embrace the vernacular 

environment of a work. Their designs are often the outcome 

of experimental production and material studies 

undertaken in the studio’s workshop. The studio’s 

research and development have been chronicled and 

applied to their design, making the materials a reflection 

of their understanding and appreciation of the 

underlying story and context of each material rather 

than merely their aesthetic merits. 

Patcharada elaborated by illustrating the two projects 

of the studio. The first is called the small wooden 

residence in Chiang Mai’s Mae Rim area, where steel 

construction was added to the building’s original wood 

components as a more convenient and cost-effective 

solution. The design reduced unnecessary features and 

retained only the fundamental characteristics that 

reshape the office’s comprehension and interpretation 

of wooden architecture. 

The renovation of a PTT gas station in Chiang Mai is 

the next project they talked about in the presentation. 

The existing structure received a new facade constructed 

of ceramics invented and produced by a 

local ceramic manufacturer, who are also one of the 

project’s end users. 


‘Contextual Interpretation’ 

Jeravej Hongsakul has always recognized the importance 

of contexts. The design of ChouiFong Tea Café 

I & II in ChouiFong Tea Plantation, as his office’s name, 

‘Integrating Design into Nature,’ implies, is essentially 

an architectural creation developed with a great respect 

for the site’s context of vast sloped terrain. The design 

frames and integrates the best possible view of the 

stunning landscape into the architectural space. 

From the exterior, the building’s changing levels, 

which correlate to the high and low terrains of the 

โครงการต่อมาคือ Pa Prank Hostel ที่เป็นโครงการ 

ปรับปรุงอาคารพาณิชย์ในย่านเมืองเก่า การออกแบบจึง 

แก้ปัญหาของอาคารพาณิชย์ที่มักมีปัญหาแสงธรรมชาติ 

และการระบายอากาศ ด้วยการเจาะอาคารเดิมบางส่วน 

เพื่อสร้าง courtyard กลางอาคาร ด้านหน้าของอาคาร 

สร้างเลียนแบบช่องเปิดของอาคารโบราณในย่านเมืองเก่า 

การเลือกใช้วัสดุและออกแบบองค์ประกอบต่างๆ สะท้อน 

ปฏิสัมพันธ์ระหว่างของเก่าและของใหม่ในรูปแบบต่างๆ 

ทั้งที่ที่ส่งเสริมกันและแตกต่างกัน 

13 

14 

15 

site, demonstrate how the layout was built with carefully 

curated perspectives in mind. The design also 

allows for the varying presence of light and shadow 

at different times of the day. Meanwhile, materials are 

used with an additional function, to help define distinct 

zones of the building. As ChouiFong Tea Café I & II 

has risen to become one of the most well-known 

attractions in the province, its existence has created 

numerous employment opportunities for members of 

the community as well. 

13-14 

ผลงานออกแบบโดย 

Sher Maker ที่เน้นการ 

ทดลองประยุกต์ใช้วัสดุ 

15 

จีรเวช หงสกุล 

เล่าผลงานออกแบบ 

ของ IDIN Architects

34 

around 


35 

18 

19 

17 

16 

ไร่ชาฉุยฟง 

โดย IDIN Architects 

17 

Pa Prank Hostel 

โดย IDIN Architects 

18-19 

Walk/House ผลงาน 

ออกแบบในวัดธรรมยาน 

จ.เพชรบูรณ์ 

โดย EKAR Architects 

16 

โครงการ JB House เป็นบ้านพักอาศัยขนาดเล็กที่ต้องการ 

เชื่อมโยงคู่เจ้าของบ้านที่มีกิจกรรมที่แตกต่างกันแต่ยัง 

สามารถรักษาความเป็นส่วนตัวได้ในระดับที่เหมาะสม การ 

ออกแบบเปิดช่องกลางอาคารเอื้อให้เกิดมุมมองระหว่างระดับ 

ชั้นของอาคารเพื่อเชื่อมโยงผู้อยู่อาศัยแม้กำาลังทำากิจกรรม 

แยกส่วนกันก็ตาม 

EKAR Architects 

‘Not Only Human Architecture’ 

ด้วยพื้นเพในจังหวัดเชียงใหม่ของ เอกภาพ ดวงแก้ว 

จึงนำามาสู่ทิศทางของ EKAR Architects ที่ผสมผสานความ 

เป็นเมืองกับความเป็นชนบทเข้าด้วยกัน เอกภาพเลือก 

2 โครงการของ EKAR Architects มาบรรยายในหัวข้อ 

‘Not Only Human Architecture’ โครงการแรกคือ Walk / 

House ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของวัดธรรมยานตั้งอยู่พื้นที่เนิน 

เขาเตี้ยๆ บนในจังหวัดเพชรบูรณ์ การออกแบบโครงการ 

ต้องการพิสูจน์ว่าสาระสำาคัญของอาคารทางศาสนาอยู่ที่ใด 

ระหว่างรูปลักษณ์ภายนอกและภายในหรือวัฒนธรรม 

ประเพณี การออกแบบดำาเนินการผ่านประสบการณ์การ 

อุปสมบทของเอกภาพ เพื่อเรียนรู้และทำาความเข้าใจกับ 

พื้นที่รวมทั้งกระบวนการทุกด้านของการบวชด้วยตนเอง 

สถาปัตยกรรมผสมผสานและตอบรับภูมิทัศน์ สภาพแวด- 

ล้อมที่เปลี่ยนแปลง และวัฒนธรรมเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน 

สถาปัตยกรรมทางศาสนาควรจะมีหน้าที่รองรับการที่ 

มนุษย์จะใช้เวลาเข้าไปสัมผัสและรับรู้สภาพแวดล้อมรอบ 

ตัวที่ไร้รูป เช่น อากาศ ลม กลิ่น และสร้างความสงบสุข 

ในจิตใจ 

โครงการ Dog / Human House ในจังหวัดนครปฐม ผืน 

หลังคาใหญ่ที่ยื่นยาว และลาดต่ำาลงใกล้พื้น เป็นเครื่องมือ 

สำาคัญในการป้องกันมลพิษทางเสียงจากสุนัขสู่เพื่อนบ้าน 

ซึ่งเป็นเงื่อนไขการออกแบบหลักของโครงการ ความเรียบ- 

ง่ายของรูปทรงอาคาร และวัสดุ เช่น ศิลาแลง กระเบื้องลอน 

และกระเบื้องโปร่งแสงถูกเลือกสรรมาเพื่อสร้างความ 

กลมกลืนกับบริบท รายละเอียดของอาคาร เช่น สัดส่วน 

ที่ลดหลั่นของที่ว่าง และการให้ธรรมชาติสอดแทรกไปยัง 

ส่วนต่างๆของโครงการทั้งภายนอกและภายใน ล้วนตอบรับ 

พฤติกรรม การสร้างขอบเขตของสุนัข และสร้างความ 

สัมพันธ์ระหว่างสุนัขและคน 

The Pa Prank Hostel was the following project 

Jeravej discussed in his presentation. Renovation 

of an old shophouse in Bangkok’s old town district 

presented a number of difficulties, as the design 

attempts to resolve problems concerning the site’s 

natural light and interior ventilation by gouging 

portions of the building to create a courtyard in 

the middle of the spatial program. The design of the 

building’s front is heavily influenced by the opening 

configurations of old buildings in the area, while the 

materials and different architectural components 

are used to reflect contrasting and complementing 

interactions between the old and the new. 

JB House is a small residential project whose 

design aims to create a living space for a couple 

with different interests, activities, and lifestyles 

while maintaining a satisfactory level of privacy. The 

spatial program with a voluminous void that is perceivable 

from various floors, keeping the occupants 

connected despite the fact that they are engaged in 

separate activities in different parts of the interior 

spatial program. 

EKAR Architects 

‘Not Only Human Architecture’ 

Ekaphap Duangkaew’s background as Chiang Mai 

native has a major impact in the direction and 

character of EKAR Architects, as well as the firm’s 

design philosophy, which revolves round the integration 

of urbanism and rurality. Ekaphap selected 

Walk / House as the first of two projects to explore 

for the presentation topic ‘Not Only Human Architecture.’ 

The project is located on a slightly sloping 

hill within the Thammayan Temple in Phetchabun, 

Thailand. The design was created to seek a solution 

to the dilemma of whether the genuine essence of 

Buddhism resides in the physical appearance of the 

interior and exterior of a building or in the religious 

traditions and norms. As a result of Ekaphap’s own 

experience experience when he was ordained into 

monkhood, the design represents the architect’s 

knowledge and awareness of many components of 

architectural spaces, as well as the different stages 

of his own experience of being ordained and practicing 

as a Buddhist monk. The architecture blends 

and coincides with the terrain, the surroundings, 

and the culture. When people practice finding inner 

peace, religious architecture should enable them to 

observe and experience abstract natural elements 

such as air, wind, and scents. 

Ekaphap 

Duangkaew 

EKAR Architects

36 

around 


37 

Jittinun 

Jithpratugs 



‘The New Challenge in Architectural Design’ 

จิตตินันท์ จิตรประทักษ์ กล่าวถึงแนวทางการออกแบบของ 

ออฟฟิศที่ให้ความสำาคัญของการออกแบบด้วยวิธีธรรมชาติ 

และการใช้พลังงานหมุนเวียนเพื่อลดการใช้พลังงานใน 

งานสถาปัตยกรรม โครงการ Thai Red Cross Foundation 

Children Home ในนครปฐม ใช้การออกแบบด้วยวิธี 

ธรรมชาติเพื่อประหยัดค่าใช้จ่ายและเพิ่มคุณภาพชีวิตให้กับ 

เด็กที่อยู่อาศัยในโครงการ โดยการวางกลุ่มอาคารหันหน้า 

สู่ต้นไม้และสร้างแผงกันแดดทางตั้งรอบอาคารเพื่อป้องกัน 

แสงแดดในขณะที่เปิดรับลมธรรมชาติ 

โครงการหอพักพยาบาล โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ เป็นการ 

ออกแบบผ่านกระบวนการมีส่วนร่วมกับพยาบาลที่เป็นผู้ใช้ 

อาคารหลัก ทำาให้โครงการสามารถตอบรับความต้องการ 

ได้ดีขึ้น อาคาร 26 ชั้นถูกแบ่งตามยาวเป็นสองฝั่งเพื่อรับลม 

และบิดเส้นขอบของระเบียงด้านนอกเป็นเส้นซิกแซก เพื่อ 

หลบแสงแดดและสร้างมุมมองใหม่ ตัวอาคารถูกเจาะเป็น 

ช่องใหญ่บริเวณทางเข้าอาคารและช่วงกลางอาคารเพื่อรับ 

ลม และสร้างพื้นที่พักผ่อนส่วนกลาง รายละเอียดอาคาร 

เหล่านี้สร้าง Stack Effect ทำาให้ลมธรรมชาติเข้าสู่ตัวอาคาร 

ทางด้านล่าง และไหลขึ้นตามช่องโล่งทางตั้งแล้วระบาย 

ออกที่ช่องเปิดด้านบน นอกจากการส่งเสริมคุณภาพชีวิต 

ผ่านพื้นที่ส่วนกลางแล้ว ห้องพักสามารถอยู่สบายด้วย 

อากาศธรรมชาติและสามารถประหยัดพลังงานในเวลาที่ 

ต้องการเปิดเครื่องปรับอากาศ ระเบียงห้องพักกว้างเพียงพอ 

ที่จะใช้พักผ่อนและตากผ้า โดยลวดลายของ façade เอื้อให้ 

ระเบียงเปิดรับลมได้เต็มที่และป้องกันแดดได้ดี 

With the Dog / Human Home project in Nakhon Pathom 

province, the roof’s enormous, protruding mass 

that lowers close to the ground is a crucial functional 

component that prevents the barking of the homeowners’ 

dogs from disturbing the neighbors. While the 

design of the roof was based on the owner’s primary 

requirement, the building’s simple form and use of 

locally sourced materials such as laterite bricks, corrugated 

rook panels, and translucent roof tiles were the 

architect’s attempt to enhance the physical harmony 

between the architecture, its details and the surrounding 

context. It can be seen in the respectively sloping 

terrain, the presence of nature at various parts of the 

building’s interior and exterior, all of which are designed 

to be in accordance with the dogs’ behaviors and 

boundaries while also providing a relaxing atmosphere 

for both the owners and their animals. 


‘The New Challenge in Architectural Design’ 

Jittinun Jithpratugs discussed Plan Architect’s natureand 

environment-focused approach to architectural 

design as well as the use of passive energy to reduce 

energy consumption in architecture. The design of the 

Thai Red Cross Foundation Children Home in Nakhon 

Pathom incorporated this strategy in order to reduce 

the foundation’s expenses and improve the standard 

of living for the children residing at the facility. The 

buildings are constructed as a cluster facing the growing 

trees, with vertical sun-protection panels installed 

around them to filter the sunlight while allowing for 

natural ventilation. 

20 

20 

Dog/Human House 

โดย EKAR Architects 

21 

หอพักพยาบาล 

โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ 

โดย Plan Architect 

22 

Thai Red Cross Foundation 

Children Home 

โดย Plan Architect 

21 

โครงการ Singapore International School of Bangkok 

Thonburi Campus Phase II ต้องการนำาธรรมชาติเข้าสู่ 

พื้นที่ปฏิสัมพันธ์ภายในอาคาร เพื่อรับมือกับปัญหามลพิษ 

ทางอากาศ ตัวอาคารค่อยบิดรูปทรงเพื่อโอบรับพื้นที่เปิด 

โล่งและสร้างความต่อเนื่องกับอาคารเดิม แต่ละอาคารย่อย 

มีทางเดินเชื่อมและพื้นที่โถงส่วนกลางในลักษณะ Semiindoor 

ที่ถูกคลุมด้วยหลังคาเขียวไล่ระดับ ในเวลาปกติโถง 

นี้จะถูกเปิดรับลมธรรมชาติ แต่ในสถานการณ์ที่ระดับฝุ่น 

PM2.5 หนักก็สามารถปิดช่องหน้าต่างและเปิดพัดลมใหญ่ 

เพื่อสร้างพื้นที่แรงดันบวก 

22 

The design of the Nurse Dormitory at Chulalongkorn 

Memorial Hospital is the result of a collaborative 

design process between the architecture team and 

the building’s primary occupants, the nurses. This 

approach allows the functional spaces to correspond 

more closely with the residents’ needs and preferences. 

The 26-story structure’s twin corridor configuration 

maximizes the rooms’ exposure to natural airflow. The 

building’s exterior borders, where the rooms’ balconies 

are situated, which are constructed with zigzag lines to 

minimize direct sunlight and frame users’ views of the 

outdoors. The huge opening of the main entrance and 

the central void of the building create a passageway that 

increases natural ventilation and provides communal 

areas for users. The void extends upward, directing 

air to the upper outlets. The design offers communal 

areas that increase the quality of life for users, while 

the rooms provide thermal comfort that is maintained 

with natural circulation, allowing residents to rely less 

on the air conditioning system, thereby reducing energy 

consumption and energy costs. The balconies are 

meant to be spacious enough for inhabitants to enjoy 

being outside from their living units with an additional 

function as a laundry-drying area. In addition, the pattern 

of the facade allows the balconies to be fully open 

to fresh air while effectively shielding the living areas 

from excessive sunlight.

38 

around 


39 

23-24 

ช่วงปิดท้ายของ Forum 

เป็นการแลกเปลี่ยนความ 

คิดเห็นของสถาปนิกไทย 

ร่วมกับนักวิชาการและ 

สถาปนิกนานาชาติ 

23 

ในช่วงปิดท้ายของ Architecture Asia Forum Series: 

Thailand Contemporary Architecture ด้วยการเสวนา 

ร่วมกันระหว่างนักวิชาการและสถาปนิกนานาชาติ ได้แก่ 

Professor Nilda Valentin, Associate Professor Veronica 

Ng, Nuno Soares, Zhu Xiaofeng, Professor Wu Jiang, 

Associate Professor Zhou Minghao และ Assistant 

Professor Wang Yanze เกิดข้อสังเกตจากการบรรยายของ 

สถาปนิกไทยทั้ง 10 กลุ่ม ทั้งความคิดเห็นอื่นๆ เกี่ยวกับ 

สถาปัตยกรรมไทยร่วมสมัยจากมุมมองต่างๆ และการ 

ทำางานของสถาปนิกไทยที่เป็นประโยชน์ต่อวิชาชีพสถา- 

ปัตยกรรมทั่วโลกในหลากหลายประเด็นที่น่าสนใจ เช่น 

การทดลองเกี่ยวกับวัสดุและการก่อสร้าง การแสดงออกถึง 

จิตวิญญาณสถานที่ (Genius Loci) และภูมิภาคนิยมเชิง 

วิพากษ์ (Critical Regionalism) นวัตกรรมวัสดุที่ช่วยสร้าง 

ความยั่งยืนให้กับสถาปัตยกรรมประเพณี ความสัมพันธ์ 

4 มุมระหว่าง Global-Local และ Urban-Rural ทางเลือก 

ของการใช้วัสดุและเทคนิคการก่อสร้างอื่นๆ นอกจากโครง- 

สร้างเหล็กและคอนกรีต การตอบรับกับบริบทและโปรแกรม 

ในรูปแบบเฉพาะตัว การคำานึงถึงภูมิอากาศและประเด็นทาง 

เศรษฐกิจ การให้ความสำาคัญกับสภาพแวดล้อมธรรมชาติ 

การสร้างความยั่งยืนผ่านสถาปัตยกรรม การเคารพบริบท 

ที่มีอยู่เดิม และการผสมผสานของเก่ากับของใหม่ เป็นต้น 

With the Singapore International School of Bangkok 

Thonburi Campus Phase II, Plan Architect created 

the architecture by blending natural materials into 

the building’s interior functional spaces to combat 

air pollution. The building’s gradually deviated shape 

welcomes the open space inside the project and promotes 

physical and visual continuity with the existing 

buildings. The smaller structures are connected by 

a network of semi-outdoor walkways, and the public 

areas are covered by a roof structure with ascending 

and descending sections. The majority of the time, 

the space is left as an open-air area, but on days with 

significant concentrations of PM 2.5 smog, the windows 

can be shut, and industrial fans can be brought 

in to create a positive pressure space. 

Architecture Asia Forum Series: Thailand Contemporary 

Architecture concluded with a panel discussion 

featuring international academics and architects, including 

Professor Nilda Valentin, Associate Professor 

Veronica Ng, Nuno Soares, Zhu Xiaofeng, Professor 

Wu Jiang, Associate Professor Zhou Minghao, and 

Assistant Professor Wang Yanze. The presentations 

of the ten architecture firms elicited many insightful 

observations, ideas, and perspectives on contemporary 

architecture. There are a number of intriguing 

issues regarding the practice of Thai architects and 

their contributions to the global architectural profession, 

ranging from experiments on materials and 

construction, the expression genius loci (prevailing 

spirit or atmosphere of a place), critical regionalism, 

material innovations that provide greater sustainability 

for traditional architecture, the four-way relationship 

between Global-Local and Urban-Rural, and the use 

of alternative materials and construction technology, 

to the use of alternative materials and construction 

techniques in addition to steel and concrete structures. 

Then there are other discussions revolving around 

context and program-specific designs, with a consideration 

in local climate, economic landscape, and 

environment, to how sustainability can be achieved 

through architecture, to a design’s respect for the 

preexisting context as well as possible integrations 

and interactions between the old and the new. 

24 

ผศ.ดร.สายทิวา รามสูต 

เป็ นอาจารย์ประจำาภาค 

วิชาสถาปั ตยกรรม คณะ 

สถาปัตยกรรมศาสตร์ 

มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 

มีความสนใจในการอยู่ร่วม 

กันของสถาปั ตยกรรมและ 

สภาพแวดล้อมเก่าและใหม่ 

การปรับเปลี่ยนการใช้สอย 

ของอาคารเก่า และสิ ่ง- 

แวดล้อมสรรค์สร้างเพื่อ 

สุขภาวะ 

Asst. Prof.Saithiwa 

Ramasoot, Ph.D 

is a faculty member 

at the Department of 

Architecture, Faculty of 

Architecture, Kasetsart 

University. Her academic 

interests include 

the coexistence of old 

and new architecture, 

adaptive reuse of old 

buildings, and built environments 

for health 

and wellbeing. 

architecture-asia.com/Data/List/ 

ForumSeries

42 

theme 

CONCRETE CONSTRUCT CONCEPTION 

43 

Concrete 

Construct 

01 

รูปตัดรายละเอียด ของ 

KnitCandela ผลงาน 

ความร่วมมือระหว่าง 

ZHCODE (Computation 

Design Group ของ 

Zaha Hadid Architects) 

Block Research Group 

(BRG) และ Architecture 

Extrapolated (R-Ex) 

เมื่อปี 2018 

Conception 

Concrete has always adapted itself to the 

social paradigm. Concrete as a structure helps 

to bring light into the peaceful and profound 

religious space. Concrete as a construction 

system help freed the hierarchical system 

by eliminating ornamentation. In the postwar 

era, the raw and rough nature of concrete, 

including its locality, helped overcome the 

scarcity of resources. Concrete is a kaleidoscope 

and a legacy of a society. It is truly an open 

material. 

Text: bsides: Pornpas Siricururatana, Takumi Saito 

01 

Image credit: ZHCODE / BRG, ETH Zurich

44 

theme 


45 

02 

Photo Credit: Pornpas Siricururatana 

PARTS 

กลางศตวรรษที่ 20 ในวันที่คอนกรีตเป็นแรงขับเคลื่อน ความ 

เป็นไปได้ที่ซ่อนตัวอยู่ในคอนกรีต จุดไฟในความเป็นผู้สร้าง 

บันดาลให้พวกเขาเกิดความอยาก อย่างที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน 

“มีเพียงสถาปนิกในปัจจุบันเท่านั้น ที่รู้จักและเข้าถึงความสุข 

และความประทับใจ ที่เกิดจากการสร้างระเบียบ ภายใต้แรง 

โน้มถ่วง ให้กับพลังงานที่ยุ่งเหยิงและไม่มีที่สิ้นสุด ที่ซ่อนอยู่ 

ในคอนกรีต” 1 

ใน ปี 1958 นิตยสารด้านสถาปัตยกรรมของประเทศญี่ปุ่น 

ชื่อ Kenchikubunka ยกนิตยสารสองฉบับเต็มให้กับ Special 

Issue ที่มีชื่อว่า คอนกรีต บทความที่ชื่อว่า “คอนกรีต พลังงาน 

ที่ไม่มีที่สิ้นสุด” ของ Kenzo Tange ในนิตยสารเล่มนั้นเป็นทั้ง 

จดหมายรัก และ คำาสารภาพบาป ต่อสิ่งที่เรียกว่า คอนกรีต 

หลังจากนั้นไม่นาน คอนกรีตก็กลายสภาพเป็นสิ่งที่ไม่แปลก 

ใหม่อีกต่อไป กลับกัน อาคารคอนกรีตที่สร้างในยุคก่อน เริ่ม 

มีอายุมากพอที่จะสร้างปัญหา “ในช่วงปี 1960s ผมไม่ได้ไม่ 

ชอบคอนกรีต แต่รู้สึกว่ามันไม่น่าไว้ใจ…พอต้น 70s ช่วงวิกฤต 

น้ำามัน ..ความขาดแคลนวัสดุ ทำาให้เราเห็นว่าคอนกรีตถูกหล่อ 

ชุ่ยแค่ไหน ความมั่นใจต่อคอนกรีตก็ค่อยๆ ลดลง” 2 

ประโยคของ Arata Isozaki แสดงให้เห็นความเปลี่ยนแปลง 

ของทัศนคติสถาปนิกต่อคอนกรีต จากการใช้คอนกรีตแบบ 

เต็มเหนี่ยวเพื่อแสดงตัวตน กลายเป็นการใช้ที่มีการควบคุม 

อย่างรอบคอบมากขึ้น จากผู้สร้างภาพรวม สู่ส่วนกระกอบ 

ของระบบ เป็นการปรับกระบวนทัศน์ครั้งใหญ่ในการใช้ 

คอนกรีต 

ความคลั่งไคล้ในอดีตมันอันตรธานหายไป หรือมันแค่กลาย 

ร่างเป็นการแฝงตัวแสดงนัยยะอย่างนอบน้อมขึ้น อะไรคือ 

กลไกของคอนกรีต ที่ทำาให้ทันทีที่สูญเสียความพิเศษของ 

ความเป็นสมัยใหม่ไป ก็สามารถเริ่มหน้าที่ใหม่ ในการช่วยพา 

สถาปัตยกรรมก้าวข้ามความเป็นสมัยใหม่ต่อไปได้ 

ความสามารถในการเป็นทั้ง โครงสร้าง พื้นผิว และกรอบ 

อาคาร ของคอนกรีต ทำาให้คำาว่า “สถาปัตยกรรมคอนกรีต” 

มักถูกใช้อย่างจำากัดในการพูดถึงสถาปัตยกรรมที่ใช้คอนกรีต 

เป็นภาพรวม แต่จริงๆแล้ว ยังมีพื้นที่อีกมากที่คอนกรีตช่วย 

ผลักขีดจำากัดของผู้ออกแบบ เป็นกลุ่มงานที่คอนกรีตอาจไม่ได้ 

เป็นพระเอก หรือเป็นการใช้คอนกรีตควบคู่กับวัสดุอื่นๆ น่า- 

เสียดายที่วาทกรรมว่าด้วยคอนกรีต มักถูกจำ ากัดในพื้นที่ของ 

“สถาปัตยกรรมคอนกรีต” ทั้งๆ ที่ ความเป็นไปได้ที่แท้จริง 

ของมัน อาจซ่อนอยู่ในพื้นที่ที่เหลือก็เป็นได้ คอนกรีตยังคง 

ต้องการวาทกรรมเพิ่มเติม นอกเหนือจากขอบเขตที่จำ ากัดนี้ 

PARTS 

In the mid-20 th century, concrete unleashed energy 

in architects, allowing them to harness and push 

their boundaries of creativity and ambition. 

"Reinforced concrete gives us unlimited power. ... 

only modern architects know the joy and excitement 

of providing order to such infinite energy 

in the field of gravity, to the chaotic energy that 

concrete contains." 1 In 1958, a Japanese architectural 

magazine, Kenchiku Bunka, devoted two 

issues to concrete. The above article, "Concrete, 

Infinite Energy" by Kenzo Tange, was a love letter 

and a confession. It shows an architect's euphoric 

confidence in concrete at that moment. 

However, a little later, when a concrete building 

built in the past was old enough to cause problems, 

concrete shed its myths. "In the 1960s, 

I didn't dislike concrete, but I thought it was 

unreliable. ...In the early 70s, around the time of 

the oil crisis, there was a construction boom. With 

the shortage of materials, people began to realize 

how carelessly concrete was being cast and 

gradually lost faith in it." 2 

This phrase from Arata Isozaki represents how the 

use of concrete shifted over time. The once-bold 

use of concrete gives way to a more controlled 

usage, from dominant to restrained and carefully 

integrated as parts within the whole. It was a paradigm 

shift for concrete. Have all the crazes until 

then disappeared entirely? Or has it just become 

implicit, submerged in form? How can a material 

that loses its special status associated with 

modernity become a tool to overcome modernity 

itself? 

Concrete is universal. Even when not visible, 

concrete provides both support and movement, 

continuity and isolation, stability and destruction 

in architecture. It has always been a medium for 

architects to experiment with a wide range of 

ideas. However, despite its universality, including 

its partial use or invisible presence, the discourse 

on concrete is often limited to a particular realm; 

concrete architecture, a realm of architecture 

built entirely of concrete. Concrete needs further 

discourse beyond this limited realm. 

02 

ภาพโครงหลังคา คณะ 

วิศวกรรมศาสตร์ มหา- 

วิทยาลัยสงขลานครินทร์ 

โดย อมร ศรีวงศ์ และ 

ดร.รชฏ กาญจนะวณิชย์ 

โครงเหล็ก space frame 

ที่วางบนเสาคอนกรีต 

ยื่นไปรับชิ้นส่วนรางน้ำา 

คอนกรีต ที่ช่วยรับชิ้นส่วน 

หลังคาคอนกรีตรูปโดมต่อ 

ถ้าเปรียบเทียบกับห้องสมุด 

คณะวิศวกรรมศาสตร์ 

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ที่ 

อมร ศรีวงศ์ออกแบบร่วมกับ 

อรุณ ชัยเสรี หลังจากนั้น 

ที่ให้คอนกรีต ทำาหน้าที่ 

เป็น space frame ด้วย 

ในตัว โครงหลังคาเหล็ก 

ในภาพ อาจจะถูกมองว่า 

เป็นความลักลั่นของระบบ 

โครงสร้าง แต่ในอีกมุม- 

หนึ่ง อาจกล่าวได้ว่า โครง 

space frame เหล็กเหล่านี้ 

ทำาหน้าที่เป็นตัวช่วย ลด 

ขนาดและความซับซ้อน 

ของกระบวนการก่อสร้าง 

ช่วยสร้างความแข็งแรง 

ที่ยืดหยุ่น

46 

theme 


47 

DIGEST 

คอนกรีต สลักกระบวนการเกิด และเส้นทางเดินของตัวเอง 

ลงบนผิว เช่นเดียวกับโบราณสถาน และซากปรักหักพัง 

คอนกรีตมอบสายตาของการค้นหา “สิ่งที่เคยมีมาก่อน” 

ต่างกับกลุ่มสถาปัตยกรรมขาวในยุคแรกของเขา หลัง 

สงครามโลก Corbusier พยายามอย่างมากในการปกป้อง 

สลักเวลาบนผิวคอนกรีต ว่ากันว่าที่ Chandigarh ถ้ามีส่วน 

ไหนของผิวคอนกรีตโดนฉาบทับ แม้ด้วยความเข้าใจผิด 

จะได้ยินเสียงตะโกนเรียกช่างของ Jeanneret ว่า “ท่าน 

สุภาพบรุษ พวกคุณกำาลังทำาให้พระราชวังนี้กลายเป็น 

กระท่อม กรุณาอย่าทำาอีก!” 3 

The once-bold use of concrete gives 

way to a more controlled usage, 

from dominant to restrained and 

carefully integrated as parts within 

the whole. It was a paradigm shift 

for concrete. Have all the crazes 

until then disappeared entirely? 

Or has it just become implicit, submerged 

in form? 

ความพยายามที่จะรักษาร่องรอยของเวลาและกระบวนการ 

บนผิวของคอนกรีต เกิดขึ้นพร้อมๆ กับความพยายามในการ 

จัดการไม่ให้รูปถ่ายที่เห็นภาพช่างและแรงงานขณะก่อสร้าง 

ออกสู่สื่อ 

“ความย้อนแย้งของ Corbusier อยู่ตรงที่ ความไม่สนใจภาพ 

กระบวนการก่อสร้างของเขายังคงยึดมั่นไม่เปลี่ยน ณ วันที่ 

เขาพยายามฉายแสงไปที่ร่องรอยของกระบวนการเหล่านั้น 

ในงานสถาปัตยกรรมของเขา” 4 

อาจกล่าวได้ว่า สำาหรับ Corbusier สิ่งที่สำาคัญไม่น้อยกว่า 

ความ “brut” ของวัสดุ คือความพยายามที่จะรักษาความ 

เป็นนามธรรมของร่องรอยเวลา เป็นการรักษาที่ว่างใน 

จินตนาการ ให้ปราศจากแรงงาน และเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น 

จริง ที่นี่ สถาปัตยกรรมคือสิ่งที่ปรากฏ ในวันที่สร้างเสร็จ 

หลัง Chandigarh ประมาณครึ่งศตวรรษ “กระท่อม” เล็กๆ 

จากคอนกรีตที่ชี่อว่า The Truffle ถูกสร้างขึ้นโดย Ensamble 

Studio สถาปนิกที่เป็นผู้ร่วมกระทำาการก่อสร้างด้วย ช่วย 

สุมฟางเพื่อเป็นกรอบไม้แบบด้านใน และสุมดินให้เป็นกรอบ 

ไม้แบบด้านนอก ตรงข้ามกับ Chandigarh กระบวนการ 

สร้างทั้งหมด ถูกเรียบเรียงและถ่ายทอดออกมา ในฐานะ 

ส่วนหนึ่งของความคิดหลักของตัวสถาปัตยกรรม 

The Truffle เชื่อมโยงกับความตายตั้งแต่สถานที่ตั้ง มันถูก 

สร้างขึ้นที่ “ชายฝั่งแห่งความตาย” ของสเปน และเป็นการ 

นำาแปลนของที่อยู่สุดท้ายของ Corbusier คือ the Cabanon 

มาเป็น “ไม้แบบ” สร้างพื้นที่ว่าง จริงๆ แล้วจุดประสงค์ของ 

โครงการนี้ อาจคือการปลุกสถาปัตยกรรมขึ้นมาจากความ 

ตาย คืนความเป็นรูปธรรมให้กับกระบวนการก่อสร้าง ใน 

ขณะเดียวกันก็คืนกระบวนการนั้นกลับสู่วงจรของสิ่งมีชีวิต 

DIGEST 

Concrete engraves its skin with the traces of its 

trajectory. Just as ruins do, it gives the observer 

a glimpse on what was once there. 

In the mid-1950s Chandigarh, a vast amount of 

concrete was poured into the formwork on towering 

wooden supports, with buckets being carried and 

emptied repeatedly by lines of the local laborers. 

"…If any part of the concrete surface…was touched 

up, even by mistake, and it came to the notice of 

Jeanerette, he would shout and scream at the 

engineers and workers involved saying, 'You, gentleman, 

have made a palace look like a hut after 

touching it up. Please do not do it again.'" 3 

Photographs of the construction process, containing 

images of workers, had been carefully 

removed from the press. The concrete surface is 

not linked to events that contributed to its creation. 

Instead, it is dedicated to the abstraction intended 

by the architect. Here, architecture is what appears 

at the time of completion."It certainly remains a 

paradox that Le Corbusier's lack of interest in 

seeing the building process documented remained 

adamant at the very moment when he had begun 

to highlight its traces in the built works themselves." 4 

Half a century later, a small hut named The Truffle 

was built out of concrete on a coast in Spain. 

Ensamble Studio, the architects who are also 

builders, piling up the straw for the inner frame 

while heaping up the soil for the outer rim. In 

contrast to Chandigarh's, the entire construction 

process had been edited and published as part 

of the architecture. 

03 

กระบวนการเทคอนกรีต 

ใน Chandigarh คาดว่า 

ในบริเวณพื้นที่การก่อสร้าง 

Government Press 

Building 

03 

Photograph by Ernst Scheidegger © 2023 Stiftung Ernst Scheidegger-Archiv, Zurich.

04 

Photo Credit: Ensamble Studio 

04 

the Truffle ระหว่าง 

การก่อสร้าง

50 

theme 


51 

05 

Diagram นี้ ปรากฏครั้ง 

แรกในบทความ Investigations 

in Collective 

Form ของ Fumihiko 

Maki เมื่อปี 1964 เป็น 

Diagram แสดงวิธีการ 

ทำางานกับกลุ่มของหน่วย 

ย่อย เป็นรูปแบบของความ 

สัมพันธ์ระหว่างหน่วย 

ย่อยและภาพรวม 3 แบบ 

แบบแรกนับจากซ้าย 

มือ คือ compositional 

form เป็นตัวอย่างรูปแบบ 

ที ่ Oscar Niemeyer ใช้ 

ในการออกแบบ Brasilia 

แบบที่สอง megaform คือ 

ตัวอย่างรูปแบบที่ Tange 

Lab ใช้ในการออกแบบ 

A Plan for Tokyo 1960 

และเป็นที่รู้จักในฐานะวิธี 

หลักของ Metabolists 

แบบสุดท้าย คือ สิ่งที่ 

Maki เรียกมันว่า group 

form เป็นความสัมพันธ์ 

แบบที่เห็นได้ตามหมู่บ้าน 

หรือชุมชน เป็นโครงสร้าง 

ความสัมพันธ์ที่ซ่อนตัวอยู่ 

ในพื้นที่ว่าง 

Concrete engraves its skin with the traces of its trajectory. 

Just as ruins do, it gives the observer an eye on what was 

once there. 

เช่นเดียวกับกลิ่นหอมหวนของ Truffle ใต้ดินที่ยั่วยวนสัตว์ 

ให้มาขุดกิน และแพร่พันธ์ผ่านสปอร์ในมูลที่ถูกถ่ายออกมา 

กลิ่นฟางที่เคยทำาหน้าที่เป็นไม้แบบอันหอมหวน ทำาหน้าที่ 

เชิญชวนน้องวัว Paulina ให้มากิน และบันทึกของกระบวน- 

การนี้เอง ที่เป็นตัวช่วยกระจายแนวคิดของโครงการ ที่นี่ 

คอนกรีตเป็นทั้งวิธีและเครื่องมือในการปลดปล่อยสถาปัตย- 

กรรมจากวัฒนธรรมการแช่แข็ง จากแรงงานที่ควรลืม 

สู่ความเป็นเทศกาลที่ควรจำา จาก “ไม้แบบ” ที่ต้องทิ้ง สู่ 

อาหาร และ “มูล” ของน้อง Paulina 

GENETIC 

“คอนกรีต คือศิลปะของการใช้เครื่องมือขนาดเล็ก สร้างของ 

ขนาดใหญ่” 5 

ความพยายามที่จะจัดการกับขนาดและจำานวน เกิดขึ้น 

พร้อมๆ กันหลายพื้นที่ทั่วโลก สถาปนิก Structuralist 

ยุคแรกจากเนเธอร์แลนด์ อย่าง Aldo Van Eyck พยายาม 

หาสมดุลของความเป็นระเบียบและความขัดแย้ง ผ่านการ 

ใช้โมดูลคอนกรีตไม่กี่ชนิด ดังที่เห็นได้ชัดในงานสถานเลี้ยง 

เด็กกำาพร้า ที่อัมสเตอร์ดัม หรืองานของ Herman Herzberger 

ก็ใช้ชิ้นส่วนหล่อคอนกรีตสำาเร็จซ้ำาๆ ในการสร้าง 

จังหวะ ทำางานกับสัดส่วนมนุษย์และความเป็นสาธารณะ 

ไปพร้อมๆ กัน คอนกรีตเป็นสื่อยืดหยุ่นที่ช่วยให้ฝันของ 

พวกเขากลายเป็นจริง 

The project is situated in Costa da Morte, or 

the Coast of Death, and refers to the plan of Le 

Corbusier's end-of-life dwelling, the Cabanon 

at Cap-Martin. Perhaps, the project's ambition is, 

to take architecture out of its death and reposition 

it in time. Like truffle, which is dug up, eaten, and 

spread spores through their feces, this architecture 

is dug up, eaten, and spread through its process. 

Here concrete celebrates labor, and the core 

to form itself turns into Paulina, a calf's food and 

poop. 

GENETIC 

"Reinforced concrete is the art of doing large 

things with small means." 5 

05 

Image credit: Maki and Associates 

Efforts to deal with scale and numbers happened 

simultaneously in many places worldwide. An 

early Dutch structuralist architect, Aldo Van Eyck, 

sought to balance order and conflict through 

repetitive subunits and systems of concrete 

modules, as seen in his work on the orphanage in 

Amsterdam. Herman Herzberger repeatedly used 

precast concrete elements to create a rhythm to 

work with the human and public scales simultaneously. 

Concrete is an elastic medium that helps 

solidify their dreams. 

ในประเทศญี่ปุ่น ความต้องการของที่อยู่อาศัยที่พุ่งสูงขึ้น 

พร้อมๆ กับพื้นที่เมืองที่จำากัด เป็นแรงผลักดันให้กลุ่ม 

Metabolists ทำางานกับจำานวนและความเปลี่ยนแปลง มุม- 

มองของ Metabolist อย่าง Kenzo Tange Kisho Kurokawa 

หรือ Kiyonori Kikutake คือมุมมองของนักพัฒนาประเทศที่ 

ทำาหน้าที่จัดการแผ่นดิน เป็นสายตาของนกเหยี่ยวที่เห็นคน 

เป็นจำานวน Megastructure ขนาดใหญ่ที่มีหน่วยย่อยเกาะ 

บน core ที่ทำาหน้าที่เป็นโครงสร้างหลัก ของพวกเขา คือ 

การเตรียมหน่วยย่อยขนาดมาตรฐานที่เพิ่มจำานวนได้ เพื่อ 

รองรับคน 

ถ้า Megastructure เป็นการรวมอำานาจมาที่ศูนย์กลาง 

แนวคิดเรื่อง Group form ของ Fumihiko Maki น่าจะเรียก 

ได้ว่าเป็นแนวคิดที่เป็นการกระจายอำานาจที่สุดของ Metabolist 

วิธีคิดของ Maki เน้นการมองไปที่อิสระของปัจเจก 

และความเป็นไปได้ในการสร้างความเชื่อมโยงของสิ่งที่ 

แตกต่าง โดยเน้นความเชื่อมโยงผ่านวัสดุ และความสัมพันธ์ 

ของที่ว่าง ฟากหนึ่งใช้คอนกรีตสร้าง form อีกฟากหนึ่งใช้ 

คอนกรีตมาสนับสนุน “ความคิดที่ไม่มี form” 6 

โครงการ Daikanyama Hillside Terrace ค่อยๆ ถูกสร้าง 

เพิ่มขึ้นทีละเฟส ในระยะเวลาที่ยาวกว่า 30 ปี เป็นการจัดการ 

พื้นที่ว่าง และสร้างพื้นที่สาธารณะด้วยเสา เก้าอี้ บันได ที่ทำ า 

ด้วยคอนกรีต เป็นการสังเคราะห์ขนาดส่วนของเมือง เพื่อ 

สร้างความเชื่อมโยงของกลุ่มอาคาร Maki ให้ความสำาคัญ 

กับความเปลี่ยนแปลงในผู้ออกแบบ ที่เปลี่ยนไปตามเวลา 

ของแต่ละเฟส ความเปลี่ยนแปลงนี้เอง คือสิ่งที่จะมาช่วย 

สร้างความไม่เกี่ยวข้อง ภายใต้ความเกี่ยวข้องของวัสดุ 

อาจจะไม่ใช่เรื่องบังเอิญที่จุดเริ่มต้นในแนวคิดทั้งของ Van 

Eyck และ Maki มาจากการเดินทางไปชุมชนในแถบทะเล 

เมดิเตอร์เรเนียน ที่น่าสนใจยิ่งกว่าคือ บรรดาหมู่เกาะใน 

ประเทศกรีซที่ Maki สนใจ เป็นพื้นที่ที่สร้างอาคาร จาก 

วัฒนธรรมก่อสร้างด้วยคอนกรีตที่มีมาช้านาน แถมยังเป็น 

เกาะข้างๆ กับเมืองที่ Rudofsky ใช้เป็นหัวข้อในการเขียน 

วิทยานิพนธ์ปริญญาเอกของเขา คอนกรีตเป็นเบสไลน์ของ 

บทเพลง เป็นพื้นฐานของความเป็นเมือง ที่สามารถก้าวข้าม 

ความเป็นปัจเจกของสถาปัตยกรรม เป็นกฏเชื่อมหน่วยย่อย 

ที่หลากหลาย ผ่านพื้นที่ภายนอก ที่มีเอกลักษณ์ 

GROUND 

คอนกรีตเป็นภาชนะรองรับความหลากหลาย สร้างความ 

สอดคล้อง ให้สิ่งที่ต่างกันสุดขั้วอยู่ร่วมกันได้ โดยไม่ขัดแย้ง 

In Japan, soaring housing demand and the limited 

urban area have driven the Metabolists to work 

with numbers and variations. Metabolists such as 

Kenzo Tange, Kisho Kurokawa, and Kiyonori Kikutake 

are viewed as the country's developers who 

deal with land. It is the sight of a falcon that sees 

people as numbers. The massive megastructures, 

with the main structure as the core and subunits 

attached to them, are designed to accommodate 

standardized subunits which can be increased 

when necessary. 

Contrary to the centralized power of the megastructure, 

the idea of Fumihiko Maki's group form 

is the most decentralized concept in Metabolism. 

For operations of each structural unit in a city, 

Maki, a Metabolist, emphasizes moderation of both 

poles, freedom by independent individuals, and 

composing a group of units following rules. His 

theory focuses on the links between materials and 

relationships between empty spaces. One used 

concrete to create form, while the other used it to 

support "formless ideas." 6 

Daikanyama Hillside Terrace has been built phase 

by phase for over 30 years. It consists of the articulation 

of empty spaces, the trajectory of public 

space with columns, benches, and stairs made 

of concrete, and the synthesis of the scale of 

Daikanyama city. The linkage allows for the collectiveness 

of the building group. For Maki, changes 

over time within designers help create irrelevance 

underneath the material relevance, something he 

called "accidental increment." 

Van Eyck and Maki were both inspired by their 

travels to villages around the Mediterranean. Maki's 

concept of the Group form is traced back to his 

visit to a Greek island in the Aegean Sea, where 

he observed a townscape with a long-established 

concrete construction culture. The nearby island 

was also the subject of Rudofsky's doctoral thesis 

on traditional concrete construction. Concrete can 

be the foundation for generating a city beyond 

individual architecture, providing a continuous tone 

like a base note in music. 

GROUND 

Concrete accommodates diversity, allowing different 

individuals to coexist independently without

52 53 

06 

Daikanyama Hillside 

Terrace ปี 2023 

06 

Photo Credit: Takumi Saito

54 

theme 


55 

ความเป็นเมืองมาพร้อมกับความหนาแน่น และความ 

ต้องการพื้นที่ในแนวตั้ง แปลนมาตรฐานบนพื้นคอนกรีต 

ที่เรียบแข็ง ช่วยตอบคำาถามต่อประเด็นทางปริมาณนี้โดย 

การ “ขาดข้อผูกมัดอย่างเป็นระบบ” 7 ซึ่งทำาให้ผู้อยู่อาศัย 

จำานวนมากสามารถเข้าอยู่ได้ แต่ไม่ได้แปลว่า อยู่ร่วมกันได้ 

การระเบิดทำาลาย อาคารอพาร์ตเมนต์ Pruitt-igoe ในปี 

1972 ที่โด่งดัง เป็นเหตุการณ์ที่แสดงให้เห็นถึงข้อจำากัด 

ของ อาคารชุดอยู่อาศัยแนวตั้ง ที่เน้นความเป็นมาตรฐาน 

แต่ปฏิเสธข้อผูกมัดของความหลากหลาย 

Ökohaus โครงการที่อยู่อาศัยเพื่อสังคม สำ าหรับ 27 ครอบครัว 

ที่สร้างเสร็จเมื่อปี 1992 ทำ างานกับปัญหาเหล่านี้ โดยการเปิด 

โอกาสให้เจ้าของบ้านแต่ละบ้าน สามารถสร้างบ้านเดี่ยวได้ด้วย 

ตัวเอง สิ่งที่ Frei Otto ทำ า คือการวางพื้นคอนกรีตสองแผ่น ใน 

ระดับ 6 และ 12 เมตร เพื่อเป็นที่ดินลอยฟ้า ให้กับบ้านเดี่ยว 

แต่ละบ้าน ระหว่างการประชุมร่วมช่วงสุดสัปดาห์ เจ้าของ 

บ้านแต่ละหลัง บางครั้งพร้อมกับสถาปนิกของเขา นำ าโมเดล 

1:50 ของแต่ละบ้าน มาวางในโมเดลโครงสร้างคอนกรีตรวม 

หน้าที่ของ Otto เป็นมากกว่าสถาปนิกผู้ออกแบบโครงสร้าง 

ทางกายภาพ แต่เป็นสถาปนิกของสถาปนิก จัดการกับความ 

ขัดแย้ง เพื่อให้แต่ละฝ่ายสามารถมีอิสระในการสร้างบ้าน 

ของตัวเองได้อย่างสงบสุข 8 ในขณะเดียวกัน ก็เป็นผู้ตัดสินใจ 

จัดการกับความต้องการบางอย่าง ที่อาจคุกคามแนวคิดอิสระ 

ส่วนรวมได้ 

ที่นี่ แผ่นดินประดิษฐ์ จึงไม่ใช่ สิ่งที่อยู่มาก่อน ที่สร้างขึ้นโดย 

ใครก็ไม่รู้ แต่เป็นแผ่นดินที่เดินทางพร้อมๆ กับกระบวนการ 

ออกแบบของบ้านแต่ละหลัง ที่หวังจะหาทางออกร่วมกัน เพื่อ 

เชื่อมโยงให้ปัจเจกสามารถอยู่ร่วมกันได้ อย่างอิสระ 

conflict. Urbanization comes with the concept of 

density and the escalation of stacking floors vertically. 

The typical standardized plan on a solid 

smooth concrete floor answered this quantity issue 

by its "systematic lack of commitment 7 , "which 

lets its occupants exist but not coexist. The 1972 

explosion of the Pruitt-Igoe apartment building 

illustrates the limitation of vertical residential condominiums, 

which address the quantity issue with 

standardization but reject diversities of individuals. 

Ökohaus, a social housing for 27 families completed 

in 1992, works on these issues. It engages 

people "to build their own home with the qualities 

of self-built own housing." Frei Otto put two openair 

concrete plates 6 and 12 meters above ground 

level to serve as each house's artificial ground. 

1/50 scale models were brought in by each owner, 

some with private architects, and placed in a concrete 

structure model during weekend discussions. 

Communication between each house and the 

structure was also necessary for piping, fireproofing, 

and common circulation. The role of Frei Otto 

in the project is not only the architect of the physical 

structure but also the architect of the architects, 

dealing with settlements that could threaten 

the project’s concept of collective freedom. "...My 

duty was simply to help them build peacefully." 8 

Here, the artificial surface of the earth is not a 

fait accompli by the unknown, which only lets its 

occupants exist. Instead, it travels with the design 

process, sharing the same desire for a common 

exit, linking individuals to coexist independently. 

07 

Ökohaus project 

ภาพถ่ายระหว่าง 

การก่อสร้าง ปี 1988 

08 

Ökohaus project 

ในปี 1989 

07 08 

Photo courtesy of saai | Archiv für Architektur und Ingenieurbau, Karlsruher Institut für Technologie, 

Werkarchiv Frei Otto © Atelier Frei Otto Warmbronn 

Photo courtesy of saai | Archiv für Architektur und Ingenieurbau, Karlsruher Institut für Technologie, Werkarchiv Frei Otto © Atelier Frei Otto Warmbronn

56 

theme 


57 

09 

Photo courtesy of Medios Audiovisuales FADU – UdelaR © Silvia Montero 2006 

Concrete is a material that can perform without being a 

protagonist. It is a relationship builder, encouraging sharing 

rather than monopoly and openness rather than seclusion. 

สำาหรับ Otto สมมติฐานของโครงสร้างคอนกรีตใน Ökohaus 

อาจทำางานในทิศทางเดียวกับวิธีคิด Membrane Structure 

ที่ผ่านมาของเขา มันคือการให้อิสระกับผู้คน โดยการยอมรับ 

ข้อเรียกร้องต่างๆ ผ่านเอกลักษณ์ของโครงสร้างบางอย่าง 

เป็นความพยายามที่จะก้าวข้ามระบบที่สร้างบนกฏเดี่ยวของ 

คนๆ เดียว ความดีงามของโครงการนี้ อาจจะอยู่ตรงที่ ระหว่าง 

ที่ Otto เปิดพื้นที่และกระบวนการ ให้ผู้อื่นเข้ามามีส่วนร่วม 

เขาก็ไม่ละทิ้งการออกแบบ อย่างที่ Otto กล่าวว่า “มันคือ 

การทดลอง ว่า เราสามารถให้อิสระกับผู้คนได้แค่ไหน” 9 

แผ่นพื้นคอนกรีต ในโครงการ Ökohaus ไม่ได้เป็นแค่โครง- 

สร้างพื้นฐานทางกายภาพ แต่เป็นโครงสร้างและสัญลักษณ์ 

ที่เข้มแข็งของกระบวนการมีส่วนร่วม ระหว่างการออกแบบ 

และก่อสร้าง เมื่อการก่อสร้างคืบหน้า ขอบแผ่นพื้นถูกหุ้ม 

ด้วยไม้ และประกบด้วยราวจับ พื้นคอนกรีตกลายสภาพ 

เป็นระเบียงจำานวนมาก ภายใต้ต้นไม้ที่เขียวชอุ่ม สัญลักษณ์ 

ที่ประกาศตัวตน ค่อยๆ หายกลืนไปกับโครงการ จนแทบไม่ 

สามารถมองเห็นได้ กลายเป็น “infra” structure อย่างแท้จริง 

Perhaps for Otto, the pioneer in Membrane 

Structure, his hypothesis on concrete in Ökohaus 

operates without any conflict against the concept 

in his membrane architecture. It is about ensuring 

each participant's freedom by embracing the different 

requirements into an entity, an attempt to 

overcome the system based on the single principle 

of a single planner. The virtue of the project is that 

while the architect releases his domain to others 

exceptionally, he still never gives up on planning. 

"It is just an experiment. I wanted to know how 

much freedom you can give to people." 9 

The concrete slab in Ökohaus is more than physical 

infrastructure – it is a structure and symbol during 

participation in the design and the construction 

process. As construction progresses, the edge is 

covered with wood and anchored with railings, 

transforming it into balconies behind lush greenery. 

Over time, this once-potent symbol becomes less 

and less visible until it virtually disappears, literally 

becoming an "infra" structure. 

09-10 

Citrícola Salteña S.A. 

โดย Eladio Dieste เมื่อ 

ปี 2006 เป็น Double 

Curvature Vaults span 

กว้าง 34m ครอบคลุม 

พื้นที่ 2,200 ตารางเมตร 

สร้างเสร็จเมื่อปี 1976 

SYSTEM 

คอนกรีตเป็นวัสดุที่สามารถแสดงความสามารถได้ โดยไม่ 

ต้องเป็นพระเอก คอนกรีต วางตัวเองในฐานะผู้เชื่อมความ 

สัมพันธ์ สนับสนุนความสัมพันธ์แบบเปิด ไม่ใช่ปิด สนับสนุน 

ความสัมพันธ์แบบเผื่อแผ่ ไม่ใช่ผูกขาด 

ความพยายามที่จะสร้างสถาปัตยกรรมคลุม พื้นที่ขนาดใหญ่ 

ถูกทดลองผ่านโครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็กมายาวนาน 

ตั้งแต่ Eduardo Torraja ผู้ก่อตั้ง IASS, Pier Luigi Nervi หรือ 

Felix Candela รวมถึง Eladio Dieste 

ในยุค 50s ประเทศอุรุกวัยเข้าสู่วิกฤตทางเศรษฐกิจที่ลากยาว 

ต่อจากนั้นไปกว่ายี่สิบปี ในระหว่างสถานการณ์ขาดแคลน 

ทรัพยากรนี้เอง ที่ Eladio Dieste ค่อยๆสร้างและพัฒนางาน 

ของเขา ผ่านโครงสร้างอิฐ (ผสมคอนกรีต) เสริมเหล็ก ที่ 

เรียกว่า Cerámica Armada 

ต่างจากคอนกรีต ที่มีส่วนผสมของซีเมนต์ อิฐมีรูเป็นวัสดุ 

ที่สามารถผลิตได้ด้วยวัสดุและแรงงานท้องถิ่นล้วนๆ สำาหรับ 

Dieste อิฐเบากว่า และแห้งกว่า การใช้อิฐมีรูสามารถช่วยลด 

ระยะเวลารอให้แห้ง และปริมาณไม้แบบระหว่างการก่อสร้าง 

ได้ นอกจากนั้นยังช่วยสร้างผลผลิตให้กับชุมชน 

Dieste ใช้ช่องว่างในความแข็งแรงที่มากเกินไปของคอนกรีต 

โดยแบ่งหน้าตัดของหลังคาโครงสร้างเปลือกบาง กว่าครึ่งให้ 

กับอิฐมีรูที่ทนแรงอัดได้น้อยกว่าคอนกรีตมาก แต่ก็เพียงพอ 

สำาหรับโครงสร้างเปลือกบาง คอนกรีตมวลเบาถูกเทไปใน 

ช่องว่างระหว่างอิฐ ที่มีเหล็กเส้นวางไว้ก่อนแล้ว เพื่อให้เหล็ก 

เส้นเหล่านั้น สามารถถ่ายทอดแรงได้อย่างเต็มที่ พื้นผิวใหม่ 

ที่เชื่อมต่ออิฐให้เป็นผืนเดียวกันนี้ ดูเผินๆ เหมือนเป็นเพียง 

วัสดุยาแนวของอิฐ หรือพื้นผิวกันน้ำ าให้กับตัวโครงสร้าง 

คอนกรีตเป็นวัสดุที่สำาคัญ ที่ส่งผลกระทบโดยตรงต่อ 

ทรัพยากร แรงงาน โครงสร้างและกระบวนการก่อสร้างความ 

เกี่ยวพัน และความสัมพันธ์ของสิ่งเหล่านี้ คือตัวกำ าหนดรูปร่าง 

ของระบบการผลิตสถาปัตยกรรม ความพิเศษของ Dieste 

คือความใส่ใจในการสร้างดุลยภาพของระบบ ที่ให้ความ 

สำาคัญกับทุกๆ องค์ประกอบ โดยไม่ได้หมายถึงแค่โครงสร้าง 

ทางกายภาพ หรือความคุ้มทุนทางเศรษฐกิจ แต่หมายรวมถึง 

สังคม และบริบท ที่ถูกสร้างไปพร้อมกัน ณ เวลานั้น Dieste 

มองคอนกรีตในฐานะส่วนหนึ่งของภาพกว้าง เป็นองค์ประกอบ 

ที่ร่วมสร้างสถานะสมดุลของระบบ ที่เขาเรียกมันว่า Cosmic 

Economy เป็นการนำาเสนอระบบโครงสร้างที่ตั้งคำาถามกับ 

ความศรัทธาต่อคอนกรีตของสถาปัตยกรรมสมัยใหม่ เป็น 

การท้าทาย ความหลงไหลที่ยึดติดต่อความบริสุทธิ์ของคอน- 

กรีต ด้วยปฏิบัติการแทนที่ในระดับส่วนประกอบและรูปตัด 

ทางโครงสร้าง 

SYSTEM 

Concrete is a material that can perform without 

being a protagonist. It is a relationship builder, 

encouraging sharing rather than monopoly and 

openness rather than seclusion. 

Countless attempts to create a vast roof span 

have been long tested through reinforced concrete 

structures, from Eduardo Torraja to Pier Luigi Nervi, 

Felix Candela to Eladio Dieste. 

In the 1950s, Uruguay entered an economic crisis 

for over twenty years. During this scarcity of 

resources, Eladio Dieste gradually built and developed 

his work through a steel-reinforced brick 

(+concrete) structure known as Cerámica Armada. 

A structural method that relativized the absolute 

faith in modern concrete on a technical level. 

Differing from concrete, which consists of cement, 

brick can be produced entirely by local materials 

and labor. For Dieste, brick is lighter and drier, 

which help reduces the timber required for support 

and formwork during construction. Most of all, it 

helps contribute to the community's local production 

activities. 

The compressive stress strength required for the 

shell is lower than that of concrete. In other words, 

concrete is too strong, depending on its form. Dieste 

takes this excessive strength of concrete and 

replaces more than half of the section with hollow 

bricks, which can bear much less compression. 

Lightweight concrete is poured to fill the gaps between 

bricks with rebar for bending reinforcement. 

This newly formed surface may seem to be just the 

sealant of the bricks or a waterproof cover for the 

structure. 

Concrete is a material that directly impacts the 

structure, resource, labor, and construction process. 

The involvement of these issues and their 

interrelationships shape a system of architecture. 

By giving equal importance to concrete and other 

components rather than solely focusing on concrete, 

Dieste sought to create a state of equilibrium in 

the system, which depended not just on economic 

viability but also on society and the context 

created concurrently. Here, concrete is viewed as 

part of a larger picture, part of a state which he 

called "cosmic economy." A rigid adherence to 

'concrete's unity and purity in structural composition 

was challenged and replaced by a radical 

relativization of concrete.

Photo courtesy of Medios Audiovisuales FADU – UdelaR © Silvia Montero 2006 10

60 

theme 


61 


กระบวนการก่อสร้าง 

KnitCandela ที่ใช้ผ้า 

เป็น formwork ในภาพ 

อยู่ระหว่างการฉีดสาร 

เคลือบเสริมความแข็ง ซึ่ง 

เป็นส่วนสำาคัญของระบบ 

KnitCrete ที่ BRG คิดค้น 


CONSTRAIN 

คอนกรีตที่กำาลังพัฒนาในระยะหลัง คือการสานต่อการทดลอง 

ทางความคิดตั้งแต่ร้อยกว่าปีที่ผ่านมา หรือมันคือคอนกรีตใหม่ 

ที่แตกต่างจากการเดินทางที่ผ่านมาอย่างสิ้นเชิง 

ในวันที่คอนกรีตในฐานะของผู้ร้ายที่ทำ าลายสิ่งแวดล้อมกลาย 

เป็นมุมมองของคนหมู่มาก ความจำาเป็นในการอัพเดทตัวเอง 

ตั้งแต่ส่วนผสมและกระบวนการผลิต ถูกเรียกร้องอย่าง 

จริงจังทั่วโลก คอนกรีตทำาการผ่าตัดศัลยกรรมตัวเอง ด้วย 

เทคโนโลยีล่าสุด เพื่อหาร่างใหม่ในการมีชีวิตรอด พาตัวเอง 

ไปสู่จุดที่ปลอดภัย ในยุครักษ์โลกนี้ 

การทดลองของกลุ่ม BRG นำาโดย Philippe Block ที่ ETH 

กว่าสิบปีที่ผ่านมานี้ เป็นตัวอย่างการค้นหาหนทางใหม่ให้กับ 

คอนกรีต ไม่ว่าจะเป็นการลดปริมาณไม้แบบโดยการใช้ผ้า 

หรือระบบโครงสร้างคอนกรีตไม่เสริมเหล็ก ที่ทำ าด้วยชิ้นส่วน 

จาก 3D Printer ที่สามารถรื้อถอดประกอบได้ การทดลอง 

เหล่านี้ มีจุดร่วมคือ การใช้ตรรกะของรูปทรงที่ไม่ทำาให้เกิด 

แรงดัด เป็นระบบที่ใช้แรงอัดล้วน เพื่อลดความแข็งแรงของ 

วัสดุที่จำาเป็น 

Photo courtesy of Block Research Group (BRG) © Mariana Popescu 

CONSTRAINT 

Is the concrete developed in recent years an 

extension of the concrete of the last 100 years, 

or is it an entirely new type of concrete? 

As one of the most carbon-intensive materials, 

concrete is now often viewed as environmentally 

hazardous and deplorable. The call for reform is 

urgent. Research on recycled concrete, new production, 

and construction methods is progressing 

daily. Concrete is utilizing the latest technologies 

to search for a new body. 

Led by Philippe Block, the experiments focusing on 

concrete and masonry construction conducted at 

BRG in ETH are a series of attempts to find a new 

way to survive in this context. Their research and 

practice are diverse, from experiments on fabric 

formwork to reduce resources during construction 

to unreinforced lightweight concrete structures 

using 3D-printed elements. These various practices 

consistently use the logic of compression-only 

form, which is given shape by computation technology. 

It achieves both structural performance and 

construction workability with fewer resources. 

พวกเขาย้อนกลับไปดูรูปแบบสถาปัตยกรรมก่อในอดีตอย่าง 

Gothic หรือ Catalan Vault ที่ใช้แรงอัดเป็นหลักในระบบ เพื่อ 

นำามาวิเคราะห์หาความเป็นไปได้ของรูปทรงที่ซับซ้อน แต่มี 

ประสิทธิภาพทางโครงสร้าง โครงการ Beyond Slab II คือ 

การประยุกต์ใช้ตรรกะนี้ มาสร้างแผ่นพื้นด้วยคุณสมบัติของ 

โครงสร้างเปลือกบางผสมกับโครงสร้าง Rib เพื่อสร้างหน้า 

ตัดที่ใช้แรงอัดล้วนๆ เป็นการเปิดพื้นที่ให้วัสดุที่แข็งแรงน้อย 

กว่าคอนกรีตทั่วไป อย่างคอนกรีตรีไซเคิล สามารถเข้ามาทำ า 

หน้าที่ได้ 

รูปร่างที่ซับซ้อนนี้ เกิดขึ้นได้ด้วยเทคโนโลยีการก่อสร้าง 

สมัยใหม่ อย่างหุ่นยนต์และ 3D Printer ที่สามารถสร้างรูป- 

ทรงซับซ้อนได้ง่ายและเร็วกว่า ด้วยทรัพยากร และรอยเท้า 

คาร์บอนที่น้อยลง ว่ากันว่าถ้าเทียบกับพื้นคอนกรีต Hollow 

Core ธรรมดา พื้น Beyond Slab II สามารถลดปริมาณ 

คอนกรีตได้มากกว่า 70% 10 

แผ่นพื้นคอนกรีตเมื่อร้อยกว่าปีก่อน เกิดจากความตั้งใจ 

ลดเวลาและแรงงานในการก่อสร้าง เป็นความเรียบง่ายที่มี 

เหตุผล ตั้งอยู่บนสมมติฐานของการผลิตด้วยมนุษย์ แต่ใน 

ขณะเดียวกัน หน้าตัดที่ราบเรียบเท่าๆ กันนั้น ก็ต้องการ 

การต้านแรงดัด โดยเหล็กเส้น ทำาให้คอนกรีตเสริมเหล็ก 

กลายเป็นยาวิเศษ เป็นตัวแทนของสถาปัตยกรรมสมัยใหม่ 

อย่างที่เราคุ้นชิน 

แต่ปัจจุบันแผ่นพื้นคอนกรีตเสริมเหล็กที่ราบเรียบของสถา- 

ปัตยกรรมสมัยใหม่อาจจะเรียบและแข็งแรงเกินไปแล้ว 

ข้อจำากัดทางโครงสร้าง ผันตัวจากสิ่งที่เคยเป็นโซ่ตรวนที่ 

ควรได้รับการปลดปล่อย กลายเป็นองค์ประกอบทางบวก 

ในการออกแบบ “เราต้องการจะแสดงให้เห็นวิธีอื่นในการ 

ออกแบบ วิธีที่สามารถเริ่มจากข้อจำากัดที่ล้นหลาม ที่มอง 

ระบบของวัสดุ ในฐานะระบบทางโครงสร้าง เพื่อทำาให้เกิด 

สิ่งพิเศษ จากวัสดุที่สมถะ” 11 วันที่ความอิสระจะถูกมองว่า 

อิสระเกินไป อาจใกล้เข้ามาแล้ว 

แต่จริงหรือ ที่คอนกรีตเคยเป็นอิสระจากกรอบกระบวนทัศน์ 

ณ เวลานั้น คอนกรีตในฐานะโครงสร้างช่วยนำาแสงเข้ามา 

ในพื้นที่ทางศาสนาที่สงบและลึกซึ้ง คอนกรีตในฐานะระบบ 

การก่อสร้าง เข้ามาปลดปล่อยสถาปัตยกรรมออกจากระบบ 

ชนชั้นผ่านการปลดเปลื้องเครื่องตกแต่ง คอนกรีตในฐานะ 

วัสดุที่ดิบและหยาบช่วยก้าวข้ามความขาดแคลนทรัพยากร 

ในยุคหลังสงครามโลก คอนกรีตเปลี่ยนแปลงตัวเองมาตลอด 

ตามความสัมพันธ์กับกระบวนทัศน์ของสังคม เป็นวัตถุและ 

มรดกแห่งการออกแบบ เป็นวัสดุเปิดที่แท้จริง 

In other words, 

concrete is too 

strong, depending 

on its form. 

BRG looks back at traditional construction 

methods such as Gothic and the Catalan Vault 

"to exploit the efficiency of a shallow tile arch or 

vault in a technologically advanced construction 

environment. "Beyond slab 2, one of the representative 

systems developed by BRG accomplishes 

the reduction of 70% concrete. 10 It implements a 

shell cross-section with a complex rib geometry 

on the premise of fabrication by 3D printing. By 

externalizing steel ties to absorb the thrusts of 

the stiffened shell, the system allows for the use 

of weaker materials, such as recycled or local 

materials. 

A century ago, the concrete slab was set as a flat, 

free plane based on the assumption of human 

production. This was rational, considering the time 

and labor that it saved. However, that form also 

generates bending and requires the rebar for reinforcement. 

The idea of a flat and same-thickness 

slab, free of conventional constraints in structure 

at that time, maybe slightly exaggerated today. 

Constraint turns from limiting factors to what to 

incorporate. "I wanted to show that there are other 

ways to design, that one can start from extremely 

hard constraints, that material system can be the 

structural system as well, and that one can do 

exceptional things with humble materials." 11 The 

day may soon come when freedom will be called 

too free... 

Nevertheless, has there ever been a time when 

concrete itself was free from any constraint? 

Concrete has always adapted itself to the social 

paradigm. Concrete as a structure helps to bring 

light into the peaceful and profound religious 

space. Concrete as a construction system helped 

to free the hierarchical system by eliminating ornamentation. 

In the post-war era, the raw and rough 

nature of concrete, including its locality, helped 

overcome the scarcity of resources. Concrete is a 

kaleidoscope and a legacy of a society. It is truly 

an open material.


63 

New concrete is viewed more as part of a cycle than an 

infinite life. Here, lightness is favored over massiveness, 

and form that works within the material's limitation is 

preferred over freeform that requires reinforcement. 

Photo courtesy of Block Research Group (BRG) © Mariana Popescu 

12 

Prototype ของ 3D 

Printed Floor System 

เมื่อครั้งนำาไปแสดงที่ 

Venezia Biennale 2016 

ปัจจุบันคอนกรีต ถูกมองในฐานะส่วนหนึ่งของวงจรมากกว่า 

วัสดุที่ถาวรไม่สิ้นสุด รูปทรงที่เกิดจากข้อจำากัดของวัสดุ ถูก 

ให้คุณค่ามากกว่ารูปทรงอิสระที่ต้องใช้ความแข็งแรงของ 

วัสดุมาช่วย ค่านิยมเหล่านี้ตั้งอยู่บนตรรกะของสมรรถภาพ 

เป็นตรรกะที่พระเอก คือสิ่งแวดล้อมและตัวเลข เป็นตรรกะ 

ที่ตั้งอยู่บนการสังเคราะห์ข้อมูลมหาศาล เป็นผลงานของการ 

สั่งสมความรู้ของคนจำานวนมาก ที่หลายครั้งซับซ้อนเกินกว่า 

ที่ปัจเจกบุคคลจะสามารถทำาความเข้าใจได้ 

ขนาด ขอบเขต และความเร็ว ที่ถูกเร่งด้วยเทคโนโลยีดิจิทัล 

ทำาให้ปฏิบัติการในการจัดการประสบการณ์ทางกายภาพ 

และความคิดของเรา เปลี่ยนไปอย่างก้าวกระโดด ผลข้าง- 

เคียงที่เก่าแก่ของเทคโนโลยี คือ การผลักกระบวนการตาม 

ขนบออกไปจากความทรงจำา แต่ครั้งนี้ กระบวนการที่ถูกผลัก 

อาจคือกระบวนการทางความคิด ที่เต็มไปด้วยคำาถามและ 

คุณค่าที่ขัดแย้ง ประเด็นคือ เราจะนิยามความซับซ้อนย้อน 

แย้งของมนุษย์ พร้อมๆ กับ ให้คุณค่าของสถานการณ์ใหม่นี้ 

ให้ชัดเจนยิ่งกว่าเดิมได้อย่างไร คอนกรีตอยู่บนพื้นที่แห่ง 

ความท้าทายนี้ การเดินทางทางสถาปัตยกรรมกับคอนกรีต 

ใหม่ ยังคงท้าท้ายความเปิดของคอนกรีต 

New concrete is viewed more as part of a cycle 

than an infinite life. Here, lightness is favored 

over massiveness, and form that works within the 

material's limitation is preferred over freeform that 

requires reinforcement. This logic of performance, 

in which environmental factors and numbers play 

a crucial role, is part of the mindset dominating 

today. Owing to its scale beyond individual capabilities 

and its engagement with digital technology, 

an operation for rearranging our physicality 

and intelligence seems to progress drastically. 

Historically, technology has blinded conventional 

processes and buried them in oblivion. This time, 

its focus is the process of the intellectual field 

fulfilled with skepticism and contradictory value. 

Therefore, the issue is how to define a pursuit of 

human complexity even more extreme than before 

while appreciating this essentially new situation. 

Concrete is on this frontier. Architectural excursion 

with new concrete remains to challenge the openness 

of its nature. 

12 

ภรพัสุ ศิริคุรุรัตน์ 

ผู้ร่วมก่อตั้งสำนักงาน 

bsides และอาจารย์ประจำ 

คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ 

มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 

ภรพัสุเคยทำงานในฐานะ 

นักวิชาการวัฒนธรรม 

และสถาปนิก ที่สำนักงาน 

ศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย 

กระทรวงวัฒนธรรม ในปี 

2021 ภรพัสุได้รับปริญญา 

เอกด้านสถาปั ตยกรรม 

จากมหาวิทยาลัยโตเกียว 

ทาคุมิ ไซโต 

ก่อตั้ง bsides สำนักงาน 

ออกแบบสถาปั ตยกรรม 

ที่กรุงเทพในปี 2012 หลัง 

จากจบการศึกษาระดับ 

ปริญญาโท ด้านสถาปั ตย- 

กรรมจากมหาวิทยาลัย 

โตเกียว ทาคุมิมีประสบ- 

การณ์การทำงานในฝ่าย 

ออกแบบ บริษัท Thai 

Takenaka International 

Pornpas 

Siricururatana 

is a co-founder of 

bsides and a lecturer 

at Department of Architecture, 

Kasetsart 

University. She used 

to serve as a cultural 

officer and in-house 

architect at the Office 

of Contemporary Art 

and Culture, Ministry 

of Culture. Recently she 

received a doctorate 

degree from her alma 

mater, the University 

of Tokyo. 

Takumi Saito 

founded bsides, an 

architectural practice 

based in Bangkok in 

2012 with Pornpas 

Siricururatana. He 

graduated a master's 

degree in architecture 

from the University of 

Tokyo in 2012, and has 

experience working in 

the design department 

of Thai Takenaka International 

Ltd. 

1 Tange, K. (1958). Concrete, infinite energy. Kenchikubunka, (136), 22. 

2 Isozaki, A. (1996). Interview by Kenchiku Zasshi, 111(1389), 10. 

3 Raj, M. (2016). My initiation into structural engineering. In The structure works of Mahendra Raj (pp. 28). Park Books AG. 

4 von Moos, S. (2016). Ruins in reverse: Notes on photography and the architectural 'non-finito'. In Chandigarh 1956 (pp. 55). Scheidegger & Spiess. 

5 Forty, A. (2012). concrete and culture: A material history (pp. 28). Reaktion Books. (Phrase by Hennebique quoted) 

6 Koolhaas, R. (2011). Interview with Maki Fumihiko. In R. Koolhaas & H. U. Obrist (Interviewers), Project Japan (pp. 313). Taschen. 

7 Koolhaas, R. (1995). Typical Plan. In S,M,L,XL (pp. 345). Monacelli Press. 

8 Otto, F. (2003, Nov 5). Lecture at AA. Retrieved from https://www.youtube.com/watch?v=ra1_0O6EwIg 

9 Otto, F. (2001, May 21). Lecture at AA. Retrieved from https://www.youtube.com/watch?v=dPdpN8dfvhA 

10 Block, P., Van Mele, T., Rippmann, M., & Paulson, N. (2017). Beyond bending: Building with less material (pp. 42). Birkhäuser. 

11 Ochsendorf, J., De Jong, D., & Block, P. (2017). Engineering the extreme: A conversation with Ochsendorf Dejong & Block. In Beyond bending (pp. 116). Birkhäuser. 

19

64 


Free 

Flow 

1 

In designing a vacation home in Khao Yai, Stu/D/O Architects prioritized 

the relationship between the architectural structure and living areas 

and the surrounding nature by creating an outline in the form of concrete 

walls that surround the house. This particular contour is intended 

to flow freely, following the landscape’s naturally curving lines. 

Text: Xaroj Phrawong 

Photo Courtesy of Stu/D/O Architects and Rungkit Charoenwat except as noted 

01 

ภาพมุมสูงของบ้าน 

02 

ผนังคอนกรีตโค้งล้อม 

ลานภายในผสานเข้าไว้ 

ในงานออกแบบ 

2


FREE FLOW 

66 67 

โลกของสถาปัตยกรรมก่อนยุคสมัยใหม่ต่าง 

ถูกควบคุมด้วยเงื่อนไขทางโครงสร้างที่ส่วน 

ใหญ่ที่เป็นผนังรับน้ำาหนัก ทำาให้ขาดอิสระ 

ในการออกแบบ จนมาถึงในยุคสมัยใหม่ การ 

ค้นพบคอนกรีตเสริมเหล็กได้เปลี่ยนรูปแบบ 

ไปอย่างสิ้นเชิง จากที่เคยถูกควบคุมด้วย 

ข้อจำากัดด้านวัสดุ กลายเป็นผนังแยกส่วนออก 

จากโครงสร้าง สามารถเปิดช่องได้มากกว่า 

ที่เคยทำาได้ ทั้งจากเจาะช่องแสงยาวตลอด 

รูปด้าน การเปิดช่องแสงจากระนาบหนึ่งสู่อีก 

ระนาบได้อย่างง่ายดาย ทั้งนี้ทั้งนั้นคือคำาตอบ 

จากคอนกรีต 

บนผืนดินแห่งหนึ่งในเขตเขาใหญ่ฝั่งจังหวัด 

นครนายก สภาพโดยรอบเป็นป่าตามธรรมชาติ 

ที่ลาดเชิงเขาเป็นที่ตั้งของบ้านหลังหนึ่งซึ่ง 

แทรกตัวกับต้นไม้นานาพันธุ์แบบป่าเขตร้อนชื้น 

สภาพแวดล้อมโดยรวมมีต้นไม้รายรอบสมบูรณ์ 

ไม่ไกลจากที่ดินผืนนี้ มีแหล่งน้ำาให้สัตว์ป่า 

ในเขาใหญ่มาใช้กินเป็นปรกติ ด้วยเหตุที่ดิน 

อยู่ใกล้กับเขตป่า ทำาให้เงื่อนไขในการสร้าง 

บ้านพักต้องคิดแก้ปัญหามากขึ้น เงื่อนไขที่ 

ไม่อาจหลีกเลี่ยงเหล่านี้นำาพาไปสู่การขึ้นรูป 

สถาปัตยกรรม 

โจทย์เริ่มต้นที่เจ้าของบ้าน ผู้นิยามตัวเองว่าเป็น 

city dwellers ต้องการบ้านสำาหรับพักผ่อน 

ที่เขาใหญ่ บนผืนดินเนื้อที่ 12 ไร่ครึ่ง โดย 

Stu/D/O Architects เป็นสถาปนิกที่มาแก้ 

โจทย์นี้ จากการทำาความรู้จักกับที่ตั้ง สถาปนิก 

ได้พบประเด็นหลักใหญ่คือการครอบครอง 

พื้นที่ให้สามารถเชื่อมโยงกับธรรมชาติโดยรอบ 

จึงใช้วิธีสร้างกรอบที่มีลักษณะเป็นกำาแพง 

คอนกรีตล้อมพื้นที่ตัวบ้านไว้ กรอบนี้มีลักษณะ 

ดูอิสระลื่นไหลไปกับเส้นโค้งของภูมิประเทศ 

แต่เมื่อมองจากแปลน พบการทับซ้อนของ 

หลายวงกลมที่รวมเข้าด้วยกัน มีลักษณะสร้าง 

กรอบจากวงกลม 6 วง ที่ตำาแหน่งศูนย์กลาง 

สัมพันธ์กับต้นไม้เดิม 6 ต้นในที่ตั้ง แต่ไม่ได้ 

ล้อมกรอบกำาแพงนี้ด้วยการเชื ่อมวงกลม 6 วง 

อย่างตรงไปตรงมา สถาปนิกใช้วิธีสร้างวงกลม 

ย่อยใน 6 วงนี้ซ้อนขึ้นมา เพื่อหาจุดสัมผัสทุก 

เส้นโค้งที่ทำาให้เส้นกำาแพงนี้ดูลื่นไหล มีอิสระ 

มากขึ้น จนเชื่อมโยงเป็นเส้นโค้งเดียวกันอย่าง 

มีสัดส่วนกลมกลืนกันในที่สุด 

แม้ว่าส่วนพักอาศัยจะเสมือนถูกปิดล้อมจาก 

สภาพแวดล้อมภายนอกด้วยผนังโค้งสูง จน 

เกิดเป็นคอร์ตภายใน 2 แห่ง คั่นกลางด้วย 

มวลกล่องสี่เหลี่ยมบ้าน เมื่อมองไปยังผนัง 

โดยรอบ พบกับการเปิดปิดผนังตามจังหวะ 

การใช้สอยภายในคอร์ต ด้านทิศใต้คอร์ตใหญ่ 

ถูกเปิดออก 2 ช่อง ด้านทิศตะวันตก ผนัง 

ถูกเปิดสู่คอร์ตเนื่องจากเป็นโรงจอดรถ ส่วน 

ด้านผนังด้านทิศตะวันออกถูกเปิดยกขึ้นเข้า 

หาป่าเขาใหญ่ ที่ใช้คำาว่ายกเพราะรูปแบบการ 

เปิดเป็นเส้นโค้งคล้ายผนังถูกดึงขึ้นให้ฉุดรั้ง 

ขึ้นไปในอากาศ ผนังคอร์ตด้านทิศเหนือถูกยก 

เข้าหาทางลาดลงล้อไปกับความลาดเอียงจาก 

เชิงเขาสู่ที่ราบด้านล่าง คอร์ตภายในทั้งสองจึง 

ถูกเชื่อมโยงกับสภาพป่าภายนอกด้วยเทคนิค 

การปิดและเปิดตามจังหวะการใช้สอยของ 

บ้าน แม้ว่าจะมองดูว่ามีความเสี่ยงเรื่องความ 

ปลอดภัยจากสัตว์ป่าภายนอกบ้าน แต่สถาปนิก 

ก็ออกแบบให้มีการป้องกันจากการเติมต้นไม้ 

และน้ำาใต้ช่องเปิดโค้งที่ถูกยกขึ้นมาจากระดับ 

ดิน ทำาให้ยากต่อการเข้าถึงภายในคอร์ต 

ผนังโค้งรอบบ้านมีโครงสร้างเป็นคอนกรีต 

เสริมเหล็กโดยส่วนใหญ่ ทำาให้คอนกรีตแสดง 

ศักยภาพที่จะหลอมรวมตัวมันเองเข้ากับเส้น 

โค้งสถาปัตยกรรมได้เป็นอย่างดี ผนังโค้ง 

บางส่วนถูกเสริมด้วยวัสดุ ICF Blocks หรือ 

Insulated Concrete Forms ซึ่งเป็นวัสดุที่เบา 

วิธีการก่อสร้างคือระบุรัศมีของผนังโค้งมา 

จากโรงงานเพื่อความแม่นยำาในการติดตั้งที่ 

ไซท์งาน จากนั้นฉาบปูนทับกันร้าวด้วยลวด 

เสริมผนัง ฉาบขั้นสุดท้ายด้วยวัสดุฉาบผิวบาง 

นอกจากคอร์ตใหญ่ในผนังบ้าน สถาปนิกได้ 

ออกแบบคอร์ตเล็กๆ อีก 6 แห่ง ข้างกำาแพง 

นอกบ้าน 4 แห่ง ในตัวบ้านอีก 2 แห่ง พร้อม 

กับเติมต้นไม้ให้ยอดไม้สูงทะลุคอร์ต เพิ่ม 

มุมมองที่ดีภายในบ้านให้มีความรู้สึกเข้าถึง 

ธรรมชาติทุกฉาก 

เมื่ออ่านภาพรวมของบ้าน จะเห็นเป็นเส้นโค้ง 

ประสานไปกับก้อนสี่เหลี่ยมผืนผ้า แต่ในส่วน 

พื้นที่ชั้น 1 เป็นการรวมทั้งเส้นโค้งจาก 

กำาแพงกับส่วนมวลสี่เหลี่ยม การใช้สอยที่ชั้น 1 

หลอมรวมไปกับเส้นโค้งของกำาแพงชั้นนอก 

ทั้งส่วนพักผ่อน ห้องทำางาน แล้วส่งเส้นโค้งไป 

ยังบันไดขึ้นไปชั้น 2 การเปลี่ยนผ่านจากชั ้น 1 

ไปยังชั้นที่ 2 เป็นไปแบบค่อยเป็นค่อยไป 

ด้วยการออกแบบให้แม่บันไดยื่นออกมาจาก 

ผนังคอนกรีต ทำาให้เส้นทางสัญจรเป็นเนื้อ 

เดียวกันกับโครงสร้างบ้าน สเปซรายรอบ 

บันไดออกแบบเป็นโค้งวงรี เส้นโค้งที่มีภายใน 

ไหลออกไปยังผนังภายนอก เชื่อมโยงคอร์ต 

เล็กนอกบ้านเข้ากับพื้นที่ชานพักบันได พื้นที่ 

ใช้สอยที่ชั้น 2 เป็นห้องนอนบรรจุในกล่อง 

สี่เหลี่ยมผืนผ้าวางตัวขนานไปตามแนวทิศ 

ตะวันออก-ตก ห้องนอนใหญ่เปิดมุมมองสู่ 

เส้นชันของเขาใหญ่ฝั่งนครนายกอย่างเต็มผืน 

ผนัง มวลที่ชั้น 2 พาดตัวบนผนังคอนกรีตโค้ง 

ด้วยความต้องการที่ให้ชั้นล่างเป็นเฉลียงโล่ง 

หน้าสระว่ายน้ำา ไม่มีเสาวางกลางคอร์ตเพื่อ 

เชื่อมมุมมองที่ดีจากภายนอกสู่ภายในบ้าน 

การใช้โครงถักเสริมในผนังจึงเป็นทางเลือก 

ให้พื้นที่บ้านชั้น 2 ทางทิศใต้ จนมวลบ้านลอย 

กลางอากาศพาดยาวเชื่อมผนังโค้งทั้ง 2 ฝั่ง 

สามารถรองรับความยาวกว่า 20 เมตรได้ 

แม้ว่าวัสดุหลักของบ้านนี้เป็นคอนกรีต แต่ 

ความกระด้างของคอนกรีต ถูกทำาให้ละมุนละไม 

ขึ้นด้วยเงาต้นไม้ แสงเงาในงาสถาปัตยกรรม 

ทำาหน้าที่เล่นกับเงาแบบหนังตะลุง และคอนกรีต 

กลายเป็นฉากรับเงาเล่าเรื่องราวพันธุ์ไม้เขาใหญ่ 

ที่เปลี่ยนรูปตามองศาของแสงอาทิตย์เคลื่อนไป 

ในแต่ละช่วงวัน 

อภิชาติ ศรีโรจนภิญโญ สถาปนิก และหนึ่งใน 

ผู้ก่อตั้ง Stu/D/O Architects พูดถึงคอนกรีต 

ไว้ว่า “คอนกรีตเป็นวัสดุที่สวย และเราก็ชอบ 

ใช้คอนกรีตเปลือยผิว เป็นเพราะว่าเราทำางาน 

เรียบๆ คอนกรีตเป็นวัสดุสีเทากลางๆ มันจะ 

เข้าได้กับทุกงานที่เราออกแบบ เราทำางานที่ 

เมืองไทยเยอะ แล้ววัสดุที่ไม่แพงในไทยก็คือ 

คอนกรีตเมื่อเทียบกับวัสดุอื่น มันสามารถทำา 

ได้หลายรูปทรง ทั้งตรง ทั้งโค้ง ก็เลยเป็นที่มา 

ที่เราชอบใช้คอนกรีต มันทั้งเปลือยผิวได้ แสดง 

สัจจะวัสดุได้ มีทั้งสี ความเป็นกลาง ความ 

มินิมอล เป็นแนวทางที่เราชอบทำา เลยเป็นไม้ 

เหล็ก ผสมคอนกรีตอยู่ตลอด” 

3 

The walls are formed by 

generating six small rings 

within them to facilitate 

the contact points for each 

curved line, resulting in 

greater flow and fluidity 

of the mass of the walls. 

Everything eventually links 

together and produces a 

smooth,curved line with 

visually pleasing proportions. 

03 

ไดอะแกรมแสดงการ 

ก่อรูปบ้านที่สร้างจาก 

เส้นโค้ง 

04 

ภาพมุมสูงเผยให้เห็นบ้าน 

แทรกในป่าเชิงเขาใหญ่ 

4

05 

ลานกึ่งภายใน-นอกล้อม 

ด้วยกำาแพงที่กึ่งปิด-เปิด 5


FREE FLOW 

70 71 

08-09 

ส่วนบ้านที่มีช่วงพาดยาว 

20 เมตร วางบนผนังโค้ง 

SECTION A 

SECTION B 

1 M 

6 

The pre-modern architectural world was governed 

by a number of structural limitations and conditions, 

the majority of which took the shape of bearing 

walls that constrained the creative freedom of a 

work. The beginning of the Modern Era of architecture, 

as well as the invention of reinforced concrete, 

drastically transformed how architecture 

is thought of and built. From material limits and 

restrictions to new building techniques that allow 

walls to be independent of the structure and to 

contain more openings than ever before, whether 

it’s a long wall that runs along the elevation or 

those with multiple planes. All of this is made 

possible by the miracles of concrete. 

06 

รูปตัด 

07 

ผนังถูกยกขึ้นบางส่วน 

เพื่อเชื่อมกับธรรมชาติ 

ภายนอก 

A house nestles itself into the lush tropical environment 

of trees and plants over a block of land 

on the Nakhon Nayok side of the mountainous 

Khao Yai national park. Surrounded by naturally 

grown woodlands and a hillside landscape, 

the overall setting is rich with trees and shrubs, 

as well as a natural stream and water source 

frequented by Khao Yai’s wildlife. Because the 

land is so close to a forest and a natural park, the 

conditions that come with building a house in this 

particular area necessitated more extra thought. 

With these unavoidable constraints in mind, the 

architecture of the Winding House was developed. 

7 

The owners, who describe themselves as city 

dwellers intending to build a vacation home on 

the 12-rai estate in Khao Yai, was the starting 

point of the design process. The architect tasked 

with working on the project, Stu/D/O Architects, 

approaches the project by surveying the site and 

realizing that the key to building the house is to 

prioritize the relationship between the architectural 

structure and living areas and the surrounding 

nature. The design team creates an outline, 

which is revealed in the form of concrete walls 

that surround the house. This particular contour is 

intended to flow freely, following the landscape’s 

naturally curving lines. The layout, on the other 

hand, shows the overlapping of multiple circles, 

resulting in a form composed of six circumferences 

of the six circles whose centers are physically 

related to the six trees growing on the property. 

The walls, however, are not formed simply by connecting 

the six circles, but by generating six small 

rings within them to facilitate the contact points 

for each curved line, resulting in greater flow 

and fluidity of the mass of the walls. Everything 

eventually links together and produces a smooth, 

curved line with visually pleasing proportions. 

9 

8

FREE FLOW 

73 


“Concrete is one of the more cost-effective solutions compared 

to other materials. It can take several forms. It can 

be used as an exposed surface, revealing its true, natural 

attributes. It has its own colors, neutrality, and minimality, 

all of which are parts of the style of architecture that I like 

to create; a mixture of wood, steel, and concrete.” 

10 

ความกระด้างของคอนกรีต 

ลดลงด้วยแสงเงาส่องผ่าน 

พืชพรรณ 

10 


สเปซสูงพิเศษโอบรัด 

ด้วยบันไดโค้ง 

Because of the high, curved walls and the two 

inner courts partitioned by the boxy mass of the 

house, the living area appears enclosed and 

insulated from the outside world. Looking around 

at the walls, the openness and enclosure correspond 

to the inner functions of the courts. The 

larger court has two openings facing south. The 

wall opening to the court where the parking space 

is located is to the west. The east wing faces the 

Khao Yai forests, with the arch line being utilized 

to create the illusion that the wall is being lifted 

into the air. The north-facing wall is elevated 

toward the slope, matching the downward inclination 

of the hillside scenery. The painstakingly 

curated mix of openings and enclosures connects 

the two internal courts to the surrounding woodlands. 

Concerns about wild animals invading the 

living space were alleviated by the addition of 

extra protection, which included a landscape of 

dense tree lines and water beneath the arched 

opening located above ground level, making it 

more difficult for wild creatures to access the 

inside of the courts.


FREE FLOW 

74 75 

12 

แปลน 

13-14 

บางส่วนของบ้าน ทำาให้ 

มีชีวิตชีวาด้วยการสอด 

ต้นไม้แทรกลงไป 13 

12 

The majority of the house’s curved walls are made 

of reinforced concrete, allowing the material to 

demonstrate its potential and ability to fuse itself 

to the curvature of the design. ICF Blocks or Insulated 

Concrete Forms are used to reinforce parts 

of the walls. The material is lighter and has factoryprefabricated 

angles that provide exceptional 

precision, allowing the parts to be assembled on 

site. Steel wire mesh is used before finishing the 

final surface with skim coating to prevent cavities 

and cracks in the concrete coating layer. Aside 

from the major court behind the walls, six smaller 

courts are spread throughout the spatial program, 

four of which are positioned outside and the other 

two within. Meanwhile, surrounding trees continue 

to grow with canopies extending beyond the height 

of the courts in which they grow, creating beautifullooking 

vistas for the living areas with the close 

presence of nature. 

14


FREE FLOW 

76 77 

15 

ผนังโค้งตัดกับ 

เส้นลาดเชิงเขา 

16 

สระน้ำาภายในคอร์ต 

ชั้นใน 

15 

The overall appearance of the house is made up 

of a series of curved lines that are intertwined 

with the rectangular architectural mass. The first 

floor unites the curved lines of the walls and the 

boxy mass, while the functions it contains, from 

the living room to the study, are integrated into 

the curved lines of the exterior walls. The curved 

line continues its ascent to the stairwell and then 

to the second floor. By the way the threads of the 

stairway are constructed to protrude from the 

concrete wall, the transition from the first to the 

second story is gradual, resulting in the circulation 

becoming a part of the house’s structure. The space 

surrounding the stairway is circular in shape, with 

the perimeter flowing out to the external walls, 

connecting the smaller courts outside to the 

stairway landing. The bedrooms are among the 

functional spaces on the second floor, which are 

designed to fit into the rectangular mass that runs 

parallel to the east-west orientation. The master 

bedroom has one of its walls open to the mountainous 

regions of Khao Yai, which is visible from 

the Nakhon Nayok side. The second floor’s mass 

is supported by a curving concrete wall, while 

columns are removed from the court to open the 

house’s interior to the lovely landscape outside, 

following the intention of having an open poolside 

deck on the ground floor. The floor slab of 

the south-facing second-story mass sits across 

the 20-meter span, connected by two curving 

walls that are held together by a truss structure. 

The rawness of concrete, which is the house’s 

primary building material, is softened by the shadows 

casted by the trees. Light and shadow play 

their roles in this theater of natural light. With 

concrete as the backdrop, the story of Khoa Yai 

trees and woodlands plays out with shapes that 

vary throughout the day when interacting with 

changing angles of sunrays. 

16 

Apichart Srirojanapinyo, an architect and one of 

the founders of Stu/D/O Architects, shared his 

insights about concrete. “Concrete is a great 

material.” I’ve always had a personal liking for 

exposed concrete since my designs are minimal. 

The neutral grayish tone of concrete works well 

with my work. The majority of my projects are in 

Thailand, and concrete is one of the more costeffective 

solutions compared to other materials. 

It can take several forms, from straight lines to 

curved masses. That’s why I like concrete. It can 

be used as an exposed surface, revealing its true, 

natural attributes. It has its own colors, neutrality, 

and minimality, all of which are parts of the style 

of architecture that I like to create; a mixture of 

wood, steel, and concrete.” 

stu-d-o.com 

Project: Winding Villa Location: Nakhon Nayok, Thailand Type: Architecture Design 

Program: Residential (2 two-story houses) Client: Undisclosed Site Area: 22,000 

sqm. Built Area: 1,200 sqm. Design: 2018 Completion: 2021 Architect: Stu/D/O 

Project Team Structural Engineer: Ittipon Konjaisue Mechanical Engineer: MEE 

Consultants Contractor: Double Click Construction Visualizer: Stu/D/O, DOF 

สาโรช พระวงค์ 

เป็ นสถาปนิก นักเขียน 

สนใจในสถาปั ตยกรรม 

สมัยใหม่ถึงสถาปั ตยกรรม 

ร่วมสมัย ปั จจุบันเป็ น 

อาจารย์ประจำาคณะ 

สถาปั ตยกรรมศาสตร์ 

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยี 

ราชมงคลธัญบุรี 

Xaroj Phrawong 

Architect and writer 

who is interested in 

modern an contem 

porary architecture 

now he is a lecturer 

at Faculty of Architecture, 

RMUTT.

78 


Concrete 

in 

the 

Wood 

Following the commercial success 

and architectural merits of the 

Yellow Submarine Coffee Tank 

in the hilly terrain of Pak Chong, 

Suebsai Jittakasem and JOYS Architects 

have added two new concrete 

structures to the inclining features 

of the landscape and crafted novel 

spatial perceptions and experiences 

with the original building as the 

meaningful backstory. 

Text: Korrakot Lordkam 

Photo Courtesy of JOYS Architects and Beer Singnoi except as noted 

1 

2 

01 

การใช้องค์ประกอบทาง 

สถาปัตยกรรมขับเน้น 

ลักษณะลาดชันของเนิน 

ดินให้ชัดเจน เพื่อสร้าง 

ประสบการณ์และการรับรู้ 

ที่แปลกใหม่ 

02 

ระนาบหลังคาถูกคว้าน 

เปิดให้เห็นท้องฟ้า เชื่อม- 

โยงทางแนวตั้ง และสร้าง 

ความเชื่อมต่อกับพื้นที่ 

ด้วยช่องเปิดและระนาบ 

ทางนอน


CONCRETE IN THE WOOD 

80 81 

ความสำาเร็จทั้งในแง่ความนิยมและคุณค่าทาง 

สถาปัตยกรรมของ Yellow Submarine Coffee 

Tank ในอำาเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา 

ทำาให้สืบสาย จิตตเกษม เจ้าของโครงการและ 

หนึ่งในสถาปนิกผู้ออกแบบ เริ่มวางแผนออกแบบ 

ส่วนต่อเติมในนาม Yellow Mini เพื่อเป็นสถานที่ 

รองรับจำานวนคนที่มากขึ้น รวมถึงเพื่อสร้างพื้นที่ 

ที่จะมอบประสบการณ์แปลกใหม่ขึ้น และพร้อมๆ 

กันนั้น เขาก็ได้วางแผนอีกโครงการต่อเนื่องที่ตั้ง 

อยู่ในพื้นที่ข้างเคียงกันเป็นบ้านพักอาศัยสำ าหรับ 

เขาและครอบครัว ความเหมือนจนน่าสังเกตของ 

ทั้งสองโครงการ คือรูปลักษณ์ภายนอกที่เป็น 

เหมือนกลุ่มแท่งและกล่องคอนกรีตวางทับซับ- 

ซ้อนลดหลั่นไปตามเนินดิน ใต้ร่มเงาไพศาลของ 

ผืนไม้ยมหอม แต่เบื้องลึกนั้น คือความต่างในแง่ 

เทคนิคการก่อสร้าง รวมถึงในแง่แนวความคิด 

ทางสถาปัตยกรรม ที่แสดงให้เห็นว่าแม้ทั้งสอง 

โครงการจะมีจุดร่วมเดียวกันคือวัสดุคอนกรีต แต่ 

ปลายทางของสถาปัตยกรรมทั้งสองนั้นแตกต่าง 

กันอย่างน่าสนใจ 

สถาปนิก JOYS Architects ที่ประกอบด้วยสืบ- 

สาย และสมาชิกผู้ก่อตั้งอีกสองท่าน คือ ประเสริฐ 

อนันทยานนท์ และ ณัฏฐ์ ละเอียดอ่อน ได้วาง 

แนวคิดการออกแบบ Yellow Mini โดยยึดเอา 

ลักษณะของเนินดินที่ลาดชันต่อเนื่องออกมาจาก 

ตัวอาคารแรกเป็นตัวแปรตั้งต้นของโครงการ 

แนวคิดสำาคัญของโครงการคือการใช้องค์ประกอบ 

ทางสถาปัตยกรรมขับเน้นลักษณะลาดชันของ 

เนินดินให้ชัดเจน เพื่อผลลัพธ์ด้านประสบการณ์ 

และการรับรู้ที่แปลกใหม่ ต่อยอดเนื้อหาจาก 

อาคารเดิมที่ตั้งอยู่ใกล้ๆ 

สำาหรับแนวทางการออกแบบ สถาปนิกได้เริ่ม 

จากการกำาหนดตำาแหน่ง ‘หลังคา’ แบนราบ 

ขนาดใหญ่ไว้เหนือผืนดินที่ลาดชันดังกล่าวก่อน 

โดยมีแนวคิดให้แผ่นหลังคา หรือระนาบแนวนอน 

เหนือศีรษะที่ปกคลุมเนินดินนี้เป็นวัตถุบอก 

ขอบเขต และกำาหนดลักษณะของที่ว่างเบื้องล่าง 

แต่มีเงื่อนไขคือต้องโปร่งโล่งให้มากที่สุดเท่าที่ 

จะทำาได้ ผลลัพธ์จึงประกอบด้วยแผ่นหลังคา 

คอนกรีตแบนราบผืนใหญ่ราว 8x27 เมตร โดย 

มีจุดรองรับน้ำาหนักเบื้องล่างเพียง 5 จุดสลับ 

ตำาแหน่งกันไปตามเนินดินที่ลดหลั่น สถาปนิก 

ยังได้เลือกเจาะเปิดช่องบนแผ่นหลังคาในจุดต่างๆ 

เพิ่มเติม โดยเฉพาะจุดที่ตำาแหน่งหลังคาอยู่ใกล้ 

ระดับดินมาก เพื่อให้ช่องเปิดดังกล่าวเอื้อให้ 

ผู้คนสามารถเดินทะลุไต่ระดับขึ้นไปใช้งานยัง 

เนินดินเบื้องบนได้ โดยรวมแล้ว ทั้งการแผ่ขยาย 

กว้างของแผ่นหลังคา จุดรับน้ำาหนักน้อยจุด และ 

การคว้านเปิดในหลายตำาแหน่งนั้น ทำาให้การ 

ก่อสร้างและความเป็นไปได้ทางวิศวกรรมเป็น 

เรื่องท้าทายอย่างยิ่ง 

การตอบคำาถามในเชิงวิศวกรรมนี่เองที่ทำ าให้วัสดุ 

คอนกรีตเป็นปัจจัยเด่นในโครงการ เริ่มจากการ 

ใช้คอนกรีตกำาลังสูง และเหล็กกำาลังสูง เอื้อให้ 

โครงสร้างสามารถรับแรงได้ และมีขนาดตามที่ 

ต้องการ ฐานรากเป็นอีกปัจจัยสำาคัญในการถ่วง 

โครงสร้างทั้งหมด โดยไพศาล พ้นภัย วิศวกร 

ของโครงการ ออกแบบฐานรากเป็นแบบแผ่น 

ขนาดใหญ่พิเศษ และมีรูปร่างไม่ซ้ำ ากันตาม 

ความเหมาะสมในแต่ละจุด ฐานรากเหล่านี้ยัง 

มีบทบาทเด่นคือเมื่อสถาปนิกเห็นประโยชน์ 

จากการแผ่ของฐานรากในลักษณะต่างๆ จึงมี 

แนวคิดต้องการเปิดหน้าดินแล้วใช้ผิวฐานราก 

เป็นพื้นที่นั่งลงไปโดยตรง ในจุดนี้วิศวกรจึงต้อง 

เสริมความหนาของขอบฐานรากเบื้องล่างเพื่อ 

ป้องกันไม่ให้ดินไหลเพิ่มเติมด้วย ในท้ายที่สุด 

ผืนหลังคามหึมาถูกออกแบบให้ช่วงปลายระยะ 

ยื่นยาวลดลำาดับความหนาลงเป็นขั้นๆ ที่นำามา 

ซึ่งจุดสมดุลของขนาดโครงสร้าง การแอ่นตัว 

การมีช่องเปิดโดยไม่พังทลาย และการยื่นยาว 

โดยไม่มีโครงสร้างรองรับทั้งหมด หรือในรูปแบบ 

ที่ไพศาลอธิบายไว้ว่า เป็นการกำาหนดจาก 

‘รูปธรรมชาติของแรง’ คือเป็นรูปทรงที่เกิดจาก 

ความจำาเป็นของแรงด้านวิศวกรรม ณ จุดนั้นๆ 

โดยแท้จริง 

จะเห็นได้ว่า ความโดดเด่นของคอนกรีตใน 

Yellow Mini คือความสำาคัญด้านโครงสร้าง และ 

การแสดงออกทางความจำาเป็นด้านวิศวกรรม 

ที่สถาปนิกก็เลือกที่จะนำ าเสนอคอนกรีตเช่นนั้น 

อย่างตรงไปตรงมาไม่ปิดบัง โดยแนวคิดการยก 

เทคนิคการก่อสร้างมานำาเสนอเป็นความงามของ 

อาคารนั้น ก็ยังเป็นแนวทางเดียวกันกับ Yellow 

House ที่ถูกออกแบบโดยสถาปนิกกลุ่มเดียวกัน 

ทว่ามีประเด็นต่างกันในหลายกรณีในเบื้องต้น 

บ้าน Yellow House แม้จะมีรูปลักษณ์เป็นบ้าน 

กล่องคอนกรีตดูทึบตันโดยตลอด จนชวนให้ 

นึกว่าโครงสร้างอาคารนั้นอาจเป็นระบบผนังรับ 

น้ำาหนัก แท้จริงแล้วตัวบ้านนั้นก่อสร้างในระบบ 

Skeleton ที่เกิดจากเสาและคานเหมือนโดย 

ทั่วไปในประเทศไทย ความทึบตันของอาคาร 

เกิดจากแนวความคิดการออกแบบที่สถาปนิกได้ 

วางแผนผังอาคารเป็นชั้นๆ ออกไปคล้ายไข่ดาว 

โดยมีห้องนอนอยู่ใจกลาง แล้วล้อมรอบสี่ด้าน 

ด้วยส่วนใช้สอยอื่นๆ อย่างห้องน้ำ า นั่งเล่น ครัว 

และห้องทำางาน ซึ่งหัวใจสำาคัญคือทุกๆ ด้านทั้งสี่ 

จะมีคอร์ทประจำาด้าน ไว้เชื่อมต่อกับสิ่งแวดล้อม 

ภายนอก และรับแสงธรรมชาติเข้าสู่ภายใน 

อาคารด้วย 

บทบาทของคอนกรีตในบ้านหลังนี้ชัดเจนที่สุด 

คือบนผนังทุกส่วนที่เหมือนกันตลอดรอบบ้าน 

โดยเกิดขึ้นตามแนวความคิดหลักคือ การสร้าง 

ความต่อเนื่องและเชื่อมโยงระหว่างความเป็น 

ภายในและภายนอกผ่านการใช้วัสดุกรุผนังที่ 

เหมือนกัน โดยแม้คอนกรีตจะไม่ใช่ตัวเลือกแรก 

ของสถาปนิกทั้งสาม แต่ท้ายที่สุด พวกเขาได้ 

สรุปที่เทคนิคการสร้างพื้นผิวบนผนังก่ออิฐฉาบ 

ปูนธรรมดาด้วยการตั้งไม้แบบ และเทคอนกรีต 

ประกบตลอดผนังให้เหมือนกันทุกผนังทั้งภาย- 

นอกและภายในบ้าน ผลลัพธ์ที่ได้จึงเป็นบ้าน 

ที่ประกอบด้วยผนังหนา และขึ้นรูปของวัสดุ 

คอนกรีตเป็นชั้นๆ อย่างชัดเจนโดยไม่ปิดบัง 

ความไม่ปิดบังเทคนิคการก่อสร้างดังที่ว่านี้ 

สถาปนิกได้กล่าวเสริมว่า ยังรวมถึงการไม่ปิดบัง 

ว่าบ้านทั้งหลังเป็นบ้านที่เกิดจากระบบเสา-คาน 

ไม่ใช่ระบบผนังรับน้ำ าหนัก อันจะเห็นได้จาก 

การจงใจแสดงความไม่สมบูรณ์แบบของการเท 

คอนกรีตปิดผิว ไม่ว่าจะเป็นบรรดารูพรุน รวม 

ถึงเศษหินที่กองและทะลุปูนออกมาแทนที่จะถูก 

กลบให้มิด เป็นความไม่สมบูรณ์ที่คงไม่อาจ 

อนุญาตให้เกิดได้หากเป็นบ้านแบบผนังรับน้ำ าหนัก 

ที่ย่อมจะสื่อถึงความไม่แข็งแรง หรือความไม่ได้ 

มาตรฐานด้านวิศวกรรม 

จากแง่มุมนี้ จึงจะเห็นว่าบ้าน Yellow House 

มีจุดเด่นเรื่องการใช้วัสดุคอนกรีตที่การเป็น 

องค์ประกอบตกแต่ง ทว่าก็เป็นการตกแต่งที่ 

ต้องการบอกใบ้ หรือสื่อนัยถึงระบบการก่อสร้าง 

ที่แท้จริงของบ้าน ในท้ายที่สุดแล้ว โดยทั้งจุด 

ร่วมและจุดต่างของทั้งโครงการ Yellow Mini 

และบ้านพักอาศัยที่ตั้งอยู่ใกล้เคียงกันนี้ เป็น 

อีกตัวอย่างหนึ่งที่แสดงให้เห็นถึงการตีความ 

สถาปัตยกรรมผ่านวัสดุเดียวกัน คือ คอนกรีต 

ไว้อย่างน่าสนใจ 

03 

การจัดพื้นที่นั่งจากการ 

ปรับแต่งพื้นดินที่ต่อเนื่อง 

ออกมาจากตำาแหน่งของ 

ฐานราก 

04 

รูปตัดของอาคารเเสดง 

การเชื่อมต่อของพื้นที่ 

ในทางนอน 

05 

โครงสร้างรองรับหลังคา 

ที่ลดเป็นขั้นๆ ออกแบบ 

ให้เป็นรูปทรงบันได เพื่อ 

ล้อไปกับการไล่ความสูง 

ขึ้นของระดับดิน 

4 

3 

5



82 83 

Despite the fact that the two projects use concrete as 

the primary material, the final goals intended for these 

two architectural creations are markedly different and 

interesting in many ways. 

7 

6 

06 

การให้องค์ประกอบต่างๆ 

บอกใบ้กลายๆ ถึงฟังก์ชัน 

ที่อาจเป็นไปได้ เช่น โต๊ะ 

ที่นั่ง หรือบันได 

07 

ไดอะแกรมแสดงการผสาน 

กันของที่ว่าง โครงสร้าง 

และระบบทางวิศวกรรม 

The commercial success and architectural merits 

of the Yellow Submarine Coffee Tank in Pak Chong 

district in Thailand’s Nakhon Ratchasima province 

prompted Suebsai Jittakasem, the project’s owner 

and one of the architects, to begin developing an 

addition to the design called, Yellow Mini. The ex 

tension was designed to accommodate a growing 

number of the cafe’s visitors, as it hopes to 

become a space that offers a unique, one-of-akind 

experience. Suebsai was planning another 

project at the same time he was working on the 

design of Yellow Mini. The project in question is 

the house for Suebsai and his family, which sits 

on the adjacent plot of land as somewhat of a 

continuation of the ‘yellow’ series.

08 

แผ่นหลังคาคอนกรีต 

ขนาด 8 x 27 เมตร และ 

การคว้านช่องเปิด ให้มีจุด 

รองรับน้ำาหนักเบื้องล่าง 

เพียง 5 จุด สลับตำาแหน่ง 

กันไปตามเนินดินที่ลดหลั่น 

นำามาซึ่งความท้าทายด้าน 

วิศวกรรม 8



86 87 

The two projects have noticeable similarities in their 

physical appearances. Each consists of a group 

of concrete pillars and boxy structures erected in 

a complicated placement that corresponds with 

the inclining terrain of the land and is situated 

under the lush, expanding canopies of mountain 

cedars. However, beneath the commonalities lie 

distinct construction techniques and architectural 

concepts, demonstrating how, despite the fact 

that the two projects use concrete as the primary 

material, the final goals intended for these two 

architectural creations are markedly different and 

interesting in many ways. 

JOYS Architects, which includes Suebsai and two 

other founders, Prasert Ananthayanont, and Nutt 

La-iad-on, conceptualized the Yellow Mini design 

from the geographical characteristics of the hilly 

terrain extending from the original building. With 

that as the primary factor, one of the project’s key 

concepts was the use of architectural elements to 

accentuate the inclining features of the landscapes 

and craft novel spatial perceptions and experiences 

with the original building as the meaningful backstory. 

The design does not attempt to 

conceal the fact that the house 

is built with the column-beam 

system. It can be seen in the 

purposeful exhibit of imperfections 

of surfaces created by the 

concrete casting process, from 

perforations to the way gravels 

are visible on the concrete finish 

rather than being concealed. 

10 

The architecture team began by determining the 

placement of the large, flat roof above the sloping 

ground. The idea was for the roof to be an overhead 

horizontal plane that covers the ground. The 

structure serves as a boundary marker, defining 

the characteristics of the space beneath it, with 

the one condition that the space be as open and 

airy as possible. The final result is a massive, flat 

concrete roof measuring 8 by 27 meters. There 

are five designated weight-bearing points determined 

by the inclining terrain. 

The architect also chose to have additional skylights 

at various parts of the roof, particularly where 

the roof gets significantly close to the ground, so 

that visitors can walk through and up the steps 

to ascend the above landscape. In general, the 

expanding mass, minimal weight-bearing points, 

and openings made at several sections of the roof 

collectively made construction and engineering 

possibilities incredibly challenging. 

The unique application of concrete was the answer 

to these engineering challenges. High-strength 

concrete and high-strength steel allowed the 

structure to bear weight while remaining within its 

intended size and proportion. Another important 

factor that helps anchor the entire structure is the 

9 

foundation. The project’s engineer, Paisan Phontphai, 

designed the foundation to be extra-large 

and expansive, with varying attributes determined 

by changing conditions and requirements. The 

foundations and the functional benefits they provide, 

as well as how they expand in various configurations, 

inspired the architect to keep the ground 

level exposed and use the foundations’ finished 

surface directly as seating areas. With that in 

mind, the engineer was required to reinforce the 

thickness of the bottom edges of the foundations 

to prevent the land from collapsing in the future. 

09 

วิศวกรออกแบบฐานราก 

เป็นแบบแผ่ขนาดใหญ่ 

พิเศษ และมีรูปร่างไม่ซ้ำา 

กันตามความเหมาะสมใน 

แต่ละจุด และเสริมความ 

หนาของขอบฐานราก 

เบื้องล่างเพื่อป้องกันไม่ให้ 

ดินไหล 

10 

ผัง Yellow house แสดง 

ส่วนของคอร์ทภายในบ้าน 

ที่สัมพันธ์กับสภาพโดยรอบ 


ไดอะแกรมแสดงเอกลักษณ์ 

ของคอร์ทที่แตกต่างกัน 

สัมพันธ์กับระดับความสูง 

ของดินในคอร์ทนั้นๆ 

11


89 

Finally, the massive roof structure was designed 

with the protruding end being thinner, resulting in 

a well-balanced structure. Paisan described the 

structure’s bendability, openings that are not at 

risk of collapsing, and cantilevered sections, which 

do not require an entire structural support, as 

elements that are truly determined by the nature 

of forces. Each form that was generated was the 

result of the engineering force that each part of 

the structure necessitated. 

What distinguishes Yellow Mini is its structural 

distinction and expression of engineering necessity. 

The architect chose to present the concrete 

elements in an unapologetic and straightforward 

manner, with an approach that presents construction 

techniques as the building’s aesthetic merits. 

Despite being designed by the same architecture 

firm, Yellow Mini and Yellow House are distinct in 

multiple respects. 

12 

ความไม่สมบูรณ์อันเกิด- 

จากความตั้งใจหล่อผนัง 

คอนกรีตในที่ หนาจาก 

ผนังก่ออิฐประมาณ 3 

เซนติเมตร 

12 

13 

13 

มุมมองสู่คอร์ทหมายเลข 2 

ซึ่งมีทางไต่ระดับขึ้นไป 

บำารุงรักษาบนดาดฟ้าของ 

บ้านได้



90 91 

16 

บรรยากาศของบ้าน 

ในตอนกลางคืน 

14 

ห้องทำางานใช้ประโยชน์ 

ของมุมมองจากคอร์ท 

ภายในบ้าน 

15 

คอร์ทหมายเลข 1 หรือ 

Welcome Court ระดับ 

ดินสูง 40 เซนติเมตร 

ใช้บังสายตาจากภายนอก 

14 

While Yellow House’s boxy, monolithic concrete 

mass appears so dense and solid that the structure 

would probably make one think it was probably 

built with a load-bearing wall system. However, the 

house is built with a skeleton system made up of 

columns and beams, as are most houses in Thailand. 

The solidity and enclosure are the result of 

the design concept, which divides the building’s 

layout into varying levels of accessibility. 

The bedroom, like the yolk of a fried egg, sits in the 

center, surrounded by different functional spaces 

such as bathrooms, the living room, the kitchen, 

and the workspace. The key feature of the design 

is that each of the four sides contains a separate 

courtyard, which connects the functional spaces 

to the outside environment and welcomes natural 

light into the interior living spaces. 

The walls highlight the unmistakable role of concrete 

in this home. These walls, built with the same 

proportions, structural elements, and finishing 

materials, are intended to facilitate continuity 

and connection between the interior and exterior 

spaces. While concrete was not the first option 

the three architects considered, they eventually 

came up with a solution using a construction 

technique in which a wooden mold was used to 

create a pattern on the concrete walls. The molds 

resulted in interior and exterior walls with highly 

similar finishes, resulting in a house with thick 

concrete walls where details and traces of the 

concrete casting process are fully showcased 

without being clad or covered. 

15 

16 

กรกฎ หลอดคำ 

ศึกษาจบปริญญาตรีสาขา 


มหาวิทยาลัยศิลปากร 

ปริญญาโทสาขา Architectural 

History จาก 

The Bartlett School 

of Architecture, UCL 

ทำางานเขียนเรื่องบ้าน 

งานออกแบบ และ 

สถาปั ตยกรรมเป็ นหลัก 

Korrakot Lordkam 

is a Silpakorn University 

architecture graduate 

with a master’s 

degree in architectural 

history from the 

Bartlett School of 

Architecture, UCL, 

who writes primarily 

about houses, design, 

and architecture 

The deliberate display of construction techniques 

can also be seen in how the design does not 

attempt to conceal the fact that the house is built 

with the column-beam system rather than the loadbearing 

wall system. It can be seen in the purposeful 

exhibit of imperfections of surfaces created by 

the concrete casting process, from perforations to 

the way gravels are visible on the concrete finish 

rather than being concealed. It’s the kind of imperfection 

that would never be allowed to exist if the 

house was built with a load-bearing wall system, 

as it could be interpreted as structural instability 

or unstandardized engineering. 

From this perspective, it is clear that, while the 

Yellow House’s design incorporates concrete 

as a decorative element, the concrete itself is an 

intriguing implication of the house’s true construction 

system. At the end of the day, the similarities 

and differences between Yellow Mini and Yellow 

House exemplify interesting interpretations of 

architecture through the use and existence of 

concrete. 

fb.com/JOYSArchitects 

Project: Yellow Mini & Yellow House Location: Pak Chong District, Nakhon Ratchasima, Thailand Area: Yellow Mini 170 sqm. / Yellow House 

200 sqm. Architecture: JOYS Architects, Suebsai Jittakasem, Prasert Ananthayanont, Nutt La-iad-on Structure Yellow Mini: JET Structural by 

Paisan Phontphai Construction: Pornsila Engineering Company Limited Completion: 2022

92 


Signature 

Blocks 

The owner’s personal admiration for Vaslab’s early works served as the 

inspiration for House in the Dust, a residence in Petchaboon that gave 

the studio the creative freedom to fully develop and express its distinctive 

architectural style. 

Text: Warut Duangkaewkart 

Photo Courtesy of Vaslab Architecture and Spaceshift Studio except as noted 

1 

01 

ด้วยทำเลที่ตั้งของบ้าน 

ท่ามกลางความหลาก- 

หลายและลานตาก 

ข้าวโพดจึงออกแบบให้ 

บ้านสามารถมองรอบได้ 

360 องศา


SIGNATURE BLOCKS 

94 95 

เอกลักษณ์ หรือ ลายเส้นในงานออกแบบ 

สถาปัตยกรรมนั้น สามารถแสดงออกได้หลาย 

วิธี ซึ่งแล้วแต่สถาปนิกจะยกเรื่องไหนขึ้นมา 

เป็นปัจจัยหลักในการออกแบบ แต่สำหรับ 

Vaslab แล้ว หนึ่งในเอกลักษณ์ที่สามารถเห็น 

ได้ชัดตั้งแต่งานออกแบบช่วงแรกๆ จนถึง 

ปัจจุบัน คือเรื่องเส้นสายที่มีความโดดเด่น 

และวัสดุคอนกรีตที่เลือกมาใช้ในการออกแบบ 

ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ด้วยความเชื่อในการ 

ทำงานออกแบบที่วัสดุต้องตอบโจทย์ในเรื่อง 

ของการใช้งาน และมีความคงทนแข็งแรง เพื่อ 

ให้ง่ายต่อการดูแลรักษาแก่เจ้าของโครงการ 

รวมไปถึงงานที่ดีสำหรับ Vaslab นั้นจะต้อง 

ตอบโจทย์ในเรื่องของ Timeless Design ทั้ง 

ในแง่ของการใช้งาน และภาพรวมของอาคาร 

ที่จะอยู่ไปอีกยาวนาน 

ด้วยความที่โตมากับยุคที่งานของสถาปนิกอย่าง 

Le Corbusier Louis Kahn Danial Libeskind 

รวมไปถึงงานสมัยใหม่อย่าง Zaha Hadid 

หรือ Tadao Ando ที่หลากหลายงานได้ใช้วัสดุ 

คอนกรีตในการแสดงภาพลักษณ์ของโครงการ 

นั้นๆ ทำให้ วสุ วิรัชศิลป์ หลงใหลในงานสถา- 

ปัตยกรรมคอนกรีต ที่มีความงดงามในตัว 

ของวัสดุเองเมื่อผ่านไปตามกาลเวลา สิ่งนี้ 

จึงเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้ Vaslab ได้ทดลอง 

ทำงานในรูปแบบที่ตัวเองสนใจตั้งแต่โปรเจกต์ 

แรกๆ ที่ก่อตั้งสตูดิโอขึ้นมา รวมไปถึงออฟฟิศ 

Vaslab โครงการต่างๆ อีกมากมายที่ต่อยอด 

มาจากความชื่นชอบในรูปแบบเดียวกันของ 

ผู้ออกแบบและเจ้าของโครงการ จนมาถึง 

House in the Dust บ้านพักอาศัยที่ตั้งอยู่ใน 

จังหวัดเพชรบูรณ์ ที่มีจุดเริ่มต้นมาจากเจ้าของ 

โครงการชื่นชอบงาน Overlapping House 

ที่ออกแบบโดย Vaslab และต้องการบ้านที่มี 

เอกลักษณ์ จึงทำให้โจทย์ของการออกแบบ 

เปิดกว้าง และสามารถนำเสนอเอกลักษณ์งาน 

ออกแบบตามสไตล์ Vaslab ได้อย่างเต็มที่ 

ในช่วงเริ่มแรกนั้น การทำงานคอนกรีตหล่อ 

ในที่แบบที่ได้เห็นนั้น มีความจำเป็นที่จะต้อง 

ทดลอง และพัฒนารูปแบบการก่อสร้างให้ 

เหมาะสมกับทักษะ วัสดุ และงบประมาณที่ 

เหมาะสม จึงเกิดเป็นการทดลองปรับเปลี่ยน 

วิธีการก่อสร้าง จากที่ในงานส่วนใหญ่ของต่าง 

ประเทศนั้น ใช้แม่แบบเหล็กในการขึ้นฟอร์ม 

ของผนังอาคารต่างๆ ซึ่งมีข้อเสียในเรื่องของ 

งบประมาณ และความชำนาญ โครงการต่างๆ 

ของ Vaslab เองจึงประยุกต์ด้วยการใช้แผ่น 

ไม้อัดเข้ามาทดแทน รวมถึงพัฒนาทักษะของ 

การก่อสร้างของทีมช่างไปพร้อมๆ กัน 

สำหรับ House in the Dust ด้วยความที่ตั้งอยู่ 

ในพื้นที่ที่มีความพิเศษ รายล้อมไปด้วยความ 

หลากหลาย ทั้งโรงงานขนาดใหญ่ ลานกว้าง 

สำหรับตากข้าวโพด บ้านหลังเดิม รวมไปถึง 

วิวต้นสนอินเดียที่รับกับทิวเขาด้วยหลัง สิ่งนี้ 

เองที่ผู้ออกแบบมองเห็นถึงความน่าสนใจ จน 

เกิดเป็นแนวความคิดในการออกแบบบ้านที่ 

สามารถมองได้รอบทั้งหมด 360 องศา ด้วย 

ความที่เป็นพื้นที่เปิดโล่ง ทำให้พื้นที่ใช้สอย 

ต่างๆ ถูกปรับเปลี่ยนให้เหมาะสมกับการใช้ 

งาน ไม่มีหน้าบ้าน หรือหลังบ้านที่ชัดเจน โดย 

แบ่งการใช้งานพื้นที่ออกเป็น 3 ส่วน พื้นที่ส่วน 

Service ที่เป็นที่จอดรถ และห้องครัว พื้นที่ 

Common ที่เป็นห้องโถง ห้องนั่งเล่น และอีก 

ส่วนคือ พื้นที่ Living ที่เป็นห้องนอน โดยทั้ง 

3 ส่วนนั้นถูกวางให้เชื่อมต่อกันแต่แยกออก 

เป็นแกนทั้งหมด 3 แกน 

ด้วยเส้นสายของ Vaslab เองนั้น พื้นที่แต่ละ 

ส่วนถูกเชื่อมต่อกันทั้งแนวนอน และแนวดิ่ง 

เส้นสายต่างๆ ถูกลากเข้าหากัน และออกแบบ 

มาอย่างพิถีพิถัน เพื่อให้ช่วยลดทอนขนาด 

ส่วนของตัวอาคาร ไม่ให้ดูแบน หรือ ทึบจน 

เกิดไป เส้นปาดเฉียงช่วยทำให้ตัวบ้านดูมี 

การเคลื่อนไหวมากขึ้น ทั้งการเชื่อมพื้นที่จาก 

ชั้น 1 ไปสู่ชั้นสองด้วยบันไดที่ถูกนำมาจัดวาง 

บนผนังภายนอก รวมถึงองค์ประกอบของ 

แต่ละแกนก็มีขนาดที่แตกต่างกันตามการใช้ 

งาน แกนสำหรับอยู่อาศัยจะมีความยาวมาก 

ที่สุด แกนที่เป็นที่จอดรถจะเป็นแกนที่สั้นที่สุด 

ซึ่งถูกนำมาประกอบ และบิดรูปทรงของ 

อาคาร รวมถึงการเลือกให้ด้านที่เปิดรับฝุ่น 

นั้นมีลักษณะทึบเป็นหลัก เพื่อป้องกันปัญหา 

ที่จะเกิดขึ้น ทำให้ฟอร์มของอาคารนั้นมีความ 

เป็นประติมากรรมที่ตั้งอยู่ในลานกว้างอย่าง 

ตั้งใจ 

สำหรับภายนอกนั้นด้วยความที่เจ้าของโครงการ 

ต้องการให้มีความเป็นคอนกรีตทั้งหมดตั้งแต่ 

เริ่มต้น ส่วนสำคัญในการก่อสร้างคือต้องมี 

ผู้รับเหมาที่มีความเข้าใจ มีทักษะที่จะก่อสร้าง 

แล้วให้มีเส้นสายตามแบบ ซึ่งแท้จริงแล้ว 

ต้องการความละเอียดในการก่อสร้างอย่าง 

มาก โดยเฉพาะเส้นสายที่มีความโค้ง เนื่อง 

ด้วยการหล่อคอนกรีตนั้นต้องทำให้จบในครั้ง 

เดียวในแต่ละส่วน ขั้นตอนนี้จึงมีความสำคัญ 

ซึ่ง Vaslab เองก็ให้ความสำคัญ และพัฒนา 

ร่วมกับผู้รับเหมามาโดยตลอด 

ส่วนพื้นที่ภายในนั้น เป็นการผสมผสานระหว่าง 

การใช้คอนกรีตเปลือย และไม้จริงที่เจ้ าของบ้าน 

สะสมเอาไว้ เพื่อให้เกิดบรรยากาศที่เหมาะสม 

กับการใช้งานพื้นที่มากขึ้น โดยพื้นที่ด้านใน 

ส่วนกลางจะมีโถงขนาดใหญ่เพื่อเพิ่มความ 

โปร่งให้กับพื้นที่ รวมไปถึงมุมมองจากบาน 

กระจกขนาดใหญ่ที่ทำให้สามารถมองเห็นวิว 

แบบ Panorama ไปยังลานตากข้าวโพด หรือ 

เห็นการเชื่อมต่อของอาคารที่แต่ละแกนโค้ง 

เข้าหากัน ช่วยทำให้พื้นที่มีความเชื่อมโยงกับ 

บริบทโดยรอบมากขึ้น ทั้งจากภายใน และ 

ภายนอก 

House in the Dust ถือเป็นอีกโปรเจกต์หนึ่ง 

ที่ทั้งผู้ออกแบบ และเจ้าของโครงการ ได้มี 

ส่วนร่วมในการพัฒนาร่วมกันอย่างเต็มที่ 

เมื่อมีความต้องการตรงกันในจุดเริ่มต้นแล้ว 

งานออกแบบก็จะสามารถพัฒนา และนำไปสู่ 

เอกลักษณ์ที่โดดเด่นได้ ทั้งในแง่ของรูปฟอร์ม 

และวัสดุอย่างคอนกรีตเปลือย ที่ Vaslab ได้ 

ทำให้เห็นอีกครั้งถึงเส้นสายในงานออกแบบที่ 

โดดเด่นเหมือนที่เราเคยเห็นมาก่อน 

03 

ส่วนจอดรถเป็นแกน 

ด้านสั้นที่สุด 

3 

02 

ส่วนที่อยู่อาศัยจะมี 

การเปิดช่องเปิดรับวิว 

จากที่ตั้ง 

2 

04 

ด้านที่เปิดรับฝุ่นมี 

ลักษณะผนังปิดทึบ 

เป็นหลัก 

4

96 97 

Visually stunning 

lines and an efficient 

and distinctive use of 

concrete are two of 

Vaslab’s most visible 

and distinct identities. 

Such elements can be 

found in their early 

works, from when the 

studio was first established 

until now. 

45 

04 05 

การออกแบบพื้นที่เชื่อมต่อ 

รูปแบบบ้านที่เกิดจาก 

โดยใช้สวนปิดล้อมเข้ามา 

การบิดแกน ทำให้สามารถ 

เป็นส่วนหนึ่งของพื้นที่ 

มองวิวได้รอบ 360 องศา 

ภายในอาคาร และช่วยให้เกิดรูปทรงที่ สร้างความ 

เชื่อมโยงธรรมชาติเข้าสู่ 

น่าสนใจ เป็นประติมากรรม 

พื้นที่อยู่อาศัย ตั้งอยู่กลางลานโล่ง



98 99 

GROUND FLOOR PLAN 

1 M 

1. PARKING 

2. ENTRY 

3. FOYER 

4. DINNING 

5. LIVING 

6. FITNESS 

7. HOME THEATRE 

8. BEDROOM 1 

9. BEDROOM 2 

10. BUDDHA ROOM 

11. LAUNDRY 

12. STORANGE 

13. KITCHEN 

14. PATIO 

7 

06 

ผังบ้านสองชั้นและ 

ผังหลังคาที่ใช้สอยได้ 

07 

เส้นปาดเฉียงให้เกิดความ 

เคลื่อนไหวของอาคาร 

6 

2ND FLOOR PLAN 

1 M 

1. FOYER 

2. HOMEWORK ROOM 

3. MASTER BEDROOM 

4. WALK-IN CLOSET 

5. BATHROOM 

6. TERRACE 

7. BEDROOM 3 

8. BALCONY 

9. BEDROOM 4 

10. BEDROOM 5 

ROOF FLOOR PLAN 

1 M 

1. TERRACE 

An architect can express character or personality 

in their architectural design in a variety of ways, 

each of which is dependent on the subject matter 

they choose to be the primary factor in their architectural 

creations. Visually stunning lines and an 

efficient and distinctive use of concrete are two 

of Vaslab’s most visible and distinct identities. 

Such elements can be found in their early works, 

from when the studio was first established until 

now. In Vaslab’s book, a good architectural design 

needs to hold a sense of timelessness, both in the 

functional and aesthetic aspects, considering the 

longevity that a work will have in the long run. In 

Vaslab’s realm of architectural creation lies the 

belief that, while creating the design, materials 

need to fulfill functional purposes while delivering 

the expected durability and maintenance convenience. 

Growing up seeing the works of architectural 

masters such as Le Corbusier, Louis Kahn, and 

Daniel Libeskind, as well as modern starchitects 

such as Zaha Hadid and Tadao Ando and their 

diverse uses of concrete to profess unique architectural 

identities through architectural creations, 

Vasu Virajsilp has always had a personal love and 

passion for concrete architecture owing to the 

material’s intrinsically unique and timeless beauty. 

The experimentation with the kind of architecture 

that Vasu found intriguing began with projects 

that Vaslab was assigned to execute during its 

initial years. These projects span from the Vaslab 

office to various other works, many of which were 

inspired by the architect and project owners’ 

mutual love of this particular style of architecture. 

House in the Dust, a home in Thailand’s Petchaboon 

province, is among them. The project was 

inspired by the owner’s personal affection for 

Overlapping House, another residential project 

designed by Vaslab. The owner’s intention behind 

House in the Dust was to create a unique-looking 

home which resulted in the creative freedom that 

allowed Vaslab to fully develop and express the 

architectural style they have learned to master. 

The on-site concrete casting that was employed 

during the early stages of the project was the 

product of an extensive process of experiments 

and developments. Each step was carried out to 

find a construction method that best suited the 

builders’ skills as well as the available materials 

and budget. Through a series of trial and error, 

Vaslab began applying and adopting the use of 

plywood in the casting process alongside deve 

loping the skills of their team of builders’ for the 

studio’s own projects. The attempt led Vaslab 

to develop its own method of building concrete 

architecture. It shies away from the use of steel 

molds, which are commonly employed for most 

renowned oversea projects that often come at a 

higher cost and require a specific skill set on the 

builders’ part.

8 

08 

เส้นแกนนอนจัดวาง 

ส่วนของพื้นที่อยู่อาศัยจะ 

มีแนวแกนยาวที่สุด



102 103 

The architect is particularly drawn to House in the 

Dust because of its location, which includes a large 

factory, a vast open field used to dry harvested 

corn, an old house, and a view of Indian Pines with 

mountains in the distance. Everything was envisioned 

in the form of a residence with 360-degree 

access to its surroundings. Due to the location’s 

openness, some modifications were made to the 

functions of the house to better suit actual usage. 

And since there is no defined front or back of the 

house, the functional program is separated into 

three primary sections: the service area (parking 

space and kitchen), the common area (formal room, 

living room), and the living area (bedrooms), with 

the three axes connecting and separating the three 

zones at the same time. 9 

With the owner’s desire for the house to have concrete covering 

the entire outer surface, accomplishing such a vision necessitates 

a contactor with true comprehension, attentiveness, and 

talents to materialize the design’s distinctive details, lines, and 

silhouettes, particularly the curved elements. 

SECTION 1 

1 M 

1. ENTRY 

2. DINNING 

3. LIVING 

4. FITNESS 


6. STORANGE 

7. STORANGE 

8. HOMEWORK ROOM 

9. BEDROOM 5 

10. BEDROOM 4 

11. BEDROOM 3 

12. FOYER 

13. TERRACE 


10 

SECTION 2 

1 M 

1. FOYER 

2. BEDROOM 1 

3. BEDROOM 2 

4. BUDDHA ROOM 

5. STORANGE 

6. LAUNDRY 

7. WC 

8. WALK-IN CLOSET 


10. STORANGE 

11. CORIDOR 

12. TERRACE 

10 

รูปตัดของบ้าน ด้วย 

โครงสร้างคอนกรีตหล่อ 

ในที่ใช้ไม้อัดเป็นไม้แบบ 

การก่อสร้าง 

11-12 

การวางผังตามแนวแกน 

ยาวทำให้มองเห็นทิวทัศน์ 

โดยรอบจากส่วนต่างๆ 

09 

บรรยากาศภายในบ้าน 

ผสานระหว่างคอนกรีต 

และไม้จริงที่เจ้าของบ้าน 

สะสมไว้ 

12



104 105 

13 

มุมมองจากภายในของ 

บ้านไปยังลานตากข้าวโพด 

14 

บรรยากาศตอนค่ำ 

ของบ้าน 

Vaslab’s rendering of architectural lines unites the 

functional spaces both horizontally and vertically. 

Lines are precisely created and drawn together, 

preventing the scale and form of the building from 

being overly flat or dense. The attempt can be seen 

from how an external stairway was added to connect 

the first and second floors of the house, the 

varied scales of the components on each axis, as 

well as the use of diagonal lines to make the house 

appear more dynamic. The axis defining the residential 

zone is the longest, while the line defining 

the parking space is the shortest. The axes were 

assembled and used to shape the architectural 

form of the building. To avoid future problems, the 

side of the house that is most exposed to the dust 

is made up primarily of dense masses. The decision 

was made with a deliberate intention of creating a 

sculpturally-looking architectural shape that would 

sit perfectly on the open, vast plot of land. 

With the owner’s desire for the house to have concrete 

covering the entire outer surface, accomplishing 

such a vision necessitates a contactor with 

true comprehension, attentiveness, and talents to 

materialize the design’s distinctive details, lines, 

and silhouettes, particularly the curved elements. 

Because the concrete casting for each component 

had to be done in a single session, the process was 

critical to achieving the envisioned result. Vaslab, 

acknowledging such facts, worked closely with the 

contractor throughout the entire construction stage. 

The interior design features an exposed concrete 

surface and natural wood from the owner’s collection. 

The two materials work well together to render 

a more humanistic and functional living space. The 

common space contains a huge foyer that is meant 

to open up and expand the spatial program. The 

view through the enormous glass panels provides 

a panoramic view of the land where harvested maize 

is sun-dried. Meanwhile, the way each axis intentionally 

bends towards one another to enable the 

connection between each component of the house 

culminates in a stronger connection between the 

architecture and its functional spaces and the surrounding 

context. 

House in the Dust is another exemplary project in 

which both the architect and the owner are actively 

involved in the design process. Such a collaborative 

effort, shared vision and goal can lead to a work 

of fascinating design, just as Vaslab has accomplished 

yet again with this house, whose unique 

architectural form and signature are the unmistakable 

reflection of the architect’s masterful use of 

concrete. 

vaslabarchitecture.com 

14 

พื้นไม้ ผนังไม้ของส่วน 

ภายในอาคาร ทำจากวัสดุ 

ไม้ท้องถิ่นเป็นหัวใจของ 

การออกแบบพื้นที่ภายใน 

วรุตร์ ดวงแก้วกาศ 

จบการศึกษาด้าน 

สถาปั ตยกรรม และ 

ทัศนศิลป์ ทำางาน 

สร้างสรรค์อิสระ 

โดยสนใจการออกแบบ 

ที่ผสมผสานระหว่าง 

สถาปั ตยกรรม ศิลปะ 

และชีวิต 

Warut 

Duangkaewkart 

is a graduate of architecture 

and visualarts, 

Currently working 

independently with 

a focus on design that 

blends architecture, 

art and life 

14 

13 

Project: House in the Dust Location: Phetchabun, Thailand Type: Private Houses Design year: 2019 Completion: 2022 Area: 1030 m²

106 

Face 


107 

Value 

Studio Krubka has experimented with new techniques and the 

construction process in the house they designed for a couple who 

love exposed concrete. 

Text: Nathanich Chaidee 

Photo Courtesy of Studio Krubka and Beer Singnoi except as noted 

1 

2 

01 

ผนังคอนกรีตเป็น 

องค์ประกอบกั้นส่วน 

พื้นที่ใช้สอยส่วนตัว 

และส่วนรวมของบ้าน 

02 

จากมุมมองพื้นที่ส่วนตัว 

ไปยังส่วนพื้นที่โชว์รูม 

ของสะสมของเจ้าของบ้าน


FACE VALUE 

108 109 

03 

ขนาดไม้แบบ 1.2x2.4 

เมตร สำาหรับคอนกรีต 

หล่อในที่ปรากฎเป็นผิว 

ของผนังบ้านทั้งภายนอก 

และภายใน 

04 

ช่องเปิดระหว่างส่วนต่างๆ 

ของบ้านที่มองเห็นกันช่วย 

สร้างการเชื่อมต่อ 

05 

รูปตัดของบ้าน 

3 

งานคอนกรีตเปลือยเป็นโจทย์ตั้งต้นของการ 

ออกแบบจากเจ้าของบ้านนักโฆษณา ซึ่งมี 

ความชื่นชอบเป็นพิเศษโดยเฉพาะกับงานของ 

ทาดาโอะ อันโดะ ร่วมกันกับโจทย์ด้านฟังก์ชัน 

การใช้งานที่จะต้องครบครันโดยไม่ต้องออก 

ไปเผชิญกับการจราจรนอกบ้าน และความเป็น 

ส่วนตัวอย่างแท้จริงในพื้นที่อยู่อาศัยของสอง 

สามีภรรยา 

สถาปนิก Studio Krubka ท้าทายกับตัวเอง 

ด้วยการคิดต่างจากลำาดับการเข้าถึงของบ้าน 

ทั่วไป เมื่อร่วมกับการต้องการความเป็นส่วน 

ตัวขั้นสูงสุดในพื้นที่ส่วนตัว จึงเริ่มต้นจากทาง 

เข้าบ้านที่จะมาเจอกับบันไดขึ้นชั้นสองเพื่อไป 

ถึงห้องนอนได้เลยโดยไม่ต้องผ่านส่วนอื่นของ 

บ้าน ปิดล้อมด้วยผนังคอนกรีตทึบเป็นตัวแบ่ง 

พื้นที่อย่างชัดเจนระหว่างความเป็นส่วนรวม 

และความเป็นส่วนตัว ซึ่งทั้งหมดมาจากโจทย์ 

การวิเคราะห์และตั้งข้อสังเกตพฤติกรรมของ 

ผู้ใช้งาน แล้วจึงนำามาแก้ปัญหาผ่านวิธีการ 

ออกแบบ 

ในเชิงการออกแบบพื้นที่ เริ่มต้นจากพื้นที่ที่ 

เป็นส่วนตัวที่สุดอย่างห้องนอนที่นับเป็นหัวใจ 

ของบ้าน จากเดิมที่เคยอยู่ในคอนโดมิเนียม 

มาทั้งชีวิต สถาปนิกหยิบยกเอาความเคยชิน 

จากห้องเดิมมาใส่ไว้ในพื้นที่ส่วนตัวแบบครบ 

ทุกกระเบียดนิ้ว ตั้งแต่ห้องนั่งเล่น เตรียม 

อาหาร ไปจนถึงห้องนอนที่ขยายขนาดขึ้นอีก 

ซึ่งนี่ก็เป็นอีกโจทย์สำาคัญจากเจ้าของบ้านที่ 

ต้องการความรู้สึกที่ไม่ได้ต่างไปจากการอยู่ 

อาศัยแบบเดิมมาตลอด 

ผนังคอนกรีตมีบทบาทในการประกอบสร้างเพื่อ 

กั้นแบ่งระดับของความเป็นส่วนตัวและส่วน 

รวมสำาหรับพื้นที่ภายใน เพราะเป็นบ้านขนาด 

ใหญ่ จึงจำาเป็นต้องออกแบบช่องเปิดภายในให้ 

สามารถมองทะลุเห็นกันให้ได้มากที่สุดโดยไม่ 

รบกวนความเป็นส่วนตัวของแต่ละคน โดยคิด 

จากทางสัญจรและระยะสายตาจากแต่ละจุด 

ว่าจะมองไปเห็นแต่ละจุดผ่านรูปแบบการเปิด 

อย่างไร เช่น จากส่วนพักผ่อนมองทะลุไปเห็น 

โชว์รูมรถ ของสะสมสุดรัก ถึงแม้จะเป็นบ้าน 

หลังใหญ่ แต่ก็ยังคงเชื่อมต่อกันได้ทั้งหมด 

ผ่านทัศนวิสัย 

งานประกอบสร้างเป็นสถาปัตยกรรมนำามาสู่ 

การศึกษาเพิ่มเติมในเรื่องงานคอนกรีต ซึ่ง 

บ้านหลังนี้นับว่าเป็นหลังแรกที่สถาปนิกได้ 

ทดลองทำางานคอนกรีตสำาหรับบ้านทั้งหลัง 

แบบเต็มรูปแบบ และได้เรียนรู้ว่า งานคอนกรีต 

เองก็คือระบบโมดูลาร์แบบหนึ่งเช่นกัน เพราะ 

เริ่มต้นด้วยไม้แบบขนาด 1.2x2.4 เมตร งาน 

ดีไซน์จึงต้องปรับอีกครั้งให้เข้ากับระบบเพื่อให้ 

แพทเทิร์นของผืนแผ่นปูนสมบูรณ์ครบเต็มแผ่น 

ภาษาของงานดีไซน์ใหม่ๆ จึงเกิดขึ้นผ่านทาง 

ระบบโมดูลาร์นี่เอง รายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ 

อย่างการเปลี่ยนสวิตช์และปลั๊กไฟให้อยู่ในระยะ 

ไม่ต้องเอื้อมที่ 90 เซนติเมตร 

จากการร่วมงานกับ MSK Engineering ผู้รับ- 

เหมาที่เชี่ยวชาญด้านงานคอนกรีต ถึงแม้จะ 

เป็นงานแรกของสถาปนิกในการออกแบบบ้าน 

คอนกรีตล้วน แต่ความท้าทายที่ต้องการผสาน 

งานคอนกรีตเข้ากับดีไซน์ก็ได้ทดลองที่บ้าน 

หลังนี้ 

“เพราะว่างานคอนกรีตเหมือนกับงานประติมา- 

กรรมที่เราจะปั้นแบบไหนก็ได้ อยู่ที่การสร้างทำ า 

ไม้แบบ” การทดลองกับคอนกรีตครั้งใหญ่ของ 

บ้านหลังนี้จึงเป็นการทดลองทำาฝ้าโค้ง ซึ่งเป็น 

การทดลองทั้งเรื่องเทคนิคการก่อสร้างที่จะต้อง 

ตั้งไม้แบบสองแกนพร้อมกัน ร่วมกันกับงาน 

ดีไซน์ทำาให้น้ำาหนักของฝ้าคอนกรีตดูเบาลงจาก 

บรรยากาศที่หนาหนักของคอนกรีตโดยรอบ 

ฝ้าคอนกรีตที่โค้งขึ้นรับกับช่องแสงด้านบน เมื่อ 

แสงผ่านมาตกกระทบทำาให้เกิดเอฟเฟกต์จาก 

แสงเงาที่เปลี่ยนแปลงไปตลอดทั้งวัน 

ในส่วนของผนังโดยรวมของบ้านใช้เทคนิค 

Form Ties ที่ใช้การหล่อคอนกรีตในไม้แบบ 

ความสูง 2.4 เมตร แล้วผูกร้อยสองแผ่นที่เท 

พร้อมกันด้วยเชือก เกิดเป็นรูของผนังที่มา 

จากเทคนิคการก่อสร้าง ส่วนตัวไม้แบบก็ส่ง 

ผลต่อเรื่องพื้นผิวของคอนกรีต ซึ่งบ้านหลัง 

นี้เลือกใช้ไม้อัดดำาเป็นไม้แบบ ซึ่งเกิดเป็นพื้น 

ผิวเรียบแต่ยังมีมิติจากผิวไม้ แม้จะมีสิ่งหลง 

เหลือริ้วรอยระหว่างยูนิตจากไม้แบบที่ต่อไม่ 

เสมอกัน แต่นี่กลับกลายเป็นเอฟเฟกต์ที่ทำาให้ 

ผนังผืนใหญ่ดูมีชีวิตชีวา ไม่อึดอัดทึบแน่นจาก 

ภาพลักษณ์ของคอนกรีต 

“ผมยังอยากผลักดันงานคอนกรีตให้ไปไกล 

กว่านี้ในเรื่องของพื้นผิว แต่ความที่มันไม่ได้ 

เรียบร้อยเสียทีเดียวก็เป็นหนึ่งในความตั้งใจ 

ของบ้านหลังนี้ เพราะเราคุยถึงแรงบันดาลใจ 

จากทาดาโอะ อันโดะ เวลาผนังคอนกรีตไม่ 

เรียบเล่นกับแสงช่วยสร้างชีวิตชีวา เมื่อแสง 

แต่ละวันองศามันเปลี่ยน เงาที่เกิดขึ้นจาก 

ความพลิ้วของผนังจะไม่เหมือนเดิม ทั้งหมดนี้ 

คือเรื่องการเลือกไม้แบบ ซึ่งออกมาก็ได้เอฟ- 

เฟกต์อย่างที่คิดส่วนหนึ่ง และเอฟเฟกต์ใน 

ส่วนที่เราคิดไม่ถึงอีกส่วนหนึ่ง โดยรวมจึง 

กลายเป็นความน่าสนใจของบ้านหลังนี้” 

สถาปนิกจาก Studio Krubka ยังคงไม่หยุด 

ค้นหาเทคนิควิธีการใหม่ๆ โดยต่อยอดร่วมกัน 

กับวิศวกรในการพัฒนาการก่อสร้างให้สามารถ 

หล่อแผ่นผนังได้ทีละ 4-5 แถว และการทำา 

Fair-faced Concrete หรือคอนกรีตหล่อใน 

แบบที่บ้านเราเรียก ให้เป็นทางเลือกสำาหรับ 

งานก่อสร้างราคาประหยัด เพราะตัวผนัง 

คอนกรีตเองสามารถจบเป็นพื้นผิวผนังได้เลย 

โดยไม่ต้องฉาบ สกิม หรือทาสีทับ พร้อมกับ 

การจัดการการก่อสร้างเพื่อลดการสูญเสียจาก 

งานก่อสร้างให้น้อยที่สุด เพราะคอนกรีตจะ 

ยังคงเป็นวัสดุหลักสำาหรับงานก่อสร้างไปอีก 

แสนนาน 

4 5

6 

06 

ผนังคอนกรีตที่ไม่เรียบเป็น 

ความตั้งใจของสถาปนิกใน 

การเล่นกับแสงช่วยสร้าง 

ชีวิตชีวา

FACE VALUE 

112 113 

Concrete walls help to construct and divide varying levels 

of privacy between private and shared spaces. Due to the 

relatively large size of the house, the apertures are designed 

to maximize visual access between the living spaces while 

retaining the inhabitants’ privacy. 

8 

08 

ห้องพระกับบรรยากาศ 

ให้เกิดความสงบนิ่งด้วย 

การเน้นสีผนังดำา 

7 

07 

ฝ้าโค้งที่สถาปนิกทดลอง 

ทำาเพื่อให้เกิดความน่า- 

สนใจของปรากฎการณ์ 

ภายในบ้าน 

The homeowners, a couple who work in advertising 

and have a personal love for Tadao Ando’s architecture, 

had their hearts set on exposed concrete 

to be the primary element in the architecture of 

their private home. The design would also need to 

create a living area with all the necessary features 

that would correspond to the two owners’ lifestyles 

and preferences for privacy and peace. The functional 

features would also have to help minimize 

the owners’ need to commute through Bangkok’s 

insufferable traffic. 

Studio Krubka, the project’s architect, challenged 

themselves with the given requirements, addressing 

the design by reconsidering the sequence of how 

the living spaces could be accessed. To create 

the utmost level of privacy for the two owners’ 

personal living spaces, the sequence begins with 

the entrance, which meets with the staircase 

leading up to the second floor, where the bedroom 

is located, without having to pass through any 

other parts of the house. The solid concrete walls 

clearly define and divide the private and common 

spaces. Everything is generated from the design 

team’s analysis and observation of the users’ 

actual behaviors, with the aim for the design to 

ultimately deliver the best and most suitable 

solutions.


FACE VALUE 


09-10 

การเปิดช่องรับแสง 

ธรรมชาติจากด้านบน 

หลังคาช่วยสร้างมิติให้ 

กับพื้นที่ใช้สอยภายในบ้าน 

เปลี่ยนแปลงไปตามช่วง 

เวลาของวัน 


ผังพื้นของบ้านชั้น 1 และ 2 

The design of the spatial program started with the 

bedroom—the most private quarter and the heart 

of the house. From the living and food preparation 

areas to the spacious bedroom, the architect incorporated 

the owners’ personal experiences of 

having lived in condominium units their entire lives 

into every component of the design, which takes 

inspiration from the owners’ desire to maintain a 

similar living environment and experience. 

Concrete walls help to construct and divide varying 

levels of privacy between private and shared 

spaces. Due to the relatively large size of the 

house, the apertures are designed to maximize 

visual access between the living spaces while 

retaining the inhabitants’ privacy. The circulation 

and perspectives were planned with the visual 

link between different parts of the house in mind, 

establishing specific openings and connections, 

such as the way the living area is visually open 

to the showroom space where the cars and other 

collected items are displayed. Despite its great 

size, the house’s living spaces are linked together 

thanks to the carefully curated visual connection. 

1ST FLOOR PLAN 

1. CAR PARK 

2. ENTRANCE HALL 

(TERMINAL) 

3. THAIKITCHEN 

4. RECEPTION ROOM 

5. GUEST ROOM 


7. GYM 

8. STREAM ROOM 

9. SWIMMING POOL 

10. BAR&DINING ROOM 

11. CAR TURNTABLE 

C-X COURTYARD 

2ND FLOOR PLAN 

9 11 

1. BUDDHA AREA 

2. LIBRARY 

3. BEDROOM-01 

4. PANTRY 

5. FAMILY ROOM 


7. GEN. CLOSET 

8. LADY CLOSET 

9. MASTER BATHROOM 

C-X COURTYARD 

10



12 

ผนังคอนกรีต 7 แผ่น 

และการปิดล้อมให้เกิด 

5 คอร์ทต่างขนาดกัน 

13 

การสร้างพื้นที่ระหว่าง 

ภายนอกและภายใน 

ของบ้าน 

7 CONCRETE WALLS VS 

5 MAIN COURTYARDS 

12 

The formation of the architectural elements of 

the house led the architect to delve deeper into 

the art and science of concrete. The house is the 

architect’s first attempt to experiment with how 

concrete is used in the construction of an entire 

architectural structure. They discovered along the 

way that concrete architecture is a type of modular 

system. With the 1.2 x 2.4-meter mold as the starting 

point, the design was readjusted to work around 

the modular system and create a unique pattern 

for each concrete slab. The modular system also 

gives birth to new design languages, such as the 

way switches and power plugs are intended to be 

within 90 cm, or arm’s length. Despite the fact that 

the house was their first all-concrete architecture 

project, Studio Krubka collaborated with MSK 

Engineering a contractor with a special expertise 

in concrete, and was able to experiment with all 

of the challenges that came with their unique 

integration of concrete into the house’s architectural 

design. 

“Working on concrete architecture is like crafting 

a sculpture out of your imagination. Depending 

on how well you can produce the molding, you 

can sculpt it into whatever shape you wish.” The 

curved ceiling, which ended up being the project’s 

major experimental attempt, was a trial of construction 

techniques where the molds were set up 

into two axes. The design was modified to make 

the weight of the concrete ceiling appear lighter, 

relieving the rigidity of the surrounding concrete 

features. When natural light interacts with the 

concave concrete ceiling, it produces light and 

shadow effects that shift throughout the day. The 

house’s walls were mostly built using the form-tie 

technique, in which concrete was cast in a 2.4- 

meter-high wooden mold. The casting process 

of the two slabs was done simultaneously, using 

a rope to tie the molds together, which ultimately 

produced a number of perforations in the walls. 

The molding panels left their imprints on the 

concrete. The dark plywood used for the molding 

provided a smooth surface while also allowing for 

fascinating textural nuances and dimension. The 

traces left behind from how each molding unit was 

irregularly joined together creates an appearance 

that gives life to the monolithic walls, keeping them 

from being rigid, solid concrete masses. 

13


FACE VALUE 


“The imperfect surface of the concrete walls interacts 

with the light, generating this ever-changing dynamic 

as the light shifts angles. The shadow cast by the wall’s 

textural characteristics is never the same, and it all 

depends on how we select and arrange the wood used 

for the formwork.” 

14 

ในบางพื้นที่ส่วนตัวถูก 

ออกแบบด้วย OPEN 

PLAN เชื่อมโยงส่วนต่างๆ 

15 

การเปิดช่องเปิดรับแสง 

ธรรมชาติเข้ามาในตัวบ้าน 

16 

การเชื่อมต่อระหว่าง 

2 ปีกของบ้านด้วยพื้นที่ 

สระว่ายน้ำา 

14 

16 

“I still want to take concrete building farther, 

particularly in the realm of texture. We planned 

for the house’s surface to be uneven and rough 

because we discussed the influence of Tadao 

Ando’s architecture on the design with the owners. 

The imperfect surface of the concrete walls interacts 

with the light, generating this ever-changing 

dynamic as the light shifts angles. The shadow 

cast by the wall’s textural characteristics is never 

the same, and it all depends on how we select and 

arrange the wood used for the molds. The effects 

it gave were partially what we expected, and there 

were other additional impacts in parts we didn’t 

even consider, but everything worked together in 

unison to make this house interesting.” 

tives for architectural construction. They see the 

potential of concrete and how it is able to express 

its true nature without the need for coating, 

skimming, or painting. Apart from that, the team 

believes that using concrete in the construction 

process produces the least amount of waste 

possible and that it will very likely be one of the 

primary materials used in architectural construction 

in the conceivable future. 

fb.com/studiokrubka 

ณัฐนิช ชัยดี 

จบการศึกษาด้านออกแบบ 

ตกแต่งภายใน ปั จจุบัน 

เป็ นคอลัมนิสต์อิสระ 

ด้านสถาปั ตยกรรม งาน 

ออกแบบ และวัฒนธรรม 

Nathanich Chaidee 

is a graduate of 

interior design and 

currently working as 

a freelance journalist 

in architecture, design 

and culture. 

15 

Studio Krubka’s architects 15 are still experimenting 

with new techniques and processes, collaborating 

with engineers on new construction advancements 

ranging from multiple slab casting to fair-faced 

concrete to provide more cost-effective alterna- 

Project: Baan Akat Yen Location: Bangkok, Thailand Built Area: 1,600 Sq.m. 

Architects: Studio Krubka Co.,Ltd. Contractor: MSK Engineering Co.,Ltd

120 


Above 

the 

Line 

Plan Architect has created a design for the Sindhorn Kempinski 

Hotel with concave and curved elements that echo the landscape of 

the expansive garden that serves as the project’s green space. 

Text: Kullaphut Seneevong Na Ayudhaya 

Photo Courtesy of Plan Architect, Ketsiree Wongwan and Srirath Somsawat except as noted 

1 

2 

01 

ทางเข้าล้อบบี้ของโรงแรม 

คือแนวผนังกระจกโค้งรับ 

กับซุ้มโค้งคอนกรีตขนาด 

ใหญ่ 

02 

ทัศนียภาพจากมุมสูง 

แสดงให้เห็นความเชื่อมต่อ 

ระหว่างสวนของโครงการ 

กับตัวสถาปัตยกรรมตาม 

แนวความคิด ‘Living in 

the Park’


ABOVE THE LINE 

122 123 

ท่ามกลางตึกสูงระฟ้าที่แข่งกันตั้งตระหง่าน 

บริเวณพื้นที่ถนนหลังสวน ย่านพาณิชยกรรม 

สำาคัญที่ตั้งอยู่ด้านหลังสวนลุมพินี อันเป็นที่มา 

ของชื่อถนนในอดีต ทว่าในปัจจุบันกลับเป็น 

หนึ่งในพื้นที่ที่มีมูลค่าสูงที่สุดของประเทศไทย 

เป็นที่ตั้งของโครงการพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ 

Sindhorn Kempinski Hotel Bangkok ที่ถูก 

ออกแบบโดยทีมสถาปนิกจาก Plan Architect 

ด้วยรูปทรงของสถาปัตยกรรมที่มีลักษณะ 

โค้งเว้า หยอกเย้าไปกับภูมิทัศน์ในสวน ซึ่ง 

เป็นพื้นที่สีเขียวของโครงการ ด้วยเส้นโค้ง 

คล้ายเกลียวคลื่นที่ตัดกับรูปทรงสี่เหลี่ยมของ 

ป่าคอนกรีตของตึกสูงรอบข้างอำานวยให้สถา- 

ปัตยกรรมมีความโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ 

ชวนให้รำาลึกถึงถ้อยแถลงของ ฟิลิป จอห์นสัน 

สถาปนิกผู้ทรงอิทธิพลชาวอเมริกันที่กล่าวไว้ว่า 

“เราสามารถออกแบบและขึ้นรูปทรงอย่างไร 

ก็ได้ภายใต้โครงสร้างคอนกรีต ทำาไมเราถึง 

ต้องออกแบบสถาปัตยกรรมด้วยเส้นตรงทั้งๆ 

ที่ภายใต้เรือนร่างของมนุษย์นั้นไม่มีเส้นตรง 

คุณมักจะประหลาดใจอยู่เสมอเมื่อก้าวเข้าไป 

ในห้องที่ปราศจากเส้นตรง มันช่างน่าอัศจรรย์ 

ใจที่คุณจะสัมผัสได้ว่าผนังโค้งเว้านั้นกำาลัง 

กำาลังสนทนากับคุณอยู่” 

ด้วยลักษณะของที่ตั้งโครงการที่วางตัวอยู่ 

ระหว่างถนนหลังสวนกับซอยต้นสนส่งผลต่อ 

ข้อจำากัดในเรื่องของความสูงอาคาร ประกอบ 

เข้ากับในช่วงแรกทิศทางการออกแบบของ 

โครงการถูกกำาหนดให้เป็นโครงการที่พักอาศัย 

ที่หรูหรา (Luxury residence) มีกลุ่มเป้าหมาย 

เป็นผู้สูงอายุที่เคยถือครองที่ดินในบริเวณพื้นที่ 

ย่านนี้และมีกำาลังซื้อ ส่งผลให้แนวทางการ 

พัฒนาสถาปัตยกรรมให้ความสำาคัญกับพื้นที่ 

สวนขนาดใหญ่ และตัวอาคารมีลักษณะเป็น 

อาคารที่มีความสูงไม่มากนัก เพราะความสูง 

สัมพันธ์ต่อพฤติกรรมของผู้ใช้สอยสถาปัตย- 

กรรมผนวกเข้ากับความต้องการใกล้ชิดกับ 

ธรรมชาติของผู้บริโภค จึงสอดคล้องต้องกัน 

กับข้อกำาหนดความสูงทางกฎหมาย ก่อนที่ 

ในเวลาต่อมาโครงการที่พักอาศัยดังกล่าวจะ 

เปลี่ยนโจทย์มาเป็นโครงการโรงแรมอย่างที่ 

เห็นในปัจจุบัน อย่างไรก็ตามแม้ว่าจะมีการ 

เปลี่ยนรูปแบบของโครงการมาเป็นโรงแรม 

แล้ว แต่ยังคงหัวใจของการสร้างพื้นที่กึ่ง 

ภายนอก (Semi-Outdoor) เอาไว้ดังเดิม ส่ง 

ผลให้เกิดภาพลักษณ์ของการเป็นโรงแรมใน 

สวนกึ่งเปิดโล่ง ‘Open Air City Hotel’ ที่เป็น 

เอกลักษณ์เฉพาะตัว ภายใต้บริบทของพื้นที่ 

ที่มีความหนาแน่นของย่านพาณิชยกรรมสูง 

“ด้วยความที่เราได้เคยพัฒนาโครงการนำาร่อง 

อย่าง Sindhorn Residence ทำาให้เราเข้าใจ 

ลักษณะเฉพาะตัวของย่านและกลุ่มลูกค้า ซึ่ง 

มักเป็นกลุ่มผู้สูงอายุที่มีกำาลังซื้อสูง และกลุ่ม 

ชาวต่างชาติ ส่งผลให้ตัวโครงการ Sindhorn 

Kempinski Hotel Bangkok ถูกออกแบบมา 

ให้มีลักษณะพิเศษ ที่สร้างให้เกิดคุณลักษณะ 

การอยู่อาศัยร่วมกับสวน หรือ ‘Living in the 

Park’ ที่พัฒนามาเป็นหัวใจหลักของโครงการ” 

คุณวรา จิตรประทักษ์ สถาปนิกจาก Plan 

Architect กล่าวถึงที่มาของแนวทางการพัฒนา 

รูปแบบสถาปัตยกรรม ดังนั้นทีมออกแบบจึง 

นำาเส้นสายโค้งเว้าที่มีความสัมพันธ์กับต้นไม้ 

ภายในสวนด้านนอกมาใช้กับส่วนที่สำาคัญที่สุด 

ของตัวอาคารคือ ‘Gateway Arch’ หรือซุ้มโค้ง 

ขนาดใหญ่ซึ่งเป็นโครงสร้างแบบ Shell structure 

บริเวณโถงทางเข้า ที่ทำาหน้าที่เชื่อมพื้นที่ 

ชั้นล่างเข้ากับพื้นที่สวน ซุ้มโค้งดังกล่าวเกิดขึ้น 

จากการหล่อโครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก 

ขนาดใหญ่ด้วยคานคอนกรีตขนาดหน้าตัด 

2x2 เมตร เป็นตัวรับแรงถีบตัวของซุ้มโค้งเอา 

ไว้เป็นโครงสร้างหลัก เปรียบได้กับกระดูกที่ 

หิ้วน้ำาหนักของซุ้มโค้งทั้งหมด พร้อมด้วยการ 

เสริมเหล็กจำานวนมากที่ช่วยให้คอนกรีตรับ 

แรงถีบตัวได้อย่างเหมาะสม ส่งผลให้เกิดพื้นที่ 

ว่างใต้ซุ้มโค้งที่มีความกว้างถึง 60 เมตร ตัว 

พื้นผิวเป็นคอนกรีตเปลือยทั้งหมด เพื่อดำารง 

สุนทรียศาสตร์ของการเคารพในสัจจะของวัสดุ 

อย่างไรก็ตามด้วยข้อจำากัดของรูปทรงซุ้มโค้ง 

ส่งผลต่อการทำาปฏิกิริยาของคอนกรีต เนื่อง- 

จากในระหว่างที่คอนกรีตกำาลังแข็งตัวจะเกิด 

ปฏิกิริยาที่ทำาให้เกิดฟองอากาศคายตัวขึ้น 

บริเวณพื้นผิวด้านบน เป็นความท้าทายหนึ่ง 

ที่เกิดขึ้นเฉพาะกับการหล่อคอนกรีตโค้งคว่ำา 

ทีมผู้เชี่ยวชาญด้านการก่อสร้างจำาเป็นต้อง 

ผสมคอนกรีตสูตรพิเศษ ที่มีลักษณะเฉพาะตัว 

สำาหรับโครงการ จึงทำาให้คอนกรีตเปลือยของ 

โครงการมีสีที่เข้มกว่าปกติ โดยในแนวความ 

คิดแรกของการออกแบบส่วนพื้นที่ซุ้มโค้งนี้ถูก 

ออกแบบให้เป็นพื้นที่เปิดโล่ง แต่เมื่อโครงการ 

ถูกปรับไปเป็นโรงแรมทำาให้จำาเป็นต้องปิด 

กระจกเพื่อให้พื้นที่ดังกล่าวถูกใช้เป็นส่วนของ 

โถงต้อนรับอาคารที่จำาเป็นต้องมีการควบคุม 

สภาพอากาศภายใน 

ถัดขึ้นไปจากพื้นที่ซุ้มโค้งขนาดใหญ่ของชั้นล่าง 

คือส่วนของช่อง Atrium ขนาดใหญ่ที่เชื่อม 

พื้นที่ภายในของอาคารเข้าด้วยกันทั้งหมด 

ช่องแสงด้านบนได้รับการออกแบบให้เป็นกริล 

(Grille) ที่สามารถปรับเปลี่ยนรูปแบบเพื่อ 

เปิดรับลมและแสงธรรมชาติเข้ามาสู่พื้นที่ 

ภายในได้ และเป็นการสร้างระบบระบายความ 

ร้อนแบบ Stack Ventilation โถงขนาดใหญ่ 

ดังกล่าวเป็นอีกหัวใจที่สำาคัญของตัวอาคารที่ 

สร้างให้เกิดสภาวะกึ่งภายนอกขึ้นมาภายใน 

พื้นที่ทางเดินเข้าสู่ห้องพักตามแนวความคิด 

ของการออกแบบ เช่นเดียวกับการออกแบบ 

ครีบอาคารทั้งหมดที่โค้งเว้าสัมพันธ์คล้าย 

คลื่นในบริเวณระเบียงภายนอก ที่โครงการ 

สามารถใช้ประโยชน์จากความแตกต่างของ 

ส่วนโค้งเว้าเพื่อสร้างแสงและเงาที่แตกต่างกัน 

ออกไปในแต่ละยูนิต 

ด้วยเป้าประสงค์ที่โครงการมุ่งหวังให้เป็น 

สถาปัตยกรรมยั่งยืน (Sustainable achitecture) 

ที่ต้องการให้โครงการสามารถดำารงอยู่ 

ได้อย่างน้อย 100 ปี ส่งผลให้ผู้ออกแบบได้ให้ 

ความสำาคัญกับการรองรับความเปลี่ยนแปลง 

ของการใช้งานที่หลากหลายของแต่ละยูนิต 

การออกแบบระเบียงขนาดใหญ่ซึ่งมีความ 

แตกต่างไปจากลักษณะของ City hotel ทั่วไป 

ที่มักจะไม่ออกแบบระเบียง การออกแบบ 

ขนาดของช่องงานระบบ (Shaft) ที่มีขนาด 

ใหญ่เป็นพิเศษกว่าปกติ เพื่อรองรับการปรับ 

เปลี่ยนอาคารที่อาจถูกใช้เป็นอพาร์ทเม้นต์ 

ในอนาคต โครงสร้างทั่วไปของโครงการนอก 

เหนือจากส่วนซุ้มโค้งด้านล่างใช้การก่อสร้าง 

พรีคาสท์คอนกรีต (Precast concrete) แบบ 

นั่งบนพื้นโครงสร้าง ไม่ใช่รูปแบบแปะหน้าพื ้น 

โครงสร้างที่ทำาโดยทั่วไป เนื่องจากผู้ควบคุมงาน 

ก่อสร้างคำานึงถึงความผิดพลาดต่อโครงสร้าง 

ที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต 

หากเราถอยออกมาพิจารณาตัวสถาปัตยกรรม 

ที่บริเวณพื้นที่สวนภายนอกจะพบว่าทีมผู้ออก- 

แบบได้สร้างรูปทรงโค้งขึ้นอีกสองส่วนคือส่วน 

กลางของอาคารที่เป็นสระว่ายน้ำากับส่วนบน 

ของอาคารที่ออกแบบให้เกิดเส้นอาคารโค้ง 

เว้ากลับด้านล้อกันกับซุ้มโค้งด้านล่าง โดยใน 

ส่วนของสระว่ายน้ำา ได้มีการออกแบบคาน 

ถ่ายน้ำาหนักเฉพาะ (Transfer beam) เพื่อลด 

จำานวนของเสาลง ทำาให้เกิดสระว่ายน้ำาแบบ 

‘Infinity pool’ ที่เปิดรับทัศนียภาพเข้ามาได้ 

อย่างเต็มที่ เชื่อมโยงทิวทัศน์ของพื้นที่สวนใน 

โครงการ รวมถึงพื้นที่สวนลุมพินี สนามม้า 

ราชกรีฑาสโมสรได้เป็นอย่างดี พื้นผิวของ 

พื้นที่ส่วนสระว่ายน้ำากรุด้วยแผ่น Perforated 

stainless steel sheet โดยรอบของสระทรงรี 

ที่ทำาให้เกิดการสะท้อนทัศนียภาพโดยรอบ 

ส่วนพื้นที่ด้านล่างของสระว่ายน้ำาเป็นส่วนของ 

งานระบบ (Duct floor) ของโครงการที่ซ่อน 

เอาไว้อย่างแนบเนียน 

โครงการ Sindhorn Kempinski Hotel Bangkok 

เป็นหนึ่งในกรณีศึกษาทางสถาปัตยกรรม ที่ 

03 

มุมมองจากสวน เป็นพื้นที่ 

เปิดโล่งที่ช่วยส่งเสริม 

ให้เห็นลักษณะโค้งเว้า 

ราวเกลียวคลื่นอันเป็น 

เอกลักษณ์ที่โดดเด่นของ 

สถาปัตยกรรม 

แสดงออกถึงการผสานการออกแบบโครงสร้าง 

คอนกรีตเสริมเหล็กรูปทรงโค้งขนาดใหญ่ 

เข้ากับโครงสร้าง precast เพื่อเชื่อมพื้นที่ว่าง 

ที่ดำารงอยู่ระหว่างอัตถประโยชน์ใช้สอยภายใน 

เข้ากับพื้นที่สีเขียวภายนอก ภายใต้บริบทของ 

การเป็นโรงแรมกลางใจเมือง ในช่วงเวลาที่ 

สังคมกำาลังก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ และความ 

ต้องการพื้นที่สีเขียวเป็นหัวใจของการอยู่อาศัย 

ในศตวรรษที่ 21 

3



124 125 

WEST ELEVATION 

NORTH ELEVATION 

5 

EAST ELEVATION 

SOUTH ELEVATION 

4 

The Gateway Arch is the project’s most important component, 

for its visual and contextual association with trees 

growing in the garden outside. The arch’s shell structure is 

revealed at the hotel’s entrance hall, connecting the ground 

floor to the garden. 

04 

รูปด้านของโครงการ 

Sindhorn Kempinski Hotel Bangkok sits amidst 

the skyscrapers blossoming and towering over 

Langsuan Road, situated on one of Bangkok’s 

most prominent commercial districts. It is right 

behind Lumphini Park (the location alludes to the 

origin of the name Lang Suan, or ‘behind the park’ 

in Thai), and has become one of the country’s most 

expensive neighborhoods in terms of land prices. 

Plan Architect creates the real estate development 

project with concave and curved elements 

that echo the landscape of the expansive garden 

that serves as the project’s green space. The 

wave-like lines and undulating form juxtapose 

with the boxy shapes of buildings that make 

up Bangkok’s concrete jungle, resulting in the 

design of the Sindhorn Kempinski Hotel Bangkok 

to stand out from its surroundings even more. 

The architecture of the Sindhorn Kempinski Hotel 

Bangkok reminds me of what prolific American 

architect, Phillip Johnson once said: 

“Concrete you can mold, you can press it into 

- after all, you haven’t any straight lines in your 

body. Why should we have straight lines in our 

architecture? You’d be surprised when you go into 

a room that has no straight line—how marvelous 

it is that you can feel the walls talking back to you, 

as it were.” 

05 

ทัศนียภาพด้านหน้า 

ของโครงการจากมุมมอง 

ของสวน แสดงให้เห็นการ 

ใช้เส้นโค้งในทุกส่วนของ 

ตัวอาคาร 

06 

โค้งเว้าด้านบนสุดของ 

ตัวอาคาร และพื้นที่สวน 

ด้านบนที่มีส่วนหลังคา 

สำาหรับเปิดรับช่องแสง 

ธรรมชาติ 

6


127 

8 

7 

07 

ซุ้มโค้งขนาดใหญ่หรือ 

‘Gateway Arch’ ถูกสร้าง 

ด้วยโครงสร้างแบบ Shell 

structure เพื่อโอบรับ 

ความเชื่อมต่อเชิงพื้นที่ 

ระหว่างพื้นที่สวนภายนอก 

กับพื้นที่ภายในของอาคาร 

08 

Diagram ลำาดับขั้นการ 

คลี่คลายรูปทรงผ่าน 

การออกแบบเพื่อสร้าง 

ความสัมพันธ์ระหว่าง 

สถาปัตยกรรมกับพื้นที่ 

สีเขียว 

The project’s location between Lang Suan Road 

and Soi Tonson Street comes with certain restrictions. 

The initial design trajectory was derived 

from the project’s position as a luxury residence, 

with the targeted clientele being elderly individuals 

who are previous landowners in the area with high 

purchasing power. This was reconciled into an 

architectural program that highlighted an expansive 

garden and a low-rise building due to the consideration 

of the main targeted users’ behaviors as 

well as their preference for a living environment 

that allows them to be closer to nature. It also 

resulted in an initial design that was within the 

legally permitted height. 

However, that was before the decision was reached 

that the new development would change from a 

luxury residence to the Sindhorn Kempinski Hotel 

Bangkok that we see today. Despite the transition 

from a residential project to a hotel, the semi-outdoor 

space remained the focus of the design. It led 

to the development of the project’s unique image 

as an ‘open air city hotel,’ which arose from the 

site’s highly commercial context. 

“Since we worked on Sindhorn Residence as a sort 

of pilot project, we had great insights into the 

distinctive character and demand of the neighborhood 

and the prospective clientele, who are largely 

wealthy senior residents with significant buying 

power as well as expatriates. This ended up shaping 

the architecture of the Sindhorn Kempinski Hotel 

Bangkok’s unique character and the ‘living in the 

park’ lifestyle that later evolved into the project’s 

ethos,” Wara Jithpratugs, the head architect of 

Plan Architect, detailed the origins of the project’s 

architectural design. The curved lines were used 

in the design to create the ‘Gateway Arch,’ the 

project’s most important component, for its visual 

and contextual association with trees growing in 

the garden outside. The arch’s shell structure is 

revealed at the hotel’s entrance hall, connecting 

the ground floor to the garden. The arch was 

erected utilizing the concrete casting technique, 

which resulted in a gigantic reinforced concrete 

structure. The 2-by-2-meter concrete beam works 

as the major structural member, dissipating force 

outward and lowering tension effects, like the 

bone that supports the entire structure’s weight. 

A significant number of steel members were used 

to improve the concrete’s ability to withstand tension. 

As a result, it generates the space beneath 

the arch, which spans up to 60 meters wide. To 

embrace the concrete’s truth to material aesthetic, 

the entire surface of the gateway arch is left exposed. 

Unfortunately, the physical constraints of 

the arch’s physical form forced the concrete to 

create bubbles during the solidification process. 

The bubbles that appeared on the top of the 

structure were one of the difficulties that arch 

concrete structures frequently face. To resolve the 

issue, the professional construction team had 

to create a custom concrete formula specifically 

for this project, which culminated in the exposed 

concrete surface having a darker tone than usual. 

The original design plan intended for the space 

underneath the arch to be left open. However, the 

mirror was brought in to partition the area into 

the hotel’s reception lobby for proper internal 

temperature management when the project was 

switched from a private residence to a hotel.

49 

09 04 

ทัศนียภาพจากพื้นที่ 

การออกแบบพื้นที่เชื่อมต่อ 

ภายในล้อบบี้โรงแรม 

โดยใช้สวนปิดล้อมเข้ามา 

มองออกไปยังพื้นที่สวน 

เป็นส่วนหนึ่งของพื้นที่ 

พื้นที่ว่างของซุ้มโค้งมี 

ภายในอาคาร สร้างความ 

ขนาดความกว้าง เชื่อมโยงธรรมชาติเข้าสู่ 60 เมตร 

สูงราว พื้นที่อยู่อาศัย 23 เมตร



130 131 

10 

ผังพื้นชั้นที่ 1 ของโครงการ 

The grandiose arch on the bottom floor leads up 

to the vast atrium that unites all of the building’s 

interior spaces. The skylight is built as a grille that 

can be opened to let natural wind and light into 

the internal environment while also permitting stack 

ventilation that helps ventilate heat. Following the 

architectural concept, the large atrium exists as 

another significant aspect of the structure while 

contributing to the semi-outdoor environment of 

the hallway leading to the rooms. Similarly, the 

curving fins of the terraces appear as a collective 

element, adding a wave-like feature to the building’s 

exterior. The rooms inside the hotel take advantage 

of the different angles and curves as well as 

the varying effects of natural light and shadow 

that they create for each unit. With the goal of 

creating a sustainable architecture that would 

be a part of the city for at least another hundred 

years, the architects paid special attention to the 

building’s ability to adapt to changes, particularly 

the different purposes of the rooms. The huge 

terraces on the hotel rooms set the project apart 

from typical city hotels, where such a feature is 

normally absent. The shaft is also purposefully 

constructed to be larger than normal in order to 

support the operations of an apartment complex if 

the building should face any future changes. Apart 

from the gateway arch on the ground floor, the 

general structural attributes favor the use of the 

slab-on-ground precast concrete technique rather 

than the commonly used precast wall system due 

to the prevention of any structural issues that may 

occur in the future. 


10 


เอกลักษณ์ที่สำาคัญของ 

ส่วนโครงสร้างซุ้มโค้ง คือ 

การออกแบบให้เกิดช่อง 

แสงจากด้านบน เชื่อมโยง 

มิติของช่องแสงระหว่าง 

พื้นที่ด้านล่างกับแสงจาก 

ส่วนโถง Atrium ด้านบน 

12 

ส่วนพื้นโถงกลางชั้นบน 

ของโรงแรมถูกออกแบบ 

ให้เป็นพื้นที่ Atrium เชื่อม 

พื้นที่ภายในเข้ากับพื้นที่ 

ด้านบน สำาหรับเปิดรับแสง 

และระบายอากาศผ่านกริล 

ที่สามารถปรับได้ 

1ST FLOOR PLAN 

5 M 

1. MAIN LOBBY 

2. LIFT HALL 

3. BACK OF HOUSE 

4. ALL-DAY DINING 

5. LOUNGE 

6. RECEPTION 

7. DROP-OFF 

8. OFFICE 

9. GARDEN 

12

132 


The bubbles that appeared on the top of the structure 

were one of the difficulties that arch concrete 

structures frequently face. The construction team 

therefore had to create a custom concrete formula 

specifically for this project, which culminated in 

the exposed concrete surface having a darker tone 

than usual. 

กุลพัชร์ เสนีวงศ์ 

ณ อยุธยา 

ปั จจุบันเป็ นนักวิจัยที่ 

บริษัท NPPN Company 

และนักศึกษาปริญญา 

เอกสาขาสถาปั ตยกรรม 

พื้นถิ ่น คณะสถาปั ตย- 

กรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัย 

ศิลปากร สนใจศึกษามรดก 

ทางวัฒนธรรมและขณะนี้ 

กำาลังทำาวิจัยเกี่ยวกับ 

สภาพแวดล้อมสรรค์สร้าง 

ในพื้นที่ภูมิทัศน์วัฒนธรรม 

มลายู 

Kullaphut Seneevong 

Na Ayudhaya 

is a researcher at NPPN 

Company and a Ph.D. 

candidate at Silpakorn 

University’s faculty of 

architecture’s vernacular 

architecture 

program. He has a 

passion for cultural 

heritage and is currently 

conducting research 

about the built environment 

of the Malay 

cultural landscape. 

If one were to stand in the garden and inspect 

the architecture from the outside, they would see 

the design team’s attempt to create two more 

arched features, one in the center where the pool 

is positioned and one on the upper section of 

the building. These two reversed arches appear 

to interact with the gateway arch below. The 

swimming pool arch is specifically constructed 

with transfer beams to reduce the number of 

columns, giving birth to an infinite pool that is fully 

open to the outside view, connecting the project’s 

garden to the greenery of Lumphini Garden and 

the Royal Bangkok Sports Club. The perforated 

stainless-steel sheets wrap the outer surface 

of the structure holding the pool, creating an 

oval shape that reflects the surroundings while 

elegantly concealing the duct floor housing the 

pool’s system operations. 

Sindhorn Kempinski Hotel Bangkok is one of the 

architectural case studies that demonstrates the 

integration of reinforced concrete to create arched 

structural members for the precast structure. It 

is an outstanding result of an attempt to connect 

the space existing between interior functional 

spaces and outdoor green space, all within the 

project context of a city hotel, at a time when 

society has entered an ageing society and the 

demand for green space becomes a necessity of 

21st century living. 

planarchitect.com 

Project: Sindhorn Kempinski Hotel Bangkok Client: Siam Sindhorn Co., Ltd. Location: 80 Soi Ton Son, Lumphini, Pathum Wan, 

Bangkok 10330 Architect: Plan Architect Co., Ltd. Project Team: Sinn Phonghanyudh, Somsak Chanokprasit, Wara Jithpratugs, 

Paveen Rojchanavisart, Ponlawat Trakulwattanakit, Sitthinon Chanchaiworawit Interior Designer: P49 Design & Associates Co.,Ltd. 

Landscape Designer: Plandscape Co., Ltd. Structural Engineer: Psaa Consulting Engineers Co., Ltd. Mechanical Engineer: Mitr 

Technical Consultant Co., Ltd. Contractor: Thai Obayashi Building Area: 75,000 sqm. Completion: 2020 Construction: Thai Obayashi 

13 

13 

การออกแบบพื้นที่ของ 

ส่วนภูมิสถาปัตยกรรม 

เกื้อหนุนให้สถาปัตยกรรม 

สัมพันธ์ระหว่างสวนกับ 

พื้นที่เปิดโล่งของอาคาร 

ตามแนวความคิด ‘Living 

in the Park’ ของโครงการ

134 

Revisit 

The Bangkok School 

for the Blind 

by Dr. Sumet Jumsai 

na Ayutthaya 

Text: Assistant Professor Pinai Sirikiatikul, PhD. 

“...It is a fascinating building, 

partially out of control, as 

though the architect started 

to formulate a grammar 

which then proceeded to 

make its own rules. […]. 

“The school is essentially 

a two-floor box on pilotis, 

perforated with openings, 

exposed to the skeleton 

within or arrayed behind 

the brises-soleil, and 

arranged in shapes and 

angles to catch the wind. 

“เป็นอาคารที่น่าสนใจ บางส่วนอยู่นอกเหนือการควบคุม 

ราวกับว่าสถาปนิกเริ่มกำาหนดไวยากรณ์ที่สร้างกฎเกณฑ์ 

ของตนเองขึ้นมา […] 

“โดยพื้นฐานแล้วโรงเรียนหลังนี้มีลักษณะเป็นกล่องสองชั้นที่ 

ตั้งอยู่บนเสาลอย เจาะช่องเปิด เผยให้เห็นโครงสร้างภายใน 

ด้านหลังแผงกันแดด (bris-soleil) และจัดเรียงรูปทรงและ 

การเอียงองศาอาคารเพื่อเปิดรับลม 

“นี่เป็นหนึ่งในอาคารระบบต้นทุนต่ำา โครงสร้างทั้งหมด - 

คานหลัก คานซอย แผ่นพื้น และเสา - ถูกขนส่งเป็นชิ้นๆ 

และประกอบกันที่ไซต์” 

ชาร์ลส์ คอร์เรีย 

โรงเรียนสอนคนตาบอด ออกแบบโดย ดร. สุเมธ ชุมสาย 

ณ อยุธยา ใน พ.ศ. 2514 ถือเป็นหนึ่งในสถาปัตยกรรมใน 

ช่วงเริ่มต้นอาชีพสถาปนิก การออกแบบริเริ่มด้วยการใช้ 

ระบบโครงสร้างคอนกรีตสำาเร็จรูปในประเทศไทย แม้ก่อน 

หน้านั้นจะเคยมีผู้ออกแบบอาคารสร้างด้วยระบบคอนกรีต 

สำาเร็จรูปมาก่อน แต่มีอาคารน้อยหลังนักที่จะได้รับความ 

สนใจในระดับสากลอย่างสถาปัตยกรรมของโรงเรียนสอน 

คนตาบอด ดังที่พบว่าเพียงไม่กี่ปีภายหลังที่อาคารหลังนี้ 

สร้างเสร็จ ชาร์ลส์ คอร์เรีย (Charles Correa) สถาปนิก 

สมัยใหม่ชาวอินเดีย ก็ได้เขียนถึงอาคารหลังนี้ดังข้อความ 

เริ่มต้นของบทความ 

THE BANGKOK SCHOOL FOR THE BLIND 

Dr. Sumet Jumsai na Ayutthaya designed the 

Bangkok School for the Blind in 1971. The building, 

which was one of the works he created in the early 

days of his career as an architect, pioneered the 

use of prefabricated concrete structures in Thailand. 

Although Thailand saw the use of this type 

of structure prior to this project, few buildings 

received the level of attention that the Bangkok 

School for the Blind did. To back up this statement, 

Charles Correa, an Indian modernist architect, 

wrote about the design of the building only a few 

years after its completion, as quoted in the introduction 

to this article. 

135 

01 

ดร. สุเมธ ชุมสาย ณ อยุธยา 

อายุ 84 ปี ถ่ายที่คอนโด 

เครดิตภาพ: 

โดยผู้เขียน 

02 

อาคารโรงเรียนสอนคน 

บอด ภาพถ่ายราว 2516 


Sumet Jumsai 

“This is one of the cut-cost 

system buildings. The whole 

structural frame - girders, 

beams, floor units and 

columns - was transported 

in pieces and assembled on 

the site”. 

1 

เครดิตภาพ: ผศ. พินัย สิริเกียรติกุล 

Charles Correa, 

Architecture Plus (November 1973), 

in Taylor (1996, 110) 

Photo Reference 

2. mplus.org.hk/en/collection/makers/sumet-jumsai 

2

136 

Revisit 


137 

ที่ผ่านมาอาคารโรงเรียนสอนคนตาบอดมักถูกพิจารณา 

ความสำาคัญทางประวัติศาสตร์ในฐานะสถาปัตยกรรมสมัย 

ใหม่ที่ประยุกต์ใช้ระบบการก่อสร้าง ‘ต้นทุนต่ำา’ ที่กำาลังเป็น 

ที่นิยมในต่างประเทศ ราวกับว่าระบบโครงสร้างคอนกรีต 

สำาเร็จรูปของโรงเรียนสอนคนตาบอดเกิดขึ้นจากการหยิบ 

ยืมระบบการก่อสร้างสากลมาอย่างตรงไปตรงมา 

อย่างไรก็ตามระบบคอนกรีตสำาเร็จรูปที่เกิดขึ้นในประเทศ 

หนึ่งๆ หาได้จำาเป็นต้องเหมือนกับประเทศต้นกำาเนิดไม่ 

โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศพัฒนากับประเทศกำาลังพัฒนา 

ที่ระบบคอนกรีตสำาเร็จรูปมีศักยภาพและข้อจำากัดทางการ 

ก่อสร้างต่างกัน กล่าวคือแม้รูปแบบของระบบโครงสร้าง 

คอนกรีตสำาเร็จรูป ชิ้นส่วนองค์ประกอบ และรายละเอียด 

การติดตั้ง ที่ดูแล้วคล้ายคลึงกัน หรือในบางกรณีอาจ 

เหมือนกันจนแทบแยกความแตกต่างไม่ออก แต่เงื่อนไข 

ทางการผลิตซึ่งเป็นผลมาจากสภาพทางเศรษฐกิจและ 

แรงงาน และความสำาคัญที่ระบบนี้มีต่อผู้สร้างสรรค์อย่าง 

สถาปนิก ก็ล้วนเป็นเหตุปัจจัยสำาคัญที่ทำาให้คอนกรีตใน 

แต่ละแห่งนั้นมีความเฉพาะของตัวเอง 

การหวนกลับมาพูดถึงอาคารโครงสร้างคอนกรีตสำาเร็จรูป 

ที่โรงเรียนสอนคนตาบอดในครั้งนี้ จึงไม่ใช่การค้นหา 

ต้นแบบของอาคารชนิดเดียวกันเพื่อความเข้าใจในเชิงราก- 

เหง้าอิทธิพลทางการออกแบบ แต่มุ่งพิจารณาคอนกรีต 

สำาเร็จรูปในฐานะกระบวนการที่สัมพันธ์กับปัจจัยด้าน 

เศรษฐกิจแรงงาน และการสร้างตัวตนของสถาปนิก ซึ่ง 

มีความสำาคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าอิทธิพลทางความคิดหรือ 

รูปแบบทางสถาปัตยกรรมแต่อย่างใด 

คอนกรีต ไม่ใช่วัสดุ แต่คือกระบวนการ 

ความเข้าใจว่าคอนกรีตสำาเร็จรูปที่สร้างขึ้นในประเทศนอก 

ยุโรปมีความเหมือนหรือคล้ายกับระบบสำาเร็จรูปต้นแบบ 

จากประเทศในแถบยุโรปนั้น ส่วนหนึ่งมีสาเหตุมาจากการ 

ทึกทักเอาว่าคอนกรีตคือ วัสดุ ในลักษณะที่ไม่ต่างจากไม้ 

และหิน ซึ่งแท้จริงหาได้เป็นเช่นนั้นไม่ 

คอนกรีตนั้นเกิดจากกระบวนการสังเคราะห์ ไม่ใช่เกิด 

ขึ้นจากกระบวนการทางธรรมชาติ แม้วัสดุอย่างซีเมนต์ 

ทราย กรวด และน้ำา จะเป็นส่วนประกอบของคอนกรีต แต่ 

ลำาพังวัสดุเหล่านี้ไม่อาจสร้างคอนกรีตขึ้นมาเองได้ ยังต้อง 

อาศัยส่วนประกอบที่สำาคัญยิ่งอีกประการหนึ่ง อันได้แก่ 

แรงงาน (ทั้งแรงงานทางปัญญาและแรงงานมือ) คอนกรีต 

จึงจะสามารถถือกำาเนิดขึ้น เพราะฉะนั้นแทนที่จะคิดว่า 

คอนกรีตคือวัสดุ จะเข้าท่ากว่าถ้ามองคอนกรีตในฐานะ 

‘กระบวนการ’ (process) ซึ่งมีแรงงานเป็นส่วนหนึ่งของ 

การผลิต 

Historically, the Bangkok School for the Blinds 

building was viewed as a modernist architecture that 

adopted the ‘low-cost’ construction approach prevalent 

in foreign countries at the time. The building’s 

prefabricated concrete architecture appeared 

to be the result of a straightforward adaptation 

of a globally used construction technique. Yet, a 

prefabricated concrete structure designed and 

constructed in one country was not necessarily 

identical of those built in the countries from which 

it originated. This is especially true when you look 

at the differing contexts between developed and 

developing countries and how they affect the 

different possibilities and limits of building construction. 

While the characteristics of prefabricated 

concrete structures, from structural members to 

installation details, may appear to be similar or 

identical in some cases, certain production-related 

conditions resulting from economic situations and 

labor, including the significant influence that this 

construction technology has on architects, who 

are the creators of architecture, are all important 

factors contributing to each architectural creation’s 

individual characteristic. 

Revisiting the prefabricated concrete architecture 

of the Bangkok School for the Blind is thus not a 

search for the pioneering model of other buildings 

with a similar architectural style that followed in the 

hope of obtaining a deeper understanding of the 

origin and influence of such a design. Instead, it 

seeks to examine prefabricated concrete as a process 

that was directly related to economic factors, 

labor conditions, as well as the architect’s evolving 

identity, which are no less important than the architectural 

ideas and styles that influenced him. 

Concrete is not a material but a process 

The belief that prefabricated concrete structures 

built outside of Europe are the same or similar to 

those built in European countries where the technology 

originated stems in part from the misconception 

that concrete is a material in the same way that 

wood and rocks are, when the reality is quite different. 

Concrete is made by a synthetic, rather than a 

natural, process. While concrete is composed of 

cement, sand, gravel, and water, these components 

cannot produce concrete on their own. Labor, both 

intellectual and manual, play an important role in the 

creation of concrete. Instead of regarding concrete 

as a material, it would have made more sense if we 

thought of it as a process in which labor constitutes 

as an integral part of its creation. 

3 

EAST ELEVATION 

WEST ELEVATION 

NORTH ELEVATION 

SOUTH ELEVATION 

4 

03 

รูปด้านอาคาร 


Taylor, Brian Brace 

and John Hoskin, 

Sumet Jumsai, 

Bangkok: Asia Books, 

1996., p.112-113 

04 

ทางเดินหน้าบันไดชั้น 2 

โรงเรียนสอนคนบอด 

ถ่ายเมื่อ พ.ศ. 2566 


โดยผู้เขียน

138 

Revisit 


139 

05 

บรรยากาศภายใน 

ห้องเรียนโรงเรียน 

สอนคนบอด 

ถ่ายเมื่อ พ.ศ. 2566 



06 

ผังพื้นโรงเรียน 

สอนคนตาบอด 


Taylor, Brian Brace 

and John Hoskin, 

Sumet Jumsai, 

Bangkok:Asia Books, 

1996., p.114 

The prefabricated concrete structure in this project was used 

to make an architectural statement, an expression, rather than 

an attempt to reduce construction costs. It differs significantly 

from those built in Western countries, particularly in terms of 

how such a structural system influenced the architect’s status 

as a creator. 

GROUND FLOOR PLAN 

SECOND FLOOR PLAN 

5 

THIRD FLOOR PLAN 

ROOF PLAN 

6 

ความที่ต้องพึ่งหาแรงงานในการผลิตทำาให้คอนกรีตไม่ได้ 

แตกต่างจากวัสดุธรรมชาติที่ใช้ในการก่อสร้างทางสถาปัตย- 

กรรมชนิดอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นไม้ หิน หรือ ดินเหนียว เพราะ 

ทั้งหมดล้วนแต่จำาเป็นต้องใช้แรงงานเข้าไปแปรรูปวัตถุดิบ 

ด้วยกันทั้งสิ้น จึงสามารถนำามาใช้งานทางสถาปัตยกรรมได้ 

ทว่าความแตกต่างระหว่างคอนกรีตกับวัสดุธรรมชาติอยู่ 

ที่ระดับของแรงงานที่ใช้ในกระบวนการแปรรูป ซึ่งแปรผัน 

ตามประเภทวัสดุและวัตถุประสงค์การใช้ รวมทั้งข้อเท็จจริง 

ที่ว่าคอนกรีตนั้นอนุญาตให้เกิดการแบ่งแยกแรงงานที่จำาเป็น 

ในการผลิตออกจากกันได้ง่ายกว่าวัสดุธรรมชาติ ซึ่งในแง่ 

หลังนี้ไม่มีคอนกรีตชนิดใดที่จะแสดงความจริงข้อนี้ได้ดี 

ไปกว่า ‘ระบบคอนกรีตสำาเร็จรูป’ 

ระบบคอนกรีตสำาเร็จรูปถูกคิดค้นขึ้นใช้เป็นครั้งแรกใน 

ประเทศแถบยุโรปตั้งแต่สมัยหลังสงครามโลกครั้งที่สอง 

เป็นต้นมา ภาวะขาดแคลนแรงงานภายหลังสงครามทำาให้ 

เกิดค่าแรงคนงานสูง ประกอบกับความต้องการที่พักอาศัย 

ที่พุ่งทะยานสูงขึ้นอย่างไม่เคยปรากฏมาก่อน นำาไปสู่การ 

พยายามคิดค้นระบบการก่อสร้างแบบใหม่ ที่ไม่ใช่การ 

ปรับปรุงระบบการก่อสร้างดั้งเดิมให้มีประสิทธิภาพด้วย 

การเพิ่มจำานวนแรงงานลงไปในการก่อสร้างเท่านั้น แต่คือ 

การประยุกต์ใช้เครื่องจักรเพื่อลดการใช้แรงงานคน (ที่ 

กำาลังขาดแคลนและค่าแรงสูง) โดยย้ายงานผลิตชิ้นส่วน 

อาคารส่วนใหญ่ไปผลิตในโรงงาน และปล่อยให้หน้างาน 

ก่อสร้างเหลือเพียงงานติดตั้งประกอบชิ้นส่วนสำาเร็จรูป 

เท่านั้น โดยมีการประยุกต์ใช้เครื่องจักรเพื่อเร่งความเร็ว 

ในการติดตั้ง 

มีสถิติว่าระบบคอนกรีตสำาเร็จรูปที่ใช้ในประเทศเดนมาร์ก 

ราวช่วงทศวรรษที่ 1970 นั้น สามารถลดจำานวนชั่วโมงการ 

ใช้แรงงานลงอย่างมาก คือ ใช้แรงงานคนเพียงแค่ 9 ชั่วโมง 

ต่องานก่อสร้าง 1 ตารางเมตร และจะใช้เวลาน้อยลงไปอีก 

สำาหรับการก่อสร้างอาคารที่มีความซับซ้อนน้อย เช่น โรงงาน 

และอาคารปฏิบัติการ (workshop) โดยจะใช้เวลาเพียง 4 

ชั่วโมงครึ่งต่อพื้นที่ก่อสร้าง 1 ตารางเมตร เท่านั้น ดังนั้น 

ยิ่งสามารถเร่งงานก่อสร้างได้มากเท่าไหร่ ก็ยิ่งลดต้นทุน 

การก่อสร้างลงได้เป็นเงาตามกัน (Anon. 2515) 

อย่างไรก็ตามความได้เปรียบของการใช้ระบบคอนกรีต 

สำาเร็จรูปเพื่อลดต้นทุนค่าแรง ดังที่พบในประเทศระบบ 

เศรษฐกิจก้าวหน้าอย่างยุโรป อเมริกา และสแกนดิเนเวียนั้น 

แทบไม่เกิดผลในประเทศที่แรงงานมีจำานวนมากและค่าแรง 

ต่ำาอย่างประเทศไทยในคริสต์ทศวรรษที่ 1970 เพราะแม้ 

งานก่อสร้างจะทำาได้เร็วขึ้น แต่ก็ไม่ได้ทำาให้ต้นทุนโดยรวม 

ลดลงนัก เพราะต้องชดเชยค่าใช้จ่ายที่เพิ่มสูงขึ้น จากการ 

ใช้เครื่องจักรและเทคโนโลยีที่ทันสมัย ยังไม่นับค่าขนย้าย 

The fact that concrete production must rely on 

human labor makes concrete similar to other natural 

materials used in construction such as wood, 

stones, or clay in the sense that labor is required to 

transform these raw resources into something that 

is architecturally usable. The difference between 

concrete and natural materials, however, is in the 

amount of labor required for the production process, 

which varies depending on the type and functional 

objectives of the materials. It also entails the fact 

that, compared to other natural materials, concrete 

allows for a more straightforward division of the 

labor required for its production. No system of 

concrete demonstrates this point better than 

‘prefabricated concrete system’. 

Following the end of World War II, prefabricated 

concrete structures were invented for the first time 

in Europe. The postwar labor shortage increased 

labor costs, which, when combined with the 

unprecedented skyrocketing demand for housing, 

prompted an attempt to develop a novel construction 

method. The new approach would not aim to 

improve existing methods by including more labor 

in the construction process, but rather to apply 

and incorporate technology to lessen the demand 

for human labor (due to the shortage of labor and 

higher wages). Building parts were manufactured in 

factories, while on-site operations were reduced to 

merely the installation of prefabricated components, 

with new machines being developed to speed up 

the assembly process. 

A statistic showed that the use of precast concrete 

in Denmark in the 1970s significantly reduced the 

number of hours of manual labor needed to build 

one square meter to only 9 hours. The construction 

of smaller, less complicated buildings, such as factories 

and workshops, took even less time (4 hours 

per 1 square meter). As a result, the sooner the 

construction could be completed, the lower the 

construction costs might be (Anon. 2515). 

Nonetheless, the labor cost reduction, which is one 

of the primary benefits of prefabricated concrete 

systems in developed European and Scandinavian 

countries or the United States, was almost insignificant 

in the context of Thailand in the 1970s, where 

manual labor was abundant and wages were relatively 

low. While the system made the construction process 

faster, it didn’t have a major effect on the overall 

cost. That was because more expenses were paid 

for the use of advanced machinery and technologies, 

not to mention the costs of transporting large

140 

Revisit 


141 

ชิ้นส่วนจากโรงงานมายังสถานที่ก่อสร้าง ซึ่งเป็นอีกปัจจัย 

ที่ส่งผลให้ต้นทุนค่าก่อสร้างจริงเพิ่มขึ้น ดังการสัมภาษณ์ 

ดร. สุเมธ ชุมสาย ณ อยุธยา ล่าสุดเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 

2566 ที่กล่าวว่า “เผลอๆ จะแพงกว่าการก่อสร้างทั่วไป 

ด้วย” ฉะนั้นเมื่อถามว่าการที่ระบบโครงสร้างสำาเร็จรูปที่ 

โรงเรียนสอนคนตาบอดซึ่งดูเหมือนจะไม่ได้ช่วยลดต้นทุน 

ค่าก่อสร้างลง เพราะค่าแรงสมัยนั้นยังถูก และการใช้ 

เทคโนโลยีการผลิตมีค่าใช้จ่ายที่ค่อนข้างสูง งานชิ้นนี้จะถือ 

เป็นการ make a statement ได้หรือไม่ ดร. สุเมธ จึงตอบ 

ว่า “ใช่ๆ มันก็เหมือนกับตึกหุ่นยนต์ […] จบมาจากเมืองนอก 

ใหม่ๆ อยากจะทำาอะไรที่เป็นเรื่องใหม่สำาหรับประเทศชาติ 

แล้วระบบ prefab ยังไม่ค่อยรู้จักกัน” 

เหตุผลเรื่องการแสดงถ้อยแถลงทางสถาปัตยกรรมที่ดูมี 

น้ำาหนักมากกว่าจะเป็นการลดต้นทุนค่าก่อสร้างนี้ ทำาให้ 

ระบบโครงสร้างคอนกรีตสำาเร็จรูปที่โรงเรียนสอนตาบอด 

นั้นแตกต่างอย่างมีนัยยะสำาคัญจากประเทศต้นกำาเนิด 

โดยเฉพาะผลกระทบที่ระบบนี้มีต่อสถานะของผู้สร้างสรรค์ 

อย่างสถาปนิก 

เอเดียน โฟตี้ (Adrian Forty) นักประวัติศาสตร์สถาปัตย- 

กรรมชาวอังกฤษ กล่าวว่า เมื่อระบบชิ้นส่วนคอนกรีต 

สำาเร็จรูปได้รับการเผยแพร่ในประเทศแถบยุโรปเป็นครั้งแรก 

ในคริสต์ทศวรรษที่ 1950 สถาปนิกต้อนรับการเข้ามาของ 

ระบบการก่อสร้างชนิดใหม่นี้เป็นอย่างดี เพราะเปิดโอกาส 

ให้พวกเขาสามารถพัฒนาการออกแบบชิ้นส่วนต้นแบบที่ 

นำาไปผลิตในสเกลระดับอุตสาหกรรมได้ อย่างไรก็ตามเมื่อ 

ระบบชิ้นส่วนคอนกรีตสำาเร็จรูปได้รับการผลิตขึ้นใช้อย่าง 

กว้างขวางแล้ว บทบาทของสถาปนิกกลับลดลงเหลือบทบาท 

เพียง ‘ช่างเทคนิค’ ที่มีหน้าที่รับผิดชอบการออกแบบการ 

เรียงตัวของชิ้นส่วนสำาเร็จรูปลงบนไซต์ก่อสร้าง เพื่อใช้ 

ประโยชน์จากองค์ประกอบชิ้นส่วนสำาเร็จรูปให้ได้มากที่สุด 

เท่านั้น (Forty 2012, 248-249.) 

ดังนั้นในขณะที่ระบบชิ้นส่วนสำ าเร็จรูปกลายเป็น ‘ภัยคุกคาม’ 

ต่อบทบาททางการออกแบบของสถาปนิกในยุโรปตั้งแต่ 

กลางคริสต์ทศวรรษที่ 1960 เป็นต้นมา บทบาทของ 

สถาปนิกสมัยใหม่อย่าง ดร. สุเมธ กลับโดดเด่นเป็นที่รู้จัก 

ขึ้นจากการนำาเอาระบบโครงสร้างคอนกรีตสำาเร็จรูปมา 

ใช้ในประเทศไทยในช่วงเวลาเดียวกัน แม้ว่า ณ ขณะนั้น 

ระบบโครงสร้างคอนกรีตสำาเร็จรูปจะยังไม่เป็นที่ยอมรับ 

ในประเทศไทย เนื่องจากผู้คนโดยส่วนใหญ่ยังคงยึดมั่นใน 

ความเชื่อว่าเป็นระบบก่อสร้างที่ไม่แข็งแรง 

concrete elements from a factory to a building 

site, which ended up raising the actual construction 

cost even more. In a recent interview he gave 

in February 2023, Dr. Sumet Jumsai na Ayutthaya 

remarked, “It may be even more expensive than 

a typical construction process.” So, in the case 

of the Bangkok School for the Blind, when the 

employed construction method did not appear to 

contribute significantly to cost reduction due to 

low wages and the fact that the manufacturing 

technology for prefabricated concrete was expensive, 

could the work be regarded as his attempt 

to “make a statement’? Sure, Dr. Sumet replied. 

“It was like the Robot building [...]. I had recently 

graduated from abroad and was highly driven to 

create something fresh and pioneering for the 

country, and the prefab method wasn’t that well 

known at the time.” 

If the underlying reason was to make an architectural 

statement rather than an attempt to reduce 

construction costs, the prefabricated concrete 

structure of the Bangkok School for the Blind 

differs significantly from those built in Western 

countries, particularly in terms of how such a 

structural system influenced the architect’s status 

as a creator. 

Adrian Forty, a British architectural historian, stated 

that when prefabricated concrete was invented for 

the first time in Europe in the 1950s, architects 

embraced the new construction system because it 

allowed them to develop prototypes that would be 

used in large-scale industrial productions. But, as 

the new construction system gained popularity, the 

architect’s role was reduced to that of a ‘technician,’ 

whose main responsibility was to determine how 

concrete parts could be arranged and assembled 

on site in order for all prefabricated elements to 

deliver maximum functional benefits. (Forty 2012, 

248-249) 

While during the late 1960s, prefabricated concrete 

systems posed a challenge to the creative 

role of architects in Europe, Dr. Sumet’s role and 

stature as a modernist architect in Thailand was 

evolving as a result of his implementation of the 

technology. It should be emphasized that, at the 

time, prefabricated concrete structures were still 

not well received in Thailand because the majority 

of people believed it was a lower-quality and 

weaker construction method. 

9 

8 


7-9. mplus.org.hk/en/collection/makers/sumet-jumsai 

7 

07 

ระบบโครงสร้างสำาเร็จรูป 

ประกอบด้วยชิ้นส่วนคาน 

หลักและคานซอยแบบเข็ม 

I-Section, แผ่นพื้นที่มี 

น้ำาหนักเบาพอที่คน 2 คน 

จะยกได้ และเสา 


Sumet Jumsai 

08 

เบ้าคอนกรีตตัวเมีย 

รูปแปดเหลี่ยม สำาหรับ 

ติดตั้งโคนเสา 


Sumet Jumsai 

09 

ขณะล็อคโคนเสาเบ้าตัวเมีย 


Sumet Jumsai

142 

Revisit 


143 

The architect opted for prefabricated 

concrete elements and used them in 

such a way that challenges the notion 

of insecurity by unapologetically 

revealing the exposure of the joint 

details between individual prefabricated 

components. He even chose 

colors that would draw attention 

to the prefabricated elements, both 

structural and non-structural, 

heightening passersby’s interest in 

the building. 

10 


10 

ดีเทลปุ่มเหล็กฝังพื้นรอบ 

โคนเสา ช่วยเตือนผู้พิการ 

ทางสายตาไม่ให้เดินชนเสา 




ดีเทลหัวเสาแต่ละชั้น 

ออกแบบเป็นบ่ายื่นไปรับ 



อย่างไรก็ตามสำาหรับ ดร. สุเมธ แล้ว กลับมองเห็นเรื่องนี้ 

เป็นโอกาสแสดงผลงานให้เป็นที่ยอมรับ เพราะแทนที่จะ 

ซ่อนปกปิดรอยต่อขององค์ประกบต่างๆ ให้ดูเสมือนอาคาร 

ก่อสร้างแบบโดยทั่วไป (เช่น การก่อสร้างบ้านจัดสรรและ 

คอนโดส่วนใหญ่ในสมัยนี้) ซึ่งคงจะเป็นที่คุ้นเคยในการรับรู้ 

ของผู้คนมากกว่า เขากลับใช้ระบบชิ้นส่วนคอนกรีตสำ าเร็จรูป 

เพื่อท้าทายความรู้สึก ‘ไม่มั่นคงแข็งแรง’ ด้วยการแสดง 

รอยต่ออาคารที่ประกอบจากชิ้นส่วนสำาเร็จต่างๆ อย่าง 

เปิดเผย ไม่ปกปิด มิหนำาซ้ำายังใช้สีสันเน้นความสำาคัญของ 

แต่ละองค์ประกอบ ทั้งโครงสร้างและไม่ใช่โครงสร้าง ทำาให้ 

ผู้พบเห็นสะดุดตาและสนใจ 

โครงสร้างคอนกรีตสำาเร็จรูปของอาคารโรงเรียนสอนคน- 

ตาบอด ประกอบด้วยชิ้นส่วนคานหลักและคานซอยแบบ 

เข็ม I-Section แผ่นพื้นที่ออกแบบเป็นแผ่นๆ มาต่อกัน 

โดยแต่ละแผ่นมีน้ำาหนักเบาพอที่คน 2 คน จะยกได้ และ 

สุดท้ายคือเสา ที่สุดท้ายแล้วก็สามารถผลิตด้วยกรรมวิธี 

สำาเร็จรูปเช่นกัน ส่วนฐานรากใช้วิธีหล่อในที่โดยทำาเป็น 

เบ้าตัวเมียเพื่อให้นำาเสาสำาเร็จรูปมาติดตั้งอย่างง่ายดาย 

หลังจากโรงเรียนสอนคนตาบอด ดร. สุเมธ ยังใช้ระบบ 

โครงสร้างคอนกรีตสำาเร็จรูปที่พัฒนาขึ้นนี้ไปประยุกต์ใช้กับ 

การออกแบบก่อสร้างของตนเองอีกหลายหลัง ไม่ว่าจะเป็น 

สำานักงาน DAIKIN ที่สะพานหัวช้าง และอาคาร มินิแฟลต 

“เฉลิมนิจคอร์ต” อาคารพักอาศัยชุดในซอยสุขุมวิท 53 

ที่ ดร. สุเมธ เป็นทั้งเจ้าของและผู้ออกแบบเอง (ปัจจุบันทั้ง 

สองอาคารถูกรื้อถอนไปแล้ว) อันแสดงให้เห็นถึงการต่อยอด 

ความสำาเร็จจากระบบโครงสร้างคอนกรีตสำาเร็จรูปจาก 

โรงเรียนสอนคนตาบอด 

ในคริสต์ทศวรรษที่ 1970 ระบบชิ้นส่วนคอนกรีตสำาเร็ตรูป 

ซึ่งกำาลังท้าทายอาชีพสถาปนิกในยุโรปอย่างถึงรากถึงโคน 

กลับเกื้อหนุนให้สถาปนิกในอีกซีกโลกหนึ่งใช้เป็นโอกาส 

ในการสร้างตัวตนทางอาชีพการงานขึ้น ข้อค้นพบเล็กๆ 

ที่ได้จากการหวนกลับไปพิจารณาคอนกรีตสำาเร็จรูป ณ 

โรงเรียนสอนตาบอดในครั้งนี้ คงพอจะทำาให้เราตระหนักถึง 

ความสำาคัญของคอนกรีตในฐานะกระบวนการที่มีเงื่อนไข 

อันเป็นแบบฉบับเฉพาะตัว และไม่ด่วนตัดสินสาระสำาคัญ 

ของมันจากภาพลักษณ์ รูปแบบ หรืออิทธิพลทางความคิด 

แต่เพียงอย่างเดียว 

References: 

Anon. “Prefabs and Rationalized Building” อาษา, 1 (กันยายน 2515): ไม่ปรากฎเลขหน้า. 

Forty, Adrian. (2012). Concrete and Culture: A Material History. 1st ed. London: Reaktion Books. 

Taylor, Brian Brace (1996). Sumet Jumsai. Bangkok: Asia Books. 

สัมภาษณ์ ดร. สุเมธ ชุมสาย ณ อยุธยา, สถาปนิกและศิลปิ นแห่งชาติ สาขาศิลปะสถาปั ตยกรรม 

(สถาปั ตยกรรมแบบร่วมสมัย) ประจำปี 2541, 8 กุมภาพันธ์ 2566) 

Dr. Sumet, however, saw it as an opportunity to 

increase the visibility of his work. Instead of concealing 

the traces of structural member joineries 

to create a more typical-looking building (such as 

homes in housing estates or condominiums), which 

would be more agreeable to the general public, he 

opted for prefabricated concrete elements and used 

them in such a way that challenges the notion of insecurity 

by unapologetically revealing the exposure 

of the joint details between individual prefabricated 

components. He even chose colors that would draw 

attention to the prefabricated elements, both structural 

and non-structural, heightening passersby’s 

interest in the building. 

The Bangkok School for the Blind’s prefabricated 

structure is made up of girders and I-section beams, 

as well as floor slabs that were all connected together. 

Each slab could be carried without difficulty 

by two men. The columns were likewise prefabricated, 

but the foundation was built on site with 

a design that allowed the columns to be simply 

erected. 

Dr. Sumet had used the newly developed prefabricated 

concrete method in several more projects 

after the Bangkok School for the Blind. Among 

them were the DAIKIN headquarters in Bangkok’s 

Rajathevi area and ‘Chalermnit Court,’ a miniflat 

building on Soi Sukhumvit 53 Street owned 

and designed by Dr. Sumet (both buildings were 

demolished). These projects are evidence of the 

architect’s successful architectural endeavor, 

which began with the prefabricated concrete 

structure of the Bangkok School for the Blind. 

In the 1970s, when prefabricated concrete systems 

were shaking architects in the West to the core, the 

same technology was aiding an architect on the 

other side of the world in establishing a career and 

architectural identity. A small discovery from this 

revisit at the Bangkok School for the Blind this time 

around was the realization of the importance of 

concrete as a process with its own unique set of 

conditions. Its essence, thus, should not be judged 

solely by the visuals, styles, or ideological influences 

that lead to its conception. 

พินัย สิริเกียรติกุล 

สำเร็จการศึกษาทาง 

ด้านสถาปั ตยกรรมและ 

สถาปั ตยกรรมไทยจาก 


และประวัติศาสตร์ 

สถาปั ตยกรรมในระดับ 

ดุษฎีบัณฑิตจากมหา- 

วิทยาลัยคอลเลจลอนดอน 

ปั จจุบันดำรงตำแหน่ง 

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ คณะ 



วังท่าพระ โดยมีผลงาน 

หนังสื อล่าสุดได้แก่ เปิ ด 

คลังเอกสาร อมร ศรีวงศ์ 

(2563) ซึ่งศึกษาผลงาน 

สถาปั ตยกรรมของ 

“สถาปนิก” ผู้ซึ ่งไม่เคย 

เรียนในโรงเรียนสถา- 

ปั ตยกรรม 

Pinai Sirikiatikul 

studied Architecture 

and Thai Architecture 

at Faculty of Architec 

ture, Silpakorn University, 

Bangkok, and 

completed his PhD 

in 2012 at University 

College London. He is 

currently an assistant 

professor at Faculty of 

Architecture, Silpakorn 

University, Bangkok. 

His recent book, Unpacking 

the Archives: 

Amorn Srivongse, released 

in 2020 explores 

the architectural works 

of the lesser-known, 

self-taught architect, 

Amorn Srivongse.

144 

materials 

BRUTAL BEAUTY: FROM CONCEPT TO CONSTRUCTION 

145 

Brutal 

Beauty: 

Text: Patikorn Na Songkhla 

From 

Concept to 

Construction 

The story of the bare concrete works 

has a long history. But interestingly, the 

popularity of this concrete material still 

has a spell for architects to apply it to the 

architecture of each era continuously 

until now. Building with bare concrete is 

a simple technology, but the design, its 

details, and the work required to achieve 

good quality work are not. Often, debates 

arise between architects, contractors, 

and project owners concerning aesthetics, 

standard quality, and acceptance of the 

completed work. 

แม้ว่าเรื่องราวของงานคอนกรีตเปลือยจะเป็ นเรื่องที่มีประวัติศาสตร์ 

ใช้งานมายาวนาน แต่ความนิยมชมชอบในสั จจะวัสดุคอนกรีตนี้ยังคงมี 

มนต์สะกดให้สถาปนิกได้นำมาประยุกต์ ใช้กับงานสถาปั ตยกรรมแต่ละ 

ยุคสมัยอย่างต่อเนื่องจนกระทั่งปั จจุบัน เทคโนโลยีการก่อสร้างคอนกรีต 

เปลือยไม่ได้นั้นซับซ้อนอะไร แต่รายละเอียดการออกแบบและทำงานเพื่อ 

ให้ ได้งานออกมามีคุณภาพที่ดีนั้นไม่ใช่เรื่องง่ายเลย บ่อยครั้งที่เกิดการ 

ถกเถียงระหว่างสถาปนิก ผู้รับเหมาก่อสร้าง และเจ้าของโครงการ 

เกี่ยวกับความสวยงาม คุณภาพมาตรฐาน และการยอมรับงานที่แล้วเสร็จ

146 

materials 


147 

สถาปัตยกรรมบรูทัลลิสต์นั้นถือกำาเนิดขึ้นในช่วงระหว่างปี ค.ศ.1950 

ถึง ค.ศ.1960 เป็นรูปแบบสถาปัตยกรรมที่เน้นโชว์ผิวเปลือยของวัสดุ 

ก่อสร้างและรูปทรงของอาคาร โดยไร้การเติมแต่งของสีหรือวัสดุประดับ 

อื่นๆ ใช้คอนกรีตและอิฐเป็นวัสดุก่อสร้างหลักที่ใช้ในการสร้างอาคาร 

ชื่อ ‘บรูทัลลิสต์’ นั้นมาจากคำาภาษาฝรั่งเศส ‘Brut’ ที่แปลว่า ‘ดิบ’ 

โดยมาจากคำาที่อธิบายวัสดุคอนกรีต Beton Brut ที่แปลว่าคอนกรีตดิบ 

สถาปัตยกรรมรูปแบบนี้ได้รับความนิยมเป็นอย่างยิ่งหลังสิ้นสุดสงคราม 

โลกครั้งที่ 2 โดยสถาปนิกต้องการสร้างสรรค์อาคารการก่อสร้างที่เรียบ 

ง่าย เน้นการใช้งานและประหยัดในการก่อสร้าง สิ่งสำาคัญอีกประการหนึ่ง 

ของสถาปัตยกรรมแบบ บรูทัลลิสต์ คือการเน้นที่ความเรียบง่าย อาคาร 

บรูทัลลิสต์มักจะโดดเด่นด้วยเส้นสายที่สะอาดปราศจากการประดับประดา 

ความเรียบง่ายนี้ตรงกันข้ามกับสถาปัตยกรรมที่มีการตกแต่งสูงและ 

หรูหราในยุคสมัยก่อน เช่น สไตล์ Baroque และ Gothic 

Between the 1950s and the 1960s, Brutalist architecture 

grew as a movement and style that focuses on the raw 

materials and shapes of buildings. The building was mostly 

made of concrete and bricks, with no paint or other decorations. 

The name ‘Brutalist’ is derived from the French word 

‘Brut’, which means “raw”, from a word describing Beton 

Brut concrete material, which means raw concrete. This 

style of architecture became especially popular after World 

War II, when architects wanted to create simple buildings 

with an emphasis on usability and economical construction. 

Another essential aspect of Brutalist architecture is its 

emphasis on simplicity. Brutalist buildings often stand out 

with their clean lines without ornamentation. This simplicity 

contrasts with earlier times’ highly decorated and ornate 

architecture, such as the Baroque and Gothic styles. 

หนึ่งในหลักการสำาคัญของสถาปัตยกรรมแบบบรูทัลลิสต์ คือการใช้ Off- 

Form Concrete หรือที่เรียกกันว่าคอนกรีตเปลือย (Exposed Concrete) 

ซึ่งถือว่าเป็นเทคนิคหลักในการก่อสร้าง โดยเทคนิคนี้ใช้วิธีการเทคอนกรีต 

ลงในแบบไม้และทำาการถอดแบบหลังคอนกรีตเซตตัวได้กำาลังแล้ว ผลลัพธ์ 

ที่ได้คือผิวคอนกรีตที่มีลายของไม้แบบและให้ความรู้สึกและสัมผัสที่เป็น 

ธรรมชาติ ผิวของคอนกรีตเปลือยนี้ขึ้นอยู่กับผิวไม้แบบที่สถาปนิกเลือก 

ใช้ในขั้นตอนการก่อสร้าง อาทิ ชนิดของวัสดุ ขนาดของแผ่นไม้แบบ 

ลายของเนื้อไม้ การใช้ Off-Form Concrete จะช่วยให้สถาปนิกสามารถ 

รังสรรค์และถ่ายทอดความเป็นเอกลักษณ์ของอาคารที่มีความโดดเด่น 

และทนทาน ด้วยสัจจะของวัสดุที่นำามาใช้ในงานก่อสร้าง 

ตัวอย่างที่มีชื่อเสียงที่สุดตัวอย่างหนึ่งของสถาปัตยกรรมแบบบรูทัลลิสต์ 

คือสำานักงานใหญ่ของยูเนสโกในกรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส ซึ่งออกแบบ 

โดยความร่วมมือระหว่างสถาปนิก Bernard Zehrfuss, Marcel Breuer 

และ Pier Luigi Nervi ซึ่งสถาปนิกได้แสดงให้เห็นถึงการใช้ Off-Form 

concrete ในการก่อสร้างอาคาร โดยเน้นพื้นผิวคอนกรีตเปลือยของ 

อาคารที่ตัดกับกระจกเรียบและกรอบหน้าต่างเหล็กของอาคารโดยรอบ 

ทำาให้เห็นรูปทรงตัว Y ของโครงสร้างที่เรียบง่ายและโดดเด่นเน้นการ 

ใช้งานตัวอาคารนั่งอยู่บนเสาคอนกรีตเปลือย 72 ต้น อาคารหลังนี้มี 

ชื่อเล่นว่า ‘three-pointed star’ โดยพื้นที่ใช้สอยประกอบไปด้วยพื้นที่ 

ออฟฟิศ ห้องสมุด ร้านอาหาร แกลเลอรีแสดงศิลปะ และห้องจัดเลี้ยง 

1 

5 

4 

One of the key principles of Brutalist architecture is the 

use of off-form concrete, also known as exposed concrete, 

which is considered the main construction technique. This 

technique uses the method of pouring concrete into the 

wooden form and removing the form after the concrete 

has been set. The result is a concrete surface with a grain 

pattern, natural feel, and texture. The surface and texture 

of this bare concrete depend on the type of formwork that 

the architect chooses in the construction process, such as 

the type of material, the size of the plank, the wood grain, 

etc. Using off-form concrete allows architects to create 

and convey the uniqueness of a distinctive and durable 

building with the truthfulness of the materials used in the 

construction. 

The UNESCO building in Paris is one of the most well-known 

examples of Brutalist architecture. Designed in collaboration 

by a team of architects led by Bernard Zehrfuss, Marcel 

Breuer, and Pier Luigi Nervi, the building demonstrated the 

use of off-form concrete in the construction. It emphasizes 

the exposed concrete surface of the building, contrasting 

with the smooth glass and steel window frames. The Y-shape 

of the structure is simple and distinctive, with an emphasis 

on functionality. The building sits on 72 exposed concrete 

columns and is also known as the ‘three-pointed star’, 

where the functional program consists of office space, 

a library, restaurants, an art gallery, and a banquet hall. 

3 

2 

6 


1-2. archdaily.com/tag/brutalism / 3. Asia Group 

4-6. unesco.org

148 

materials 


149 

ตัวอย่างสถาปัตยกรรมแบบบรูทัลลิสต์ อาทิ อาคารศาลาว่าการเมือง 

บอสตัน (Boston City Hall) เมืองแมสซาชูเซตส์ Trellick Tower ที่ 

ลอนดอน ประเทศอังกฤษ และ Salk Institute for Biological Study 

ที่รัฐแคลิฟอร์เนีย โดยทั้งสามอาคารนี้ได้ใช้ Off-Form Concrete เป็น 

โครงสร้างหลัก ด้วยความเรียบง่ายของผิวคอนกรีตเปลือยช่วยทำาให้รูป 

ทรงและรูปลักษณ์ของอาคารที่ซับซ้อนในการออกแบบมีความโด่ดเด่น 

ขึ้นมา ในความเรียบง่ายของผิวคอนกรีตเปลือยนั้น ความยุ่งยากอยู่ใน 

ขั้นตอนการก่อสร้างอาคารที่มีรูปทรงและรูปลักษณ์ที่ซับซ้อน ความ 

สำาเร็จของการใช้ Off-Form Concrete นั้นต้องอาศัยการออกแบบและ 

การวางแผนที่ละเอียดลออ ตั้งแต่การติดตั้งไม้แบบ การผูกโครงเหล็ก 

การเทคอนกรีต จนถึงขั้นตอนการถอดไม้แบบ การวางแผนที่ดีจะช่วย 

ให้ประหยัดเวลาการก่อสร้างและค่าใช้จ่ายรวมถึงการควบคุมคุณภาพ 

และความสวยงามของผิวคอนกรีตเปลือยให้เป็นไปตามที่กำาหนด 

Other examples of well-known Brutalist architecture include 

Boston City Hall in Massachusetts, Trellick Tower in London, 

and the Salk Institute for Biological Studies in California. 

All these three buildings use off-form concrete as their main 

feature, with the simplicity of the bare concrete surface 

making the shape and appearance of the building complex 

in its design stand out. In the simplicity of the bare concrete 

surface, difficulty lies in the construction of buildings with 

complex shapes and appearances. Successful use of offform 

concrete requires meticulous design and planning, 

including installing wood formwork, binding the steel frame, 

pouring concrete, and the process of formwork removal. 

Good planning will save construction time and cost and 

control the quality and beauty of the bare concrete surface 

as desired. 

ถึงแม้ว่าสถาปัตยกรรมแบบบรูทัลลิสต์ได้รับความนิยมเป็นอย่างยิ่ง 

หลังยุคสงคราม แต่ก็ถูกวิจารณ์ว่าน่าเกลียดแข็งทื่อและไร้สีสัน อย่างไร 

ก็ตามสถาปนิกที่ชื่นชอบสถาปัตยกรรมแนวนี้ก็ได้โต้แย้งว่า การออกแบบ 

แนวบรูทัลลิสต์นั้นยังคงเป็นรูปแบบสถาปัตยกรรมที่สำาคัญซึ่งยังคงมี 

อิทธิพลต่อสถาปนิกและนักออกแบบร่วมสมัย เพราะด้วยความเรียบง่าย 

และตรงไปตรงมา ในช่วงหลายปีที่ผ่านมาสถาปัตยกรรมแบบบรูทัลลิสต์ 

ได้รับความสนใจมากยิ่งขึ้นโดยการใช้ Off-Form Concrete ในการ 

ออกแบบและก่อสร้างอาคารสมัยใหม่ อาทิ บ้านพักอาศัย อาคารอพาร์ท- 

เมนต์ หรือ พิพิธภัณฑ์ และได้ถูกนำาไปปรับใช้กับงานสถาปัตยกรรมใน 

ปัจจุบัน ตัวอย่างเช่น สถาปนิกผู้มีชื่อเสียงชาวญี่ปุ่น Tadao Ando ได้ใช้ 

Off-Form Concrete เป็นหลักในการออกแบบงานสถาปัตยกรรม และ 

งานภูมิสถาปัตยกรรม ซึ่งผลงานเหล่านั้นได้รับความชื่นชมในระดับโลก 

โดยรูปแบบสถาปัตยกรรมของเขาถูกจัดอยู่ในกลุ่ม Critical Regionalism 

สถาปัตยกรรมแบบบรูทัลลิสต์ยังได้ส่งต่อให้กับสถาปนิกในปัจจุบัน คือ 

แนวความคิดการออกแบบที่เรียบง่ายเน้นโชว์ผิวธรรมชาติของคอนกรีต 

หรือวัสดุก่อสร้างที่ไร้สี ไร้การตกแต่งเพิ่มเติม การใช้ Off-Form Concrete 

ในสมัยนี้จะมีความสะดวกยิ่งขึ้นเพราะเทคนิคการก่อสร้างในปัจจุบันมี 

ความทันสมัย ตั้งแต่การใช้เทคโนโลยี BIM ในการออกแบบและเขียน 

แบบ เทคโนโลยีคอนกรีตที่สามารถผลิตคอนกรีตที่มีความไหลลื่นที่ 

เทเข้าแบบได้ง่าย ระบบไม้แบบที่มีความสะดวกในการติดตั้งและถอด 

เทคนิคระบบการจัดการงานก่อสร้างช่วยทำาให้การวางแผนและติดตาม 

ก่อสร้างให้อยู่ในงบประมาณ สิ่งเหล่านี้จะช่วยให้สถาปนิกได้ใช้จินตนาการ 

และความคิดสร้างสรรค์ในการออกแบบอาคารสมัยใหม่ได้สะดวกยิ่งขึ้น 

สุดท้ายแล้วสถาปัตยกรรมแบบบรูทัลลิสต์นั้นทำาให้เราเห็นว่าในความ 

เรียบง่ายนั้นก็แฝงไปด้วยความยุ่งยากซับซ้อน ขอแค่เพียงให้กล้าคิด 

และกล้าลงมือทำา ความยุ่งยากซับซ้อนนั้นก็จะกลายเป็นความเรียบง่าย 

อย่างเช่นเดียวกับสถาปัตยกรรมแบบบรูทัลลิสต์การทำางาน Off-Form 

Concrete จะต้องพิจารณาในการจัดทำาข้อกำาหนดเพื่อให้มีการดำาเนินการ 

อย่างละเอียดแม่นยำา มีประสิทธิภาพ นอกจากนั้นยังต้องให้ความสนใจ 

กับแบบหล่องานคอนกรีต การเลือกวัสดุใช้งานและการทำาสี การตกแต่ง 

พื้นผิวคอนกรีต การทดสอบงานก่อสร้าง พื้นผิวเพื่อการอ้างอิง รวมถึง 

การออกแบบด้านงานโครงสร้างด้วย 

Although Brutalist architecture was prevalent after the war, 

it has been criticized for being ugly, dull, and colorless. 

However, architects who love this style of architecture argue 

that Brutalist design remains an important architectural 

style that continues to influence contemporary architects 

and designers due to its simplicity and straightforwardness. 

In recent years, Brutalist architecture has gained more 

attention by using off-form concrete in modern buildings 

such as residences, apartment buildings, or museums. 

For example, the famous Japanese architect Tadao Ando 

used off-form concrete as the basis for his architectural 

and landscape architecture designs, and those works are 

admired worldwide. His architectural style is classified as 

critical regionalism. 

Brutalist architecture is also passed on to today’s architects, 

a simple design concept emphasizing the natural texture 

of the concrete or building materials without color, without 

additional decorations. The use of off-form concrete these 

days is more convenient since the construction techniques 

are modern, including the application of BIM technology in 

designing and drafting, concrete technology that produces 

flowable concrete that is easy to pour into forms, formwork 

systems that are convenient to install and dismantle, and 

construction management system techniques that help to 

plan and monitor construction within a budget. These will 

help architects use their imagination and creativity more 

conveniently when designing modern buildings. In the 

end, Brutalist architecture shows us that in simplicity lies 

complexity. Just dare to think and dare to do. The complexity 

becomes simple. 


7-9. google.com 

10-11. dezeen.com/2020/11/09/tadao-ando-he-art-museum-china-photography 

8 

7 

9 

10 

11

150 

materials 


151 

3D Printing Technology 

เมื ่อกล่าวถึงเทคโนโลยีการก่อสร้างงานคอนกรีต เทคโนโลยีขึ้นรูปโครง- 

สร้างคอนกรีตแบบ 3 มิติ เป็นหนึ่งในนวัตกรรมที่เริ่มเข้ามามีบทบาท 

ในงานก่อสร้าง ช่วยให้สถาปนิกได้ออกจากกรอบเดิมๆ สร้างสรรค์งาน 

ในรูปทรงต่าง ๆ ตั้งแต่รูปทรงพื้นฐานที่มีความเรียบง่าย ไปจนถึงงาน 

ออกแบบให้เกิดรูปทรง เส้นสาย ที่เป็นอิสระ ด้วยกระบวนการคำานวณ 

ทางวิทยาศาสตร์ แก้ปัญหาจนได้ผลลัพธ์ตอบโจทย์ ซึ่งสามารถอธิบาย 

ออกมาเป็นขั้นตอนที่ชัดเจน หรือที่เรียกว่า Parametric Design 

เทคโนโลยีการพิมพ์ 3 มิติ สามารถช่วยในงานก่อสร้างอาคาร ส่วนของ 

งานก่อสร้างทั่วไป เช่น ผนัง บันได และองค์ประกอบของงานสถาปัตย- 

กรรมต่างๆ ช่วยลดเวลาการทำางานและค่าใช้จ่าย รวมไปถึงการสร้าง 

งานที่มีรูปแบบซับซ้อนซึ่งการใช้แบบหล่องานคอนกรีตแบบเดิมๆ ไม่ 

สามารถจะทำาได้ 

เทคโนโลยีการพิมพ์ 3 มิติ หรือ 3D Printing หรือ Additive Manufacturing 

หรือ Digital Fabrication เป็นนวัตกรรมการก่อสร้างด้วยกระบวนการ 

ผลิตที่ทันสมัยเพื่อสร้างงาน 3 มิติจาก Digital File มีข้อได้เปรียบที่ มี 

อิสระด้านการออกแบบ งานออกแบบที่มีความซับซ้อน ลดการสิ้นเปลือง 

หรือการสูญเสีย ลดความผิดพลาดอันอาจจะเกิดขึ้น มีความรวดเร็ว 

ให้ประสิทธิผลสูง มีความแม่นยำา ปลอดภัย ช่วยในการจัดการที่ยั่งยืน 

(Sustainable) เป็นมิตรกับโลก ใช้ได้กับงานทั้งในกลุ่ม Construction 

และ Decoration 

จากสถาปั ตยกรรมแบบบรูทัลลิสต์ที่อาศัยการหล่อคอนกรีตด้วย 

แบบหล่อคอนกรีตเดิมๆ จนวันนี้เทคโนโลยีการพิมพ์ 3 มิติได้มีการ 

พัฒนาไปอย่างมากและเข้ามามีบทบาทในการหล่อคอนกรีต เสน่ห์ 

หรือมนต์ขลังของงานคอนกรีตเปลือยจะยังคงอยู่ เปลี่ยนแปลง 

หรือเป็ นอย่างไรต่อไป คงต้องติดตามดูกัน 

12 

13 

15 

When making specifications, off-form concrete work must 

be taken into account to make sure that the work is done 

correctly and quickly. In addition, attention must also be 

paid to concrete formwork, the selection of materials and 

coloring of concrete surface finishing, construction testing, 

the surface for reference, and structural design. 

3D Printing Technology 

As for concrete construction technology, 3D concrete structure 

forming technology is an example of a new method that has 

started to be used in building. It allows architects to get out 

of the traditional framework to create works in various forms, 

from simple ones to free forms and lines, using scientific 

calculations to solve particular problems until the result 

meets the project requirements, which can be explained in 

clear steps and processes. This design method is also known 

as Parametric Design. 

3D printing technology can help in the construction of buildings 

or general construction parts such as walls, stairs, and other 

architectural elements, which reduces work time and costs. It 

also helps create work with complex patterns that traditional 

concrete formwork cannot achieve. 

3D printing technology or additive manufacturing, or digital 

fabrication, is a construction innovation with modern production 

processes to create 3D works from digital files. Its advantages 

are that it offers design freedom, creates a complex design, 

reduces wastage or loss, reduces mistakes that may occur in 

the process, is fast, high efficiency, accurate, safe, helps in 

sustainable management, and is environmentally friendly. It 

can be used for work in both construction and decoration. 

From the brutalist architecture that relies on casting 

concrete with the original concrete formwork, 

today, 3D printing technology has developed a lot 

and plays a role in casting concrete. Will the spell 

of bare concrete work remain, change, or continue? 

Let’s see. 

อนุเคราะห์ข้อมูลและรูปภาพ: 

คุณก้อง กมลเลิศวรา Asia Group และ SCG 

14 


12-15. parametric-architecture.com / 16. sika.com 

16 

ปฏิกร ณ สงขลา 

เป็ นสถาปนิกอาวุโส 

บริษัท สถาปนิก 49 จำากัด 

มีประสบการณ์ทำางาน 

มากกว่า 35 ปี ปั จจุบัน 

ยังเป็ นหัวหน้าโครงการ 

ISA Material Info Series 

กิจกรรมส่งเสริมข้อมูล 

ความรู้เกี่ยวกับวัสดุและ 

เทคโนโลยีการก่อสร้าง 

ของสมาคมสถาปนิกสยาม 

ในพระบรมราชูปถัมภ์ 

Patikorn Na Songkhla 

is a Senior Architect at 

Architects 49 Limited, 

with more than 35 years 

of work experience. 

Currently he Also serves 

as Head of ISA Material 

Info Series, activities to 

promote information 

and knowledge about 

construction materials 

and technology of the 

Association of Siamese 

Architects under royal 

patronage.

152 153 

Fast 

Complexity 

3D Printed Concrete 

materials 

Ana Anton, Andrei Jipa, Benjamin Dillenburger 

ทีมนักวิจัยของ ETH Zurich ได้สร้าง 

เครื่องจักรที่ควบคุมอัตราการเซ็ตตัวของ 

คอนกรีตเพื่อให้การเปลี่ยนผ่านระหว่างการ 

หล่อและการพิมพ์ 3 มิติเป็นไปอย่างราบรื่น 

เพื่อให้สามารถสร้างโครงสร้างที่ใช้วัสดุน้อยลง 

ระบบที่เรียกว่า Fast Complexity นี้รวมสอง 

เทคโนโลยีเข้าด้วยกันคือคอนกรีตจากการพิมพ์ 

3 มิติและการหล่อลงในแบบหล่อ ด้วยการ 

ควบคุมอัตราการเซ็ตตัวของคอนกรีต ระบบ 

สามารถพิมพ์ 3 มิติคอนกรีตที่แข็งตัวเร็ว 

สำาหรับองค์ประกอบโครงสร้างเพิ่มเติมโดย 

ไม่ต้องใช้แบบหล่อหรือรีดคอนกรีตเหลวที่ 

สามารถไหลเข้าสู่การหล่อได้ ระบบนี้สามารถ 

ใช้เพื่อสร้างโครงสร้างที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น 

และอาจนำาไปสู่การลดปริมาณคอนกรีตที่ใช้ 

สร้างอาคาร เนื่องจากวัสดุที่จำาเป็นเท่านั้นที่ 

จะเทหรือพิมพ์ 

ทั้งรูปทรงเรขาคณิตของแผ่นคอนกรีตและ 

เส้นทางการทับซ้อนได้รับการปรับให้เหมาะสม 

เพื่อเพิ่มวัสดุเมื่อจำาเป็นเท่านั้น รูปทรงเรขา- 

คณิตบางอย่างอาจมีราคาแพงเกินไปที่จะ 

ประดิษฐ์ขึ้นมา การลดดังกล่าวสามารถนำามา 

ปรับใช้กับโครงการเฉพาะ และขึ้นอยู่กับการ 

ประเมินโครงสร้างด้วย แต่เมื่อเทียบกับแผ่น 

พื้นขนาดใหญ่ มีความเป็นไปได้มากสำาหรับ 

การประหยัดวัสดุ เป็นการประหยัดวัสดุและ 

สร้างความเป็นไปได้ใหม่ๆ ในการออกแบบ 

Ana Anton, Andrei Jipa, and Benjamin 

Dillenburger, a team of researchers at 

ETH Zurich, have created a machine 

that controls the setting rate of concrete 

to offer a seamless transition between 

casting and 3D printing so that structures 

can be made that use less material. 

The system called Fast Complexity 

combines two existing technologies for 

creating concrete forms: 3D printing 

concrete and casting concrete into 

formwork. By controlling the setting rate 

of concrete, the system can either 3D 

print the fast-hardening concrete for 

more structural elements without formwork 

or extrude a more fluid concrete 

that can flow into castings. The system 

could be used to make more efficient 

structures and could lead to a reduction 

in the amount of concrete used to create 

buildings as only the material that is 

needed would be poured or printed. 

According to Anton, both the geometry 

of the slab and the deposition path are 

optimized to only add material where 

needed. Such geometries would be 

otherwise too expensive to fabricate. 

That reduction is project-specific and 

depends on structural evaluation, but 

compared to a massive slab, there is a 

lot of space for material savings. This 

opens up new material savings and 

design potential. 

dbt.arch.ethz.ch 

Engineered 

Cementitious 

Concrete 

Bendable Concrete 

นักวิทยาศาสตร์ที่มหาวิทยาลัยมิชิแกนได้คิดค้น 

คอนกรีตชนิดใหม่โดยผสมผสานทรายซิลิกา 

และเส้นใยโพลีไวนิลแอลกอฮอล์เข้ากับส่วนผสม 

คอนกรีตแบบดั้งเดิม พัฒนาคอนกรีตชนิดใหม่ 

ที่แตกยากกว่า 500 เท่า อีกทั้งยังเบากว่า ทำ าให้ 

ง่ายต่อการติดตั้งและเปลี่ยนหรือทดแทน 

Engineered Cementitious Concrete (ECC) 

เป็นคอนกรีตยืดหยุ่นที่พัฒนาโดย Victor C. Li 

และทีมงานที่มหาวิทยาลัยมิชิแกน คอนกรีต 

เสริมแรงด้วยเส้นใยขั้นสูงนี้มีพฤติกรรมคล้ายกับ 

วัสดุโลหะ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในลักษณะที่ตอบ- 

สนองต่อน้ำาหนักบรรทุก รอยแตกขนาดเล็กที่ค้ำา 

ยันไว้ภายใต้การบีบรัดจะไม่ทำาให้โครงสร้างเสีย 

หายในลักษณะเดียวกับรอยแตกขนาดใหญ่ที่ 

เกิดขึ้นในคอนกรีตเสริมเหล็กแบบดั้งเดิม 

ECC สามารถสร้างผลกระทบอย่างมากต่อ 

ความปลอดภัยของโครงสร้างของอาคารและ 

สะพานในบริเวณที่มีแผ่นดินไหวสูง นอกจาก 

นี้ยังช่วยให้คอนกรีตมีอายุการใช้งานยาวนาน 

ขึ้นเนื่องจากการแตกร้าวทำาให้ความชื้นที่สร้าง 

ความเสียหายแทรกซึมเข้าไปในโครงสร้าง 

และกัดกร่อนเมื่อเวลาผ่านไป ปัจจุบันมีการใช้ 

งานทั่วโลกเช่นในอาคารที่อยู่อาศัยที่สูงที่สุด 

ในญี่ปุ่นในโอซาก้า เช่นเดียวกับสะพานมิฮาระ 

ในฮอกไกโด การใช้ ECC บนดาดฟ้า Grove 

Street Bridge ในรัฐมิชิแกน คาดว่าจประหยัด 

ต้นทุนได้ 37 เปอร์เซ็นต์ และลดการปล่อย 

คาร์บอนลง 39 เปอร์เซ็นต์ 

Concrete is definitely not the first thing 

that comes to mind when thinking of 

the word ‘flexible,’ but scientists at the 

University of Michigan have invented a 

new type of concrete by incorporating 

silica sand and polyvinyl alcohol fibers 

into traditional concrete mixes, they’ve 

developed a new kind of concrete that’s 

500 times harder to crack. It’s also 

lighter, making it easier to install and 

replace. 

Engineered Cementitious Concrete 

(ECC) is a flexible developed by Victor 

C. Li and his colleagues at the University 

of Michigan. This advanced fiber-reinforced 

concrete behaves in some ways 

more like a metallic material—particularly 

in the way it responds to loads. The 

microcracks it sustains under duress 

do not compromise a structure in the 

same way that larger cracks would in 

traditional, steel-reinforced concrete. 

ECC could make a huge impact on 

the structural security of buildings 

and bridges in areas with high seismic 

activity. It will also help concrete last 

longer since cracking invites damaging 

moisture to infiltrate the structure and 

erode it over time. It is now in use today 

worldwide such as in Japan’s tallest 

residential tower in Osaka, as well as in 

the jointless Mihara bridge in Hokkaido. 

The use of ECC on the the Grove Street 

Bridge deck in Michigan, is estimated 

to have a cost savings of 37 percent 

and carbon emissions reduction of 39 

percent. 

lowcarbonfuture.umich.edu

154 

PROFESSIONAL 

Depth 

of 

Field 

Depth of Field (DOF) is a 3D visualization 

specialist and image creation company 

founded by Krittapak Kulabusaya. 

It focuses on 3D rendering, which is the 

process of creating and simulating images 

until the depth and details of the image 

have evolved to look more like a photo. 

The studio is known for its expertise 

in case studies in the areas they focus 

on and developing. 

Text: Surawit Boonjoo 

Photo Courtesy of Depth of Field 

01 

บรรยากาศสถานที่ทำางาน 

ของ DOF 1

professional 

DEPTH OF FIELD 

156 157 

02 

ทีมงาน DOF 

03 

ป้ายสำานักงาน DOF 

New Perspective by Design and Architectural 3D Visualization 

3D visualization has become another essential option for design and architecture to present 

a realistic view of objects, buildings, and spaces. This process enhances different sensory 

experiences and perceptions. They can also connect and place the virtual world in each 

other’s space. Depth of Field (DOF) is known as a 3D visualization specialist, an image creation 

company for design and architecture, due to the application of various technologies to 

be used as an essential aid in operations. It was founded by Ek Krittapak Kulabusaya, the 

managing partner who drives, discovers, and adopts new technologies that adapt as they 

evolve to support customers’ needs. 

DOF: Depth of Field 

‘Depth of field’ is generally a technical term in photography that means 

a clear distance. It was because, at the beginning of its inception, the 

company focused on 3D rendering, which is the process of creating and 

simulating various images until the depth and details of the image have 

evolved to look more like a photo. This is how Depth of Fields borrowed 

photographic jargon to determine the name of the company, which 

became known as DOF when abbreviated. Another meaning of ‘Depth of 

Fields’ might be “in-depth expertise of case studies in the areas they are 

always focusing on and developing.” 

New Perspective by Design and Architectural 

3D Visualization 

การสร้างภาพในรูปแบบสามมิติ (3D visualization) ได้เข้ามา 

เป็นอีกหนึ่งตัวเลือกสำาคัญในการนำาเสนอด้วยภาพสำาหรับงาน 

ออกแบบและสถาปัตยกรรมที่สามารถนำาเสนอมุมมองของวัตถุ 

อาคาร รวมถึงพื้นที่ในทัศนะเสมือนจริง ด้วยกระบวนการนี้เอง 

จะช่วยเสริมสร้างประสบการณ์ทางผัสสะและการรับรู้ที่แตก- 

ต่าง อีกทั้งยังสามารถเชื่อมต่อและจัดวางโลกจริง-โลกเสมือน 

ไว้ในพื้นที่ของกันและกัน Depth of Field (DOF) เป็นที่รู้จักใน 

สถานะบริษัทสร้างภาพสำาหรับงานออกแบบและสถาปัตยกรรม 

จากการปรับประยุกต์นำาเอาเทคโนโลยีแขนงต่างๆ มาใช้เป็น 

ตัวช่วยสำาคัญในการดำาเนินงาน โดยมี เอก กฤตภัค กุลบุศย์ 

เป็นผู้ก่อตั้งและพาร์ทเนอร์ที่ขับเคลื่อน ค้นหา และตอบรับนำา 

เอาเทคโนโลยีใหม่ๆ ซึ่งปรับเปลี่ยนตามความก้าวหน้า เข้ามา 

รองรับความต้องการของลูกค้า 

DOF: Depth of Field 

“คำาว่า ‘Depth of Field’ เป็นคำาศัพท์เทคนิคในทางภาพถ่าย 

ถ้าหากแปลให้เข้าใจอย่างง่าย อาจจะเรียกว่าระยะชัด เนื่อง 

ด้วยในตอนต้นของการก่อตั้งบริษัทได้โฟกัสไปยังการทำางาน 

3D rendering ซึ่งเป็นกระบวนการสร้างและจำาลองภาพต่างๆ 

ขึ้นมา กระทั่งมิติของภาพได้พัฒนาจนมีลักษณะเหมือนภาพ 

ถ่ายมากยิ่งขึ้น นี่จึงเป็นที่มาของการหยิบยืมศัพท์แสงทาง 

ภาพถ่ายเข้ามากำาหนดตั้งเป็นชื่อบริษัทที่เมื่อเรียกอย่างย่อๆ 

ว่า DOF โดยอีกนัยหนึ่งของความหมาย ‘Depth of Field’ 

ก็อาจกินความไปถึงประเด็นความเชี่ยวชาญเชิงลึกของกรณี 

ศึกษาในแง่มุมต่างๆ ที่พวกเขามักจะมุ่งเน้นและพัฒนาอยู่ 

เสมอ” 

กฤตภัคจบการศึกษาระดับปริญญาตรี จากคณะสถาปัตย- 

กรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ก่อนศึกษาต่อระดับ 

ปริญญาโทในสาขาคอมพิวเตอร์เพื่อการออกแบบจากคณะ 

วิชาและมหาวิทยาลัยแห่งเดิม หลังจากจบการศึกษา เขาได้ 

ทำาหน้าที่เป็นอาจารย์สอนที่คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ 

จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นระยะเวลา 2 ปี โดยระหว่างนั้น 

ก็ได้เปิดโรงเรียนเฉพาะทาง ด้านคอมพิวเตอร์อาร์ต ในจุดนี้ 

เองที่ทำาให้เขาได้พบปะกับกลุ่มคนที่สนใจทางด้านการสร้าง 

ภาพในรูปแบบสามมิติเหมือนกัน ในเวลาต่อมาเขาจึงได้เริ่ม 

ต้นก่อตั้งบริษัทขึ้นในปี 2005 ก่อนเดินทางไปศึกษาต่อระดับ 

ปริญญาโททางด้าน 3D Animation และ Visual Effects ที่ 

ประเทศแคนาดา 

2 

3 

Krittapak graduated with a bachelor’s degree from the Faculty of Architecture at Chulalongkorn 

University before pursuing a master’s degree in computer design from the same school and 

university. After graduation, he served as a lecturer at the Faculty of Architecture. Chulalongkorn 

University for 2 years, during which he opened a specialized school to teach computer art. At 

this point, he met a group of people who were also interested in 3D visualization. Subsequently, 

he started the company in 2005 before going to Canada to pursue a master’s degree in 3D 

animation and visual effects. 

Initially, most of the colleagues at DOF were friends and alumni from the Faculty of Architecture 

at Chulalongkorn University, according to Krittapak. Only later team members were from 

other institutions, including the school and classes he taught. Currently, DOF’s visualization 

department is operated and driven by over 50 staff, divided into three main operational areas. 

The first is a 3D rendering and CGI division responsible for designing and creating 3D renderings. 

The next one is the photography service, when at present, in addition to the architectural 

photography service, there is also aerial photography work that has been developed 

with drones. The last one is the service using new technologies, operated by a team of 

programmers who take care of and develop AR (Augmented Reality) or VR (Virtual Reality) 

applications. Others are supporting units, including administrative, accounting, and project 

managers, who communicate with clients and customers. 

Designers and staff in each department of DOF have markedly different proportions of operator 

numbers. Most of the team is in charge of 3D rendering and CGI, numbering more than 25 

people, followed by 10 in photography. The proportion has been reduced by over half in the 

department responsible for new technologies that they recently opened—5 people and 10 

other administrative and coordination departments. However, they all work together to integrate, 

mix, adapt, and look for new presentations. In addition, DOF also considers and focuses on 

controlling the quality of work as another important part of learning and develop-ment in new 

technology.

professional 


158 159 

04 

สำานักงาน DOF ขับเคลื่อน 

ด้วยเจ้าหน้าที่กว่า 50 คน 

ที่แบ่งงานออกเป็น 3 ส่วน 

ช่วงแรกเพื่อนร่วมงานที่ DOF ส่วนใหญ่นั้นเป็นกลุ่มเพื่อน 

พี่น้องจากสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 

เขากล่าว แต่ในภายหลังได้มีหลากหลายสถาบันเพิ่มเติม 

เข้ามาอย่างต่อเนื่อง จากการเปิดการเรียนการสอนของเขา 

ในช่วงแรก การดำาเนินงานทางด้านการสร้างภาพของบริษัท 

ขับเคลื่อนด้วยเจ้าหน้าที่กว่า 50 ราย โดยแบ่งออกเป็นสาม 

ส่วนหลักในการดำาเนินงาน คือส่วนงาน 3D rendering/ CGI 

รับผิดชอบทำางานออกแบบและสร้างงานภาพจำาลองในมุมมอง 

สามมิติ ถัดมาคืองานถ่ายภาพ โดยในปัจจุบันนอกจากการ 

ถ่ายภาพอาคารโดยทั่วไปแล้ว ยังมีการทำางานในรูปแบบภาพ 

ถ่ายทางอากาศที่ปรับพัฒนาไปพร้อมกับเทคโนโลยีอากาศยาน 

ไร้คนขับหรือโดรนอีกด้วย ส่วนงานสุดท้ายนั้น เป็นงานเกี่ยว- 

กับเทคโนโลยีใหม่ๆ ที่ปฏิบัติงานโดยทีมโปรแกรมเมอร์ดูแล 

และจัดทำาแอพพลิเคชัน AR (Augmented Reality) หรือ VR 

(Virtual Reality) นอกจากนั้นแล้วยังมีส่วนเสริมที่สำาคัญ 

ไม่แพ้กันคือ เจ้าหน้าที่ดูแลงานด้านธุรการ บัญชี และโปรเจกต์ 

แมเนเจอร์ที่คอยพูดคุยติดต่อกับลูกค้า 

นักออกแบบและเจ้าหน้าที่ในแต่ละฝ่ายของ DOF มีสัดส่วน 

จำานวนผู้ปฏิบัติงานที่ต่างกันอย่างเด่นชัด โดยเจ้าหน้าที่ส่วน 

ใหญ่จะอยู่ในส่วนรับผิดชอบทางด้าน 3D rendering/ CGI 

จำานวนกว่า 25 คน รองลงมาเป็นงานถ่ายภาพจำานวน 10 คน 

ปรับลดสัดส่วนลงอีกกว่าครึ่งในส่วนงานรับผิดชอบเกี่ยวกับ 

เทคโนโลยีใหม่ที่เพิ่งเปิดขึ้นไม่นาน จำานวน 5 คน และส่วน 

งานธุรการและประสานงานอีก 10 คน อย่างไรก็ตามทั้งหมด 

มักร่วมทำางานบูรณาการซึ่งกันและกันอยู่เสมอ เพื่อผสมผสาน 

ดัดแปลง และมองหาการนำาเสนอรูปแบบใหม่ๆ นอกจากนั้น 

DOF ยังคำานึงและมุ่งเน้นควบคุมคุณภาพของผลงานเป็นอีก 

ส่วนสำาคัญ พร้อมกับการเรียนรู้และพัฒนาทางด้านเทคโนโลยี 

DOPh: Depth of Philosophy 

กฤตภัคบอกว่าเขาจะเน้นยำ้ำกับทุกคนถึงแนวทางการทำางาน 

ของ DOF อยู่เสมอ นั่นคือการมุ่งเน้นดูแลคุณภาพของผลงาน 

ที่สร้างสรรค์ขึ้นให้มีความสมำ่ำเสมอเพื่อให้ลูกค้าเกิดความพึง- 

พอใจและกลับมาใช้งานบริการซำ้ำอีกครั้ง โดยวิธีการคิดเช่นนี้ 

ก็สอดคล้องไปกับหัวใจหลักในกระบวนการทำางานของพวกเขา 

ซึ่งมักจะวางความต้องการของลูกค้าเป็นที่ตั้งและสร้างสรรค์ 

ผลงานที่มีคุณภาพเพียงพอตรงตามความพึงพอใจของลูกค้า 

ขณะที่อีกด้านหนึ่ง DOF ก็พยายามที่จะส่งเสริมให้เหล่าทีม- 

งานหรือศิลปินที่ร่วมทำางานได้มีความสุข พร้อมไปกับความ 

ภาคภูมิใจในการสร้างผลงานงานที่มีคุณภาพ 

05 

การสร้างกิจกรรมร่วมกัน 

เพื่อส่งเสริมความสุขของ 

พนักงาน 

DOPh: Depth of Philosophy 

Krittapak said that he always emphasizes the way DOF works to focus on consistently 

creating quality work to meet customers’ satisfaction, which means they will return to DOF 

for the services again and again. This approach aligns with the core of their workflow, which 

always puts customers’ requirements at the center and creates quality work that meets 

customer satisfaction. On the other hand, Krittapak tries to encourage the staff or artists 

who work together to be happy and take pride in creating quality work. 

“In a nutshell, it’s about doing your best for your clients. At the same 

time, the people in the company must be the happiest. ‘Happiness’ here 

means happiness from work and happiness from creating quality work. 

Because we have approximately 30-40 illustrators in our company, you 

must also make them happy in creating their work to motivate them to 

stay with us for a long time.” 

Everyone in the studio has a different approach and way of working at the beginning, so finetuning 

and developing direction is needed. It also occurs in the work processes of various 

creative artists who, at first, have incompatible paths and ways of thinking. Even the software 

or applications used to create the simulated space differ according to an individual’s skill. At 

DOF, they will first look at a 3D portfolio, no matter which software they have learned or used. 

The team will consider the formation and visualization process as well as the quality of the 

work, mainly before we accept someone for the job. 

“พู ดโดยสรุปก็คือการทำงานให้กับลูกค้าอย่างดีที่สุด 

ในขณะเดียวกันคนในบริษัทก็ต้องมีความสุขมากที่สุด 

ด้วย โดยความสุขในที่นี้กินหมายกว้างถึงความสุขจาก 

การทำงานและความสุขจากการได้สร้างสรรค์ผลงาน 

ที่มีคุณภาพอีกด้วย เนื่องจากในบริษัทของเรามีศิลปิ น 

นักสร้างภาพราว 30-40 คน การจะเชิญชวนหรือสร้าง 

แรงขับให้บุคลากรเหล่านี้อยู่กับเราไปอย่างยาวนานก็ 

จะต้องให้พวกเขาได้มีความสุขในการสร้างสรรค์ผล 

5 

After starting to work at the company, newly recruited visualizers will be trained to develop 

all the fundamental factors in terms of software, tools, and equipment, including shaping 

the aesthetic approaches in the same direction we do. For all newcomers who came to work 

at DOF in the beginning, the probationary period is a period in which everyone is primarily 

trained on the job and almost doesn’t do the work for the customers. Instead, they will be 

assigned casework and attend class. Only at the end of the three months will the company 

start giving out personal projects, which will be done continuously until a specific time. Then 

they will be assigned real work to do for customers through small projects. This reflects 

what DOF has always emphasized: that it is a matter of learning and practicing that is more 

serious and different from other practices. 

งานไปพร้อมๆ กัน” 

4 

แน่นอนว่าด้วยจำานวนนักสร้างภาพที่มีจำานวนมาก ย่อมมี 

แนวทางและวิธีการทำางานที่แตกต่างกันในตอนต้น เพื่อการ 

ปรับรับและพัฒนาทิศทาง รวมถึงกระบวนการทำางานของ 

หลากหลายของศิลปินนักสร้างสรรค์ที่แรกเริ่มต่างมีทิศทาง 

และวิธีคิดในการทำางานที่ยังไม่สอดคล้องเข้าหากัน หรือแม้ 

กระทั่งโปรแกรมที่ใช้ในการสร้างพื้นที่จำาลองในตอนแรก 

เริ่ม ในตอนต้นทาง DOF จะเริ่มจากการดูพอร์ตโฟลิโอที่ 

ทำา 3D ก่อนเป็นอันดับแรก โดยไม่ได้จำากัดโปรแกรมที่ได้ 

เรียนรู้หรือใช้มาก่อนหน้า ทางทีมจะพิจารณามุมมองและ 

กระบวนการสร้างภาพรวมถึงคุณภาพของงานเป็นหลัก 

ก่อนการรับเข้าทำางาน 

“If you look at the 3D rendering work from a scientific point of view, 

we once made it look like a photograph, and most people would see it 

as a beautiful work of high quality. Only later do we think that was not 

enough because it has to be beautiful in terms of art. It has to be attractive 

from an artistic or photographic point of view, not only scientific. 

Most of the works we did later were realistic and beautiful, like works 

of art or photos. 

For architectural photography, we also focus more on the image’s composition 

in terms of color and tone. Is it our identity? Yes, or maybe not. 

It’s not easy to say, but if asked how other people see us, I think they 

consider us a leader in visual technology and visualization for architectural 

design presentations. Everyone will think of us as the first place 

where art and technology were perfectly combined.”

professional 


160 161 

Visualization as a presentation 

“Our new products or services arise from two main factors. The first one is the 

customer. Customers always ask, What’s new? Can you do that? Can you do 

this? 7-8 years ago, drones were introduced to help with photography, and 

our clients started asking. At that time, we had just launched our architectural 

photography services, both aerial and ground. So we started expanding 

into a second division, Sky|Ground, from then on. That is the first factor. The 

other is the scope of our interests in new technology.” 

06 

ตัวอย่างผลงานของ 

DOF-CPAC Smart City 

Interactive 3D Website 

หลังจากที่เริ่มเข้ามาทำางานที่บริษัทนักสร้างภาพมือใหม่จะ 

ได้ฝึกฝน ปรับพื้นฐานทั้งในเรื่องของการใช้โปรแกรม 

เครื่องมือ และอุปกรณ์ต่างๆ รวมถึงการปรับพื้นฐานมุมมอง 

ทางภาพเพื่อให้มองเห็นความสวยงามไปในทิศทางเดียวกัน 

โดยน้องใหม่ที่เข้ามาทำางานที่ DOF ทุกคนในช่วงแรก ช่วง 

ของทดลองงานจะเป็นช่วงระยะเวลาที่ทุกคนๆ จะได้รับการ 

ฝึกฝนการทำางานเป็นหลัก และพวกเขาเกือบจะไม่ได้ทำางาน 

จริงที่จะส่งให้กับทางลูกค้าเลย พวกเขาจะได้รับมอบหมาย 

ให้ทำางานแบบเคสและเข้าห้องเรียนอย่างเดียว จนครบระยะ 

เวลาสามเดือน ทางบริษัทจึงจะเริ่มมอบหมายงานที่เป็น 

โปรเจกต์ส่วนตัวให้เข้าไปทำาไปซึ่งจะทำากันไปเรื่อยๆ กระทั่ง 

ถึงช่วงเวลาหนึ่งจึงจะเริ่มมอบหมายงานจริงของลูกค้าใน 

ลักษณะโปรเจกต์ขนาดเล็กให้ได้เริ่มลงมือจัดการ ณ จุดนี้ก็ 

จะสะท้อนให้เห็นถึงสิ่งที่ DOF มักจะเน้นยำ้ำอยู่เสมอ นั่นคือ 

เรื่องของการเรียนรู้และการฝึกฝนที่อาจจะมีความจริงจังและ 

แตกต่างจากที่อื่นๆ 

“ถ้าหากนับงานในศาสตร์ที่เป็ น 3D rendering แต่ 

ก่อนเลยอย่างงานประเภทนี้ที่เมื่อเราทำออกมาแล้ว 

เหมือนภาพถ่าย จะถูกมองว่าเป็ นงานที่มีความสวยงาม 

และมีคุณภาพที่ดี แต่ว่าในตอนหลังๆ เรามองว่า แค่นั้น 

ยังไม่เพียงพอเพราะว่า มันยังคงต้องมีความสวยงาม 

ในแง่ของศิลปะเข้ามาผสมสานอยู่ด้วย หรือว่าภาพ 

ถ่ายเข้าไปรวมอยู่ด้วย หลายๆ งานที่เราทำงานใน 

ช่วงหลังก็มีลักษณะที่สมจริงและมีความสวยงามในแง่ 

องค์ประกอบทางด้านศิลปะ รวมถึงภาพถ่ายอีกด้วย 

ต่อมาสำหรับภาพถ่ายเราเองก็จะเน้นเรื่องของการจัด 

องค์ประกอบของภาพด้านสีสันและการเกลี่ยสีต่างๆ 

ถ้าหากจะเรียกว่าเป็ นอัตลักษณ์ ได้ ไหมคงตอบได้ยาก 

อยู่ แต่ถ้าถามว่าคนอื่นมองเราอย่างไร ผมว่าพวกเขา 

มองเราในแง่ผู้นำทางด้านเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับการ 

สร้างภาพ (visual technology) การทำภาพสำหรับ 

การนำเสนองานออกแบบสถาปั ตยกรรม ทุกคนก็จะ 

นึกถึงที่เราเป็ นที่แรกๆ ซึ ่งได้นำศิลปะกับเทคโนโลยีมา 

รวมเข้าไว้ด้วยกัน” 

Visualization as a presentation 

“โปรดักส์ใหม่ๆ ที่เกิดขึ้นของเรา เกิดขึ้นจากสองปัจจัยหลัก 

ปัจจัยแรกคือลูกค้า ลูกค้ามักจะถามว่ามีอะไรใหม่บ้าง? ทำา 

อย่างนั้นได้ไหม? ทำาอย่างนี้ได้ไหม? โดยช่วงเวลาประมาณ 

7-8 ปีที่แล้ว ได้เริ่มนำาโดรนเข้ามาช่วยในการถ่ายภาพ ลูกค้า 

ก็เริ่มถามหา และในช่วงเวลานั้นเองได้ประจวบเหมาะกับการ 

เปิดบริการการถ่ายภาพ ทั้งถ่ายภาพทางอากาศ และภาพ 

สถาปัตยกรรมระดับภาคพื้นดินในรูปแบบปกติด้วย เราจึงเริ่ม 

ขยายเปิดเป็นแผนกที่สอง ‘Sky|Ground’ ตั้งแต่ตอนนั้น และ 

อีกปัจจัยก็คือขอบเขตความสนใจทางด้านเทคโนโลยีของเรา” 

6 8 

7 

07-08 

DOF มีกระบวนการแลก 

เปลี่ยนการทำางานที่ฝึกฝน 

พนักงานใหม่ก่อนทำางาน 

จริงกับลูกค้า 

DOF provides a wide range of services on visualizations for presentations, ranging from 

architectural photography, short films, animation, CGI, VFX, and 360-degree virtual tours 

to 3D virtual tours. Even the introduction of virtual world technology such as VR (Virtual 

Reality) and AR (Augmented Reality) to the virtual world (Metaverse) is part of their scope 

of work. Presentation by visualization of a building being constructed or objects in 3D in 

any media is necessary for the sale or presentation of real estate companies, companies 

selling home appliances, designers, and architects to show a realistic image of a project or 

design when completed. In addition to the presentation, if we look at it in another dimension 

with the visualization state, the visualization process is no different from building a virtual 

architecture. Assembling plans and simulations in each view together allows the viewers 

to go beyond space and time. It brings the future into the present. 

“Our difference from other studios is, first of all, the scale of the 

project, which is large and detailed. Our customers are usually 

large companies. Secondly, about style and aesthetic, and thirdly, 

which is the most important one: we can provide a good solution 

to the brief, and we always understand what our clients want. We 

know the quality they expect, and we deliver the work that they can 

effectively use.” 

The ‘VR Innovative Media Lab’ service is the latest unit in operation since 2005, focusing 

on real-time interactive media and state-of-the-art display technology. This service was 

created in response to customer needs, technological advancements, and the availability 

of both technical and personnel resources. This next step has taken production to a higher 

level, combining real-time display technology with VR (Virtual Reality) and 3D visualization. 

Bangkokverse as a real-time space 

As the trend of the metaverse has been widely discussed lately, DOF is one of the studios 

that sees a unique potential in the new space that can be applied to the new possibilities 

that connect each area. In other words, the metaverse is a virtual space in three dimensions 

accessible online from anywhere in the world through one particular platform and interactions, 

including having or sharing experiences. Krittapak added that this is a step forward from 

the services DOF is already providing, whether VR (Virtual Reality), virtual tours, or real-time 

rendering. All of this know-how is within the framework of their existing services. So, getting 

involved in this new technology trend is relatively easy to cope with. It can be applied to 

create an intriguing new form of presentation. All these factors led to the development of a 

new virtual space platform, Bangkokverse, to provide more comprehensive support for the 

currently available services for their clients. All management systems of a metaverse will be 

supported by DOF and ready to operate for the project owner.

PROFESSIONAL 


162 163 

09 

ตัวอย่างผลงาน 

3D Visualization 

7 

9

professional 


164 165 

“We also created Bangkokverse, which is the same platform 

as Metaverse and will be used to present architectural and 

interior design, especially for real estate developers. The 

project can be viewed in 3D in real-time from anywhere online, 

either through a mobile phone or VR. What is distinctive of 

Bangkokverse is that anyone can enter through the avatar 

and interact with each other or join the conversation at the 

same place.” 

DOF ดำาเนินการสร้างภาพเพื่อการนำาเสนอไว้อย่าง 

หลากหลายรูปแบบนับตั้งแต่ในระดับมาตรฐานทั่วไป 

อย่างภาพถ่ายหรือภาพยนตร์สั้น แอนิเมชั่น CGI VFX ทัวร์ 

เสมือนจริง 360 องศา หรือทัวร์เสมือนจริงสามมิติ กระทั่ง 

การนำาเทคโนโลยีโลกเสมือน อย่าง VR (Virtual Reality) 

AR (Augmented Reality) ไปจนถึงพื้นที่โลกเสมือน 

(Metaverse) มาเป็นอีกขอบเขตการทำางาน การนำาเสนอ 

ด้วยการสร้างภาพแบบจำาลองอาคารที่กำาลังจะดำาเนิน 

การก่อสร้างหรือสิ่งของในรูปแบบสามมิติไม่ว่าจะด้วยสื่อ 

ใดก็ตาม ล้วนเป็นสิ่งจำาเป็นสำาหรับใช้ประกอบการเสนอ 

ขายหรือนำาเสนอของบริษัทอสังหาริมทรัพย์ บริษัทจัด 

จำาหน่ายผลิตภัณฑ์เครื่องใช้ในบ้าน นักออกแบบ และ/หรือ 

สถาปนิก เพื่อแสดงภาพเสมือนจริงในอนาคตของโครงการ 

หรืองานออกแบบ นอกเหนือจากหน้าที่เสนอภาพ ถ้าหาก 

ลองพิจารณาในอีกมิติด้วยสถานะการสร้างภาพจำาลอง 

กระบวนการทำาให้เป็นภาพก็จะไม่ต่างอะไรจากการสร้าง 

สถาปัตยกรรมจำาลองแบบเสมือนจริง ด้วยการประกอบ 

แปลนและภาพจำาลองในแต่ละมุมมองเข้าไว้ด้วยกัน อีกทั้ง 

ยังตัดข้ามเส้นเวลาย่นย่ออนาคตเข้าร่วมไว้กับปัจจุบัน 

“ข้อแตกต่างของเราจากผู้ประกอบการรายอื่นคือ 

อันดับแรก เรื่องขนาดของโปรเจกต์ที่จะมีขนาดใหญ่ 

และรายละเอียดสูง โดยลูกค้าที่จะมาใช้บริการของเรา 

มักจะเป็ นกลุ่มบริษัทขนาดใหญ่ สอง เรื่องสไตล์และ 

ความสวยงาม สาม ซึ ่งเป็ นจุดสำคัญคือ เราสามารถ 

ตอบโจทย์และเข้าใจถึงสิ่งที่บริษัทหรือผู้ประกอบการ 

ต้องการได้อย่างดี โดยรู้ว่าคุณภาพของงานแบบไหน 

ที่ลูกค้าต้องการ และสามารถนำไปใช้งานได้ ในลำดับ 

ถัดไป” 

ส่วนบริการ ‘VR Innovative Media Lab’ เป็นส่วนที่เปิด 

ดำาเนินการล่าสุดนับตั้งแต่ปี 2005 โดยมุ่งเน้นที่สื่ออินเทอร์- 

10 

แอคทีฟแบบเรียลไทม์ ตลอดจนเทคโนโลยีการแสดงผลที่ 

ลำ้ำสมัย ในส่วนบริการนี้ได้ถือกำาเนิดขึ้นสอดคล้องไปกับ 

ความต้องการของลูกค้าและการก้าวพัฒนาของเทคโนโลยี 

ประกอบกับความพร้อมทั้งทางด้านเทคนิคและบุคลากร โดย 

เป็นก้าวเดินต่อไปที่ได้ขยับปรับปรุงระดับการสร้างสรรค์ 

ผลงานให้ไปอีกขั้นด้วยการผนวกเทคโนโลยีแสดงผลแบบ 

เรียลไทม์เข้ามาเสริมกับ VR (Virtual Reality) และการ 

ทำางานของภาพสามมิติ 

Bangkokverse as a real-time space 

จากกระแสพื้นที่โลกเสมือน (Metaverse) ได้เป็นที่กล่าวถึง 

อย่างกว้างขวางในช่วงที่ผ่านมา DOF ก็เป็นอีกสตูดิโอหนึ่ง 

ที่ได้เล็งเห็นถึงศักยภาพเฉพาะตัวของพื้นที่ที่สามารถนำามา 

ประยุกต์ใช้กับความเป็นไปได้ใหม่ที่เชื่อมพื้นที่แต่ละแห่ง 

เข้าไว้ด้วยกัน กล่าวคือพื้นที่โลกเสมือนเป็นพื้นที่เสมือนจริง 

ในรูปแบบสามมิติบนโลกออนไลน์ โดยผู้คนสามารถเข้าถึง 

จากที่ได้ก็ได้บนโลกผ่านแพลตฟอร์มหนึ่งและเข้ามาสร้าง 

ปฏิสัมพันธ์ รวมถึงประสบการณ์ต่างๆ ร่วมกัน กฤตภัค 

กล่าวเสริมว่าจริงแล้วนี้ก็เป็นการเดินต่อไปอีกก้าวจากสิ่งที่ 

ได้ดำาเนินการอยู่ อย่าง VR (Virtual Reality) ทัวร์เสมือนจริง 

และ Real-time rendering จะเห็นได้ว่าส่วนต่างๆ ที่ประกอบ 

สร้างพื้นที่เสมือนจริงล้วนอยู่ภายใต้กรอบการบริการที่มีอยู่ 

ของพวกเขา ดังนั้นการเข้าไปมีส่วนร่วมกับกระแสเทคโนโลยี 

ใหม่นี้จึงไม่ยากที่จะรับมือ ในขณะเดียวกันก็สามารถเข้ามา 

เสริมสร้างการนำาเสนอรูปแบบใหม่ได้อย่างน่าสนใจ ทั้งหมด 

จึงนำาไปสู่การพัฒนาอีกหนึ่งแพลตฟอร์มของพื้นที่โลกเสมือน 

ขึ้นมาใหม่ ‘Bangkokverse’ เพื่อรองรับการเข้ามาใช้พื้นที่หรือ 

ทำาบริการพื้นที่ของลูกค้า โดยการจัดทำาแพลตฟอร์มขึ้นมานั้น 

จะมีระบบการจัดการต่างๆ ทั้งหมดรองรับพร้อมดำาเนินการ 

ไม่ต้องให้ลูกค้ามาจัดการเองขึ้นมาใหม่ทั้งหมด 

10 

Interactive 

3D Hologram 

11-12 

การนำาเทคโนโลยี VR และ 

AR พัฒนาเป็นส่วนหนึ่ง 

ของการทำางานนำาเสนอ 


This virtual space will become a new medium and a new method of design presentation. It 

will transform the conventional way and go beyond today’s architectural design process. It 

pushes the boundaries of defining a three-dimensional view on a flat screen by transporting 

users into the real world to live as an avatar in the virtual world. This will enable them to meet 

in another space in a virtual format. For example, the architect or designer lives in Bangkok 

while the project owner is in another area. In this case, the link can be delivered to the owner. 

The architect or interior designer who wants to take the owner furniture shopping can then 

walk in and check in with the customer at the same time. Previously, we had to visit and 

choose from different showrooms or see each other through online platforms. But thanks to 

these technologies, they can create a ‘virtual showroom’ with products in 3D, which allows 

them to look at the furniture together. Or, if inserting VR, it will be like entering a virtual 

space where they can stand and look at the same chair and click to select the option in the 

following order: It can also enhance the perception of the actual size of the object. This will 

be different from looking through a two-dimensional web page. According to DOF, these 

newly generated spaces are not a new tool to replace the real ones, but Metaverse will be 

a perfect tool to fulfill the limitations of actual space, distance, or even time. Everything can 

be minimized to converge and be completed in one place. 

“In the future, there could be an AI that we just input commands 

into, and it will output designs and architecture with 

beautiful 3D renderings. We don’t need to do anything but 

enter commands. AI still has some limitations when working 

on the different layers of detail. That is to say, AI may be able 

to create only at the concept level. Later, the designer had to 

execute the details themselves. Yet, who knows, the AI might 

work by itself perfectly in the future.” 

12 

Develop in Depth 

On the company’s future expansion goals, Krittapak shared the picture of the drivetrain that 

corresponds to the interests of the team and the company. Each of those parts leading up 

to the development or growth will be related to their existing scope of services. So, if there 

is any expansion in the future, it would not be a new service beyond the range of services 

that DOF already provides. Still, it could be to increase the form of their services to be more 

diverse in related or similar fields, whether in design or construction work.

professional 


166 167 

13 

360 content/ 

Immersive Theater 

In ending the conversation, Krittapak emphasizes that his career goals may remain the same 

as those stated earlier: to focus primarily on clients. In working with DOF, the clients must be 

happy and satisfied with the designs they deliver, and the team must also be happy to work. 

“This will always remain our continuing goal, no matter how we change, 

reform, or expand our service.” 

www.facebook.com/DOFThailand 

“Bangkokverse ก็คือพื้นที่แพลตฟอร์มเดียวกัน 

“ในอนาคตอาจจะมี AI ที่สามารถป้ อนคำสั่งเข้าไป 

กับ Metaverse ซึ ่งจะถูกนำมาใช้นำเสนอชิ้นงานทาง 

แล้วสร้างสรรค์งานออกแบบและสถาปั ตยกรรม หรือ 

ด้านการออกแบบ และอสังหาริมทรัพย์ โดยที่ผู้ ใช้งาน 

ห้อง 3D rendering ออกมาได้อย่างสวยงาม โดยที่ 

สามารถเข้าไปชมชิ้นงานบนมุมมองสามมิติในรูปแบบ 

เราไม่จำเป็ นต้องทำอะไรเลย นอกจากการป้ อนคำสั่ง 

เรียลไทม์จากที่ใดก็ได้ ในโลกผ่านทางคอมพิวเตอร์ 

แต่อย่างไรก็ตาม AI ก็ยังคงมีข้อจำกัดบางประการใน 

ผ่านทางโทรศั พท์มือถือ หรือผ่านทาง VR ก็ได้ ที่พิเศษ 

การจัดการระดับรายละเอียด คือ AI อาจจะสามารถ 

ก็คือเราจะสามารถเข้าไปผ่านทางตัว avatar แล้วก็มี 

สร้างสรรค์แค่ในระดับคอนเซ็ปต์ ต่อมาตัวผู้ออกแบบ 

การโต้ตอบกับคนอื่น ไปร่วมพู ดคุยอยู่ในพื้นที่เดียวกัน” 

จำเป็ นต้องมาปรับแต่ในส่วนของรายละเอียดด้วย 

อาจกล่าวได้ว่า พื้นที่โลกเสมือนจะกลายเป็นสื่อกลางที่จะ 

พลิกหรือเปลี่ยนโฉมการนำาเสนอทางด้านงานออกแบบและ 

สถาปัตยกรรมให้ไปไกลกว่าที่เป็นอยู่ ทำาลายกรอบกำาหนด 

มุมมองสามมิติที่แสดงบนพื้นผิวแบนราบของหน้าจอ โดย 

นำาตัวเราในโลกจริงเข้าไปดำารงอยู่บนรูปลักษณ์ Avatar ณ 

พื้นที่โลกเสมือน ซึ่งจะทำาให้สามารถไปพบปะกันบนพื้นที่ 

จริงอีกแห่งในรูปแบบเสมือน ยกตัวอย่างเช่น นักออกแบบ 

อยู่อาศัยที่กรุงเทพ โดยมีลูกค้าอยู่อีกพื้นที่หนึ่ง ในกรณีนี้ก็ 

จะสามารถจัดส่งลิงก์ให้กับลูกค้า และเดินเข้าไปตรวจแบบ 

ร่วมกับลูกค้าได้ในเวลาเดียวกัน หรือว่านักออกแบบภายใน 

ที่จะต้องการพาลูกค้าไปเลือกเฟอร์นิเจอร์ ซึ่งก่อนหน้านี้ก็ 

ต้องไปเดินเลือกกันตามโชว์รูมต่างๆ หรือว่าจะดูกันผ่าน 

แพลตฟอร์มออนไลน์ แต่เนื่องด้วยเทคโนโลยีเหล่านี้ก็จะ 

สามารถก่อให้เกิด ‘virtual showroom’ โดยมีผลิตภัณฑ์ใน 

รูปแบบสามมิติ ที่เอื้อให้สามารถเข้าไปดูพร้อมกันได้ หรือ 

ยิ่งไปกว่านั้นถ้าหากใส่ VR ก็จะเหมือนกับไปเข้าไปยังพื้นที่ 

เสมือน ยืนดูเก้าอี้ตัวเดียวกัน และยังสามารถกดคลิกเลือก 

ตัวเลือกในลำาดับถัดไป อีกทั้งเสริมสร้างการรับรู้ทางด้าน 

ขนาดจริงของวัตถุได้อีกด้วย ซึ่งก็จะไม่เหมือนกับที่เราดู 

ผ่านหน้าเว็บสองมิติอีกต่อไป ภายใต้มุมมองการทำางานของ 

DOF พื้นที่ที่ถูกสร้างขึ้นเหล่านี้จึงไม่ใช่พื้นที่ใหม่ซึ่งจะเข้า 

มาแทนที่พื้นที่จริง หากแต่เป็นพื้นที่เสมือนที่คอยเติมเต็ม 

ข้อจำากัดต่างๆ ของพื้นที่จริงกับระยะทางหรือแม้กระทั่งเวลา 

ได้อย่างสมบูรณ์แบบ โดยที่ทุกอย่างได้ถูกย่นย่อให้บรรจบ 

และเสร็จสรรพอยู่ภายในพื้นที่เพียงแห่งเดียว 

ตนเอง กระนั้นก็ตามในอนาคตต่อไป AI ก็อาจจะ 

จัดการทำงานออกมาได้อย่างสมบูรณ์แบบก็เป็ นไปได้” 

Develop in Depth 

สำาหรับเป้าหมายในการขยายตัวของบริษัท กฤตภัคได้กล่าว 

ขยายภาพการปรับเปลี่ยนขับเคลื่อนที่สอดคล้องล้อรับไปกับ 

รูปแบบความสนใจของทั้งทางทีมงานและบริษัท โดยในแต่ 

ละส่วนที่นำาไปสู่การปรับพัฒนาจะมีความเกี่ยวเนื่องกับขอบ- 

เขตบริการที่มีอยู่ของพวกเขา ดังนั้นถ้าหากในอนาคตเกิด 

การขยายตัวเติบโตก็คงไม่เป็นการพลิกโฉมเปิดตัวบริการ 

ใหม่ที่เกินเลยไปกว่าขอบเขตการบริการต่างๆ ที่เชี่ยวชาญ 

แต่อาจจะเป็นการเพิ่มรูปแบบบริการของพวกเขาให้มีความ 

หลากหลายมากยิ่งขึ้นโดยอาจจะเป็นแขนงที่เกี่ยวเนื่อง 

หรือใกล้เคียงกัน ไม่ว่าจะเป็นในด้านการออกแบบ หรืองาน 

ก่อสร้าง 

แต่ในขณะเดียวกันเขาก็ตอกยำ้ำถึงเป้าหมายในการทำางาน 

ที่อาจจะยังคงไว้เช่นเดิมตามดังที่กล่าวไว้ในตอนต้น คือ 

การให้ความสำาคัญกับลูกค้าเป็นหลัก โดยที่ลูกค้าต้องมี 

ความสุขและความพึงพอใจกับผลงานออกแบบที่พวกเขา 

ได้สร้างสรรค์ และสำาหรับศิลปิน รวมถึงทีมงานก็จะต้องมี 

ความสุขกับการทำางานด้วยเช่นกัน 

“ตรงนี้ก็จะยังคงเป็ นเป้ าหมายที่จะยังยึดมั่นเอาไว้เช่น 

นั้นตลอดเวลาไม่ว่าเราจะปรับเปลี่ยนบริการไปในด้าน 

ใดก็ตาม” 

สุระวิทย์ บุญจู 

จบการศึกษาจากคณะ 

โบราณคดี มหาวิทยาลัย 

ศิลปากร ปั จจุบันมีความ 

สนใจด้านงานศิลปะ 

วัฒนธรรม ทั้งแบบ 

ประเพณีและร่วมสมัย 

Surawit Boonjoo 

Graduated from the 

Faculty of Archeology, 

Silpakorn University. 

His interest currently 

is in art and culture, 

both traditional and 

contemporary. 

13

168 

professional / studio 

AOMO ARCHITECTURE OF MY OWN 

169 

ทีมงาน AOMO (Architecture of My Own) 

ช่วยเล่าถึงที่มาที่ไปของ ‘AOM’ ได้ไหมว่า 

เริ่มต้นขึ ้นได้อย่างไร? 

หลังสำเร็จการศึกษาจากคณะสถาปัตยกรรม- 

ศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ผมก็ได้ 

ทำงานอยู่ราว 4-5 ปี ก่อนเดินทางไปศึกษาต่อ 

ที่ประเทศสหรัฐอเมริกา หลังจากนั้นก็กลับมา 

ที่ประเทศไทยราวปี 2005 ผมได้ทำงานอยู่กับ 

บริษัทรับออกแบบสถาปัตยกรรมอยู่ราวๆ 9 ปี 

ก่อนมองว่างานออกแบบในสเกลใหญ่ๆ เริ่มไม่ 

ตอบโจทย์กับแนวทางการทำงานของผมเอง 

ผมจึงตัดสินใจลาออก ประกอบกับในขณะนั้น 

มีงานเข้ามาอย่างพอดิบพอดี ผมจึง ตั้งบริษัท 

‘AOMO’ (Architecture of My Own) ขึ้นมา 

หรือถ้าจะแปลเป็นไทยก็คือบริษัทของผมเอง 

ซึ่งผมจะทำอะไรก็ได้ อยากทำอะไรก็ทำ โดย 

มีอิสระในการจัดการสิ่งต่างๆ ทั้งหมดก็จะเริ่ม 

ต้นขึ้นจากตรงจุดนี้ โดยในปัจจุบัน บริษัทก็เปิด 

ทำการมากว่า 8 ปีครึ่งแล้วครับ 

งานในแต่ละส่วนของบริษัทมีการแบ่งหน้าที่ 

จัดการกันอย่างไร? 

บริษัทของเราประกอบไปด้วยทีมงานสถาปนิก 

จำนวน 6 คน นักออกแบบภายใน 3 คน เจ้า- 

หน้าที่ธุรการพร้อมกับทำหน้าที่เลขาอีก 1 คน 

รวมกับผมไปด้วยทั้งหมดก็จะเป็น 11 คนครับ 

แต่การดำเนินงานทุกส่วนก็จะเริ่มต้น ผ่านผม 

ทั้งหมดก่อน จากนั้นผมก็จะเริ่มวาง planning 

ของแต่ละโปรเจกต์ ก่อนจะเริ่มกระจายส่งงาน 

ไปให้น้องๆ มาช่วยกัน หรือรับผิดชอบจัดการ 

ร่วมถึงพัฒนา หรือในบางครั้งสำหรับโปรเจกต์ 

ขนาดใหญ่ก็จะมี 2-3 คนเข้ามารวมกัน และจะ 

พยายามร่วมระดมความคิดมองหาแนวทาง และ 

แจกจ่ายงานกันไปให้จัดการคนละ 1-2 สกรีน 

ก่อนนำมา ร่วมพิจารณาด้วยกันอีกครั้งหนึ่ง โดย 

การมองหาข้อดี-ข้อเสีย และพยายามพลักดันให้ 

งานของน้องๆ ที่ทำมา มีข้อเสียน้อยที่สุดหรือมี 

ข้อดีมากยิ่งขึ้น แล้วจึงนำไปเสนอลูกค้ าพร้อมๆ 

กัน โดยไม่จำกัดว่าจะต้องเป็นงานออกแบบ ของ 

ผม หรือของน้องๆ คนใดคนหนึ่งเท่านั้น เพราะ 

ทุกงานที่ส่งไปล้วนแต่เป็นงานได้รับการคัดแล้ว 

ว่ามีความพร้อม และดีที่สุด 

ช่วยเล่าและขยายความถึงแนวทางปรัชญา 

ในการทำงานออกแบบที่คุณพู ดว่า 

“สถาปั ตยกรรมที่เรียบง่าย แต่ไม่เลี่ยน” 

ให้ฟั งหน่อยได้ไหม? 

แนวทางของเราคือการออกแบบสถาปัตยกรรม 

ที่ไม่ได้เน้นในเรื่องรูปทรงของอาคาร ดังนั้นการ 

ออกแบบรูปแบบอาคารของเราจึงจะเรียบ พอ 

อาคารมีความเรียบ เราจึงมองหาว่าความน่าสนใจ 

ของอาคาร โดยจะมองหาจากอะไรได้บ้างนั้น 

ก็เหลือเพียงในส่วนการจัดการ เรื่องรายละเอียด 

วัสดุ และมิติแสง-เงาต่างๆ ที่จะเกิดขึ้นกับทรวด- 

ทรงของอาคาร ดังนั้นในการทำงานออกแบบของ 

เราจึงจะคิดอยู่เสมอว่า เราจะต้องไม่ทำอะไรที่ 

เกินเลยไปกว่าความเป็นจริง หรือหยิบยื่นอะไร 

ที่ไม่จำเป็นให้กับลูกค้ า อย่างงานส่วนประกอบ 

การตกแต่ง เราก็มักจะไม่ใส่เลย ยกเว้นแต่ว่าถ้า 

หากเติมเข้าไปแล้วจะสามารถเสริมฟังก์ชัน 

เข้ามาได้เราจึงจะใส่เข้าไป ผมจึงมักจะกำซับกับ 

น้องๆ เสมอว่าให้ใช้เงินลูกค้าเหมือนกับใช้เงิน 

ของตนเอง ในจุดนี้เองงานออกแบบจึงนำไปสู่ 

ความเข้าใจจริงๆ ว่าอันนี้ที่จำเป็นต้องมี และ 

อันไหนเป็นสิ่งที่ฟุ่มเฟือยก็จะถูกตัดออก และ 

AOMO 

Architecture 

of My Own 

Sivichai Udomvoranun 

ด้วยความ ‘เรียบแต่ไม่เลี่ยน’ ก็ยังง่ ายต่อการ 

จัดการดูแลรักษาได้มากกว่าอาคารที่ มีลูกเล่น 

ทางด้านรูปทรงอีกด้วย 

ช่วยยกตัวอย่างผลงานออกแบบที่รู้สึก 

ท้าทายหรือประทับใจให้เราฟั งได้ไหม? 

ผมนึกถึงงานออกแบบตลาดในย่านลาดกระบัง 

แห่งหนึ่ง เพราะเป็นอันแรกๆ เลยที่ยังคงงงอยู่ว่ า 

“เราจะทำงาน ออกแบบตลาดหรือ?” แต่อย่างที่ 

ได้บอกไปแล้ว ผมก็ได้ถามกับเจ้าของโครงการ 

ว่าจะให้เราออกแบบตลาดจริงๆ หรือ และคุณ 

อยากได้อะไรจากงานออกแบบของเรา เขาก็บอก 

กับเราว่า เขาอยากได้ตลาดที่ดึงดูดคน เหมือน 

เป็นแหล่ง ท่องเที่ยวมากกว่าเป็นตลาดธรรมดา 

โดยตลาดแห่งนี้จะเป็นตลาดขายของในรูปแบบ 

คล้ายๆ กับตลาดจตุจักร ความท้าทายสำหรับ 

โปรเจกต์นี้ก็คือ เราต้องไปทำงานกับโครงสร้าง 

เหล็กที่เป็นเหล็กหล่อหรือเหล็กรูปพรรณ และ 

เนื่องจากเราต้องการโชว์โครงสร้างหลังคาทั้งหมด 

ประกอบกับความต้องการของเจ้าของที่จะใช้ 

เหล็ก ซึ่งดูแพงกว่าเหล็กรูปแบบทั่วไป จึงเกิด 

เป็นโปรเจกต์แรกด้วยเช่นกันที่เราทำงานร่วมกับ 

Siam Yamato Steel (SYS) 

โครงสร้างทั้งหมดจะถูกยกมาและนำมาประกอบ 

หน้างาน โดยที่ไม่มีการเชื่อมแม้แต่น้อย เฉพาะ 

นั้นความผิดพลาดจึงมีได้น้อยมาก อาจจะเพียง 

2 มิลลิเมตรเท่านั้น ดังนั้นทุกอย่ างจึงใช้การเชื่อม 

ติดด้วยนอตทุกจุด การทำงานแบบนี้จึงเป็น อะไร 

ที่แปลกใหม่ในการทำงานทั้งในเรื่องขนาดของ 

โปรเจกต์และรูปแบบ โดยจริงๆ ในต่างประเทศ 

ผมเคยทำมาก่อน แต่ที่ประเทศไทยยังไม่เคย 

เจอใครทำโปรเจกต์ขนาดเล็กแบบนี้ ทางเราได้ 

เข้ามาช่วยเจ้าของตลาดตั้งแต่หาผู้รับเหมา ต่อ 

รองราคา หา subcontractor มาช่วย จนกระทั่ง 

ราคาออกมาถูกมาก คืออยู่ในราคาช่วงหมื่นต้นๆ 

ก็จะสามารถสร้างได้แล้ว อีกทั้งรูปลักษณ์ที่ออก 

มาก็ตอบสนองต่อสภาพอากาศ ลม ฝน และยัง 

มีความน่าสนใจด้านรูปทรง ด้วยเช่นกัน แม้โครง- 

สร้างจะเป็นรูปแบบเพิงหมาแหงนธรมดา แต่เรา 

ก็ไปปรับ ดัดแปลงเล็กน้อยให้ดูน่ าสนใจยิ่งขึ้น 

ตลาดแห่งนี้ก็ได้ผลตอบรับค่อนข้ างดีนะครับ 

คุณมองว่าอะไรเป็ นตัวตนหรืออัตลักษณ์ 

ความเป็ น ‘AOMO’ ในงานออกแบบ 

สถาปั ตยกรรม? 

จริงๆ แล้ว ผมคิดว่าเราอาจไม่ได้มีอัตลักษณ์ที่ 

ชัดเจน คือเราจะปรับเปลี่ยนการจัดการในส่วน 

ต่างๆ ไปตามแต่ละโปรเจกต์ หากแต่การดูแล 

ในส่วนรายละเอียดของอาคาร เราจะทำในรูป- 

แบบที่เนี้ยบกว่าปกติเล็กน้อย เนื่องจาก อาคาร 

ที่เราออกแบบค่อนข้างมีความเรียบ ดังนั้นหาก 

จะลองมองหรือพิจารณาอัตลักษณ์ของเรา อาจ 

จะเป็นเรื่องการทำงานหรือวิธีการคิดจัดการที่ 

ใส่ใจกับส่วนรายละเอียดเป็นพิเศษครับ 

คุณได้วางแผนหรือตั้งเป้ าหมายในอนาคต 

สำหรับ ‘AOMO’ ไว้อย่างไรบ้างครับ? 

นับแต่แรกแล้วผมออกแบบบริษัทไว้ในรูปแบบ 

ที่คนรุ่นใหม่สามารถเข้ามาแทนที่ผมเมื่อไรก็ได้ 

ผมอาจก็จะวางมือ หรือถอยเข้าไปแล้วให้คนรุ่น 

ใหม่เข้ามาดูแล แต่เมื่อมองไปตามความเป็นจริง 

ก็ค่อนข้างยากเพราะคนรุ่นใหม่ที่ เข้ามาแทนที่ 

ก็จำเป็นต้องมีความคิดเห็นการทำงานที่ไปใน 

ทิศทางเดียวกันและสามารถทำงานตามแนวทาง 

ของเราต่อไปได้ ซึ่งนี่ก็จะช่วยขับเคลื่อนบริษัท 

ไปในทิศทางเดิมได้ด้วยแนวทางและปรัชญา 

รูปแบบเดิม อย่างไรก็ตาม ค่อนข้างเป็นไปได้ 

ยากที่จะหาคนซึ่งจะเข้าใจไปกับเราได้ทั้งหมด 

จึงอาจต้องบอกว่าต้องคอยดูต่อไปครับ สำหรับ 

ในอนาคตจริงๆ ผมก็มีความต้องการที่จะสามารถ 

เลือกรับงานได้มากยิ่งขึ้นและเป็นงานที่เราสนใจ 

ดูแลจัดการ อีกทั้งยังคาดว่าจะผันบริษัทไปใน 

ทิศทางของ developer มากขึ้น ซึ่งก็จะเข้ามา 

ตอบโจทย์กับรูปแบบทิศทาง การรับงานที่เรา 

ต้องการจะไปให้ถึง 

Shopzilla Market 

Shopzilla Market

170 

professional / studio 

AOMO ARCHITECTURE OF MY OWN 

171 


We pay more attention to the 

details, materials, light, and 

shadows. In our design, we always 

keep in mind that we would not 

do anything beyond simplicity, 

add anything unnecessary, or 

push it too far or over the limit. 

I always instruct my juniors to 

value customers’ money as if 

they were using their own. With 

this approach, it’s also easier for 

the management and maintenance 

of the buildings. 


Can you tell us about the origin 

of ‘AOMO’ and how it started? 

After graduating from the Faculty of 

Architecture at Chulalongkorn University, 

I worked for 4-5 years before studying in 

the United States. After that, I returned to 

Thailand around 2005 and later worked 

for an architectural design company for 

about 9 years. Then I saw that large-scale 

design work did not meet my practice philosophy, 

so I resigned. Also, at that time, 

there was a fair amount of work coming 

in. So I set up the company ‘AOMO’ 

(Architecture of My Own), or, that is to 

say, it’s my own company. With that, I 

can do anything and do whatever I want, 

with the freedom to manage everything. 

It all starts from there. AOMO has been 

operating for more than eight and a half 

years now. 

How do you divide the tasks in 

each part of the company? 

Our company consists of a team of 6 

architects, 3 interior designers, administrative 

staff, and 1 secretary, together 

with me, there are 11 people. But every 

aspect of the operation will begin with 

me. I will start planning each project and 

then distribute the work to the team of 

juniors to help each other or be responsible 

for managing and developing it. For 

larger projects, sometimes 2-3 people 

will be assigned to come together and 

try to join in brainstorming to look for 

design possibilities and work back and 

forth before bringing them together to 

consider together again, looking for the 

pros and cons. We try to assist those 

juniors in this process by minimizing disadvantages 

and increasing advantages, 

and then presenting them to customers at 

the same time, regardless of whether it is 

my design or any of the team members’. 

We consider each project delivered to the 

owner to be the best solution for our team. 

Could you elaborate on the 

studio’s philosophy of “simple 

but not bland”? 

Our approach is an architectural design 

that does not focus on form. Our design 

will be simple, and when the building is 

simple, we will try to make it interesting. 

We will pay attention to the details, 

materials, light and shadow, creating 

more dimensions for the building. In our 

design, we always keep in mind that we 

would not do anything beyond simplicity, 

add anything unnecessary, or push it 

too far or over the limit. For example, we 

don’t add any unnecessary decorative 

components to the design, except that 

we can add functions to it so that we 

will put them in. Therefore, I always instruct 

my juniors to value customers’ 

money as if they were using their own. 

We can work further if the team understands 

this point well. This understanding 

is necessary. You need to realize 

what is superficial, and if so, it will be cut 

off. With this approach, it’s also easier 

for the management and maintenance 

of the buildings. 

Please share some examples 

of a design that you think is 

challenging or impressive. 

I think of a market design in the Lat 

Krabang area. At first, I asked myself if 

we would design a market. I then asked 

the owner if he wanted us to design a 

market and what he expected from our 

design. The owner told us he wants a 

market that attracts people, more like a 

tourist attraction than an ordinary market. 

It will be of the same type as the Chatuchak 

market. The challenge for this project 

is that we have to work with steel 

structures that are cast iron or structural 

steel. And because we want to show the 

whole roof structure combined with the 

owner’s desire to use steel, which looks 

more expensive than conventional steel, 

it was also the first project we worked 

on with Siam Yamato Steel (SYS). 

The entire structure was prefabricated 

and assembled on-site with no welding 

at all. Only then are there a few mistakes, 

and even then, they are only 2 millimeters. 

The structure was joined with knots at 

every point. For me, it is something new 

to work on in terms of project size and 

format. Even though I have worked with 

such a project type before abroad, in 

Thailand, I have never met anyone doing 

a small project with this approach. We 

have come to help the owner with finding 

a contractor, negotiating prices, and 

finding subcontractors to help until the 

construction cost comes out very cheap. 

In addition, the appearance that comes 

out responds to the weather, wind or rain, 

and has an interesting form. Although 

the structure is in the form of an ordinary 

lean-to roof, we adjusted it slightly to 

make it look more interesting. This market 

has received quite a good response. 

What do you see as the design 

identity of AOMO’s work? 

I don’t think we have a particular identity. 

We tailor management and design to 

each project in different ways, according 

to each project. But taking care of 

the details of the building could be 

something we pay attention to more 

than average because our buildings 

are pretty simple and straightforward. 

So, perhaps our identity is the design 

approach that pays special attention 

to details. 

What are your future plans or 

goals for AOMO? 

From the beginning, I designed the 

company in such a way that the younger 

members of the team could take my 

place at any time. I might either put my 

hands down or step back and let the 

new generation take care of it. But it is 

not so easy when looking at where we 

are now. They need to work in the same 

direction and can continue to work as 

AOMO, which will help drive the company 

in the same direction with the same 

approach and philosophy. However, it 

is pretty unlikely to find someone now. 

I may have to say that I have to keep 

watching. Also, in the future, I want to 

choose more jobs, and it is the type of 

project or work that we are interested 

in doing. It is also expected that the 

company will shift more in the direction 

of developers, which will correspond 

to the type of work direction we want 

to reach. 

www.aomo-architect.com

172 

chat 

KOMKRIT PANONSATIT 

173 

จากการพบปะกับประธานสถาปนิกภูมิภาคอื่นๆ ทุกท่านได้หารือกันว่าฝั ่ งบูรพา 

น่าจะมีศูนย์เพิ่มขึ ้นมาอีกภูมิภาคหนึ ่ง เพราะเป็ นภูมิภาคเศรษฐกิจอันดับต้นๆ ของ 

ประเทศ ทางผู้ ใหญ่จึงเห็นควรจัดตั้งศูนย์และแต่งตั้งคณะกรรมการขึ ้นมา นโยบาย 

ของเรามองเรื่องวัตถุประสงค์หลักของสมาคมเป็ นหลัก และเน้นย ้ำเรื่องของการเพิ่ม 

จำนวนสมาชิกสมาคมให้ ได้มากขึ ้น เพื่อสร้างความแข็งแกร่งให้กับภูมิภาคของเรา 

คมกฤต พานนสถิตย์ 

ประธานกรรมาธิการสถาปนิกบูรพา 

อาษา: ช่วยแนะนำาตัวสั้นๆ พร้อมกับเล่า 

จุดเริ ่มต้นของการเข้าร่วมเป็ นส่วนหนึ ่งใน 

คณะกรรมการสมาคมสถาปนิกสยามฯ 

ส่วนภูมิภาคได้ ไหม 

คมกฤต พานนสถิตย์: ผมเป็นสถาปนิก และเปิดสำานักงาน 

สถาปนิกอยู่ในเขตภาคตะวันออก โดยปกติพวกเราก็จับกลุ่ม 

กันมาตั้งนานแล้วในส่วนของกลุ่มสถาปนิกภูมิภาคตะวันออก 

และก็เพิ่งมีการจัดตั้งศูนย์กันขึ้นไปเมื่อ 2 ปีที่แล้วในช่วงโควิด 

นี่เอง สำาหรับตัวผมก็ได้รับการแต่งตั้งเป็นประธานกรรมา- 

ธิการสถาปนิกบูรพาในปี 2565 ที่ผ่านมานี้ ส่วนจุดเริ่มต้น 

ที่ได้เข้ามารู้จักหรือทำางานตั้งแต่แรก เริ่มจากอดีตประธาน 

สถาปนิกบูรพาท่านก่อนได้รวบรวมกลุ่มและชักชวนเข้ามา 

อย่างที่กล่าวไปข้างต้นคือเราพบปะและจับกลุ่มกันอยู่แล้ว 

ก่อนการจัดตั้งศูนย์ เลยทำาให้มีโอกาสได้พบปะและพูดคุย 

กันอยู่ตลอด ไปจนถึงมีโอกาสได้รับข่าวสารและเข้าไปร่วม 

งานทั้งในเขตของเราและเขตภูมิภาคอื่นๆ จนในช่วงหลังที่ 

ได้พบกับประธานสถาปนิกภูมิภาคอื่นๆ ทุกท่านก็ได้หารือ 

กันว่าฝั่งบูรพาเราน่าจะมีศูนย์เพิ่มขึ้นมาอีกภูมิภาคหนึ่ง 

เพราะเป็นภูมิภาคเศรษฐกิจอันดับต้นๆ ของประเทศ ทาง 

ผู้ใหญ่จึงเห็นควรจัดตั้งศูนย์และแต่งตั้งคณะกรรมการขึ้นมา 

ตอนนั้นจึงได้เสนอเรื่องไปที่ส่วนกลางกัน 

อาษา: ก่อนหน้านี้ที่มีการรวมตัวกันแต่ยังไม่มี 

การจัดตั้งศูนย์กรรมาธิการสถาปนิกบูรพาขึ ้นมา 

ทางส่วนภูมิภาคบูรพาได้มีกิจกรรมอะไรกันบ้าง 

คมกฤต พานนสถิตย์: จริงๆ แล้วก่อนหน้านี้เรารวมตัวกัน 

จากสภาฯ กันมากกว่า สภาฯ เค้าก็จะติดต่อกลุ่มเราเข้ามา 

แล้วก็มีจากทางสมาคมส่วนกลางติดต่อเข้ามาบ้างเหมือนกัน 

เพื่อจะมาจัดกิจกรรมสัมมนาหรือพวก Dinner Talk ต่างๆ 

โดยส่วนของเราเองที่จัดกันส่วนใหญ่เป็นการรวมกลุ่มศิษย์เก่า 

สถาปัตย์ทุกคนที่มาทำางานในแถบภาคตะวันออก ไม่ว่าจะ 

จบจากมหาวิทยาลัยอะไร หรือเป็นคนภูมิลำาเนาอื่นๆ เราก็ 

จะมีการรวมตัวกันมาทำากิจกรรมร่วมกันอยู่เสมอในช่วงที่ 

ผ่านมา 

อาษา: หลังจากมีการตั้งศูนย์และแต่งตั้ง 

คณะกรรมการอย่างเป็ นทางการ ปั จจุบัน 

กรรมาธิการส่วนภูมิภาคบูรพามีนโยบาย 

หรือวิสัยทัศน์อย่างไร 

คมกฤต พานนสถิตย์: นโยบายของเรา เรามองเรื่อง 

วัตถุประสงค์หลักของสมาคมเป็นหลัก เราก็ดำาเนินตาม 

วัตถุประสงค์ของทางส่วนกลางไป แล้วก็เน้นย้ำาเรื่องของ 

การเพิ่มจำานวนสมาชิกสมาคมให้ได้มากขึ้น เพื่อสร้างความ 

แข็งแกร่งให้กับส่วนภูมิภาคของเรา เนื่องจากการมีสมาชิก 

ที่มากขึ้น และการจัดกิจกรรมที่หลากหลายของเรานี้ จะเป็น 

อีกกลไกหนึ่งที่ช่วยสร้างประโยชน์ในทางตรงและทางอ้อม 

ให้แก่สมาชิก รวมถึงสร้างความเข้าใจเรื่องวิชาชีพของเรา 

ให้กับประชาชนส่วนภูมิภาคทั่วไปด้วย 

สำาหรับตอนนี้ สมาชิกของเราที่เริ่มต้นกันมาก็มีประมาณ 

200 กว่าคนแล้ว ส่วนตอนนี้ที่เรากำาลังพยายามเพิ่มจำานวน 

กันอยู่ก็มาแตะๆ ที่ 300 คนแล้ว ซึ่งก็เป็นจำานวนที่เพิ่มขึ้นใน 

ปริมาณที่น่าสนใจ เพราะภูมิภาคบูรพาของเรามีสถาบันหรือ 

คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ และสาขาสถาปัตยกรรมหลักกัน 

น้อยมาก ตรงนี้ผมเลยคิดว่าถ้ามองย้อนกลับไปหากภูมิภาค 

ของเรามีคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์กันมาก่อนแล้ว ทั้งศูนย์ 

และคณะกรรมการของเราก็น่าจะถูกจัดตั้งขึ้นมานานแล้ว 

เช่นกัน แต่ด้วยที่ภูมิภาคของเราเองนั้นมีศักยภาพในด้าน 

การพัฒนาพื้นที่และเศรษฐกิจค่อนข้างสูง ดังนั้นจึงจำาเป็น 

ต้องมีศูนย์กรรมาธิการตรงนี้มาช่วยดูแลสมาชิก

174 

chat 

อาษา: จากการจัดตั้งศูนย์ตลอด 2 ปี 

ที่ผ่านมามีโครงการอะไรบ้าง และได้รับ 

ผลตอบรับอย่างไร 

คมกฤต พานนสถิตย์: ในปี 2565 ที่ผ่านมา ซึ่งเป็นปีแรก 

ของบูรพาที่เราได้มีโอกาสจัดงานอาษาบูรพา ที่ห้างสรรพสินค้า 

Central Festival Pattaya Beach แล้วก็ได้รับการตอบรับ 

ทั้งจากสมาชิก เพื่อนร่วมวิชาชีพ ซัพพลายเออร์ และบุคคล 

ทั่วไป ให้ความสนใจเข้ามาร่วมงานเป็นอย่างดีมากๆ และการ 

จัดกิจกรรมในครั้งนี้ก็เป็นการเริ่มต้นจัดงานใหญ่ของส่วนภูมิ- 

ภาคบูรพาที่ถือว่าประสบความสำาเร็จมากเลยทีเดียวเพราะว่า 

แต่เดิมมีสถาปนิกหลายๆ ท่าน รวมถึงสมาชิกสมาคมหลาย 

ท่าน ก็ไม่ทราบว่าส่วนภูมิภาคของเรานั้นมีศูนย์กรรมาธิการ 

อยู่ด้วย การจัดงานในครั้งนี้จึงเหมือนเป็นการประชาสัมพันธ์ 

ที่ดี รวมถึงสถาปนิกส่วนใหญ่ที่ได้รับทราบข่าวสารก็รู้สึก 

ภาคภูมิใจขึ้นด้วยว่าหลังจากนี้คงจะมีกิจกรรมจากทาง 

กรรมาธิการที่จะเปิดพื้นที่ให้พวกเค้าได้แสดงศักยภาพ หรือ 

คอยซัพพอร์ตในด้านต่างๆ ทั้งด้านวิชาการหรือกิจกรรมอื่นๆ 

ที่เราจะจัดขึ้นให้กับสมาชิกในอนาคต ในปี 2565 ถือเป็นปี 

แห่งการเริ่มต้นของบูรพาที่ท้าทายมาก เพราะเราก็ได้รู้จัก 

สถาปนิกเพิ่มขึ้นมากมาย และมีความแน่นแฟ้นขึ้นมากๆ 

อาษา: เร็วๆ นี้ รวมถึงในอนาคต ทาง 

กรรมาธิการสถาปนิกบูรพากำาลังจะมี 

โครงการหรือกิจกรรมที่น่าสนใจอะไรอีกบ้าง 

คมกฤต พานนสถิตย์: นอกจากเราจะมีงานใหญ่อย่างงาน 

สถาปนิกบูรพาแล้ว เราก็ยังมีโครงการจัดกิจกรรม workshop 

ให้นักศึกษาลงพื้นที่เพื่อจัดประกวดแบบ สร้างการมีส่วนร่วม 

ระหว่างชุมชน และสัญจรไปในแต่ละจังหวัดส่วนภูมิภาคของ 

พวกเรา รวมถึงยังมีโครงการเยี่ยมชมสถาปัตยกรรม โดยจะ 

พาสมาชิกของเราไปเยี่ยมชมสถาปัตยกรรมในจังหวัดต่างๆ 

ที่มีความน่าสนใจ แต่อาจยังไม่เป็นที่รู้จักมากนัก ก็ถือเป็น 

การเปิดโลกให้กับสถาปนิกส่วนภูมิภาคเราด้วย ส่วนเรื่อง 

ของกิจกรรมวิชาการ เราก็จะมีการคัดเลือกสถาปนิกจากทั้ง 

ส่วนกลาง ส่วนภูมิภาคอื่น ไปจนถึงต่างประเทศ มาให้ความรู้ 

แก่สมาชิกของเรา 

สำาหรับงานสถาปนิกบูรพา ประจำาปี 2566 ปีนี้ เราก็จะไป 

จัดกันในช่วงเดือนตุลาคม แต่ตลอดระยะเวลาก่อนที่จะจัด 

งานสถาปนิกบูพาขึ้น เราก็จะมีกิจกรรมแทรกเข้ามาตลอดปี 

แน่นอน ซึ่งกิจกรรมเหล่านี้ก็จะถูกนำาไปจัดแสดงให้ได้รับชม 

กันว่าพวกเรามีกิจกรรมอะไรกันบ้างหรือทำาอะไรกันบ้าง 

ในงานสถาปนิกบูรพาด้วย ซึ่งก็หวังว่าทุกท่านจะประทับใจ 

ในทุกกิจกรรมของพวกเรา รวมถึงประทับใจงานใหญ่ของ 

พวกเราที่จะจัดขึ้นสิ้นปีนี้ 

อาษา: ปั จจุบันทางกรรมาธิการสถาปนิกบูรพา 

ประชาสัมพันธ์ข่าวสารไปยังสมาชิกทุกท่าน 

ผ่านช่องทางใด 

คมกฤต พานนสถิตย์: ตอนนี้เราก็มีแฟนเพจใน Facebook 

แล้วก็เว็บไซต์ของสมาคม หรือส่วนกลาง และมีกลุ่มสมาชิก 

ในแอพพลิเคชั่น Line ที่เราจะประชาสัมพันธ์ข่าวสารกันอยู่ 

ตลอด ทั้งข่าวสารจากส่วนกลาง จากส่วนของเรา รวมถึง 

ข่าวสารในวงการที่น่าสนใจอื่นๆ เราก็นำามาแบ่งปันและพูด 

คุยกันในกลุ่ม 

อาษา: สิ่งที่กรรมาธิการสถาปนิกบูรพา 

คาดหวังหรืออยากให้เกิดขึ ้นกับเครือข่าย 

วิชาชีพสถาปนิก และสมาชิกสมาคมฯ คืออะไร 

ช่วยทิ ้งท้าย 

คมกฤต พานนสถิตย์: ส่วนตัวมองว่าคำาว่า ‘สมาชิกสมาคม’ 

กับคำาว่า ‘วิชาชีพสถาปนิก’ ตอนนี้เหมือนจะเป็นคำ าที่แยกกัน 

อยู่ เพราะคนที่ประกอบวิชาชีพสถาปนิกอยู่หลายท่านก็อาจ 

ไม่ใช่สมาชิกสมาคมก็ได้ มันทำาให้การจัดการของสมาคมดู 

ยากนิดหน่อยในการที่จะรวบรวมสมาชิก ซึ่งในอนาคตผมหวัง 

เป็นอย่างยิ่งเลยว่าคำาสองคำานี้จะเป็นเรื่องเดียวกันที่ผู้ประกอบ 

วิชาชีพสถาปนิกทุกๆ ท่าน จะให้ความสำาคัญกับการเป็น 

สมาชิกสมาคมสถาปนิกด้วย เหมือนกันสมาคมวิชาชีพอื่นๆ 

เช่น เรียนจบมาก็เป็นสมาชิกสมาคมแล้ว ซึ่งประโยชน์ทั้งหมด 

ก็จะตกอยู่ที่ตัวสถาปนิกแต่ละท่านทั้งสิ้นเลย 

ขณะนี้ คาว่า ‘สมาชิกสมาคม’ กับคาว่า ‘วิชาชีพสถาปนิก’ 

เหมือนจะเป็ นคาที่แยกกันอยู่ ในอนาคตผมหวังเป็ น 

อย่างยิ ่งว่าคาสองคานี้จะเป็ นเรื่องเดียวกัน ที่ผู้ประกอบ 

วิชาชีพสถาปนิกทุกๆ ท่าน จะให้ความสาคัญกับการ 

เป็ นสมาชิกสมาคมสถาปนิกด้วย เหมือนกันสมาคม 

วิชาชีพอื่นๆ

176 

the last page 

Photo Courtesy of Weerapon Singnoi 

หอเก็บน้ำ เป็นสถาปัตยกรรมคอนกรีตที่น่าสนใจอีกประเภท 

หนึ่ง ทำหน้าที่ทั้งประโยชน์ในการใช้สอยและอวดความสวย 

งามของโครงสร้างขนาดใหญ่ รวมถึงกลายเป็นแลนด์มาร์ค 

ของย่านนั้นโดยไม่รู้ตัว 

ประโยชน์ใช้สอย 

ทำหน้าที่กักเก็บน้ำไว้บนที่สูงๆ เพืออาศัยแรงโน้มถ่วงของ 

โลกเป็นแรงดันขับเคลื่อนน้ำไปยังท่อประปา ท่อลำเลียงน้ำ 

ยิ่งสูงแรงดันยิ่งมาก แต่แน่นอนว่าสิ่งที่ตามมาคือน้ำหนัก 

มหาศาลของมวลน้ำ 

โครงสร้าง 

เมื่อต้องแบกรับน้ำหนักปริมาณมหาศาล การออกแบบ 

โครงสร้างทางวิศวกรรมจึงสำคัญมาก เพื่อพยุงอาคารขนาด 

ใหญ่นี้ให้คงตัวอยู่ได้ เราจึงเห็นการออกแบบที่แตกต่างกันไป 

ทั้งขนาด สัดส่วน บันไดทางขึ้น รูปทรง และวัสดุ เกิดความ 

สวยงามเฉพาะตัว 

จุดหมายตา 

เมื่อยิ่งสังเกตเห็นง่าย หอเก็บน้ำจึงกลายเป็นจุดหมายตา 

ไปโดยปริยาย และบางครั้งเราก็ใช้มันบอกเส้นทาง 

Water towers are another interesting type of concrete 

architecture. It serves both the utility and the 

beauty of a large-scale structure. Such a building 

type has become an unrecognizably prominent 

landmark in the neighborhood. 

Utility 

To store water at a high level, and through gravity, 

the pressure propels water to the pipe. The higher 

the water transport pipe is, the higher the pressure. 

But, definitely, the consequence is the enormous 

weight of the water mass. 

Structure 

To bear a huge amount of weight, the structural 

engineering design is therefore critical to supporting 

the stability of this large building. There are different 

designs with various sizes, proportions, staircases, 

forms, and materials, resulting in its unique beauty. 

Landmark 

When it’s easier to notice, a water tower is therefore 

a landmark of the place where, occasionally, we use 

it to give directions. 

วีระพล สิงห์น้อย 

ช่างภาพสถาปั ตยกรรม 

ผู้ก่อตั้งโครงการ foto_ 

momo (Fotograpgh of 

the Modern Movement) 

เพื่อรวบรวมผลงานภาพ 

ถ่ายอาคารยุคสมัยใหม่ที่ 

กำาลังเลือนหายในปั จจุบัน 

Weerapon Singnoi 

An architecture photographer 

and the founder 

of foto_momo (Fotograph 

of the Modern 

Movement), the project 

that aims to collect 

photos of fading Modernist 

buildings.

ASA JOURNAL 11/2023

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?