Avaliación finalOBXECTIVO 2Mellora-la calida<strong>de</strong> <strong>de</strong> vida <strong>das</strong> mulleres da Comunida<strong>de</strong>Autónoma galega a través da súa saú<strong>de</strong> e <strong>das</strong> súas condicións sociosanitarias,favorec<strong>en</strong>do a incorporación <strong>de</strong> mulleres profesionaisda saú<strong>de</strong> ós postos <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisión do sector sanitario.Son once as actuacións programa<strong>das</strong> para a consecución do obxectivo 4.2. do <strong>III</strong> <strong>Plan</strong> <strong>de</strong>igualda<strong>de</strong> relativas á saú<strong>de</strong> da poboación feminina, sobre as que se executaron diversas activida<strong>de</strong>s,<strong>de</strong> maneira que ningunha <strong>das</strong> actuacións inicialm<strong>en</strong>te <strong>de</strong>seña<strong>das</strong> quedou s<strong>en</strong>abordar. De tódolos xeitos, como ocorre con outros obxectivos do plan, pó<strong>de</strong>se afirmar quea interv<strong>en</strong>ción realizada ó longo dos catro anos <strong>de</strong> vix<strong>en</strong>cia supera realm<strong>en</strong>te a recollidanas fichas <strong>de</strong> seguim<strong>en</strong>to. Iso sobre todo <strong>de</strong>bido a que, tratándose <strong>de</strong> priorida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> actuaciónque pert<strong>en</strong>c<strong>en</strong> ó ámbito da sanida<strong>de</strong> e t<strong>en</strong>do <strong>en</strong> conta a multitu<strong>de</strong> <strong>de</strong> c<strong>en</strong>tros sanitariosexist<strong>en</strong>tes hoxe <strong>en</strong> día <strong>en</strong> <strong>Galicia</strong> —hospitalarios, <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción primaria, <strong>de</strong> planificaciónfamiliar e outras institucións—, resulta moi difícil acadar toda a información <strong>de</strong> interese.Este feito fai p<strong>en</strong>sar na necesida<strong>de</strong> <strong>de</strong> fom<strong>en</strong>ta-la cooperación institucional, xa nosó <strong>en</strong> termos <strong>de</strong> <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volvem<strong>en</strong>to <strong>de</strong> actuacións <strong>en</strong>marca<strong>das</strong> no <strong>III</strong> PIOM, s<strong>en</strong>ón tamén napropia recollida <strong>de</strong> información para o seu seguim<strong>en</strong>to e avaliación.C<strong>en</strong>trándose, pois, no conxunto <strong>de</strong> datos recompilados, as actuacións con máis nivel <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>foron a 4.2.3. —“impulsar e colaborar na realización <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s e proxectos <strong>de</strong>educación para que as mulleres adopt<strong>en</strong> costumes <strong>de</strong> vida saudables: exercicio físico, alim<strong>en</strong>taciónequilibrada”— e a 4.2.4. —“realizar plans para a prev<strong>en</strong>ción do cancro xinecolóxico,<strong>de</strong> mama, o tratam<strong>en</strong>to da osteoporose, a at<strong>en</strong>ción da sintomatoloxía <strong>de</strong>rivada dam<strong>en</strong>opausa, así como para a información sobre a prev<strong>en</strong>ción e o contaxio do VIH e as <strong>en</strong>fermida<strong>de</strong>s<strong>de</strong> transmisión sexual—”.Ó respecto, o Servicio Galego <strong>de</strong> Igualda<strong>de</strong> non <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volveu accións <strong>en</strong>camiña<strong>das</strong> directam<strong>en</strong>teá mellora da saú<strong>de</strong> integral <strong>das</strong> mulleres <strong>das</strong> que sexa único organismo responsable,agás aquelas que están vincula<strong>das</strong> ós servicios especializados que xestiona e que se com<strong>en</strong>taránno seguinte epígrafe, relativo á exclusión social. S<strong>en</strong> embargo, si participou <strong>de</strong> maneiradirecta ou indirecta nas que se levaron a cabo por parte doutros organismos ou <strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s.Unha liña <strong>de</strong> interv<strong>en</strong>ción que se recolleu para esta avaliación foi a realización <strong>de</strong> múltiplescursos, seminarios e confer<strong>en</strong>cias sobre temas moi diversos que afectan a saú<strong>de</strong> <strong>das</strong> mullerese que son froito da convocatoria anual <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s do Servicio Galego <strong>de</strong>Igualda<strong>de</strong>, á que se po<strong>de</strong>n acoller tanto asociacións como concellos, aínda que tamén outrasconsellerías como a <strong>de</strong> Agricultura, Gan<strong>de</strong>ría e Política Agroalim<strong>en</strong>taria promoveronaccións <strong>de</strong>sta natureza <strong>en</strong>tre as mulleres do medio rural. O conxunto <strong>de</strong>ste tipo <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>sconstitú<strong>en</strong> o 46,4% <strong>das</strong> contabiliza<strong>das</strong> neste obxectivo.Trátase <strong>de</strong> accións que espertan gran<strong>de</strong> interese <strong>en</strong>tre a poboación xeral e <strong>en</strong>tre o colectivofeminino <strong>en</strong> particular. Estes son algúns dos temas abordados <strong>en</strong> distintos puntos <strong>de</strong><strong>Galicia</strong>: cancro, alim<strong>en</strong>tación e nutrición, dietas equilibra<strong>das</strong>, autoestima, mal <strong>de</strong>Alzheimer, a <strong>de</strong>presión, muller e <strong>en</strong>vellecem<strong>en</strong>to, medicinas alternativas, a anorexia e a bulimia,planificación familiar —métodos anticonceptivos e píldora do día seguinte—, educaciónafectivo-sexual, a <strong>de</strong>presión pos-parto, aproveitam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> recursos naturais da horta,etc. Ó respecto recolléronse valoracións moi positivas, relativas á gran<strong>de</strong> asist<strong>en</strong>cia, á participación,ó interese mostrado e á satisfacción xeral.101
<strong>III</strong> <strong>Plan</strong> <strong>de</strong> igualda<strong>de</strong> <strong>de</strong> oportunida<strong>de</strong>s <strong>das</strong> mulleres galegas, 1998-2001Con este tipo <strong>de</strong> interv<strong>en</strong>cións, a<strong>de</strong>mais <strong>de</strong> at<strong>en</strong><strong>de</strong>-las xa m<strong>en</strong>ciona<strong>das</strong> actuacións 4.2.3. e4.2.4., referi<strong>das</strong> ó fom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> hábitos <strong>de</strong> vida saudables e prácticas prev<strong>en</strong>tivas <strong>de</strong> <strong>de</strong>termina<strong>das</strong><strong>en</strong>fermida<strong>de</strong>s, abordáronse tamén temas que recolle a actuación 4.2.5. —“s<strong>en</strong>sibiliza-laopinión pública sobre os problemas <strong>de</strong>rivados dos trastornos na alim<strong>en</strong>tación, especialm<strong>en</strong>teanorexia e a bulimia, e a súa inci<strong>de</strong>ncia nas n<strong>en</strong>as e adolesc<strong>en</strong>tes”—; e as actuacións 4.2.7. —”realizar actuacións e campañas <strong>de</strong>stina<strong>das</strong> a previr embarazos non <strong>de</strong>sexados especialm<strong>en</strong>t<strong>en</strong>a adolesc<strong>en</strong>cia”— e 4.2.6. —”impulsa-la mellora da oferta dos servicios prestados nos c<strong>en</strong>tros<strong>de</strong> planificación familiar, <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volv<strong>en</strong>do actuacións <strong>de</strong> protección á maternida<strong>de</strong> e daat<strong>en</strong>ción á saú<strong>de</strong> sexual e reproductiva <strong>de</strong>s<strong>de</strong> os c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción primaria”—-.Pero s<strong>en</strong> ningunha dúbida, como cabía esperar, o maior nivel <strong>de</strong> interv<strong>en</strong>ción napromoción da saú<strong>de</strong> do colectivo feminino e <strong>das</strong> súas condicións sociosanitarias correspón<strong>de</strong>lleá Consellería <strong>de</strong> Sanida<strong>de</strong> e Servicios Sociais, at<strong>en</strong><strong>de</strong>ndo á información recompiladapara a pres<strong>en</strong>te avaliación <strong>de</strong> resultados. Os correspon<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volv<strong>en</strong>unha acción perman<strong>en</strong>te a través <strong>de</strong> diversos programas sanitarios, que se <strong>en</strong>cadra nas difer<strong>en</strong>tesactuacións que integran o obxectivo 2 da área 4 do <strong>III</strong> PIOM: 4.2.3., 4.2.4., 4.2.5.,4.2.6. —“impulsa-la mellora da oferta dos servicios prestados nos c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong> planificaciónfamiliar, <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volv<strong>en</strong>do actuacións <strong>de</strong> protección á maternida<strong>de</strong> e da at<strong>en</strong>ción á saú<strong>de</strong> sexuale reproductiva <strong>de</strong>s<strong>de</strong> os c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción primaria”—; 4.2.7. —“realizar actuaciónse campañas <strong>de</strong>stina<strong>das</strong> a previr embarazos non <strong>de</strong>sexados, especialm<strong>en</strong>te na adolesc<strong>en</strong>cia”—;4.2.8. —“posibilitarlles, <strong>de</strong>ntro da legalida<strong>de</strong> vix<strong>en</strong>te, a máxima proximida<strong>de</strong> ós c<strong>en</strong>trosacreditados ás usuarias que precis<strong>en</strong> practicar unha interrupción voluntaria do embarazo”—e 4.2.11. —“fom<strong>en</strong>ta-la realización <strong>de</strong> plans prev<strong>en</strong>tivos e paliativos sobre saú<strong>de</strong>integral dirixidos a mulleres que viv<strong>en</strong> no medio rural”—.Esta <strong>en</strong>orme varieda<strong>de</strong> <strong>de</strong> actuacións constitúe <strong>en</strong> si mesma un aspecto moi favorable naperspectiva <strong>de</strong> avaliación, así como a colaboración da Administración sanitaria no seguim<strong>en</strong>todo <strong>III</strong> PIOM. S<strong>en</strong> embargo, precisaríase dunha maior cooperación institucional nesteámbito, sobre todo se se fala <strong>de</strong> “condicións sociosanitarias” <strong>das</strong> mulleres, xa que resultanecesaria a integración da vert<strong>en</strong>te social e da vert<strong>en</strong>te sanitaria, na que tanto o ServicioGalego <strong>de</strong> Igualda<strong>de</strong> como Servicios Sociais, e os <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tos da Consellería <strong>de</strong>Sanida<strong>de</strong> <strong>de</strong>berían traballar conxuntam<strong>en</strong>te, polo m<strong>en</strong>os no <strong>de</strong>seño <strong>de</strong> <strong>de</strong>termina<strong>das</strong> interv<strong>en</strong>ciónsque afectan directam<strong>en</strong>te a mulleres.Unha <strong>das</strong> accións realiza<strong>das</strong> durante a vix<strong>en</strong>cia do <strong>III</strong> PIOM, consi<strong>de</strong>rada <strong>de</strong> vital importanciana perspectiva sociosanitaria da poboación feminina, é a elaboración e publicacióndo <strong>Plan</strong> integral <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción Sanitaria e social á muller. Para o seu <strong>de</strong>seño dispúxosedos datos producidos por unha <strong>en</strong>quisa a unha mostra <strong>de</strong> mulleres resi<strong>de</strong>ntes <strong>en</strong> <strong>Galicia</strong>.O plan realm<strong>en</strong>te afecta, dun xeito ou doutro, a tódalas liñas <strong>de</strong> interv<strong>en</strong>ción contempla<strong>das</strong>no obxectivo 4.2., xa que, por un lado, a <strong>en</strong>quisa a mulleres abordou múltiples aspectosda saú<strong>de</strong> e, por outro, o contido do citado plan abrangue as dim<strong>en</strong>sións consi<strong>de</strong>ra<strong>das</strong>prioritarias <strong>de</strong> actuación, tanto na vert<strong>en</strong>te puram<strong>en</strong>te sanitaria coma na social:– Con respecto á interv<strong>en</strong>ción sanitaria inclúe: sida, tabaco, trastornos da conductaalim<strong>en</strong>taria, interrupción voluntaria do embarazo (IVE), anticoncepción,embarazo, parto e lactación, m<strong>en</strong>opausa, cancro <strong>de</strong> cérvix, cancro <strong>de</strong> mama,viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres.– Con respecto á vert<strong>en</strong>te social: inserción social, mulleres coidadoras <strong>de</strong> maiores<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ntes, formación dos profesionais <strong>de</strong> servicios sociais na área <strong>de</strong> muller,at<strong>en</strong>ción á muller anciá, estudio <strong>de</strong> necesida<strong>de</strong>s <strong>das</strong> mulleres <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ntes.Este plan integral foi elaborado por iniciativa da Dirección xeral <strong>de</strong> Saú<strong>de</strong> Pública, pero coacolaboración doutros <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tos da Administración, <strong>en</strong>tre os que figura o ServicioGalego <strong>de</strong> Igualda<strong>de</strong>. Hai que <strong>de</strong>stacar, pois, esta iniciativa como mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> cooperación102