EL UTILITARISMO TÍMIDO DE SAMUEL PUFENDORF
EL UTILITARISMO TÍMIDO DE SAMUEL PUFENDORF
EL UTILITARISMO TÍMIDO DE SAMUEL PUFENDORF
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>EL</strong> <strong>UTILITARISMO</strong> <strong>TÍMIDO</strong> <strong>DE</strong> SAMU<strong>EL</strong> <strong>PUFENDORF</strong> 323<br />
caso de Francisco Suárez, que pretendió armonizar las tendencias<br />
intelectualistas y las voluntaristas. Mantuvo que la "simple<br />
naturaleza racional" no es suficiente para constituir la ley natural,<br />
sino que es igualmente necesario el mandato originado en la<br />
voluntad de un superior 108 . Intentó un equilibrio un tanto precario,<br />
ya que también explicó que la voluntad de Dios supone la<br />
existencia de la "honestidad" o "fealdad" intrínsecas de ciertas<br />
conductas 109 . Esta afirmación puede suponer que, en realidad, la<br />
voluntad divina está vinculada por las inmutables naturae rerum,<br />
conclusión que Suárez no estaba dispuesto a admitir; por eso<br />
arguyó que Dios es absolutamente libre para crear el orden moral<br />
que desee, pero, una vez que ha decidido crearlo con un sentido<br />
determinado, tuvo que mandar y prohibir necesariamente ciertos<br />
actos 11O • La solución es notablemente parecida a la adoptada por<br />
Pufendorf, aunque éste no cita al jesuita granadino.<br />
A pesar de estas sutiles especulaciones, la discusión acerca de<br />
la perseitas no puede reducirse a la oposición entre el voluntarismo<br />
y el intelectualismo. La violencia de las discusiones que se<br />
desarrollan en la segunda mitad del XVII muestran que el asunto<br />
excedía lo meramente teológico y afectaba a la visión del mundo<br />
que querían defender las distintas partes de la contienda. El<br />
problema de fondo es la discusión acerca de la existencia de verdades<br />
morales objetivas.<br />
108. "Concludimus igitur, illam rationem mensurae, vel fundamenti<br />
honestatis non satis esse ad rationem legis, ideoque solam naturam rationalem,<br />
ut sic non posse convenienter vocari legem naturalem". De legibus, et<br />
legislatore deo. Tratado de Las Leyes y de Dios Legislador en diez libros. Ed.<br />
bilingüe de J. R. EGUILLOR. Seis vols. Instituto de Estudios Políticos, Madrid<br />
1967 -1968, lib. 11, cap. V, 8, pág. 117. Poco después señala que "lex proprie, et<br />
praeceptiva non est sine voluntate alicuius praecipientis, ut in primo libro<br />
ostensum est".Lib. 11, cap. VI, 1, pág. 120. En esa línea, cfr. también lib. 11,<br />
cap. VI, 7, pág. 122. Suárez .critica expresamente las posturas extremas<br />
ejemplificadas, entre otros, en Gabriel V ázquez y Guillenno de Ockham.<br />
109. De legibus ... , cit., lib. 11. cap. VI, 11 Y ss., págs. 124 y ss. y § 17 Y 18,<br />
págs. 126 y ss.<br />
110. Cfr. De legibus ... , cit., lib. 11, cap. VI, 11, págs. 127-129.