300004e - Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila - Euskadi.net
300004e - Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila - Euskadi.net
300004e - Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila - Euskadi.net
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ikertutako gaien gainean duten hasierako ezagutza (egunerokoa) aberastean <strong>eta</strong><br />
hobetzean datza, <strong>eta</strong> saiatu behar da ikasleek gero <strong>eta</strong> formulazio aberatsagoak,<br />
erlaziozkoagoak <strong>eta</strong> konplexuagoak egin ditzaten. Horrek gaitu egingo ditu<br />
etorkizunean gizarteko <strong>eta</strong> ingurumeneko arazoak kudeatzean behar bezala parte<br />
hartzeko.<br />
Baina, bestalde, gogoan izan behar dugu aldea dagoela eguneroko («zentzuzko»)<br />
pentsaeran erabiltzen diren estrategien <strong>eta</strong> pentsamolde zientifikoko estrategien<br />
artean. Pixkanaka, zientziak errealitateari buruz <strong>eta</strong> hori ezagutzeko moduari buruz<br />
dituen ikusker<strong>eta</strong>n oinarritutako zenbait elementu sartu behar dira. Horrela, ikasleek<br />
ezagutza <strong>eta</strong> lan zientifikoaren berezkoak diren zenbait ikusmolde, prozedura <strong>eta</strong><br />
jarrera bereganatuko dituzte.<br />
Zientziak zenbait estrategia baliatzen ditu problemak ebazteko. Estrategia horiek,<br />
askotarikoak izan arren, modu idealizatuan erantzuten diete metodologia zientifikoa<br />
deitzen diogunarekin bat datozen fase batzuei. Honela laburbil dezakegu:<br />
- Problema identifikatu <strong>eta</strong> planteatzea; ezagutzen ez den zerbait azaltzeko<br />
beharrari erantzuteko modua da.<br />
- Hipotesiak egitea.<br />
- Hipotesiak frogatzeko esperientziak diseinatu <strong>eta</strong> egitea, aldagaiak<br />
zehaztasunez kontrolatuta.<br />
- Lortutako emaitzak abiapuntu hartuta, hipotesiak egiaztatzea. Bat ez etortzerik<br />
badago, hausnartu egiten dira, azalpenak bilatu, edo hipotesiak bertan behera<br />
utzi <strong>eta</strong> beste bide batzuk bilatzen dira.<br />
- Emaitzak jakinaraztea.<br />
Orain, zientzia-arlotik eskola-arlorako transposizioa egitean datza. Eskolako problemek<br />
jakintza zientifikoaren <strong>eta</strong> eguneroko jakintzaren artean zubiak eraikitzeko balio behar<br />
dute. Ikasgelan azalduko diren problemak ikasleen errealitatearen hurbileko<br />
testuinguru<strong>eta</strong>koak izan behar dira, <strong>eta</strong> etengabe aipatu behar dira beren hurbileko<br />
inguruarekiko loturak.<br />
Galderak egin, aldagaiak zehaztu, esperimentuak diseinatu <strong>eta</strong> antzeko jarduerak<br />
Lehen <strong>Hezkuntza</strong>n ere egin behar dira. Izan ere, halakoak egiteak erraztu egiten du<br />
gertakari <strong>eta</strong> fenomeno fisikoak edo naturalak aztertzea, <strong>eta</strong> aukera ematen du<br />
ulertzeko nolakoa den zientzia, zer metodo erabiltzen dituen zientziak ezagutza<br />
eraikitzeko <strong>eta</strong> zer-nolakoak diren zientziaren <strong>eta</strong> gizartearen arteko harremanak.<br />
Pujolen 3 arabera, «jarduera zientifikoan bereizgarri diren urrats horiek guztiek<br />
laguntzen diete ikasleei zenbait gaitasun intelektual berenganatzen; besteak beste,<br />
aztertzeko <strong>eta</strong> orokortzeko gaitasuna, pentsamendu kritikoa, aplikatzeko <strong>eta</strong> laburtzeko<br />
gaitasuna, sormena <strong>eta</strong> erabakiak hartzea».<br />
Behak<strong>eta</strong> zientifikoa ikastean, behak<strong>eta</strong> kualitatibotik behak<strong>eta</strong> kuantitatibora pasatuko<br />
da, pixkanaka, <strong>eta</strong> behatu beharreko aldagai kopurua gero <strong>eta</strong> handiagoa izango da.<br />
Lehen <strong>Hezkuntza</strong>ko lehenengo mail<strong>eta</strong>n, hasteko, behak<strong>eta</strong> librea egin daiteke <strong>eta</strong>,<br />
gero, behak<strong>eta</strong> zuzendua. Behak<strong>eta</strong> zuzenduak ez du gertakariak egiaztatu soilik egin<br />
behar; ikasleei ezagutza berriak eraikitzeko aukerak eman behar dizkiete. Jarduera<br />
3<br />
PUJOL, R.M. (2003). Didáctica de las ciencias en la educación primaria. Síntesis argitaletxea,<br />
Madril.<br />
OINARRIZKO GAITASUNAK LEHEN HEZKUNTZAN 55
Change language