20.01.2015 Views

giorgi gedeniZe

giorgi gedeniZe

giorgi gedeniZe

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

isev samyaros Sesaxeb<br />

2.5<br />

sur 29.1. tipiuri spiraluri galaqti<br />

kis gamosxivebis eleqtromagnituri<br />

speqtri. naCvenebia 350–750 nano<br />

met ri talRis sigrZis gamosxiveba.<br />

speqtraluri xazebi migvaniSneben<br />

galaqtikaSi wyalbadisa da sxva qimiuri<br />

elementebis arsebobaze.<br />

sur. 29.2. uZravi da moZravi wyaros<br />

eleqtromagnituri gamosxiveba:<br />

Tuki wyaro Sordeba damkvirvebels,<br />

misi mier gamosxivebuli<br />

sinaTlis talRis sigrZe izrdeba,<br />

anu ganicdis wiTel wanacvlebas.<br />

sur. 29.3. samyaros gafarToebis<br />

hablis ganoni. Soreuli<br />

galaqtikebi gvSordebian manZlis<br />

proporciuli siCqariT.<br />

samyaros struqturisa da evoluciis<br />

Sesaswavlad saWiroa misi Tvisebebis<br />

dadgena did masStabebze, anu manZilebze,<br />

romlebic aRematebian milion sinaTlis<br />

weliwads. am manZilebze Cven SegviZlia<br />

davakvirdeT mxolod Zlierad kaSkaSa<br />

obieqtebs, magaliTad iseTebs, rogorebic<br />

arian galaqtikebi. galaqtikebis<br />

Cvengan daSorebis siCqarisa da manZilis<br />

dasadgenad gamoiyeneba maTi eleqtromagnituri<br />

gamosxivebis speqtrze dakvirvebis<br />

meTodi (sur. 29.1).<br />

eleqtromagnituri talRebisaTvis moqmedebs<br />

dopleris efeqti, romlis mixedviTac<br />

damzerili talRis sigrZe izrdeba,<br />

Tuki wyaro Sordeba damkvirvebels,<br />

da mcirdeba Tuki wyaro mas uaxlovdeba<br />

(sur. 29.2). obieqtis daSorebis SemTxvevaSi<br />

talRis sigrZe izrdeba, rac niSnavs rom<br />

sinaTlis speqtri wainacvlebs speqtris<br />

wiTeli bolosaken. am efeqts wiTel wanacvlebas<br />

vuwodebT.<br />

edvin hablma 20–e saukunis dasawyisSi<br />

aRmoaCina mniSvnelovani kanonzomi ereba.<br />

aRmoCnda, rom galaqtikebis wi Teli wanacvleba<br />

pirdapirproporci ulia galaqtikam de<br />

manZilis (sur. 29.3). am dakvirvebis safuZvelze<br />

hablma da ad gina samyaros gafarToebis<br />

kanoni:<br />

v=H 0<br />

d,<br />

sadac v galaqtikis Cvengan daSorebis siCqarea,<br />

d - manZili, xolo H 0<br />

– hablis mudmiva.<br />

dRevandeli gazomvebiT:<br />

H 0<br />

= 22±2 (km/wm)/(milion s.w.)<br />

anu galaqtika, romelic Cvengan daSorebulia<br />

1 milioni sinaTlis weliwadiT, gvSordeba<br />

daaxloebiT 22 km/wm siCqariT.<br />

dReisaTvis cnobilia, rom samyaro far-<br />

Tovdeba da galaqtikebi erTmaneTs Sordebian<br />

hablis kanonis mixedviT. imis daSvebiT,<br />

rom es procesi grZeldeba samyaros<br />

dasabamidan, SegviZlia vivaraudoT, rom<br />

samyaro warmoiSva mcire zomis moculobidan<br />

mudmivi gafarToebis Sedegad. am models didi afeTqebis Teorias<br />

uwodeben. didi afeTqebis TeoriiT nawinaswarmetyvelebi iqna ramodenime<br />

29

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!