20.01.2015 Views

giorgi gedeniZe

giorgi gedeniZe

giorgi gedeniZe

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

aCqarebuli nawilakebi moZraoben odnav daSorebuli or naxevarcilindrSi.<br />

naxevarcilindrebs laTinuri D asos forma aqvT, amitom<br />

maT `duantebi~ daarqves (sur. 131.2). nawilakebis siCqaris gadideba xdeba<br />

duantebs Soris RreCoSi, romelSic maRali sixSiris generatoris meSveobiT<br />

iqmneba cvladi Zabva, romlis amplituda 10 5 v rigisaa.<br />

magnituri velis induqcia ionis siCqaris marTobia.<br />

davuSvaT, duantebis Sua wertilis maxloblad RreCoSi dadebiTi ionebi<br />

im dros gamoCdnen, rodesac marcxena D1 duants uaryofiTi maqsimaluri<br />

potenciali aqvs. maSin ionebi am duantebisken gadaadgildebian da masSi<br />

SeiWrebian magnituri velis induqciis marTobulad.<br />

<br />

6. rogor traeqtoriaze daiwyebs moZraobas duantSi<br />

damuxtuli nawilakebi Seicvleba Tu ara misi siCqaris<br />

moduli pasuxi daasabuTeT.<br />

duantis SigniT nawilakebi naxevarwrewirs Semoweren da drois T/2<br />

momentSi (T duantebs Soris Zabvis cvlilebis periodia) isev duantebs<br />

Soris RreCosTan aRmoCndebian. am momentSi RreCoSi Zabva moduliT iseTive<br />

gaxdeba, rogoric pirveli aCqarebis dros iyo, magram mimarTulebiT<br />

sapirispiro iqneba. aseT velSi nawilakebi isev aCqardebian. D 2<br />

duantSi meti<br />

siCqariT SeiWrebian, ufro didi radiusis naxevar wrewirs Semoweren da<br />

RreCosTan, maSin aRmoCndebian rodesac Zabva pirvandelis toli gaxdeba.<br />

RreCoSi nawilakebis energia kvlav gaizrdeba. nawilakebi moZraoben<br />

spiralze (sur. 131.2). duantis gamosasvlelTan aTavseben minis firfitebs,<br />

romelzedac ramdenime aTeuli aTasi volti mudmiva Zabvaa modebuli,<br />

aCqarebuli nawilakebis kona gadaixreba da gadava kameraSi, sadac samiznea<br />

moTavsebuli. ciklotronis meSveobiT 1 wamSi daaxloebiT 3. 10<br />

13<br />

nawilaks<br />

iReben. romelTa energia 100 mgev-is rigisaa.<br />

<br />

7. SeadareT ciklotronSi 1 wm-Si miRebuli nawilakebis<br />

raodenoba da TiToeuli nawilakis energia<br />

a-nawilakebisas, romelsac bunebrivad asxivebda radioaqtiuri radiumi.<br />

8. ivaraudeT, 10 10 ev energiis nawilakis misaRebad ramden bruns<br />

asrulebs da ra manZils gadis nawilakebi ciklotronSi.<br />

teqnologiuri procesebis ganviTarebam SesaZlebeli gaxada Seqmniliyo<br />

amaCqareblebi sinqrotroni, sinqrofazotroni, tevatroni, romelTa<br />

meSveobiT miRebuli nawilakebis energia Zalian didia, erT-erT yvelaze<br />

mZlavr amaCqareblebelSi aSS-i _ tevatronSi _ aCqarebuli protonebis<br />

energia 1 tev-a (1 tev=1000 gev=10 12 ev). urTierTqmedi nawilakebis<br />

energiis gasadideblad Seiqmna amaCqareblebi, romlebSic urTierTqmedi<br />

nawilakebis konebs erTmaneTis Sesaxvedrad amoZraveben. mecnierTa azriT<br />

es amaCqareblebis ganviTarebis saukeTeso gzaa.<br />

SveicariaSi, JenevasTan evropis birTvul kvlevaTa centrSi (CERN),<br />

amuSavda msoflioSi yvelaze mZlavri amaCqarebeli _ didi adronuli<br />

kolaideri (LHC).<br />

52

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!