26.08.2013 Views

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

APh 18) <strong>eta</strong> pastoral edo phastoral (hirur<strong>eta</strong>ko APh 2,3 <strong>eta</strong> 6, <strong>eta</strong> Bko<br />

Arhexen ex-librisean: pastouralle). A <strong>eta</strong> B izkribuen orri gabeziak ez digu<br />

Oihartzabalen baieztapena frogatzen uzten: "Le terme pastorale, aujourd'hui<br />

adopté, apparaît moins fréquemment (trageria baino) dans les vieilles<br />

copies..." (1990: 396).<br />

Bestetik, misterio (Cko LPh 2an), historia edo jstoria (C <strong>eta</strong> Dko<br />

APh 4ean) <strong>eta</strong> miraqulu, hirur<strong>eta</strong>ko APh 7an: orrible den miracuillu bat.<br />

Azken hon<strong>eta</strong>n ez genuke bilatu behar Ertaroko miracle haien erreferentzia<br />

zuzenik; aitzitik, esklamazio antzeko kalifikazioa ematen duenez,<br />

pastoralgileen gehiegizko handiuste edo harrotasunaren erakuskaria izango<br />

litzateke, emanaldiaz nork zer esango zuen kezkatuta, itxura denez<br />

errepertorioan dokumentatu ez bada ere (Hérelle, 1926: 115-118). Tradizio<br />

zaharreko kahierr<strong>eta</strong>n agertu ohi direnen arteko hiru falta lirateke:<br />

matheria, bie <strong>eta</strong> peça (Oihartzabal, 1988: 774).<br />

Hérellek B izkribuari buruzko oharr<strong>eta</strong>n erreparatu zien izendatze<br />

modu desberdin hauei, 1.1. atalean esan dugunez. Bere ust<strong>eta</strong>n trageria testu<br />

idatziari egokituko zitzaion (1926: 83). Izkribuotan ditugunen arabera<br />

ordea, badirudi Oihartzabal dela kontu hon<strong>eta</strong>n zuzen dabilena (1990: 396-<br />

397); izan ere, sinonimo bezala uler baititzakegu. Historia hitzaz hala ere<br />

bestela esan dezakegula ematen du, testua edo errepresentazioan kontatzen<br />

den istorioa adieraziko bailuke, edo beste modu batera feit/gaiça ederrik<br />

fidelki composaturic (APh 8). Bollème-ren arabera, bestalde, "histoire'<br />

titulaturiko colportage-ko nobelatxoak XVII edo XVIII mende<strong>eta</strong>n izango ziren<br />

inprimatuak (1972: 192).<br />

Arlo hon<strong>eta</strong>n E izkribuan antzematen dugun aldak<strong>eta</strong> aipagarria da:<br />

Cko pastoral hitza kendu <strong>eta</strong> besta jarri zuen Hegiaphalek. Pastorala festa<br />

da.<br />

Azken termino aipagarri bat dugu pheredikü hau<strong>eta</strong>n, nolabaiteko<br />

iruzkina merezi duena: Suget. Honela irakur dezakegu C izkribuko APh 10.<br />

bertsoan: Eta noula beita Suget haur handy/arauz debeyatu çiraye aspaldian<br />

<strong>eta</strong>b. Bertso hau B izkribuko 10.a ere bada (ikus APh 9 b.), baina Ainciondok<br />

alde batera laga zuen.<br />

Hemen sujet edo historia luzea ulertu beharko genuke; esaterako,<br />

kasu hon<strong>eta</strong>n ez litzateke pertsonai izendapena, baizik <strong>eta</strong> gaia, kontakizuna<br />

(Oihartzabal, 1990: 406). Agian, hori izango zen Frantses Iraultzaren<br />

aurreko garai hai<strong>eta</strong>n hitz horrek zuen adiera, gerora beste esangura hartuko<br />

zuelarik, historian edo kontakizunean nagusi den pertsonaia ez ezik, aktorea<br />

43

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!