21.04.2013 Views

Nombres y usos tradicionales de las plantas silvestres en Almería ...

Nombres y usos tradicionales de las plantas silvestres en Almería ...

Nombres y usos tradicionales de las plantas silvestres en Almería ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Francisco Torres Montes<br />

ha pasado a “farmacia”. Transcribo, a continuación, a modo <strong>de</strong> muestra, un texto <strong>de</strong><br />

Ferrer Sayol, fechado <strong>en</strong>tre 1380 y 1385, don<strong>de</strong> se habla <strong>de</strong> su aplicación:<br />

“Olio <strong>de</strong> l<strong>en</strong>tisco [C]omo querras fazer / olio <strong>de</strong> l<strong>en</strong>tisco /. Tu tomaras los<br />

granos bi<strong>en</strong> maduros <strong>de</strong>l l<strong>en</strong>tisco <strong>en</strong> grant quantidat / E ayuntalos todos <strong>en</strong> vn<br />

lugar plegados / E <strong>de</strong>xar los has asy por un dia & una noche /. E <strong>de</strong>spues tu<br />

meteras aquellos granos <strong>en</strong> capaços. E sobre algunt vaso <strong>de</strong> fust / o <strong>de</strong> tierra/.<br />

Tu pondras cadavno <strong>de</strong> los capaços que est<strong>en</strong> <strong>de</strong> suso juntos vno sobre otro<br />

que non toqu<strong>en</strong> al fondon <strong>de</strong>l vaso /. E sobre los granos <strong>de</strong>l l<strong>en</strong>tisco que seran<br />

<strong>en</strong>el capaço / tu faras lançar agua cali<strong>en</strong>te / E <strong>de</strong>suso <strong>de</strong>l capaço tu faras pisar<br />

el grano <strong>de</strong>l l<strong>en</strong>tisco que caya ayuso <strong>en</strong>el fondon <strong>de</strong>l vaso alguna licor <strong>en</strong> semble<br />

conel agua cali<strong>en</strong>te. / E aquella licor faras allegar & cojer pluma suptilm<strong>en</strong>te<br />

segunt que auemos dicho <strong>de</strong>l olio <strong>de</strong>l laurel. E guardalo. E aquesto es dicho<br />

olio <strong>de</strong> l<strong>en</strong>tisco / el qual es mucho maraujlloso/”. 56<br />

La ma<strong>de</strong>ra <strong>de</strong>l l<strong>en</strong>tisco, como la <strong>de</strong> otros árboles, se empleaba <strong>en</strong> la botica tradicional<br />

para curar <strong>las</strong> infecciones <strong>de</strong> di<strong>en</strong>tes y mue<strong>las</strong>, bi<strong>en</strong> hecha palillos o mondadi<strong>en</strong>tes,<br />

bi<strong>en</strong> mojaba <strong>en</strong> agua <strong>de</strong> la que se obt<strong>en</strong>ía un brebaje. En la “Oda a los di<strong>en</strong>tes” <strong>de</strong><br />

Agustín <strong>de</strong> Rojas, incluida <strong>en</strong> El viaje <strong>en</strong>tret<strong>en</strong>ido (1603) 57<br />

, se recomi<strong>en</strong>da el “agua <strong>de</strong><br />

l<strong>en</strong>tisco amargo”; Vid. otro texto <strong>de</strong> la segunda mitad <strong>de</strong>l XVI <strong>de</strong> Francisco Martínez <strong>de</strong>l<br />

Castillo <strong>en</strong> el que trata cómo se ha <strong>de</strong> emplear:<br />

“Quarta. y aquello solo basta para tornar <strong>de</strong> nueuo a corromper el di<strong>en</strong>te<br />

o muela que se curo. Esto se pue<strong>de</strong> hazer con vn palito <strong>de</strong> tea o l<strong>en</strong>tisco, y a<br />

falta <strong>de</strong>sto, <strong>de</strong> pino, o otra ma<strong>de</strong>ra assi. Para mayor seguridad algunas vezes<br />

moj<strong>en</strong> aquel palito <strong>en</strong> vn poco <strong>de</strong> vino y sal, y limpiallo con el: digo la parte<br />

que se curo. MEMORIA DEL AGVA <strong>de</strong>l palo comun y g<strong>en</strong>eral para todos, especialm<strong>en</strong>te<br />

para los <strong>de</strong> bocas humidas. Raspar diez onzas <strong>de</strong> palo <strong>de</strong> <strong>las</strong> indias, y<br />

cozer vn açumbre <strong>de</strong> agua que gaste quasi la mitad, <strong>de</strong>spues colallo han, y<br />

echar <strong>de</strong>ntro poluo <strong>de</strong> grana dos drachmas, coral, cuerno <strong>de</strong> cieruo quemado,<br />

<strong>de</strong> cada cosa vna drachma: sangre <strong>de</strong> Drago <strong>de</strong> gota dos […]” 58<br />

.<br />

56 Ferrer Sayol, Libro Palladio. BNM 10211, ed. <strong>de</strong> Thomas M. Capuano, Hispanic Seminary of<br />

Medieval Studies, Madison, 1995: fols. 58 y 58R. Texto tomado <strong>de</strong>l Banco <strong>de</strong> datos <strong>de</strong> la RAE (CORDE);<br />

subrayado por mí.<br />

57 Rojas Villandrando, A. <strong>de</strong>, Viaje <strong>en</strong>tret<strong>en</strong>ido, ed. <strong>de</strong> J. P. Ressot, Madrid, Castalia, 1972: 299; el<br />

subrayado es mío.<br />

58 Martínez <strong>de</strong> Castrillo, Francisco, Tratado breve sobre la maravillosa obra <strong>de</strong> la boca, [1570],<br />

Madrid, BN R-5434, ed. <strong>de</strong> María Teresa Herrera y María Estela González <strong>de</strong> Fauve, Madison, Hispanic<br />

Seminary of Medieval Studies, 1997: 146v. Texto tomado <strong>de</strong>l Banco <strong>de</strong> datos <strong>de</strong> la RAE (CORDE);<br />

subrayado por mí.<br />

38

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!