EL UTILITARISMO TÍMIDO DE SAMUEL PUFENDORF
EL UTILITARISMO TÍMIDO DE SAMUEL PUFENDORF
EL UTILITARISMO TÍMIDO DE SAMUEL PUFENDORF
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>EL</strong> <strong>UTILITARISMO</strong> <strong>TÍMIDO</strong> <strong>DE</strong> SAMU<strong>EL</strong> <strong>PUFENDORF</strong> 325<br />
las cuales emana necesariamente el precepto de Derecho naturaIl<br />
13. Esta actitud no era nueva, pues los teólogos de raigambre<br />
escotista, como Jean de Gerson, habían propuesto estudiar los<br />
problemas de una manera "formal" y "sin respecto", es decir, sin<br />
atender a las circunstancias concretas que podrían modificar la<br />
opinión sobre el asunto 114 • Ciertamente, los integrantes de la<br />
113. En ese sentido, Luis de Molina había escrito que "ius naturale<br />
definitur ab Arist. 5, Ethic. c. 7, esse illud, quod ubique eandem vim habet, et<br />
non quia videtur aut non videtur, id est, cuius obligatio oritur ex natura rei de<br />
qua est praeceptum et non ex arbitrio praecipientis: et quia res eandem natura<br />
retinet apud omnes, idcirco naturale ius eandem quoque vim apud omnes<br />
habet". Más adelante añade, para distinguir el Derecho natural del positivo,<br />
que "regula ergo generalis ad dignoscendum, num aliquid ad ius naturale, an<br />
ad positivum pertineat, haec est. Si obligatio oritur a natura rei, quae praecipitur<br />
aut prohibetur, quia videlicet in se necessaria ut fiat, ut est subvenire<br />
extreme indigenti, vel quia in se est illicita et mala, ut furari, adulterari,<br />
mentiri, tunc praeceptio aut prohibitio pertinet ad ius naturale". De iustitia et<br />
iure opera omnia. Venetiis, 1614, tract. 1, disp. IV, pág. 10. Una visión<br />
parecida del problema muestra Francisco Suárez cuando explica que una cosa<br />
pertenece al Derecho natural de manera directa "quando lex aliqua naturalis id<br />
praecipit, et hic est modus propri iuris naturalis, de quo nos tractamus. Ad<br />
quod necesse est, ut ratio naturalis per se spectata dictet, aliquid esse necessarium<br />
ad morum honestatem, sive id dictet absque discursu sive ex iIlo uno,<br />
vel pluribus". De legibus ... , cit., lib. 11, cap. XIV, 6, págs. 155-6. Suárez hizo<br />
referencia explícita a la metafísica para fundamentar su opinión: "Fundatisque<br />
potest in illo metaphysico principio. Quod naturae rerum quoad esse essentiae<br />
sunt immutabiles, et consequenter etiam quoad convenientiam vel disconvenientiam<br />
proprietatem naturalium; nam licet res aliqua possit privari naturali<br />
proprietate, vel contrariam accipere; non tamen fieri potest, ut ille status sit illi<br />
connaturalis". Op. cit., lib. 1, cap. VI, 11, pág. 124. Es interesante observar que<br />
Tomás de Aquino no hizo estas referencias a la metafísica y a la esencia en su<br />
breve tratamiento del ius naturale. Sobre las tesis de los escolásticos españoles<br />
acerca de la "naturaleza de la cosa" y la variabilidad circunstancial vid. J.J.<br />
Megías, Propiedad y Derecho natural en la Historia. Una relación inestable.<br />
Servicio de Publicaciones de la Universidad de Cádiz, 1994, págs. 150 y 239-<br />
240 referidas a Molina y 259 Y ss. a Suárez.<br />
114. Así, al explicar la "potestad eclesiástica" escribió que ésta "considerari<br />
potest et debet tripliciter. Uno modo formaliter in se et absolute sine<br />
respectu ... Consideratio septima: Potestas ecclesiastica, si consideretur in se