giorgi gedeniZe
giorgi gedeniZe
giorgi gedeniZe
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
isev samyaros Sesaxeb<br />
2.5<br />
sur 29.1. tipiuri spiraluri galaqti<br />
kis gamosxivebis eleqtromagnituri<br />
speqtri. naCvenebia 350–750 nano<br />
met ri talRis sigrZis gamosxiveba.<br />
speqtraluri xazebi migvaniSneben<br />
galaqtikaSi wyalbadisa da sxva qimiuri<br />
elementebis arsebobaze.<br />
sur. 29.2. uZravi da moZravi wyaros<br />
eleqtromagnituri gamosxiveba:<br />
Tuki wyaro Sordeba damkvirvebels,<br />
misi mier gamosxivebuli<br />
sinaTlis talRis sigrZe izrdeba,<br />
anu ganicdis wiTel wanacvlebas.<br />
sur. 29.3. samyaros gafarToebis<br />
hablis ganoni. Soreuli<br />
galaqtikebi gvSordebian manZlis<br />
proporciuli siCqariT.<br />
samyaros struqturisa da evoluciis<br />
Sesaswavlad saWiroa misi Tvisebebis<br />
dadgena did masStabebze, anu manZilebze,<br />
romlebic aRematebian milion sinaTlis<br />
weliwads. am manZilebze Cven SegviZlia<br />
davakvirdeT mxolod Zlierad kaSkaSa<br />
obieqtebs, magaliTad iseTebs, rogorebic<br />
arian galaqtikebi. galaqtikebis<br />
Cvengan daSorebis siCqarisa da manZilis<br />
dasadgenad gamoiyeneba maTi eleqtromagnituri<br />
gamosxivebis speqtrze dakvirvebis<br />
meTodi (sur. 29.1).<br />
eleqtromagnituri talRebisaTvis moqmedebs<br />
dopleris efeqti, romlis mixedviTac<br />
damzerili talRis sigrZe izrdeba,<br />
Tuki wyaro Sordeba damkvirvebels,<br />
da mcirdeba Tuki wyaro mas uaxlovdeba<br />
(sur. 29.2). obieqtis daSorebis SemTxvevaSi<br />
talRis sigrZe izrdeba, rac niSnavs rom<br />
sinaTlis speqtri wainacvlebs speqtris<br />
wiTeli bolosaken. am efeqts wiTel wanacvlebas<br />
vuwodebT.<br />
edvin hablma 20–e saukunis dasawyisSi<br />
aRmoaCina mniSvnelovani kanonzomi ereba.<br />
aRmoCnda, rom galaqtikebis wi Teli wanacvleba<br />
pirdapirproporci ulia galaqtikam de<br />
manZilis (sur. 29.3). am dakvirvebis safuZvelze<br />
hablma da ad gina samyaros gafarToebis<br />
kanoni:<br />
v=H 0<br />
d,<br />
sadac v galaqtikis Cvengan daSorebis siCqarea,<br />
d - manZili, xolo H 0<br />
– hablis mudmiva.<br />
dRevandeli gazomvebiT:<br />
H 0<br />
= 22±2 (km/wm)/(milion s.w.)<br />
anu galaqtika, romelic Cvengan daSorebulia<br />
1 milioni sinaTlis weliwadiT, gvSordeba<br />
daaxloebiT 22 km/wm siCqariT.<br />
dReisaTvis cnobilia, rom samyaro far-<br />
Tovdeba da galaqtikebi erTmaneTs Sordebian<br />
hablis kanonis mixedviT. imis daSvebiT,<br />
rom es procesi grZeldeba samyaros<br />
dasabamidan, SegviZlia vivaraudoT, rom<br />
samyaro warmoiSva mcire zomis moculobidan<br />
mudmivi gafarToebis Sedegad. am models didi afeTqebis Teorias<br />
uwodeben. didi afeTqebis TeoriiT nawinaswarmetyvelebi iqna ramodenime<br />
29