You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
21 1554 FEBRUAR. " 22<br />
coniugii leges foedasset, palam plebem ad defectioneni<br />
sollicitasset et ea flagitia patrasset quae nonnulli<br />
fuco religionis tecte admisissent: simplicitatem<br />
et ignorantiam istam mihi venia, non morte dignam<br />
videri, et coertione* alia in his quam illis utendum:<br />
non sine discrimine ad supplicium omnes ducendos.<br />
Est deinde alia ratio cur a caede abhorream<br />
istorum. Video paucos aliquot posse hoc modo<br />
tolli, totas civitates minime: ego vero cuperem taies<br />
esse leges capitales, quarum rigor non acueretur in<br />
paucos, obtunderetur a multitudine. Puto enim<br />
nullam esse hoc tempore vel principis vel reipublicae<br />
rigiditatem tam inflexibilem et immitem, quae tota<br />
agmina populorum a recepta quacunque religione<br />
deflectentia tentaret gladio exscindere, iuris et magistratus<br />
titulo, non armis et vi aperta. Nescire<br />
etiam homines possunt quae momenta resipiscentiae<br />
cuique erranti sint praefixa, tollique potest non exspectata<br />
poenitentia qui propediem non oneri sed<br />
ornamento ecclesiae erat futurus. Plerique enim eo<br />
sunt ingenio ut duci possint, trahi minime, vidimusque<br />
obriguisse quosdam ad supplicii mentionem,<br />
qui alioquin non erant omnino intractabiles.<br />
Quod Basiliensium prudens senatus pervidens,<br />
sic se e'a in re gessit ut nullus quod sciam ob religionis<br />
capita sui capitis poenas dederit. Aluerunt<br />
conclusos aliquamdiu miseros in loco opportuno quo<br />
aditus esset et mioistris et aliis bonis viris qui humaniter<br />
eos ab errore revocarent. Nos etiam crudelitate<br />
exemplorum perculsi incipimus mitescere.<br />
Tides etiam quam acerbe et tantum non armis<br />
dimicatum sit, non de nucleo, sed testa religionis,<br />
in nostris clarissimis rebuspublicis. Oaeremonias<br />
intelligo quarum quaeque suas tanta pertinacia<br />
tuetur ut parum absit quin foedera, pax, concordia<br />
et Christi sanguine obsignata communio ruant et<br />
Mars canat classicum potius quam altera alteri cedat<br />
aut saltern patiatur eam sua uti libertate. Ut quocunque<br />
me vertam obtundendi potius quam acuendi<br />
magistratuum gladii videantur.<br />
Musculus, vir ornatissimus, 3 ) narrât Augustae<br />
obstinatissimos Catabaptistas aliquando in carcerem<br />
coniectos tantum non exspuisse in ministros erroris<br />
monitores, canes, porcos, ventriß animalia vocantes,<br />
et superbe colloquium récusantes: victos tandem<br />
mansuetudine et humanitate ministrorum, toto fere<br />
biennio calumniaa et maledicentiam patienter ferentium,<br />
sic resipuisse ut unus illorum ecclesiae diaconu8,<br />
alter alioquin bonus civis et quietus sit effectus.<br />
Ego capitali iudicio Catabaptistarum audivi unum<br />
ex ordine iudicum redeuntem a loco supplicii et<br />
spectaculo tristi dicentem: miserum illum tranquilliore<br />
animo cervicem lictori praebuisse quam se fu-<br />
3) Cf. eius ep. ad Blaurerum infra N. 1916.<br />
turum timeret in lectulo morientem, quod suo suffragio<br />
illum condemnasset.<br />
Sed quorsum haec? Ut intelligas, quod nullo<br />
monente facis, verum esse quod scribis, multos<br />
alioquin non pessimos homines vereri tarnen ne vel<br />
minima ministrorum verbi astipulatione magistratuum<br />
irae nimis accendantur hac parte, quum sint<br />
in plectendis gravissimis et convictis sceleribus tardissimae.<br />
Addo papistis nos gratius facere nihil<br />
posse quam si illorum saevitiam detestati novam<br />
ipsi patiamur et domesticam repullulare carnificinam.<br />
Sunt haec quidem odiosa et propterea tibi privatim<br />
scripta, quem ego nihil cogitationum mearum latere<br />
volo. Neque ignoro multa contra posse obiici, quae<br />
est ingenio rum foecunditas: sed ego non descendant<br />
in arenam nisi urgente conscientia. Malo esse<br />
mutns dum per conscientiam licebit quam contentione<br />
et cuiusquam offensa erumpere. Saluta Textorem<br />
et fratres omnes mea mihi vita cariores.<br />
Bernae 10. Februarii 1554.<br />
Tuus in Domino frater<br />
! Nicolaus Zerchintes.<br />
; Vellcm libri tui priorem partem de iure gladii,<br />
j quem magistratus sibi vendicare in coercendis hae-<br />
! reticis possint, non tuo nomine sed senatus tui ex-<br />
! stare, qui sui facti defensor esse poterat. Ego<br />
! non video gratiam aliquam te inire posse apud se-<br />
| dati animi homines quod primus omnium ex pro-<br />
I fesso fere hoc argumentum tractandum susceperis<br />
I omnibus ferme invisum, quantum ex praeludio iu-<br />
I diciorum elicio.<br />
1Ü05.<br />
VIRETUS CAL VINO.<br />
i<br />
I Ex Orbano negotio sibi molestia nascitw et invidia<br />
hominum. Libros contra Servetum accepit.<br />
Sulzerus monendus ut apud suos pro reformations<br />
Orbae peragenda agat.<br />
(Ex autographo Cod. Genev. Ilia, fol. 107.)<br />
Eximio lesu Christi servo D. Ioanni Calvino<br />
Genevensis ecclesiae pastori fidelissimo fratri et<br />
symmystae plurimum observando<br />
Genevae.<br />
S. Mihi novum esse non debet ut scribis quod<br />
mihi nunc accidit ab iis apud quos non memini<br />
2'
Change language