Registratreurskonferensiebesluite - Aktepraktyk.co.za

Registrateurskonferensiebesluite
aanvulling tot die
Selfstudie aktekursus
Die Registrateurskonferensiebesluite is gesorteer en volg die volgorde van die hoofstukke en
paragrawe in Dele 1,2 en 3 van die kursusnotas.
Deel 1
Aktepraktyk en die Registrasie van Akteswet
Hoofstuk 1 - Algemene Agtergrond
Paragraaf 3 Die Aktekantoor
Paragraaf 4 Die rol van die Transportbesorger
Vraag Regulasie 45(1) tot die Registrasie van Akteswet bepaal onder andere dat “Alle
aktes, verbande, dokumente en prokurasies wat vir verlyding of registrasie, na
gelang van die geval, geskik is deur ‘n transportbesorger wat by die setel van
die registrasiekantoor praktiseer of deur ‘n persoon wat in diens van ‘n
transportbesorger is ... ingedien moet word...” Hoe moet die frase ...”
transportbesorger wat by die setel van die registrasiekantoor praktiseer...”
geinterpreteer word met betrekking tot die grense of radius van ‘n betrokke
aktekantoor?
Besluit RKB18/2003 1 is bevestig - (RKB7/2008).
Hoofstuk 2 - Transportprosedures
Paragraaf 4.3 Uitklaringsyfers
Vraag Word enige diskresie nog toegelaat aangaande die nie-indiening van
belastinguitklaringsertifikate met betrekking tot “eiendom” soos gedefinieer in
die Munisipale Eiendomsbelasting Wet 6 van 2004?
Besluit Nee, slegs die plaaslike owerhede kan bewys in die verband verskaf 2 -
(RKB47/2009).
1 RKB18/2003 bepaal dat die woord “setel” nie in die Registrasie van Akteswet gedefinieer word nie. Aktekantore
moet gelei word deur die definisie van “registrasiekantoor” in artikel 102 van die Registrasie van Akteswet.
Artikel 102 van gemelde wet bepaal onder andere dat registrasiekantoor beteken: i) indien gebesig met
betrekking tot onroerende goed, die registrasiekantoor van aktes vir die gebied waarin daardie goed geleë is;
en ii) indien gebesig met betrekking tot ‘n akte of ander dokument, ‘n registrasiekantoor van aktes in die
Republiek waarin daardie akte of ander dokument geregistreer of registreerbaar is.
2 Dit beteken dat indien die plaaslike owerheid jou nie van ‘n uitklaringsertifikaat kan voorsien vir enige “eiendom”
(wat insluit die sessie van saaklike regte en deeltiteleenhede, uitsluitlike gebruiksgebiede, saaklike regte van
uitbreiding ens.), moet hul jou van ‘n sertifikaat voorsien dat hulle nie in staat is om sodanige uitklaringsertifikaat
aan jou te verskaf nie en dat oordrag sonder sodanige uitklaringsertifikaat mag plaasvind.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 1

Uitklaringsertifikate vir oordrag van dieselfde eiendom
Probleemstelling: A transporteer aan B wie onmiddellik dieselfde eiendom aan C oordra.
Die transaksie tussen B en C word nie gelyktydig met die een van A na B
ingedien nie. Die uitklaringsertifikaat uitgereik vir die transaksie waarby A aan
B betrokke is, is geldig vir ‘n tydperk van 60 dae en binne hierdie tydperk word
die transaksie vanaf B na C ingedien met die uitklaringsertifikaat wat met die
vorige transaksie vanaf A aan B ingedien is. Daar word verstaan dat indien die
hele stel gelyktydig ingedien sou word, hierdie uitklaringsertifikaat wel aanvaar
sou word vir beide transaksies. Stem die konferensie saam?
Besluit Nee, dieselfde uitklaringsertifikaat mag nie gebruik word nie – (RKB36/2011).
Paragraaf 8 Indiening, voorbereiding en registrasie
Vraag Dit wil voorkom asof daar geen eenvormige prosedure in aktekantore bestaan
aangaande die hantering van sekere dokumente nie. Sekere aktekantore sal
‘n dokument met die relevante akte liasseer wat die dokument (toestemming)
vereis en ‘n nota op die betrokke indienomslag maak dat die gemelde
dokument nou in ‘n ander indienomslag geliasseer is. Sekere aktekantore gee
dit ‘n BC nommer en ander dien dit in as ‘n ondersteunende dokument met die
akte, ensovoort.
Besluit Registrasiehandelinge, soos voorsiening gemaak in artikel 39(1), moet in ‘n
aparte indienomslag ingedien word, met ‘n BC kode en ‘n fooi is betaalbaar.
Sien RKB2 van 2009. Alle ondersteunende dokumente moet saam met die
relevante akte ingedien word en nie in ‘n aparte indienomslag nie. Hierdie
besluit is, met die nodige veranderinge, ook op die opening van ‘n
deeltitelregister van toepassing - (RKB 26/2009).
Paragraaf 8.3 Omstandighede waar dit nie nodig is om die titelakte in te dien
nie
Regulasie 51(2)
Vraag Hierdie regulasie maak vir die oordrag van onroerende eiendom voorsiening
sonder die voorlegging van die titelakte. Mag feite-endossemente op die
aktekantoorafskrif van ‘n titelakte gemaak word wat nodig is alvorens oordrag
van die eiendom kan plaasvind? (Mag aansoeke teen die aktekantoorafskrif
van die titelakte geëndosseer word, byvoorbeeld ‘n artikel 4(1)(b) aansoek, ten
einde daarna oordrag te bewerkstellig?)
Besluit Ja, die bewoording van die regulasie moet geїnterpreteer word om te beteken
dat alle registrasie handelinge wat nodig is om oordrag te bewerkstellig op die
aktekantoorafskrif van die titelakte gedoen kan word, met dien verstande dat
die applikant die nodige locus standi het om die betrokke aansoek te bring –
(RKB32/2011).
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 2

Afskrifte van kwitansies kragtens regulasie 20(7) van die Registrasie van Akteswet
Vraag Mag ‘n registrateur kragtens regulasie 20(7) van die Registrasie van Akteswet,
‘n afskrif van ‘n hereregtekwitansie of belastinguitklaringsertifikaat,
gesertifiseer deur ‘n transportbesorger of notaris as ‘n ware afskrif van die
oorspronklike, aanvaar?
Besluit Nee, ‘n afskrif van ‘n uitklaringsertifikaat kan nie aanvaar word nie, aangesien
die oorspronklike nie in ‘n staatskantoor geliasseer is nie. ‘n Afskrif van ‘n
hereregtekwitansie, deur die Ontvanger van Inkomste as ‘n ware afskrif van
die oorspronklike gesertifiseer, mag egter wel aanvaar word – (RKB39/2010).
Hoofstuk 4 - Akte van Transport
Hoofstuk 3 Reëls van toepassing op die voorbereideing van aktes en
registreerbare dokumente
Regulasie 23: Letter grootte van woorde in aktes
Vraag Daar is omsendskrywes rakende die letter grootte van aktes wat opgestel
word, vir doeleindes van leesbaarheid op mikrofilm. Kan ‘n kleiner grootte
aanvaar word of nie?
Besluit Nee. ‘n Letter grootte wat kleiner as 2mm is sal nie aanvaar word nie –
(RKB30/2011).
Paragraaf 4.3 Aanhef
BESKRYWING VAN PERSONE WAT IN HUL PERSOONLIKE HOEDANIGHEID OPTREE
Algemene reels van toepassing op die beskrywing van natuurlike persone - afkorting
van identiteitsnommer
Vraag Die Aktepraktyk Handleiding bepaal dat die identiteitsnommer in aktes en
dokumente voorafgegaan moet word met die woord “identiteitsnommer” en dat
die afkorting “ID nommer” nie gebruik mag word nie, aangesien dit die
aanvaarde afkorting vir idem (dieselfde) is. Mag die afkorting “ID” (in
hoofletters) nie toegelaat word nie?
Besluit Nee. Afkortings met betrekking tot die identiteitsnommer word nie in aktes en
dokumente toegelaat nie - (RKB31/2006).
RKB 31 van 2006 en RKB 14 van 2008: Gebruik van Afkortings in aktes en dokumente
Vraag RKB 14 van 2008 verbied die gebruik van sekere afkortings. Hierdie praktyk
word egter toegelaat kragtens die bepalings van artikel 11 van die
Maatskappywet 71 van 2008. Behoort RKB14 van 2008 nie teruggetrek te
word nie?
Besluit Nee, RKB word bevestig – (RKB13/2012). 3
RKB 21 van 2004: Egskeidingsbevele
Vraag RKB 21 van 2004 4 moet uitgebrei word om daardie gevalle in te sluit waar die
3 Dit is slegs die woorde “identiteitsnommer” en “registrasienommer” wat nie afgekort mag word nie.
4 Hierin is besluit dat ‘n egskeidingshofbevel ingedien moet word waar ‘n eienaar wat voorheen buite
gemeenskap van goed getroud was of wie se huwelik deur die wette van ‘n ander land beheers was, nou met
die eiendom handel en as ongetroud beskryf word. Die rede hiervoor is dat die aktekantoor vas moet stel of die
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 3

voormalige gade oorlede is. Dit sal verpligtend wees om die sterftesertifikaat
van die oorlede gade as ‘n ondersteunende dokument in te dien.
Besluit RKB 21 van 2004 word bevestig. Die betrokke aangeleentheid is alreeds
aangespreek in RKB 15 van 2005 5 – (RKB10/2010).
Item 8 - Persone getroud volgens die wette van ‘n ander land
Registrateur het ‘n diskresie om af te sien van die bystand van die gade
Vraag Moet die gade wat handel met eiendom wat in sy/haar naam geregistreer is, in
sodanige handeling bygestaan word deur sy/haar gade?
Besluit Ja, maar die registrateur van aktes mag sy/haar diskresie uitoefen om af te
sien van die nodige bystand deur die gade in terme van artikel 17(6) van die
Registrasie van Akteswet vir die uitvoering van enige akte of dokument wat
vereis of aanvaar word vir registrasie in ‘n aktekantoor - (RKB14/2005).
Item 10 – Persone getroud kragtens die Wet op Erkenning van Gebruiklike Huwelike
Beskrywing van partye in ‘n poligame huwelik
Vraag Gegewe die saak van Ngwenyama v Mayelane and Another 474/2011 [2012]
ZASCA 94 gedateer 1 Junie 2012, hoe moet ‘n persoon beskryf word wat
huidiglik ‘n gade in ‘n monogame gebruiklike huwelik wat geag word binne
gemeenskap van goed te wees en wat ‘n poligame gebruiklike huwelik
aangegaan het, sonder die vereiste hofbevel soos voorsiening gemaak in
artikel 7(6) van Wet 120 van 1998?
Besluit Die volgende is die behoorlike manier om sodanige person te beskryf:
“A Identiteitsnommer ………….. en B Identiteitsnommer………..
Getroud binne gemeenskap van goed met mekaar
en
A, getroud kragtens gewoontereg” – (RKB28/2012)
Item 11 - Registrasie in naam van ‘n vennootskap - partye getroud binne gemeenskap
van goedere met mekaar
Scenario Waar partye binne gemeenskap van goed getroud is en ’n
vennootskapsooreenkoms aangegaan het, behoort daar geen beswaar teen
die registrasie van onroerende eiendom in die naam van die vennootskap te
wees nie. ‘n Persoon wat binne gemeenskap van goed getroud is, is geregtig
om ‘n vennootskapsooreenkoms aan te gaan met ‘n ander persoon.
Vraag Hoekom behoort hulle verhoed te word om sodanige ooreenkoms met mekaar
aan te gaan?
Besluit Vanuit ‘n registrasie oogpunt is daar geen verbod teen die registrasie van
onroerende eiendom in die naam van ‘n vennootskap waar twee vennote binne
gemeenskap van goed met mekaar getroud is nie. - (RKB3/2005).
Scenario Partye getroud binne gemeenskap van goed met mekaar is elk geregtig op
een halwe aandeel van die bates van die gemeenskaplike boedel.
Vraag Mag die vennootskapsooreenkoms lees dat elke vennoot ‘n verskillende
regte van derde partye geraak word en of die terme van die hofbevel, waar van toepassing nagekom word.
5 Hierin is besluit dat waar die status van partye, getroud buite gemeenskap van goed of wie se huwelik beheers
word deur die wette van ‘n ander land, verander het as gevolg van die afsterwe van die gade, dit nie nodig is
om ‘n sterftesertifikaat of sterfkennis in te dien ten einde te bewys dat die gade oorlede is en dat die egskeiding
nie plaasgevind het nie. ‘n Aktevervaardigersertifikaat sal voldoende wees.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 4

aandeel in die vennootskap het?
Besluit Die gemeenregtelike posisie met betrekking tot die aandeel van elke party tot
‘n huwelik binne gemeenskap van goed kan nie deur ‘n
vennootskapsooreenkoms verander word nie. Die eiendom moet vestig in die
name van beide gades, getroud binne gemeeskap van goed met mekaar dit is
“... wie gesamentlik in vennootskap besigheid bedryf as ...”. - (RKB5/2006).
Vraag Mag partye getroud binne gemeenskap van goed met mekaar, met mekaar ‘n
vennootskapsooreenkoms aangaan?
Besluit Ja. 6
Beskrywing van ‘n Commenditaire vennootskap
Vraag Kan ‘n vestigingsklousule verwys na ‘n Commenditaire vennoot 7 in aktes en
dokumente?
Besluit Nee. Die bepalings van regulasie 34 van die Registrasie van Akteswet, Wet
47 van 1937 maak nie vir sodanige openbaarmaking of verwysing voorsiening
nie – (RKB22/2012).
Item 17 - Aard van huwelik
Scenario ‘n Aktevervaardiger mag sertifiseer met betrekking tot die aard van ‘n huwelik,
indien die identiteitsdokument / huweliksertifikaat nie die aard van die huwelik
weerspieël nie.
Vraag Mag die aktevervaardiger in die eerste plek sertifiseer met betrekking tot die
aard van die huwelik of mag hy/sy slegs sertifiseer dat die identiteitsdokument
/ huweliksertifikaat nie die aard van die huwelik weerspieël nie?
Besluit Die huweliksertifikaat sal voldoende wees tensy dit nie die aard van die
huwelik weerspieël nie. In sodanige geval moet ‘n beëdigde verklaring deur
die party / partye ingedien word - (RKB4/2006). (Meeste huweliksertifikate dui
nie die aard van die huwelik aan nie. Dit beteken dat waar die aard van die
huwelik nie op die huweliksertifikaat aangedui word nie, moet ‘n beëdigde
verklaring deur die paartjie ingedien word waarin die aard van die huwelik
bevestig word, byvoorbeeld of hulle binne of buite gemeenskap van goed
getroud is, volgens moslem of hindu gebruike of die wette van ‘n vreemde
(ander) land, ens.)
Item 17 - Bewys van gebruiklike huwelik
Vraag Watter bewys moet ingedien word dat ‘n geldige gebruiklike huwelik in terme
van die Wet op Gebruiklike Huwelike 120 van 1998 bestaan?
Besluit a) Bewys vanaf die Departement van Binnelandse Sake; of
b) ‘n Hofbevel - (RKB31/2005 soos bevestig deur RKB8/2006).
BESKRYWING VAN PERSONE WAT IN ‘N VERTEENWOORDIGENDE HOEDANIGHEID
OPTREE
Item 1 - maatskappye en beslote korporasies
Verwysing na maatskappybesluit
Vraag Is dit ‘n vereiste in terme van Regulasie 44A(d)(ii)(aa), om na die
6 Registrateurskonferensie besluit 8 van 2007 waardeur RKB3/2005 en RKB5/2006 bevestig is.
7 Met ander woorde ‘n stulswyende vennoot.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 5

maatskappybesluit in die volmag te verwys?
Besluit Die aanhef van die volmag, aansoek of toestemming moet bepaal of die
magtiging in terme van ‘n besluit of ‘n algemene volmag is, sonder om volle
besonderhede van die besluit te openbaar - (RKB7/2005 soos bevestig deur
RKB8/2008). 8
Afkorting van registrasienommer van maatskappye, beslote korporasies, trusts, ens.
Vraag Daar word verskillende afkortings gebruik met betrekking tot die woorde
“registrasienommer” in aktes en dokumente, byvoorbeeld: Reg Nommer.
Registrasie Nr. Wat is aanvaarbaar?
Besluit Afkortings van die woord “registrasienommer” van maatskappye, beslote
korporasies, trusts, ens. is nie in aktes en dokumente wat vir registrasie
ingedien word aanvaarbaar nie – (RKB14/2008)
RKB31 van 2006 en RKB 14 van 2008: Gebruik van afkortings in aktes en dokumente
Vraag RKB14 van 2008 verbied die gebruik van sekere afkortings. Hierdie praktyk
word egter toegelaat kragtens die bepalings van artikel 11 van die
Maatskappywet 71 van 2008. Behoort RKB 14 van 2008 nie teruggetrek te
word nie?
Besluit Nee, RKB 14 van 2008 word bevestig – (RKB14/2012). 9
Item 2 – Trusts
Bewind trust
Vraag Hoe moet ‘n “bewind trust” beskryf word in aktes en dokumente?
Besluit Dit moet op dieselfde manier beskryf word as enige ander mortis causa of inter
vivos trust (sien die woordomskrywing van “trust” in die Wet op Beheer van
Trustgoedere, 1998 (Wet 57 van 1998) – (RKB21/2012).
Item 6 - Insolvente boedels - (natuurlike persone)
Vraag Hoe moet die aanhef van ‘n akte van transport ingeklee word, waar die
eiendom geregistreer is in die naam van A, getroud buite gemeenskap van
goed en B, getroud buite gemeenskap van goed en die kurator in die
insolvente boedel van A ook die eiendom wat aan B (synde die gade van A)
behoort verkoop kragtens artikel 21(3) van die Insolvensiewet, 1936:
Besluit Die kurator in die insolvente boedel van A
Identiteitsnommer …
Getroud buite gemeenskap van goed
en handelend kragtens artikel 21(3) van Wet 24 van 1936
in die insolvente boedel van
B
8 Kragtens die besluit aanvaar die opsteller nie aanspreeklikheid in terme van regulasie 44A(d)(ii)(aa) vir die
mandaat in terme van die algemene volmag nie (sien die verwysing na regulasie 65 in regulasie 44A(d)(ii)(aa)).
Dit is dus steeds die registrateur se verantwoordelikheid om algemene volmagte na te gaan waarna verwys
word in volmagte, aansoeke en toestemmings. Die aanhef moet slegs bepaal of die magtiging in terme van ‘n
besluit of ‘n algemene volmag is sonder om volle besonderhede van die besluit te verskaf.
9 Slegs die gevalle na verwys in RKB31/2006, naamlik “identiteitsnommer” en in RKB14/2008, naamlik
“registrasienommer” mag nie afgekort word nie.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 6

Identiteitsnommer …
Getroud buite gemeenskap van goed - (RKB46/2009) 10
Paragraaf 4.4 Die causa klousule
Vraag Waar grond ‘n bate in ‘n gemeenskaplike boedel gevorm het van gades wat
geskei het en na die egskeiding het die partye die ooreenkoms gewysig,
sonder benadeling van derde partye, om saam die grond te verkoop, moet die
causa van die transport die volle feite openbaar of slegs dat die komparant se
prinsipaal die grond verkoop het?
Besluit Die causa van die transportakte hoef slegs die verkoping te reflekteer -
(RKB24/2006).
Vraag Die South African National Roads Agency Limited onteien ‘n gedeelte van ‘n
eiendom wat 200 vierkante meter groot is. Toe eiendomsreg van die
onteiende eiendom getransporteer moet word, blyk dit dat daar in die
tussentyd ‘n ander ooreenkoms met die geregistreerde eienaar van die
eiendom aangegaan is om ‘n addisionele 400 vierkante meter te transporteer.
Een kaart is opgestel met betrekking tot die hele 600 vierkante meter. In die
transportakte kom daar ‘n tweeledige causa voor, naamlik onteiening van 200
vierkante meter en die geskrewe ooreenkoms om die ander 400 vierkante
meter te transporteer. Kan dit in een transportakte oorgedra word?
Besluit Nee, aangesien die causa nie dieselfde is nie, moet die onteieningstransport
en die ooreenkoms afsonderlik van mekaar hanteer word. Die causa vir ‘n
artikel 31 transport is óf vestiging óf onteiening. Waar die
onteieningkennisgewing gelig word, kan eiendomsreg van die geheel van die
eiendom met een transport oorgedra word. Alternatiewelik kan dit kragtens
een vestigingstransport gedoen word soos wat daar in artikel 31 van die
Registrasie van Akteswet voorsiening gemaak word, op voorwaarde dat artikel
41(3) van die Wet op Die Suid-Afrikaanse Nasionale Padagentskap Beperk en
op Nasionale Paaie 7 van 1998 voldoen word - (RKB37/2009).
Vraag Is die blote verwysing na ‘n ooreenkoms ‘n geldige causa vir ‘n transport van
onroerende eiendom?
Besluit Nee, ‘n blote verwysing na ‘n ooreenkoms is onvoldoende - (RKB38/2009). 11
Paragraaf 4.5 Die vestigingsklousule
Vraag Is dit toelaatbaar om eiendom as volg te vestig, indien partye nie as vennote
handel dryf nie, maar slegs ‘n gesamentlike onderneming bedryf?
1 Bellandia (Edms) Bpk
Registrasienommer. 1967/006312/07
2 Boness Development Phase 3 (Edms) Bpk
Registrasienommer. 1994/008516/07
10 Die gade van die insolvent moet ook beskryf word, aangesien dit geag word dat hy/sy ook insolvent is vir
doeleindes van die Insolvensiewet, tensy die kurator ‘n vrystelling (“disclaimer”) met betrekking tot die eiendom
wat in die naam van sodangie gade geregistreer is, gegee het.
11 In die causa moet vermeld word waaruit die ooreenkoms voortvloei, byvoorbeeld ‘n egskeiding, verkoping,
skenking ensovoorts.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 7

3 Southern Spirit Properties 156 (Edms) Bpk
Registrasienommer. 2005/020284/07
handeldrywend in gesamentlike onderneming as BREë STRAAT
GESAMENTLIKE ONDERNEMING
Besluit Die vestiging in ‘n gesamentlike onderneming is nie toelaatbaar nie, aangesien
dit nie ‘n regspersoon is nie. - (RKB29/2007).
Item 8
Vestiging van landbougrond in die name van gades wie se huwelik deur die reg van ‘n
ander land beheer word.
Vraag Waar partye binne gemeenskap van goed met mekaar getroud is word die
bepalings van die Wet op Onderverdeling van Landbougrond 70 van 1970 nie
oortree nie soos voorsiening gemaak in artikel 17(5)(a) van die Registrasie van
Akteswet. Hoe moet vestiging plaasvind waar gades getroud is ooreenkomstig
die wette van ‘n ander land om aan Wet 70 van 1970 te voldoen, waar die
huwelik geag word een van binne gemeenskap van goed te wees?
Besluit Waar die eiendom deur beide gades gekoop is moet die vestiging as volg lees,
naamlik:-
1 Joseph Dreyer
Geboortedatum / identiteitsnommer
getroud, welke huwelik bepaal word deur die reg van (naam van vreemde
land)
2 Elizabeth Dreyer
Geboortedatum / Identiteitsnommer
getroud, welke huwelik bepaal word deur die reg van ( vreemde land)
Toestemming deur die Minister in terme van Wet 70 van 1970 moet ingedien word
waar die eiendom in die name van beide gades vestig - (RKB39/2009).
Beskrywing van dieselfde geslag partye in ‘n buitelandse siviele huwelik / verbintenis
Vraag Hoe moet partye beskryf word indien hulle in ‘n huwelik / verbintenis is welke
huwelik / verbintenis deur die wette van ‘n ander land beheers word?
Besluit 1 Vennoot 1
Identiteitsnommer / gebore op
getroud, welke huwelik bepaal word deur die wette van (ander land)
2 Vennoot 2
Identiteitsnommer / gebore op
getroud, welke huwelik bepaal word deur die wette van (ander land) -
(RKB40/2009).
RKB 40 van 2009: Buitelandse huwelike: Beskrywing van dieselfde geslag partye in ‘n
buitelandse siviele verbintenis/huwelik
Vraag Dit is nie altyd seker of ‘n buitelandse huwelik as ‘n huwelik of as ‘n verbintenis
beskryf moet word nie.
Besluit RKB 40 van 2009 word hiermee bevestig – (RKB24/2010).
Item 2 - Trusts
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 8

Buitelandse trust
Vraag Aan watter formaliteite moet daar voldoen word alvorens onroerende eiendom
in die naam van ‘n buitelandse trust geregistreer kan word?
Besluit Die buitelandse trust moet eers by die Meester van die Hoë Hof geregistreer
word en ‘n magtigingsbrief moet aan die trustees daarvan uitgereik word soos
bedoel in artikel 8 van die Wet op Beheer oor Trustgoedere 57 van 1988 -
(RKB24/2009).
Paragraaf 4.8 Die voorwaarde klousule
Huiseienaarsvereniging voorwaardes
Scenario ‘n Voorwaarde wat die vervreemding of oordrag van ‘n eiendom verbied sonder
die toestemming van die huiseienaarsvereniging word vervat in ‘n titelakte van
‘n eiendom. By oordrag, dien die transportbesorger ‘n sertifikaat in wat bepaal
dat die huiseienaarsvereniging nog nie gestig is nie.
Vraag
1 Mag die registrateur van aktes hierdie sertifikaat aanvaar; en
2 Mag die voorwaarde vorentoe gebring word in die akte van transport?
Besluit
1 Nee. Daar moet op die toestemming aangedring word, by gebreke waaraan
die aangeleentheid na die hof verwys moet word vir toestemming tot oordrag
sonder die toestemming.
2 Die voorwaarde moet na die transportakte vorentoe gedra word - (RKB2/2007
and RKB43/2003).
Huiseienaarsverenigingvoorwaardes - laaste voorbehoudsbepaling tot art. 65
Vraag Is dit korrek om slegs ‘n uitklaring / sertifikaat van die huiseienaarsvereniging
te aanvaar dat die transportnemer homself/haarself verbind het om ‘n lid van
die vereniging te word en dat die grondwet van die vereniging nagekom is
waneer ookal eiendom getransporteer word? Moet ‘n toestemming deur die
transportnemer self nie ook ingedien word as bevestiging dat hy/sy aanvaar
het nie? In baie gevalle is hierdie voorwaardes geproklameerde voorwaardes.
Besluit Ja, dit is korrek. Geen aanvaarding deur die transportnemer is nodig nie,
aangesien hierdie ‘n geregistreerde voorwaarde is - (RKB27/2009).
Naamsverandering van ‘n Huiseienaarsvereniging
Vraag In die geval waar ‘n huiseienaarsvereniging sy naam verander op ‘n tydstip na
die dorp in die provinsiale koerant geproklameer is, hoe moet daar met die
naamsverandering gehandel word?
a) Moet die proklamasie verbatim gevolg word?
b) Wat sal die posisie wees waar die maatskappy se registrasienommer
verkeerd in die proklamasie gepubliseer was?
Besluit a) Nee. Die nuwe naam moet gevolg word. Bewys van naamsverandring
moet op die dorpeleêr geliasseer word en die geaffekteerde aktes moet
kragtens artikel 3(1)(v) van die Akteswet rakende die nuwe naam
geëndosseer word. ‘n Caveat moet teen al die betrokke erwe in die dorp
genoteer word tot die effek dat die nuwe naam gevolg moet word.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 9

) Die korrekte registrasienommer moet gevolg word. Bewys van die
verkeerde nommer moet op die dorpeleêr geliasseer word en die betrokke
aktes moet kragtens artikel 3(1)(v) geëndoseer word rakende die korrekte
nommer. ‘n Caveat moet teen alle betrokke erwe in die dorp genoteer
word tot die effek dat die korrekte registraseinommer gevolg moet word –
(RKB42/2011).
Huiseienaarsvereniging voorwaardes
Scenario ‘n Ontwikkelaar van ‘n dorpsgebied word gelikwideer en die hele ontwikkeling
word na ‘n nuwe eienaar getransporteer. Die nuwe eienaar vorm ‘n
huiseienaarsvereniging met nuwe voorwaardes. Hoe moet daar gehandel
word met die voorwaardes wat na die eerste Huiseienaarsvereniging verwys
(wat nie in werking is nie)?
Besluit Die voorwaardes wat die eerste Huiseienaarsvereniging skep moet verwyder
word kragtens die betrokke wetgewing of ‘n hofbevel moet bekom word –
(RKB39/2012).
Beperking op vervreemding
Vraag Gegewe die obiter dictum in die saak Standard Bank of South Africa Ltd v
Hunkydory Investments 188 (Pty) Ltd and others, saaknr. 154/27/2008, is dit
nogsteeds ‘n vereiste dat die persoon ten gunste van wie ‘n beperking op
vervreemding geregistreer is moet toestem tot die registrasie van ‘n verband
waar die eiendom onderhewig is aan ‘n beperking op vervreeding?
Besluit Ja, RKB35/2005; RKB2/2006; en RKB12/2008 word bevestig - (RKB6/2009).
Verwydering van beperkende voorwaardes
Vraag ‘n Titelvoorwaarde (wat in al die titelaktes in ‘n dorpsgebied voorkom) ten
gunste van die ontwikkelaar (of enige ander begunstigde) bepaal dat die
eienaar nie die eienaar van meer as een eiendom in ‘n spesifieke dorpsgebied
mag wees nie. Hoe moet daar met hierdie voorwaarde gehandel word
wanneer dit duidelik is dat die oordrag van die eiendom tot oortreding van
sodanige geregistreerde voorwaarde sal lei? Die voorwaarde maak nie
voorsiening vir die begunstigde se toestemming nie.
a) Is die Wet op Opheffing van Beperkende Voorwaardes of ‘n hofbvel die
enigste manier van kansellasie, gegewe dat hierdie voorwaarde teen al die
eiendomme in die dorpsgebied opgelê is?
b) Kan die ontwikkelaar tot die oordrag toestem?
Besluit
a) Konferensie kan nie ‘n besluit in hierdie verband neem nie, aangesien elke
voorwaarde op sy eie meriete beoordeel moet word.
b) Nee, die ontwikkelaar kan nie tot die oordrag toestem nie, aangesien die
voorwaarde nie vir ‘n toestemming voorsiening maak nie – (RKB63/2010).
Paragraaf 5 Aktes moet die volgorde van hul relatiewe oorsake volg
Vraag A het sy eiendom aan B verkoop op 01/10/2008 maar voordat die
koopooreenkoms tussen A en B geteken is, het B alreeds die eiendom aan C
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 10

verkoop op 01/10/2008. 12 Sal die bepalings van artikel 14 van die Registrasie
van Akteswet oortree word indien hierdie oordragte toegelaat word?
Besluit Nee, dit sal nie teenstrydig wees nie. A moet aan B transporteer en B aan C -
(RKB13/2009).
Paragraaf 4.10 Vergoedingsklousule
Waarde van eiendom
Vraag Moet daar na die waarde van die eiendom in die causa (Vorm H –
deeltitelakte) en in die vergoedingsklousule (Vorm E – konvensionele
transportakte) verwys word, of mag daar van hierdie vorms afgewyk word?
Besluit In deeltiteloordragte moet die waarde in die causa klousule geopenbaar word
(sien vorm H). In konvensionele transportaktes moet die waarde in die
vergoedingsklusule geopenbaar word (sien vorm E) – (RKB34/2012).
Paragraaf 5.3 Uitsonderings in artikel 14
Artikel 14(1)(b)(iii) - Vruggebruiker party tot herverdelingsooreenkoms
Vraag Waar eiendom bemaak is aan A en B onderhewig aan ‘n vruggebruik ten
gunste van C, moet die vruggebruiker ook ‘n party tot die
herverdelingsooreenkoms tussen A en B wees?
Besluit Nee, tensy die vruggebruiker ook die vruggebruik herverdeel -
(RKB12/2006).
12 ‘n Verkoper mag eiendom verkoop wat nie in sy naam geregistreer is nie solank as wat hy uitvoering aan sy
verpligting in terme van sodanige kontrak kan gee.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 11

Hoofstuk 5 - Volmag
Paragraaf 2.2 Opstel en ondertekening van die opstelsertifikaat
Toestemmings opgestel deur prokureur, notaris & transportbesorger
Vraag Welke toestemmings, vereis vir die uitvoer van ‘n registrasiehandeling soos
bedoel in regulasie 44 van die Registrasie van Akteswet, moet deur ‘n
prokureur, notaris en transportbesorger opgestel word?
Besluit Slegs toestemmings vereis vir doeleindes van ‘n registrasiehandeling en
opgestel deur ‘n prokureur, notaris of transportbesorger moet ‘n opstelklousule
bevat. - (RKB20/2006).
Paragraaf 2.3 Regulasie 44A - Verantwoordelikheid vir korrektheid
Regulsie 44A en HRO 7 van 2010: 13 Waarde van eiendom
Vraag Is die opstellende transportbesorger verantwoordelik vir die korrektheid van die
waarde van die eiendom? In sommige gevalle vereis die Ontvanger van
Inkomste nie ‘n waardasie nie (byvoorbeeld egskeidingsbevel). Sal
waardasiesertifikate bekom moet word?
Besluit Nee, dit is nie nodig om ‘n waardasiesertifikaat in te dien nie. In die
afwesigheid van ‘n hereregtekwitansie waarin die waarde van die eiendom
aangedui word, sal die bedrag soos in die akte of dokument gereflekteer,
gebasseer op die munisipale waardasie, as die waarde van die eiendom
aanvaar word – (RKB40/2010).
Verantwoordelikheid van transportbesorger
Scenario Indien ‘n verband gepasseer is ten gunste van die trustee (kurator) van ‘n
insolvente boedel, is die praktyk om dit te aanvaar, indien dit vir die balans van
die kooppprys is (die besluit deur die trustees hoef nie ingedien te word om
vas te stel of die trustee of kurator die regsbevoegdheid het om so op te tree
nie).
Vraag Is dit nie die plig van die registrateur van aktes maar eerder die
verantwoordelikheid van die transportbesorger in terme van regulasie 44A nie?
Wat sal die posisie wees in ‘n scenario waar ’n insolvent sy eiendom in Junie
2006 aan sy moeder verkoop het vir R900,000, en daarna, in Desember 2006
insolvent verklaar word. Sy moeder was die applikant. Die moeder het ‘n
eerste verband ten gunste van die trustee van die insolvent geregistreer in
Julie 2007 vir R190 000,00. Die causa was nie vir die balans van die koopprys
nie.
Besluit Dit is nie die plig van die registrateur van aktes om die causa van die verband
vas te stel nie en ook nie of die trustee optree in terme van sy magte nie. Dit is
13 Kragtens Hoofregistrateursomsendskrywe 7 van 2010, moet die vergoedingsklousule in ‘n transportakte of
aansoek vir oordrag by wyse van endossement, ‘n verwysing na die waarde van die eiendom bevat waar ‘n
koopprys nie van toepassing is nie. Sodanige verwysing sal as bewys van die waarde van die eiendom dien.
Dit bepaal verder dat waar ‘n hereregtekwitansie ‘n verwysing na beide die koopprys en die waarde van die
eiendom bevat, beide die koopprys en waarde van die eiendom in die vergoedingsklousule van die
transportakte of aansoek vir ‘n registrasie-endossement aangedui moet word. Die rede vir die insluiting
hiervan, is dat die aktekantoorfooi op die grootste van die koopprys of die waarde van die eiendom bereken
moet word.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 12

die verantwoordelikheid van die transportbesorger om die geldigheid van die
transaksie vas te stel. (RKB18/2007).
Vraag Rus daar ‘n onus op die registrateur van aktes om vas te stel of die
transportbesorger ‘n “transportbesorger” is en daardeur die magtiging het om
die opstelklousule op aktes en dokumente te onderteken?
Besluit Ja. In terme van artikel 15 sal aktes, verband, sertifikate van titel nie deur die
registrateur van aktes geregistreer / geattesteer / uitgevoer word, tensy dit
deur ‘n transportbesorger onderteken is nie - (RKB15/2009).
Behoud van nooiensvan
Vraag In die geval dat ‘n party in ‘n akte haar nooiensvan na haar huwelik behou,
moet bewys ingedien word, in die vorm van ‘n beëdigde verklaring van die
betrokke persoon of word dit gedek deur die bepalings van regulasie 44A?
Besluit Dit word gedek deur die bepalings van regulasie 44A - (RKB24/2007).
Vraag Indien ‘n party in ‘n akte na haar nooiensvan terugkeer of kies om haar
nooiensvan te behou, moet die registrateur van aktes aandring op bewys van
sodanige persoon met betrekking tot die behoud of terugkeer?
Besluit Nee, dit word gedek deur die bepalings van regulasie 44A - (RKB25/2007).
Landbougrond - transportnemer getroud binne gemeenskap van goed
Vraag Is dit die verantwoordelikheid van die registrateur van aktes om aan te dring
op bewys van ‘n huwelik binne gemeenskap van goed waar die
transportnemer van landbougrond binne gemeenskap van goed getroud is?
Besluit Nee, in terme van die bepalings van regulasie 44A is dit die
verantwoordelikheid van die transportbesorger- (RKB38/2007).
Identiteitsnommer en status van insolvent
Vraag Dit is vasgestelde praktyk om die identeitsnommer en status van enige
insolvent te openbaar wanneer die kurator grond transporteer op grond van ‘n
verkoping in insolvensie. Die status van die insolvent mag egter verander het
sedert die registrasie en aangesien die kurator die eienaar is, aanvaar die
transportbesorger nie verantwoordelikheid vir die korrektheid daarvan nie.
Moet die identiteitsnommer en status soos wat dit in die titelakte voorkom
gevolg word of moet die registrateur van aktes verantwoordelikheid daarvoor
aanvaar?
Besluit Die status en identiteitsnommer soos wat dit in die titelakte voorkom, moet
gevolg word - (RKB33/2008).
Magte van ‘n ondernemingredding praktisyn
Vraag Kan die ondernemingredding praktisyn maatskappyeiendom met verband
beswaar sonder ‘n besluit deur die raad van direkteure?
Besluit Ja, sien artikel 140 van die Maatskappywet, 2008 (Wet 71 van 2008) –
(RKB37/2012).
Paragraaf 2.5 Parafering van volmagte, aansoeke en toestemmings
Oortik van eerste bladsy
Vraag Waar die eerste bladsy van ‘n volmag oorgetik word, of waar die eerste bladsy
van ‘n beëdigde verklaring oorgetik word, moet die volmag herverly word en
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 13

die beëdigde verklaring oorgedoen word, of sal ‘n blote volle parafering
voldoende wees?
Besluit Die volmag moet herverly word en ’n nuwe beëdigde verklaring moet voorsien
word – (RKB29/2006).
Paragraaf 2.6 Waarmerking
Reël 63 van die Hooggeregshofreëls
Vraag Wie het die bevoeghheid om ‘n dokument wat in Antartika verly is vir gebruik in
die Republiek van Suid-Afrika te waarmerk, gegewe die bepalings van Reël 63
van die Hoë Hof?
Besluit Dokumente wat in Antartika verly is vereis nie waarmerking nie as gevolg van
die bepalings van artikel 2(1) van die Wet op Suid-Afrikaanse Burgers in
Antartika 55 van 1962. Die gemelde artikel bepaal dat die wette van die
Republiek van toepassing sal wees op Suid-Afrikaanse burgers terwyl hulle in
Antartika is – (RKB45/2010).
Reël 63 van die Hooggeregshof reels
Vraag Mag ‘n dokument wat in Namibië verly is vir gebruik in Suid-Afrika behoorlik
deur ‘n Notaris Publiek gewaarmerk word?
Besluit Nee. Die formaliteite soos voorgeskyrf deur die Den Haagse Konvensie
gedateer 5 Oktober 1961 mag egter gevolg word, aangesien Namibië ‘n party
tot sodanige konvensie is – (RKB46/2011).
Waarmerking van beëdigde verklarings
Vraag Moet ‘n beëdigde verklaring wat buite die Repuliek van Suid-Afrika verly word
ook in terme van Reël 63 van die Hooggeregshofreëls gewaarmerk word?
Besluit Ja, tensy die beëdigde verklaring voor ‘n beampte voorgeskryf in artikel 8 van
die Wet op Vrederegters en Kommissarisse van Ede 16 van 1963 gemaak
word - (RKB21/2009).
Paragraaf 2.7 Ontleding van ‘n volmag
Persoon wat die volmag onderteken
Magtiging om dokumente te onderteken: Grondwet van Suid-Afrika, Wet 108 van 1996
Vraag Kragtens artikel 139(1)(b) van die Gronwet van die Republiek van Suid-
Afrika, 1996, kan die Provinsiale Kabinet ‘n administrateur vir ‘n sukkelende
munisipaliteit aanstel om volle verantwoordelikheid vir die administrasie,
insluitende die werkmag, finansiële en tegniese funksies van daardie
munisipaliteit, oor te neem. Sluit hierdie oorname van volle
verantwoordelikheid die bevoegdheid in om vorm DDD vir die oordrag van
onroerende eiendom te onderteken?
Besluit Ja, die aanststellingsbrief wat sodanige magte van die administrateur dek,
moet vir liassering ingedien word – (RKB49/2011).
Kommentaar Daar moet egter vasgestel word of sodanige persoon inderdaad magtiging
het, aangesien sodanige magtiging in die aanstellingsbrief uiteengesit sal
word.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 14

Die agent (Komparant)
‘n Transportbesorger voer aktes uit namens ‘n ander firma
Vraag Dit gebeur gereeld dat ‘n transportbesorger van ‘n ander firma aktes uitvoer
namens die firma wat die aktes ingedien het. Moet die registrateur ingelig
word aangaande sodanige gevalle of is dit nie sy/haar verantwoordelikheid
nie?
Besluit Nee. Die transportbesorgingsfirma moet verantwoordelikheid aanvaar vir die
uitvoer van hul eie aktes - (RKB33/2006).
Substitusie van uitvoerende transportbesorgers
Vraag RKB 49 van 1962 moet teruggetrek word in lig van RKB 18 van 2009. RKB 18
van 2009 moet egter ook heroorweeg word in lig van die namibiese saak
Roads Contractor Company Ltd v AE/ Gams Engineering Company Namibia
(Pty) Ltd.
Besluit Die naam van die transportbesorger, wat nie in die volmag voorkom nie, mag
in die volmag bygevoeg word met volle parafering, alternatiewelik mag ‘n akte
van substitusie, deur die transportbesorger wat in die volmag aangestel is,
ingedien word: met dien verstande dat die volmag voorsiening vir substitusie
moet maak. RKB 49 van 1962 en RKB 18 van 2009 word hiermee teruggetrek
– (RKB7/2010).
Die verlydingsklousule
Plek van verlyding van ‘n Volmag
Vraag Behoort daar nie ‘n wyer uitleg aan regulasies 25 en 65(2) gegee te word
betreffende die plek van verlyding van ‘n volmag as om in te sluit die
besondere land van verlyding nie?
Besluit Nee. Waar daar egter onsekerheid bestaan, mag die registrateur van aktes
vereis dat die transportbesorger ‘n sertifikaat verskaf wat aandui in watter land
van verlyding van die volmag plaasgevind het. 14
Paragraaf 5 Algemene Volmag
Afskrif van Volmag
Vraag ‘n Gesertifiseerde afskrif van ‘n volmag wat in een aktekantoor geregistreer is,
word by ‘n ander aktekantoor vir registrasie ingedien en daar word bevind dat
dit ongeskik vir registrasie is. Hoe moet dit hanteer word?
Besluit Die volmag moet nie geregistreer word totdat die teenstrydighede in die eerste
aktekantoor van registrasie aangespreek is nie. In die alternatief, moet ‘n
nuwe volmag geregistreer word - (RKB34/2008).
RKB 40 van 2008: Algemene Volmagte – vernietig of aflewer na registrasie
Vraag Daar word voorgestel dat die woord “vernietig” waarna daar in die besluit
verwys word met “geëndoseer tot die effek dat dit nie vir doeleindes van
registrasie in enige aktekantoor gebruik mag word nie” vervang moet word.
Stem konferensie saam?
Besluit Ja. Sien RKB40/2008, soos gewysig – (RKB 40/2008 word gewysig om as
14 Indien ‘n volmag byvoorbeeld in Parys, Suid-Afrika onderteken is, sal dit goeie transportbesorgingspraktyk
wees om aan te dui dat dit in Parys (Suid-Afrika) onderteken is en nie in Frankryk nie.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 15

volg te lees):
Algemene volmagte – vernietig of aflewer na registrasie
Vraag Voordat mikrofilming ingestel is was die agent in ‘n algemene volmag sonder
sy instrument van aanstelling gelaat sodra die algemene volmag geregistreer
is. Die remedie vir hom/haar was om vir ‘n gesertifiseerde afskrif aansoek te
doen. Die vraag is nou of ‘n algemene volmag na skandering geëndosseer
moet word rakende die feit dat dit nie vir doeleindes van registrasie in
enige aktekantoor gebruik mag word nie?
Besluit Die algemene volmag moet na skandering geëndosseer word rakende die
feit dat dit nie vir doeleindes van registrasie in enige aktekantoor gebruik
mag word nie – (RKB9/2011).
Na registrasie van algemene volmag veskaf deur bank of maatskappy,
naamsverandering / oordrag van bates
Vraag Kan ‘n agent wat deur ‘n bank of maatskappy aangestel is steeds handel in
terme van ‘n volmag wat deur sodanige bank of maatskappy gegee is en wat
daarna sy naam verander het of sy bates aan ‘n ander entiteit oorgedra het?
Besluit a) Ja. Die volmag sal nie termineer met ‘n naamsverandering nie; maar
b) Nee, die volmag sal stilswyend termineer deur die oordrag van bates na
‘n nuwe entiteit wat gevorm word - (RKB41/2008).
Herroeping van Algemene Volmag
Vraag Verskeie algemene volmagte wat ingedien word vir registrasie bevat ‘n
klousule wat die bestaande volmag herroep. Moet ‘n aparte kennisgewing van
herroeping ingedien word om die algemene volmag te herroep?
Besluit Nee. Die registrasie van ‘n algemene volmag en die herroeping van ‘n
bestaande algemene volmag mag in dieselfde dokument vervat word. In
sodanige geval sal die dokument ‘n PA kode ontvang welke kode ook gebruik
sal word vir doeleindes van die kansellering van die bestaande algemene
volmag. Die herroeping van ‘n algemene volmag kan egter ook in ‘n aparte
dokument vervat word, wat ‘n afsonderlike registrasiehandeling daarstel -
(RKB42/2008).
Kansellasie van volmag in meer as een kantoor
Vraag Algemene volmagte, veral deur finansiële instellings, word afsonderlik in elke
aktekantoor geregistreer. Implimentering van kansellasie van volmagte deur
finansiële instellings geregistreer in verskeie aktekantore lei tot praktiese
uitdagings.
Besluit Die status quo moet gehandhaaf word – (RKB61/2010).
Regulasie 65: Gebruik van afskrifte van algemene volmagte
Vraag ‘n Afskrif van ‘n algemene volmag word deur die aktekantoor van die eerste
registrasie uitgereik vir gebruik in ‘n ander aktekantoor in ooreenstemming met
regulasie 65(6). Kan sodanige afskrif van die geregistreerde algemene volmag
as ‘n ondersteunende dokument in ‘n ander aktekantoor ingedien word of moet
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 16

dit as sodanig in daardie aktekantoor geregistreer word?
Besluit Nee, die afskrif wat deur die registrateur van die eerste aktekantoor
gesertifiseer is en kragtens regulasie 65(6) uitgereik is, moet in
daaropvolgende aktekantore geregistreer word om dit maklik op te spoor
indien die volmaggewer besluit om die algemene volmag terug te trek/te
kanselleer – (RKB33/2011). 15
15 Let daarop dat jy ‘n algemene volmag na ‘n spesiale volmag kan “omskakel”. Die transportbesorger kan so
doen deur op sodanige algemene volmag te sertifiseer dat dit slegs gebruik sal word vir byvoorbeeld die
oordrag van Erf 1 Pretoria en kan dit dan as ‘n ondersteunende dokument indien. Dit sal egter duidelik nie
moontlik wees indien sodanige algemene volmag alreeds in ‘n ander aktekantoor geregistreer is nie.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 17

Hoofstuk 6 – Serwitute
Paragraaf 3.3 Tipes persoonlike serwitute
Kaarte vir habitatio: regulasie 73(2)
Vraag Is dit altyd nodig vir die indiening van ‘n kaart vir die registrasie van ‘n
habitatio, gegewe die feit dat ‘n habitatio slegs betrekking het op ‘n woning op
die grond?
Besluit Ja, sien die bepalings van regulasie 73(2) van Wet 47 van 1937. Sien ook
Kidson vs Jimspeed Enterprises, Saaknommer 3857408 ongerapporteerd.
(RKB 21 van 1961 word teruggetrek) – (RKB29/2012).
Paragraaf 3.5 Skepping van persoonlike serwitute
A Die algemene reel
RKB 24/2005: Eensydige notariële aktes van sessie van persoonlike serwituut
Vraag Moet RKB 24 van 2005 nie teruggetrek word, in lig daarvan dat regulasie 61(2)
van die Registrasie van Akteswet gewysig is nie? ‘n Eensydige sessie is nou
ook toelaatbaar, mits geen verpligting op die sessionaris geplaas word nie.
Besluit Nee. RKB 24 van 2005 word hiermee bevestig. Regulasie 61(2) van die Wet
is in die proses om gewysig te word deur slegs vir die eensydige sessie van
persoonlike serwitute soos bepaal in artikel 66 16 van die Registrasie van
Akteswet voorsiening te maak – (RKB12/2010).
Skepping van serwitute op of oor openbare grond
Vraag Die skepping van ‘n serwituut, synde die oordrag van regte oor ‘n openbare
pad, kan net sowel ‘n ontneming van die publiek se regte in enige straat tot
gevolg hê. Nieteenstaande die feit dat dit nie die genieting van die publiek se
regte mag affekteer nie, is dit steeds ‘n oordrag van regte aan ‘n party anders
as aan die algemene publiek.
a) Het die plaaslike bestuur die bevoegdheid om namens die algemene
publiek op te tree?
b) Watter openbare deelname is nodig wanneer daar op hul regte inbreuk
gemaak word?
Besluit a) Nee, dit is nie nodig vir die algemene publiek om ‘n party tot die
ooreenkoms te wees nie. Die Premier van die Provinsie moet namens
die algemene publiek toestem, en nie die stadsraad nie.
Alternatiewelik moet ‘n hofbevel verkry word – (sien artikel 65(1)
van Wet 47 van 1937)
b) Geen. Die publikasiekennisgewing in die staatskoerant vir openbare
kommentaar verskaf egter die nodige interaksie – (RKB87/2010).
16 Artikel 66 maak slegs vir die eensydige sessie van ‘n usufruct, usus en habitatio voorsiening, waar geen
verpligting op die sessionaris geplaas word nie.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 18

B Uitsonderings op die algemene reël
Artikel 65 - Interpretasie van die “behalwe klousule”
Vraag Hoe interpreteer Konferensie die behalwe klousule: “behalwe soos in ‘n ander
wet bepaal word”, in artikel 65 van die Registrasie van Akteswet? Beteken dit
dat ‘n besondere stuk wetgewing spesifiek die bepalings van die Registrasie
van Akteswet moet uitsluit wanneer dit betrekking het op die skepping van
persoonlike serwitute? Alternatiewelik, dat indien die besonderdere stuk
wetgewing ‘n magtiging verleen om voorwaardes op te lê, die bepalings van
artikel 65 nie nagekom hoef te word nie?
Besluit Nee. Die algemene reël is dat ‘n persoonlike serwituut deur die registrasie van
‘n notariële akte geskep moet word. Die bepalings van artikel 65 hoef nie
nagekom te word nie slegs waar ‘n ander wet andersins bepaal 17 -
(RKB14/2009).
Sessie van ‘n persoonlike serwituut
Vraag Moet ‘n sessie van ‘n persoonlike serwituut van usufruct, usus of habitatio,
kragtens ‘n eensydige notariële akte geskied, indien sodanige sessie van die
persoonlike serwituut ten gunste van die eienaar van die met serwituut
beswaarde grond is?
Besluit Ja - (RKB24/2005).
C Ander uitsonderings op die algemene reël
Hereregte / reg van weg ten gunste van algemene publiek
Vraag Is hereregte betaalbaar en deur wie wanneer ‘n reg van weg ten gunste van
die algemene publiek geskep word?
Besluit Geen hereregte is betaalbaar nie, maar ‘n hereregtevrystellingsertifikaat moet
ingedien word. - (RKB35/2006).
Artikel 2 van die Wet op Hereregte 40 van 1949
Vraag Moet daar op ‘n hereregtekwitanise of –vrystellingsertifikaat aangedring word
wanneer ‘n negatiewe persoonlike serwituut in ‘n volmag geskep word en
behoorlik aanvaar word?
Besluit Ja, dit is ‘n transaksie soos per die woordomskrywing van “transaksie” in die
Wet op Hereregte 40 van 1949, tensy dit vir enige ander rede vrygestel is –
(RKB43/2012).
Paragraaf 3.6 Registrasie van persoonlike serwitute
Artikel 68(1) - Afstanddoening van persoonlike serwitute
Scenario Die toepassing van artikel 68(1) wanneer die houer van ‘n persoonlike
serwituut van sy/haar reg afstand doen of daarvan afsien, word bevraagteken.
Die blote feit dat die titelakte van ‘n saaklike reg (dit is die serwituutakte) nie
17 “‘n ander wet” sluit ‘n Ordonnansie in. Indien voorwaardes geskep word in terme van ‘n Ordonnasie, hoef hull
nie in die volmag geskep te word nie, byvoorbeeld dorpstitingvoorwaardes.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 19

ingedien hoef te word nie is betreurenswaardig aangesien dit gebruik kan word
as ‘n pand, ens. en selfs ook in die geval van ‘n huur ooreenkoms.
Besluit Artikel 68(1) bepaal dat die titelakte van die serwituut slegs ingedien moet
word indien dit beskikbaar is. Die aktekantoor afskrif moet ge-endosseer word
en die nodige caveat moet genoteer word. (RKB19/2006).
Verval van persoonlike serwituut deur samesmelting
Vraag Moet die eienaar van grond aan die bepalings van artikel 68(1) van die
Registrasie van Akteswet voldoen waar ‘n persoonlike serwituut (vruggebruik)
deur samesmelting verval of word RKB29(1)/1966 bevestig?
Besluit Die bepalings van artikel 68 moet nie gebruik word nie.
Registrateurskonferensiebesluit 29(1)/1966 word bevestig - (RKB3/2008). 18
Vruggebruik vir ‘n spesifieke tydperk
Vraag Is die volgende vruggebruik registreerbaar? “Subject to a usufruct in favour of
the surviving spouse for a period of one year less than the life expectancy of
the surviving spouse...”?
Besluit Ja, dit is registreerbaar. Die tydperk kan vasgestel word in terme van die
tabelle vervat in die Boedelbelastingwet 45 van 1955 - (RKB42/2009).
Paragraaf 3.6 Verbande en persoonlike serwitute
Toestemming kragtens artikel 65(3) re Eskom en Randwaterraad
Vraag Is serwitute wat geregistreer staan te word ten gunste van Eskom en die
Randwaterraad vrygestel van die verkryging van die toestemming van
verbandhouers en houers van saaklike regte soos na verwys in artikel 65(3)
van Wet 47 van 1937?
Besluit Nee, Eskom en die Randwaterraad is nie vrygestel van die bepalings van
artikel 65(3) nie – (RKB18/2012).
Paragraaf 3.8 Transport en verbandbeswaring van grond met ‘n persoonlike
serwituut daarop
Insolvensieverkoping en persoonlike serwitute
Scenario Betreffende die beskikking deur ‘n kurator van ‘n insolvente boedel oor
eiendom wat onderhewig is aan ‘n persoonlike serwituut
Besluit Waar onroerende eiendom wat onderhewig is aan ‘n persoonlike serwituut in
insolvensie verkoop word, moet sodanige eiendom oorgedra word onderhewig
aan sodanige persoonlike serwituut. Indien die houer van die persoonlike
serwituut egter tesame met die kurator oor sy/haar regte beskik, kan die
bepalings van artikel 69(1) toegepas word. Waar ‘n afstanddoening van
voorrang deur die houer van die persoonlike serwituut bepaal dat die
onroerende eiendom vry van sodanige persoonlike serwituut verkoop mag
word, moet daar aan die bepalings van artikel 68(1) voldoen word -
(RKB3/2006).
18 Samesmelting vind slegs plaas vanaf die oomblik dat die geregistreerde eienaar van die eiendom ook die houer
van die persoonlike serwituut word of andersom: dus op datum van registrasie van transport of sessie. Dit is
dus verkeerd om die serwituut uit die nuwe akte weg te laat ten tyde van transport. Dit moet in die
transportakte vervat word en gelyktydig met registrasie, of daarna, moet die transportakte geëndosseer word
dat die serwituut weens samesmelting verval het. Geen aansoek is nodig nie.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 20

Paragraaf 3.9 Gesamentlike transaksies deur die fiduciarius en
fideicommissarius
Scenario ‘n Hofbevel was gegee om die fideicommissarii vas te stel en om die eiendom
te verkoop aan een van die fideikommissêre erfgename.
Vraag Wie moet oordrag gee? Artikel 69bis kan nie toegepas word nie. Dit is nie ‘n
oordrag “aan iemand anders” nie en die fideicommissarius kan nie aan
homself/haarself transporteer nie.
Besluit Die oordrag van die eiendom moet deur die fiduciarius aan die koper gegee
word, soos bepaal in die betrokke hofbevel - (RKB27/2007).
Artikel 53(2): “Terugvallingsreg proper”
Vraag Stem konferensie saam dat artikel 53(2) 19 van die Akteswet slegs toegepas
kan word met betrekking tot ‘n “terugvallingsreg proper” 20 en nie op ‘n
“terugvallingsregvoorwaarde” nie?
Besluit Ja, artikel 53(2) kan slegs toegepas word met betrekking tot ‘n terugvallingsreg
wat nie opvolgers in titel bind nie – (RKB27/2011).
Paragraaf 4.3 Skepping van grondserwitute
Artikel 76 - Skepping van serwitute
Vraag Waar grond in baie gedeeltes onderverdeel word in terme van ‘n kleinskaalse
onderverdeling, kan die bepalings van artikel 76 toegepas word om
grondserwitute oor of ten gunste van die onderskeie gedeeltes te skep, of
moet sodanige grondserwitute notarieël geskep word?
Besluit Ja, die bepalings van artikel 76 mag toegepas word sonder die
noodsaaklikheid om aansoek te doen vir die uitreik van sertifikate van
geregistreerde titel - (RKB17/2007).
Kommentaar (met ander woorde, grondserwitute kan direk in die transportaktes van die
gedeeltes van die grond geskep word in die geval van ‘n kleinskaalse
onderverdeling van grond. Dit is nie nodig om dit notarieël te skep en vir
SGT’s aansoek te doen nie.)
Paragraaf 5 Algemeen
Regulasie 73 - Aantekening van serwituut
Vraag Is dit moontlik om ‘n serwituut wat geregistreer is in terme van artikel 65 of 75
op ‘n alreeds geregistreerde algemene plan aan te teken en nie op ‘n kaart van
die eiendom nie?
Besluit Ja, dit is moontlik, op voorwaarde dat dit aangedui word op die algemene plan
wat deur die landmeter-generaal goedgekeur is - (RKB22/2007).
19 Hierdie artikel bepaal dat grond wat gehou word onderhewig aan ‘n voorwaarde dat, by die plaasvind van ‘n
sekere gebeurtenis, sodanige grond na ‘n person genoem in die voorwaarde sal terugval, deur die eienaar en
die houer van daardie terugvallingsreg gesamentlik en afsonderlik met verband beswaar mag word of deur die
eienaar van die grond verbind word met die toestemming van sodanige persoon.
20 ‘n Terugvallingsreg proper bind nie opvolgers in titel nie.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 21

Verwysing van ‘n serwituutkaart na die LG vir intekening (plot van die serwituut) –
moet dit voor of na registrasie van die serwituut plaasvind?
Scenario ‘n Reg van weg is geskep kragtens ‘n notariële akte van serwituut maar die
reg was nie op ‘n nuwe kaart aangetoon nie. Die notaris het gepoog om te
voldoen aan regulasie 73(2) van Wet 47 van 1937, en die aktes is ingedien en
geregistreer. Die kaart, aangeheg aan die kaartakte is toe na die Landmetergeneraal
verwys vir intekening (plot van die serwituut) maar die Landmeter -
generaal het die aktekantoor ingelig dat die serwituut nie ingeteken kon word
nie en dat die akte verkeerdelik geregistreer was.
Vraag Wanneer ‘n kaart in die aktekantoor geliasseer is en die Landmeter-generaal
‘n serwituut moet plot, moet sodanige kaart na die Landmeter-generaal verwys
word voor indiening. Moet goedkeuring vanaf die Landmeter-generaal verkry
word voor indiening?
Besluit Nee. Die Landmeter-generaal se goedkeuring word slegs vereis in
omstandighede waar die serwituut nie van ‘n konstante breedte en al langs die
volle lengte van ‘n opgemete lyn op ‘n reeds geregistreerde kaart loop nie.
Sien regulasie 73(2) van Wet 47 van 1937 – (RKB32/2012).
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 22

Hoofstuk 7 - Boedeloordragte
Paragraaf 3.1 Artikel 42(1) sertifikaat
Artikel 42(1) sertifikaat kragtens die Boedelwet 66 van 1965
Vraag Moet ‘n artikel 42(1) van de Boedelwet sertifikaat, vir ‘n aansoek kragtens
artikel 45 aanvaar word of moet ioe registrateur op ‘n sertifikaat kragtens
regulasie 49(1)(f) aandring? Alternatiewelik, moet ‘n artikel 42(1) van die
Boedelwet sertifikaat in alle gevalle die bewoording van regulasie 49(1)(f)
volg?
Besluit Ja, die bewoording van die artikel 42(1) sertifikaat moet altyd die bewoording
van regulasie 49(1)(f) van die Akteswet volg – (RKB44/2011).
Kommentaar Met ander woorde daar is drie aangeleenthede wat in die sertifikaat vermeld
moet word, naamlik –
a) Die voorgestelde oordrag of endosseement is in ooreenstemming met die
likwidasie en distribusie rekening;
b) dit het vir inspeksie ter insae gelê; en
c) geen beswaar daartoe is ontvang nie.
Paragraaf 3.2 Artikel 42(2) sertifikaat
Artikel 42(2) van Wet 66 van 1965
Vraag Waar onroerende eiendom deur die eksekuteur in die boedel van die alleen lid
van ‘n beslote korporasie verkoop word, moet die Meester kragtens artikel
42(2) van Wet 66 van 1965, die nodige toestmeming gee?
Besluit Nee, die bepalings van artikel 42(2) van Wet 66 van 1965 is nie van
toepassing nie – (RKB41/2012).
Eiendom verkoop deur eksekuteur by dood van fiduciarius
Vraag Is ‘n artikel 42(2) sertifikaat al wat nodig is wanneer ‘n eksekuteur in die boedel
van die fiduciarius onroerende eiendom wat onderhewig is aan ‘n
fideicommissum verkoop en oordra?
Besluit Ja. ‘n Artikel 42(2) endossement deur die Meester is nodig. Dit is vasgestelde
praktyk dat die eksekuteur in die boedel van die fiduciarius die reg in terme
van die Boedelwet het om direk onroerende eiendom vanaf die boedel aan die
fiduciarius te verkoop, op voorwaarde dat die Meester ‘n magtiging in terme
van artikel 42(2) verleen. Die afstanddoening deur die fideicommissêre
erfgename is nie ‘n voorwaarde vir die verkoping nie - (RKB2/2008). 21
Vraag RKB 2 van 2008 beskerm nie die regte van fideikommissêre erfgename nie en
die toepassing daarvan is te wyd. Artikel 69bis(1)van die Registrasie van
Akteswet vereis dat die fideikommisêre erfgename saam met die eksekuteur
oordrag moet gee. Hoe moet hierdie voorwaardes verwyder word?
Die eksekuteur in die bestorwe boedel van die oorlede fiduciarius is slegs
geregtig om die eiendom wat aan ‘n fideicommissum onderhewig is te
verkoop, indien dit ‘n insolvente boedel kragtens artikel 34 van die Boedelwet
66 van 1965 is. RKB 2/2008 moet aangevul word deur te stel dat in ander
gevalle ‘n artikel 42(2) sertifikaat nie voldoende is nie.
Besluit RKB 2 van 2008 word bevestig - (RKB9/2009). 22
21
RKB37 van 2007 is gewysig deur die skrapping van die voorwaarde dat die fideikommissêre erfgename van hul
regte moet afstand doen).
22
Die redenasie agter hierdie besluit dat ‘n artikel 42(2) sertifikaat vanaf die Meester voldoende is, is dat alvorens
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 23

Verkoop van oorlede persoon se eiendom voor die aanstelling van eksekuteur
Vraag ‘n Persoon het gesterf. Na sy afsterwe verkoop ‘n familielid die oorledene se
eiendom voordat ‘n eksekuteur aangestel is. Hoe moet die aangeleentheid
hanteer word?
Besluit Indien die familielid voorgegee het om namens die oorledene te handel, sal
sodanige transaksie nietig en van nul en gener waarde wees – (RKB66/2010).
Paragraaf 5.1 Die causa klousule vir ‘n vererwing
Testamentêre voorwaardes
Vraag Waar onroerende eiendom bemaak is aan erfgename onderhewig aan sekere
testamentêre voorwaardes byvoorbeeld die uitsluiting van die gemeenskap
van goed en indien die erfgename ‘n herverdelingsooreenkoms aangegaan het
in terme waarvan een van die erfgename geregtig is op die eiendom, moet
sodanige eiendom as ‘n geheel onderhewig gemaak word aan die
testamentêre voorwaarde of is die aandele in die eiendom wat in terme van die
herverdelingsooreenkoms verkry is nie onderhewig aan sodanige testamentêre
voorwaarde nie?
Besluit Die hele eiendom moet aan die testamentêre voorwaardes onderhewig
gemaak word. - (RKB27/2006).
Paragraaf 5.4 Ondersteunende dokumente vir boedeloordragte op grond van
vererwing
Bewys van intestate vererwing
Vraag Kan ‘n sterfkennis onder andere aanvaar word, as bewys van intestaatheid?
Besluit ‘n Sterfkennis kan aanvaar word as bewys van dood, maar nie as bewys van
intestate vererwing nie en ook nie as bewys van afstammelinge en
voorgangers nie.
Vir bewys van erfgename, insluitende buite-egtelike kinders, moet daar op ‘n
naasbestaande verklaring aangedring word. 23
Vraag Gegewe die feit dat ‘n sterfkennis nie aanvaar kan word as bewys van
intestate vererwing nie (dat ‘n persoon sonder ‘n geldige testament gesterf
het), watter bewys moet vereis word?
Besluit
1 Daar moet op bewys, in die vorm van ‘n beëdigde verklaring deur die
eksekuteur / verteenwoordiger aangedring word.
2 In die geval van ‘n oordrag kragtens endossement in terme van artikel 45 van
die Registrasie van Akteswet 47 van 1937, sal ‘n regulasie 49(1)(g) sertifikaat
deur die Meester ook aanvaar word - (RKB3/2007).
Naasbestaande verklaring as bewys van erfgename
Vraag In RKB7/1997 was besluit dat daar op ‘n naasbestaande verklaring aangedring
moet word vir bewys van enige verdere erfgename, (insluitende buite-egtelike
kinders). Beteken dit dat daar op ‘n naasbestaande verklaring aangedring
moet word in alle gevalle waar ‘n testateur sy/haar kinders nomineer as
die Meester sodanige sertifikaat sal aanbring, hy die toestemming van al die erfgename (insluitende die
fideikommisêre erfgename) vereis.
23
In RKB7/1997 het die konferensie besluit dat ‘n sterfkennis onder andere aanvaar kan word as bewys van
intestate vererwing.
In RKB28/2006 het die konferensie besluit dat ‘n sterfkennis nie aanvaar kan word as bewys van intestate
vererwing nie. In RKB5/2007 is die laasgenoemde beslissing bevestig, 28/2006 is bevestig en RKB29/1996 en
RKB7/1997 is teruggetrek.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 24

erfgename, sonder om hulle te identifiseer, sowel as buite-egtelike kinders?
Besluit Ja. RKB7/1997 word bevestig. In alle gevalle hierbo vermeld, moet ‘n
naasbestaande verklaring ingedien word - (RKB11/2005).
Vraag Die Meester vereis slegs dat ‘n naasbestaande verklaring geliasseer word in
gevalle waar die oorledene nie ‘n geldige testament nagelaat het nie. Daar is
gevalle waar ‘n testateur eiendom bemaak aan “my kind of kinders”. Hoe moet
hierdie kinders bewys word? RKB5/2007 bepaal dat ‘n naasbestaande
verklaring as bewys van intestate sowel as testate erfgename ingedien moet
word. Wat as daar nie ‘n naasbestaande verklaring by die Meester geliasseer
is nie? Kan die likwidasie en distribusierekening as bewys aanvaar word?
Besluit Nee, die likwidasie-en distribusierekening is nie aanvaarbaar nie. ‘n
Naasbestaandeverklaring moet ingedien word - (RKB9/2008).
RKB 9 van 2008: Bewys van onbenoemde testate erfgename
Vraag Wat is die posisie indien ‘n naasbestaandeverklaring nie by die Meester
geliasseer is nie en die Meester nie ‘n nuwe naasbestaandeverklaring wil
aanvaar nie? Kan die oorspronklike naasbestaandeverklaring aanvaar word of
sal dit ‘n oortreding van regulasie 50 van die Registrasie van Akteswet wees?
Besluit Die oorspronklike naasbestaandeverklaring kan nie aanvaar word nie. Die
registrateur sal slegs ‘n Meestersgesertifiseerde afskrif van die
naasbestaandeverklaring as bewys van die erfgename in hierdie geval
aanvaar – (RKB16/2010).
Bewys van erfgename
Vraag Op watter bewys moet die registrateur van aktes aandring om ‘n
“afstammeling” (dit is ‘n persoon wat nie ‘n afstammeling van die oorledene is
nie maar deur die oorledene as sy/haar eie kind aanvaar is) soos gedefinieer
in die “Wet op Hervorming van Gewoonteregtelike Erfopvolging en Regulering
van Verbandhoudende Aangeleenthede 11 van 2009, te bewys?
Besluit ‘n Naasbestaandeverklaring, gesertifiseer as ‘n ware afskrif deur die Meester,
wat ‘n verwysing na sodanige “afstammeling” maak - (RKB44/2009).
Bewys van “verwerpte vrou”
Vraag ‘n “Verwerpte vrou” 24 word geag ‘n langslewende gade te wees vir doeleindes
van intestate erfopvolging. Aangesien sodanige huwelik egter nooit
geregistreer is nie, watter dokumentasie moet die registrasteur van aktes op
aandring as bewys dat sodanige “gade” kan erf kragtens die “Wet op
Hervorming van Gewoonteregtelike Erfopvolging en Regulering van
Verbandhoudende Aangeleenthede 11 van 2009”?
Besluit ‘n Naasbestaande verklaring, waarin sodanige verwerpte vrou aangedui word,
deur die Meester as ‘n ware afskrif gesertifiseer – (RKB45/2009).
Volmag deur eksekuteur - oorspronklike aanvaarbaar vir oordrag van eiendom
Vraag Kan die registrateur van aktes ‘n oorspronklike volmag aanvaar wat deur die
eksekuteur van die boedel gegee is (die sogenaamde boedelvolmag) of moet
dit ‘n gesertifiseerde afskrif deur die Meester van die Hoë Hof wees?
Besluit Ja, ‘n oorspronklike volmag is aanvaarbaar, aangesien niks die eksekuteur
verbied om iemand aan te stel om sekere dinge namens hom/haar te doen nie
- (RKB44/2008).
24 ‘n Verwerpte vrou is ‘n vrou wat ‘n gewoonteregtelike verbinding aangegaan het en haar man daarna ‘n siviele
huwelik voor 2 Desember 1988 met ‘n ander vrou aangegaan het.vrou. Die eerste vrou word as ongetroud
geag, met ander woorde haar “huwelik” is ongeldig.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 25

Artikel 14(1)(b)(iii) - Vruggebruiker party tot herverdelingsooreenkoms
Vraag Waar eiendom aan A en B bemaak is, onderhewig aan ‘n vruggebruik ten
gunste van C, moet die vruggebruiker ook ‘n party tot die
herverdelingsooreenkoms tussen A en B wees?
Besluit Nee, tensy die vruggebruiker ook die vruggebruik herverdeel - (RKB12/2006).
Herverdelingsooreenkoms
Vraag Dit is gevestigde praktyk dat: “redistribution agreements are nothing less than
a contract (see Bydawell v Chapman NO and Others 1953 (3) SA 514 (A)) and
thus all the requirements pertaining to contracts must be complied with.” Aktes
word verwerp sodat die ooreenkomste heropgestel moet word indien die
identiteitsnommers en huwelikstatus van die partye tot die ooreenkoms nie in
die ooreenkoms ingevoeg is nie. Is hierdie praktyk korrek?
Besluit Nee, die registrateur kan nie vereis dat herverdelingsooreenkomste
heropgestel moet word bloot omrede die identiteitsnommer en huwelikstatus
weggelaat is nie. Die aktekantoor mag op dokumentêre bewys aandring indien
die identiteitsnommers en huwelikstatus van die partye tot die ooreenkoms nie
duidelik uit die ooreenkoms blyk nie – (RKB52/2010).
Vraag Vanuit ‘n regsopinie is dit duidelik dat ‘n herverdelingsooreenkoms nie deur die
eksekuteur aangegaan hoef te word nie. Die ooreenkoms is slegs finaal sodra
die Meester dit aanvaar het. Die volgende vrae spruit uit die gemelde regsopinie
voort:
a) Moet die ooreenkoms ‘n aanvaardingsendossement deur die Meester bevat
of sal ‘n gesertifiseerde afskrif voldoende wees?
b) Boedels wat kragtens artikel 18(3) geadministreer word, word nie
geadverteer nie en derhalwe word die herverdelingsooreenkoms nie by die
Meester ingedien nie. Mag die oorspronklike ooreenkoms as ‘n
ondersteunende dokument deur die registrateur aanvaar word? In dieselfde
aar, mag ‘n oorspronklik ondertekende naasbestaandeverklaring aanvaar
word vir boedels wat kragtens artikel 18(3) van die Boedelwet 66 van 1965
beredder word?
Besluit a) Slegs herverdelingsooreenkomste wat die aanvaardingsertifikaat deur die
Meester bevat sal aanvaar word. ‘n Gesertifiseerde afskrif is nie voldoende
nie
b) Nee. Slegs gesertifiseerde afskrifte deur die Meester van die
herverdelingsooreenkoms, behoorlik deur hom aanvaar, en deur die
Meester gesertifiseerde afskrifte van die naasbestaandeverklarings is
aanvaarbaar – (RKB68/2010).
Indien van bewys
Vraag Eiendom is bemaak aan sekere persone met die opsie om dit na ‘n
maatskappy/beslote korporasie/trust oor te dra indien dit nie moontlik is om
dit na die persone self oor te dra nie, byvoorbeeld as gevolg van die
bepalings van Wet 70 van 1970. Is dit die verantwoordelikheid van die
aktekantoor om op bewys aan te dring dat die persone wat in die testament
as erfgename benoem is, die lede van die beslote korporasie,
aandeelhouers van die maatskappy of begunstigdes van die trust wat
geskep is, is?
Besluit Nee, dit is nie die verantwoordelikheid van die aktekantoor om op sodanige
bewys aan te dring nie – (RKB53/2010).
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 26

Bewys van Moslem huwelik
Vraag Die Daniels besluit is uitgebrei in Hassam v Jacobs, N.O. CCT 83/2008, waar
besluit is dat alle gades in ‘n poligame Moslem huwelik geregtig is om intestaat
te erf van hul oorlede gade. Watter bewys kan aanvaar word om sodanige
huwelik te bewys?
Besluit ‘n Beëdigde verklaring deur die langslewende gade, tesame met enige ander
ondersteunende dokumentasie soos vasgestel deur die registrateur van aktes,
moet as bewys van erfgename aanvaar word - (RKB46/2006). 25
Bewys van (siviele) huwelike - voormalige TBVC state
Vraag Baie Grondbriewe is geregistreer in die naam van slegs een gade en met die
daaropvolgende oordrag (byvoorbeeld artikel 18(3) transport na die
langslewende gade), moet bewys van die huwelik ingedien word. In die
afwesigheid van ‘n huweliksertifikaat, watter dokumentasie kan as bewys van
die huwelik aanvaar word?
Besluit ‘n Beëdigde verklaring deur beide gades, alternatiewelik deur die
langslewende gade in sodanige huwelik. Sodanige beëdigde verklaring mag
ook aanvaar word met betrekking tot enige akte of dokument sonder ‘n
opstelklousule, soos vereis kragtens artikel 15 van die Registrasie van
Akteswet - (RKB33/2009, soos gewysig deur RKB23/2010).
Oordrag ten gunste van minderjarige kinders en onderhoudseis namens minderjarige
kinders
Vraag Somtyds gebeur dit dat ‘n testament heeltemal verander word deur ‘n
onderhoudseis deur die voog wat op die Meester se kantoor bedien is,
gedurende die likwidasie van die boedel, in terme van die Kinderwet 38 van
2005. Watter dokumentêre bewys moet ingedien word met ‘n boedeloordrag
of ‘n artikel 40 van die Boedelwet endossement ten gunste van die
minderjarige kinders, onstaande uit ‘n onderhoudseis teen die ouer se boedel?
Sal die artikel 42(1) van die Boedelwet transportbesorgersertifikaat voldoende
wees?
Besluit Ja, artikel 42(1) van die Boedelwet transportbesorgersertifikaat sal voldoende
wees. Die causa van die akte / aansoek moet al die feite uiteensit -
(RKB55/2008).
Paragraaf 5.5 Ontnemingsklousule
Ontneming van bestorwe boedels
Vraag Moet die bestorwe boedel of die eksekuteur in sodanige boedel ontneem word
in die ontnemingsklousules vir boedeltransporte?
Besluit Die bestorwe boedel, en nie die eksekuteur van die bestorwe boedel nie, moet
ontneem word in terme van regulasie 50(2)(c)- (RKB 29/2005).
25 RKB 46 van 2006, wat ‘n hofbevel as bewys van ‘n Moslem huwelik vereis het is met hierdie besluit herroep.
Ander bewys sal byvoorbeeld ‘n sertifikaat van die Moslem Regterlike Raad wees.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 27

Paragraaf 6.1 Artikel 45(1) endossement
Testamentêre Voorwaardes
Vraag Behoort die aansoek in terme van artikel 45 onderhewig gemaak te word aan
die testamentêre voorwaardes, indien enige op ‘n uitgebreide basis (in
extenso), of is ‘n blote verwysing na die voorwaarde voldoende?
Besluit Nee. ‘n Kort verwysing na die voorwaardes in die testament is aanvaarbaar -
(RKB14/2006).
Paragrawe 6.2 & 6.3 Artikels 39(2) en 39(3) endossemente
Toepassing van endossemente op artikel 18(3) boedels
Vraag Stem Konferensie saam dat dit nie moontlik is om aansoek te doen vir
endossemente kragtens artikel 39(2) en 39(3) van die Boedelwet op titelaktes
waar die boedel geadministreer word in terme van artikel 18(3) van die
Boedelwet 66 van 1965 nie?
Besluit Dit is nie toelaatbaar nie. Die bepalings van artikels 39(2) en 39 (3) van Wet
66 van 1965 verwys slegs na ‘n eksekuteur. Indien die Meester egter ‘n
direktief gee dat ‘n buitensporige swaar las bestaan of dat daar
ongeidentifiseerde erfgename in die artikel 18(3) boedel is, en die registrateur
versoek om soortgelyke bepalings as dié vervat in artikel 39, toe te pas, sal
registrateurs uitvoering aan sodanige direktief gee - (RKB51/2009) dat
Aansoek kragtens artikel 39(3) van die Boedelwet 66 van 1965, waar daar op eiendom
beslag gelê is
Vraag Is die registrasie van ‘n aansoek kragtens artikel 39(3) van Wet 66 van 1965
toelaatbaar waar daar op eiendom beslag gelê is?
Besluit Ja, aangesien artikel 39(3) van Wet 66 van 1965 nie ‘n registrasiehandeling is
nie – (RKB44/2012).
Paragraaf 6.4 Artikel 40 endossement
Uitklaringsertifikaat
Vraag Moet daar op ‘n uitklaringsertifikaat aangedring word wanneer ‘n aansoek in
terme van artikel 40 van die Boedelwet gebring word?
Besluit Nee. In terme van die bewoording van artikel 118 van die Plaaslike Bestuur
Munisipale Sisteme Wet 32 van 2000 moet daar op ‘n uitklaringsertifikaat
aangedring word by die oordrag van eiendom. Artikel 40 stel nie die oordrag
van eiendom daar nie - (RKB39/2005).
Beëindiging van mortis causa trust voordat endossement aangebring is
Vraag 1) Waar ‘n mortis causa trust beëndig is, voordat die artikel 40
endossement aangebring is, kan grond direk in die name van die
begunstigdes oorgedra word?
2) Verder, mag sodanige begunstigde ‘n herverdelingsooreenkoms
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 28

aangaan?
Besluit 1) Ja.
2) Ja. Sien artikel 14(1)(b)(i) en RKB3/1954 soos bevestig deur
RKB1/1969 - (RKB47/2008).
Naam van mortis causa trust
Scenario Johan Marais is die testateur en bemaak eiendom aan die Mia Marais
Testamentêre Trust en die Magdel Marais Testamentêre Trust. Verskillende
eiendomme word bemaak aan die twee trusts. Oordrag het plaasgevind in die
name van die twee trusts onderskeidelik by wyse van formele transporte en nie
in terme van artikel 40 van die Boedelwet nie. Die Meester het die trust as die
Johan Marais Testamentêre Trust (vir die voordeel van Mia en Magdel)
geregistreer en nie die Mia Marais Testamentêre Trust of die Magdel Marais
Testamentêre Trust nie.
Vraag 1) In die geval waar die testateur name aan die testamentêre trusts gee
(dit is die Mia Marais Testamentêre Trust of die Magdel Marais
Testamentêre Trust), kan die Meester ‘n testamentêre trust onder ‘n
ander naam (dit is Johan Marais Testamentêre Trust) registreer?
2) Hoe moet oordrag geskied? Is artikel 40 van die Boedelwet verpligtend
of kan ‘n formele oordrag plaasvind?
3) Indien die Meester ‘n magtigingsbrief uitgereik het ten gunste van die
Johan Marais Trust, kan oordrag na hierdie trust plaasvind?
4) Sal ‘n artikel 4(1)(b) regstelling toegelaat word om die korrekte posisie
weer te gee?
Besluit 1) Ja, dit kan geregistreer word. Sien RKB11/1995.
2) Artikel 40 is verpligtend.
3) Nee. Die Meester onderskei tussen die twee begunstigdes.
4) ‘n Artikel 4(1)(b) is toelaatbaar - RKB54/2008).
Titelakte verkeerdelik geëndosseer kragtens artikel 40 van Wet 66 van 1965
Vraag Eiendom is in ‘n testament aan ‘n bestaande trust bemaak. Die titelaktes was
verkeerdelik geëndoseeer kragtens artikel 40 van die Boedelwet in plaas van
die registrasie van ‘n formele transport na die trust. 26 Hoe kan dit reggestel
word?
Besluit Die eksekuteur 27 in die boedel moet ‘n formele transport doen, waarin die
volledige besonderhede van die verkeerde endossement kragtens artikel 40 in
die causa uiteengesit word - (RKB52/2009).
Paragraaf 7.7 Beperking op minderjarige se belange - art. 80
Afstanddoening van voorrang van vruggebruik
26
Artikel 40 is slegs van toepassing op tot ‘n mortis causa trust en nie ‘n inter vivos trust soos wat die geval hier
was nie.
27
Aangesien artikel 40 nie ‘n registrasie-endossement is nie, moet die eksekuteur oordrag gee.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 29

Vraag Moet daar aan die bepalings van artikel 80 van die Boedelwet voldoen word
waar ‘n minderjarige afstand doen van voorrang van sy/haar vruggebruik ten
gunste van ‘n verbandhouer?
Besluit Ja, dit kom neer op ‘n vervreemding van onroerende eiendom en daar moet
aan die bepalings van artikel 80 voldoen word - (RKB51/2006).
Aangaan van ‘n herverdelingsooreenkoms deur minderjarige
Vraag Kragtens ‘n bespreking met die Hoof Meester, is die bepalings van artikel 80
van die Boedelwet nie van toepassing op herverdelingsooreenkomste
(aangegaan deur ‘n minderjarige waar die onroerende eiendom wat aan die
minderjarige behoort die onderwerp van die herverdeling vorm) 28 nie. Behoort
RKB 48 van 2008 en 11 van 2009 nie nou teruggetrek te word nie?
Besluit Artikel 80 van die Boedelwet 66 van 1965 vind nie toepassing nie.
RKB48/2008 en 11 van 2009 word hiermee teruggetrek – (RKB30/2010).
Meesterskennisgewings
Vraag Waar daar ‘n Meesterskennisgewing (interdik) genoteer is dat ‘n minderjarige
‘n belang in eiendom het en sodanige eiendom aan enige persoon anders as
die minderjarige getransporteer word, hoe moet daar met die
Meesterskennisgewing gehandel word?
Besluit Indien daar ‘n artikel 42(2) sertifikaat of toestemming deur die Meester is, sal
die aktekantoor die Meesterskennisgewing verwyder op die veronderstelling
dat die Meester kennis geneem het van die minderjargige se belang –
(RKB50/2011).
Kommentaar Waar ‘n minderjarige ‘n erfgenaam is, sal die Meester kennis van hierdie feit
aan die aktekantoor gee ten einde die beskerming van die belange van die
minderjarige te verseker. In sommige aktekantore, word hierdie
kennisgewings egter nie meer vanaf die Meester ontvang nie.
Paragraaf 8 Diverse aangeleenthede
Artikel 18(3) van die Boedelwet
Vraag Kan ‘n verteenwoordiger wat in terme van artikel 18(3) aangestel is, eiendom
skenk?
Besluit Nee. Daar word geen goedkeuring in die Boedelwet Nr 66 van 1965 verleen
aan ‘n verteenwoordiger om eiendom te skenk nie. - (RKB38/2005).
Vraag Waar ‘n verteenwoordiger onroerende eiendom uit ‘n boedel, die
administrering waarvan hy aangestel is, verkoop vir ‘n koopprys van meer as
R125 000,00, rus die onus op die registrateur om op magtiging deur die
Meester vir sodanige verkoping aan te dring?
Besluit Ja. Die aktekantoor sal nie ‘n oordrag van onroerende eiendom uit artikel
18(3) boedels toelaat, sonder die skriftelike toestemming van die Meester nie -
soos per instruksie vanaf die Meesterskantoor - (RKB2/2003 en RKB3/2003
word deur RKB46/2008 herroep en vervang).
Bewys van adiasie / repudiasie
Vraag Wie het die bevoegdheid om te adieer of te repudieer in terme van ‘n
28 Die deel in kursief is deur skrywer hiervan ingevoeg om die vraag meer duidelik te maak, in lig van die vorige
vraag wat gevra is, en waarvan die besluit teruggetrek is.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 30

gesamentlike testament, indien die langslewende gade sterf voordat die opsie
uitgeoefen is?
Besluit Die bevoegdheid om te adieer of te repudieer vestig in die erfgename en nie in
die eksekuteur nie - Eyssel and Another v Barnes NO and Others
(ongerapporteerde saak 3617/1992 (Hooggeregshof NPA)) - (RKB29/2008).
Artikel 14 - bates in ‘n gemeenskaplike boedel
Vraag Waar eiendom ‘n bate in ‘n gemeenskaplike boedel vorm en beide gades
opeenvolgend sterf maw een jaar na mekaar, mag die eksekuteurs in beide
gades se boedels die eiendom verkoop of moet daar aan artikel 14 voldoen
word?
Besluit Artikel 14 is van toepassing. Daar moet eerste met die boedel van die
eersterwende gehandel word. Daarna kan die eksekuteur in die boedel van
die laassterwende gade die eiendom transporteer - (RKB12/2009). Hierdie
besluit is gewysig, sien die besluit direk hieronder, RKB21/2010.
RKB 12/2009: Artikel 14 van die Registrasie van Akteswet
Vraag RKB 12 van 2009 moet teruggetrek word of die besluit moet gewysig word om
te bepaal dat daar slegs aan artikel 14 van Wet 47 van 1937 voldoen moet
word in die geval van testate or intestate vererwing. 29
Besluit RKB 12 van 2009 word hiermee gewysig om as volg te lees:
Waar eiendom ‘n bate in ‘n gemeenskaplike boedel vorm en beide gades
agtereenvolgend sterf, dit is binne een jaar van mekaar, mag die eksekuteurs
in beide gades se boedels die eiendom verkoop, of moet daar aan artikel 14
voldoen word?
Besluit Ja, die eksekuteurs in beide gades se boedels mag gesamentlik die eiendom
verkoop. ’n Verkoop deur beide eksekuteurs is nie ‘n oortreding van artikel 14
nie - (RKB21/2010).
Herroeping van erfenis deur eksekuteur
Vraag Het ‘n eksekuteur die bevoegdheid om ‘n erfenis wat aan ‘n erfgenaam
behoort, te herroep?
Besluit Nee – (RKB59/2010).
Uitleg van die bepalings van ‘n testament
Vraag By die administrasie van boedels is die uitleg van die reg aangaande
opvolging en testamente die funksie van die eksekuteur, Meester of die Hof.
Kan die aktekantoor sodanige uitleg bevraagteken wanneer die likwidasie en
distribusie rekening vir inspeksie ter insae gelê het sonder enige besware?
Besluit Ja, sien RKB4/2010 30 wat mutatis mutandis op intestate erfopvolging van
toepassing is – (RKB51/2011).
Passering van verband deur eksekuteur
Vraag Mag ‘n verband deur die eksekuteur/verteenwoordiger van ‘n bestorwe boedel
gepasseer word?
Besluit Ja op voorwaarde dat dit deur die testament gemagtig word. Indien nie deur
die testament gemagtig nie, sal die eksekuteur ‘n hofbevel benodig alvorens
hy/sy ‘n verband sal kan passer, behalwe indien die verband vir doeleindes
29
Met ander woorde, nie waar ‘n oordrag kragtens ‘n verkoop betrokke is nie, maar slegs as gevolg van
vererwing.
30
RKB4/2010: RKB 35 van 1955 moet teruggetrek word aangesien die besluit aangeneem was voor die
promulgering van die Boedelwet 66 van 1965.
Besluit: Nee, RKB35/1955 word bevestig. Dit is die plig van die Registrateur om te verseker dat die transaksie
wat geregistreer staan te word in ooreenstemming met die bepaling van die testament is.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 31

van die betaling van boedelbelasting is waarvoor die boedel verantwoordelik
is. In laasgenoemde geval, is die Meester se toestemming voldoende. Sien
‘Law and Practice of the Administration of Estates’ deur Meyerowitz –
(RKB23/2012).
Afstanddoening van beperkte belang
Vraag Waar boedelsamesmelting en adiasie plaasgevind het, mag die persoon wat
die bepalings van die testament geadieer het, gelyktydig met die oordrag van
die onroerende eiendom na die erfgenaam, van sy/haar beperkte belang in die
saamgemelte eiendom afstand doen?
Besluit Ja, sien Rampathy v Krumm NO and Others 1978 (4) SA 935 –
(RKB24/2012). 31
Magte van eksekuteurs om oordrag te gee
Vraag Waar ‘n maatskappy wat slegs een direkteur het, gedurende die leeftyd van
die alleen direkteur, grond verkoop het en die grond nou oorgedra moet word,
wie het die bevoegdheid om sodanige oordrag te passeer? Die
maatskappywet is nie duidelik hieroor nie.
Besluit Die eksekuteur kan nie oordrag passeer nie. ‘n Nuwe direkteur sal aangestel
moet word om die registrasiehandeling uit te voer – (RKB25/2012).
Datum van transaksie waar samesmelting en adiasie plaasvind
Vraag Kragtens die Hereregtehandleiding uitgereik deur SAID, is daar groot
onsekerheid rakende die datum van die transaksie waar samesmelting en
adiasie of repudiasie plaasvind in gevalle van testate en intestate erfopvolging.
Wat is die “datum van die transaksie”?
Besluit Die datum van afsterwe (dood) van die testateur sal die datum van die
transaksie wees – (RKB27/2012).
31 In die causa van die oordrag, moet die volle feite vermeld word, met ander woorde … nademaal adiasie
plaasgevind het en nademaal die eiendom aan ‘n vruggebruik onderhewig is en nademaal daar van die
vruggebruik afstand gedoen is…
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 32

Hoofstuk 8 - Verdelingstransporte
Paragraaf 3 Die volmag vir verdelingstransporte
Skepping van serwituut in volmag
Scenario A & B is mede-eienaars van twee aparte stukke grond, Erf 1 and Erf 2. A & B
besluit om die grond te verdeel en in terme van die verdelingsooreenkoms is A
geregtig op Erf 1 en B geregtig op Erf 2. Ten einde die verdeling gelykop te
maak, verleen A ‘n persoonlike serwituut (vruggebruik) oor sy gedefinieerde
eiendom aan B.
Vraag Hoe moet hierdie serwituut geskep word? Kan dit geskep word in die
verdelingstransport of moet dit notarieël geskep word?
Besluit Dit kan in die volmag vir die verdelingstransport geskep word - (artikel26(2)(d))
- RKB9/2006 en RKB37/2005).
Verdeling van grond geregistreer in die naam van ‘n oorledene - regulasie 52(1) van
Wet 47 van 1937
Vraag Indien by die verdeling van grond, die onderverdeelde aandele geregistreer is
in die naam van ‘n oorledene of in sy/haar boedel of in die langslewende gade,
sal die registrateur van aktes, indien sodanige aandeel bemaak is, nie slegs
die toestemming van die Meester kragtens artikel 53 van die Boedelwet 1913,
namens die erfgename en legatarisse wie minderjariges mag wees vereis nie,
maar ook dokumentêre bewys tot sy/haar bevrediging dat daar op die
verdeling gedurende die leeftyd van die testateur ooreengekom is.
Sal die toestemming van die Meester vereis word waar die oorledene ná 1
Oktober 1967 gesterf het? Selfs met die dokumentêre bewys dat daar op die
verdeling gedurende die leeftyd van die testateur ooreengekom is? Die
Boedelwet vereis nie die Meester se toestemming nie. Slegs indien die
oorledene voor 1 Oktober 1967 gesterf het word die Meester se toestmeming
kragtens artikel 53 van die herroepde Boedelwet van 1913 vereis.
Besluit Die toestemming van die Meester word vereis (sien Prinsloo v Swart en
Andere 1965 (3) 686 op 689 (OPA)) - (RKB30/2009).
Paragraaf 8 – Verdeling van grond onderhewig aan ‘n fideicommissum
Verdeling van grond onderhewig aan Fideicommissum: Toestemming van kurator van
insolvente fideikommisêre erfgenaam
Vraag Kragtens artikel 30 van Wet 47 van 1937 moet die kurator toestem tot die
verdeling van grond indien die fideikommissêre erfgenaam insolvent is.
Kragtens die woordomskrywing van “eiendom” in artikel 2 van die
Insolvensiewet 24 van 1936, beteken “eiendom” roerende of onroerende
eiendom en word die daaropvolgende belang van ‘n fideicommissarius
erfgenaam in die eiendom uitgesluit. Die fideikommissêre erfgenaam word nie
erken as die eienaar van die eiendom nie. Moet die toestemming van die
kurator vereis word indien die bepalings van artikel 2 van die Insolvensiewet in
ag geneem word?
Besluit Ja. Die toestemming van die kurator namens die fideikommissêre erfgenaam
moet kragtens artikel 30 van Wet 47 van 1937 verkry word – (RKB31/2012).
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 33

Hoofstuk 9 - Sertifikate van geregistreerde titel
Paragraaf 1 Artikel 34 SGT vir ‘n mede-eienaar se onverdeelde aandeel
Artikel 34(1A): Gemeenskaplike boedels
Vraag Sal dit ‘n oortreding van artikel 34(1A) van die Akteswet wees indien partye
getroud binne gemeenskap van goed met mekaar aansoek doen vir ‘n
sertifikaat van geregistreerde titel vir ‘n breukdeel van ‘n aandeel in die
eiendom waarvan hulle die eienaar is?
Besluit Nee, dit is nie ‘n oortreding waar hulle gesamentlik ‘n breukdeel van die
onverdeelde aandeel in die eiendom bekom nie – (RKB25/2011).
Paragraaf 5 Artikel 38 SGT om verlore akte te vervang
Artikel 38(3)
Vraag In terme van artikel 38(3), moet ‘n konsep van die voorgestelde sertifikaat vir
inspeksie ter insae lê. Wat as die sertifikaat ingedien en verwerp word as
gevolg van verkeerde voorwaardes ens.? Moet dit weer vir inspeksie ter insae
lê? Indien nie, wat is die nut om ‘n konsep sertifikaat beskikbaar te stel vir
inspeksie in die eerste plek?
Besluit Die sertifikaat moet ingedien word vir ondersoek slegs nadat dit ter insae gelê
het vir inspeksie en na die verstryking van die ses weke tydperk.
Heradvertering in die geval van verkeerde voorwaardes wat die regte van
derde partye mag affekteer val binne die diskresie van die registrateur van
aktes - (RKB13/2006).
Artikel 38: Opgradering van titelverwysing in verbande
Vraag Die titelakte verwysing van die titelakte in die eiendomsbeskrywing van
verbande moet opgedateer word tydens die uitreiking van ‘n titel kragtens
artikel 38 van die Registrasie van Akteswet. Behoort alle verbande nie vir
endossering ingedien te word om die titelverwysing daarin op te dateer nie?
Besluit Ja, die verbande wat oor die eiendom geregistreer is, moet ingedien word
wanneer ‘n titel kragtens artikel 38 uitgereik word – (RKB33/2010).
Artikel 38 en regulasie 68 van die Registrasie van Akteswet: Verlore bladsye
Vraag Artikel 38 handel nie met verlore bladsye nie en regulasie 68 handel met
verlore of vernietigde titlebewyse. Hoe handel mens met ‘n onvolledige titel of
verband. Voorbeelde:
a) ‘n Bladsy in die titelakte van die kliënt se afskrif en die aktekantoorafskrif is
verlore.
b) Die aanhangsel van ‘n deelverband in die kliënt se afskrif en die
aktekantoor afskrif bevat nie al die bladsye nie.
Besluit
a) Artikel 38 van die Registrasie van Akteswet moet toegepas word.
b) Met betrekking tot verbande, moet daar aan die bepalings van regulasie
68(11A) voldoen word en ‘n vervangende verband moet geregistreer
word. Alternatiewelik, moet die aangeleentheid na die hof verwys word
– (RKB34/2010)
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 34

Paragraaf 8 Sertifikaat van verenigde titel - artikel 40
Serwituut uitgelaat op konsolidasiekaart
Vraag Indien ‘n serwituut aangedui word op ‘n onderverdelingskaart van ‘n gedeelte
en sodanige gedeelte word daarna gekonsolideer met die weglating van
daardie serwituut op die konsolidasiekaart, moet die konsolidasiekaart terug
verwys word na die landmeter-generaal vir wysiging?
Besluit Ja. Die konsolidasiekaart moet terug verwys word na die LG vir wysiging
(regstelling) - (RKB37/2006).
Artikel 40(1)(d) - Twee plase en ‘n nedersetting word gekonsolideer om ‘n plaas te
vorm
Vraag In terme van artikel 40(1)(d) mag eiendom gekonsolideer word indien dit in
dieselfde grondregister geregistreer is. Is ‘n konsolidasie registreerbaar waar
die een eiendom ‘n plaas is en die ander ‘n nedersetting of landbouhoewe en
die LG kaarte is deur die landmeter-generaal goedgekeur?
Besluit Ja, op voorwaarde dat die verskillende komponente na dieselfde grondregister
omgeskakel is - (RKB18/2005).
Koppelingsvoorwaardes
Vraag Waar twee stukke grond gekonsolideer word en die komponente onderhewig
is aan ‘n koppelingsvoorwaarde, hoe moet daar met hierdie voorwaarde
gehandel word?
Besluit Artikel 68 is nie van toepassing nie. Die voorwaarde moet in die sertifikaat van
verenigde titel opgeneem word en die registrateur moet die sertifikaat van
verenigde titel endosseer met betrekking tot die verval van die
koppelingsvoorwaarde. Die houer van die reg moet egter toestem tot die
uitreiking van die sertifikaat van verenigde titel - (RKB21/2008).
Artikel 40: Konsolidasie van eiendomme geleë in verskillende plaaslike owerhede
Vraag Mag twee aangresende stukke grond, wat aan al die vereistes van artikel 40
voldoen gtekonsolideer word indien hulle binne verskillende plaaslike
owerhede geleë is?
Besluit Ja, dit kn gedoen word, aangesien dit nie ‘n orotreding van artikel 40 van Wet
47 van 1937 daarstel nie – (RKB26/2011).
Artikel 20 van die Opmetingswet 8 van 1997
Vraag Die grootte van eiendomme verskil dikwels wanneer konsolidasies en
onderverdelings geregistreer word, byvoorbeeld waar ‘n gekonsolideerde
eiendom onderverdeel word en die onderverdeelde gedeeltes se totale grootte
effens verskil van die grootte in die titel. Vir baie jare was dit aanvaarde
praktyk dat waar die verskille gering is, die aktekantoor nie die aktes verwerp
nie, aangesien die Landmeter-general erken het dat daar ‘n sekere
persentasie afwyking toegelaat behoort te word gesien in lig van die feit dat by
her-opmeting dit verduidelik kan word. Kan Konferensie riglyne in hierdie
verband neerlê?
Besluit Die grootte verskaf op ‘n kaart is die verantwoordelikheid van die Landmetergeneraal
en nie diѐ van die registrateur van aktes nie – (RKB48/2011).
Kommentaar Met ander woorde die aktekantoor sal nie die grootte van die eiendomme
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 35

onder hierdie omstandighede bevraagteken nie.
Paragraaf 9 SGT vir ‘n gedeelte van grond - artikel 43
Paragraaf 9.3 Voorvereistes vir uitreiking van Artikel 43 sertifikate
Onderverdelingsvoorwaardes geëndosseer op volmag / aansoek vir onderverdeling
Vraag Moet die Registrateur aandring op ‘n regulasie 38 sertifikaat kragtens
Ordonnansie 15 van 1986, sowel as die toestemming tot onderverdeling vanaf
die plaaslike bestuur, by die onderverdeling van ‘n erf?
Besluit Ja, die regulasie 38 sertifikaat sowel as die toestemming tot onderverdeling
kragtens artikel 92 van Ordonnansie 15 van 1986 moet ingedien word.
Laasgenoemde is nodig ten einde vas te stel of daar registreerbare
voorwaardes is wat geskep of vorentoe gebring moet word – (RKB33/2012).
Uitklaringsertifikaat vir die restant van die grond
Scenario Waar ‘n gedeelte van grond alreeds as ‘n entiteit geregistreer is, word die
uitklaringsertifikaat vir die restant van die grond ingedien. Toe die
uitklaringsertifikaat vir daardie spesifieke gedeelte versoek word, beweer die
transportbesorger dat die stadsraad se rekords nog nie opgedateer is nie en
dat sodanige gedeelte nog nie op hul rekords verskyn nie en het die stadsraad
derhalwe ‘n uitklaringsertifikaat vir die restant uitgereik. Die transportbesorger
beweer verder dat stadsrade nie bereid is om ‘n sertifikaat te verskaf tot die
effek dat sodanige geregistreerde gedeelte nie op hulle rekords aangetoon
word nie.
Vraag Kan die uitklaringsertifikaat van die restant aanvaar word in sodanige geval,
tesame met die sertifikaat deur die transportbesorger dat sodanige gedeelte
nie op die rekords van die stadsraad verskyn nie en dat die ingediende
uitklaringsertifikaat die gedeelte dek?
Besluit ‘n Uitklaringsertifikaat vir die resterende gedeelte, vergesel deur ‘n
verduidelikende brief vanaf die stadraad tot die effek dat sodanige
uitklaringsertifikaat die grond wat getransporteer staan te word dek, kan
aanvaar word. - (RKB36/2006).
Verbod teen onderverdeling
Vraag Waar grond onderverdeel word maar geen addisionele stuk grond geskep
word nie, is die titelvoorwaarde wat onderverdeling verbied van toepassing in
hierdie geval waar die onderverdeelde gedeelte gelyktydig gekonsolideer
word?
Besluit Die registrateur van aktes sal nie hierdie onderverdeling toelaat nie, aangesien
daar nie wettiglik daarvoor voorsiening gemaak word nie. Die titelvoorwaardes
wat onderverdeling verbied, sonder die opsie van ‘n toestemming, sal eers
voor die onderverdeling verwyder moet word - (RKB43/2009).
Huurpag
Vraag Artikel 56(3) van die Wet op Ontwikkeling van Swart Gemeenskappe 4 van
1984 bepaal dat ‘n dorpsontwikkelaar ‘n reg op huurpag mag verleen sonder
om eers ‘n sertifikaat van geregistreerde titel met betrekking tot die betrokke
grond te bekom. In analogie hierop, mag ‘n dorpsontwikkeaar ‘n huurpag
uitreik ten opsigte van ‘n gedeelte van ‘n erf wat op ‘n algemene plan
aangetoon word, sonder om eers ‘n sertifikaat van geregistreerde titel vir die
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 36

moedereiendom te bekom?
Besluit Nee. ‘n Sertifikaat van titel moet eers bekom word – (RKB84/2010).
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 37

Hoofstuk 10 - Dorpstigting
Paragraaf 3 Dorp op ‘n gedeelte van ‘n stuk grond
Artikel 46(4) en Artikel 43 Sertifikaat van Dorpstitel
Vraag Is die uitneem van ‘n sertifikaat van dorpstitel in terme van artikel 46(4)
verpligtend of is ‘n sertifikaat van geregistreerde titel in terme van artikel 43
ook toelaatbaar indien die grond waarop die dorp uitgelê staan te word slegs ‘n
gedeelte van ‘n bestaande stuk grond uitmaak?
Besluit Beide is aanvaarbaar - (RKB16/2006).
Paragraaf 4 Dorp uitgelê op twee of meer stukke grond
Vraag Mag drie verskillende eienaars wat drie verskillende eiendomme apart besit,
een dorp open op al drie hierdie eiendomme (maw een algemene plan is
goedgekeur waarop die dorpsgebied uitgelê op al drie eiendomme, aangedui
word)?
Besluit Dit word nie toegelaat nie. Die bepalings van artikel 22 van die Registrasie
van Akteswet 32 kan nie toegepas word waar die restant van die dorp oorgedra
moet word nie. Die eienaars het ook nie locus standi om sodanige dorp te
open met betrekking tot die eiendomme wat nie aan hulle behoort nie -
(RKB34/2009).
RKB 34 van 2009: Een dorp op meer as een eiendom
Vraag Mag ‘n dorp ge-open word op meer as een eiendom wat deur verskillende
eienaars besit word, in gevalle waar die dorpsaansoek goedgekeur was voor
die inwerkingtreding van RKB34 van 2009, welke besluit sodanige opening
verbied?
Besluit Nee, RKB 34 van 2009 vind toepassing – (RKB14/2011).
Paragraaf 8 Transport van ‘n hele dorp of van ‘n gedeelte daarvan
Transport van die restant van ‘n dorp
Vraag Sal ‘n formele transport vir die restant van ‘n dorp toegelaat word, waar slegs
strate in sodanige dorp oorbly?
Besluit Nee, ‘n formele transport kan nie gebruik word nie. Artikel 31 van die
Registrasie van Akteswet moet gebruik word - (RKB35/2009). 33
Paragraaf 9 Diverse aangeleenthede
Eskom serwitute - bykomende regte
Vraag Met betrekking tot die oordrag van erwe vanaf ‘n dorpstitel, gebeur dit dikwels
dat, as gevolg van die ligging van die erf, sodange erf nie wees ligging
onderhewig aan die bykomende regte van Eskom serwitute kan wees nie. Is
dit steeds nodig om sodanige voorwaardes in die nuwe transportakte vorentoe
te dra?
Besluit Ja, tensy die houer van die serwituut dokumentêre bewys verskaf dat hy van
32 Kragtens artikel 22(1) mag twee of meer persone wat elkeen verskillende stukke grond in eiendom het nie
daardie stukke grond aan een of meer persone transporteer met dieselfde transportakte nie, tensy sodanige
transport deur ‘n regsbepaling of ‘n hofbevel gemagtig is nie.
33 Tensy sodanige strate erfnommers het of ‘n straatsluiting gedoen word.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 38

die bykomende regte op die betrokke grond afstand doen - (RKB47/2006).
Artikel 82 van die Ordonnansie op Dorpe en Dorpsbeplanning 15 van 1986 (TVL)
Vraag Kragtens artikel 82 van Ordonnansie 15 van 1986, sal die registrateur nie ‘n
transportakte van ‘n erf in ‘n dorp registreer, totdat die plaaslike bestuur binne
wie se jurisdiksiegebied die dorp geleë is gesertifiseer het dat dit binne ‘n
tydperk van 3 maande vanaf die datum van die sertifikaat in staat sal wees om
die dienste wat dit ookal mag nodig ag aan die erf te voorsien nie en dat dit
bereid is om ‘n aansoek vir die goedkeuring van ‘n bouplan met betrekking tot
die erf te oorweeg. Die vraag is of daar aan die voormelde artikel voldoen
moet word indien ‘n ontwikkelaar ‘n eenheid in ‘n skema wat op ‘n erf in ‘n dorp
geopen is, wil transporteer en daar nog nie ‘n artikel 82 sertifikaat verskaf is
nie?
Besluit Ja, daar moet aan artikel 82 voldoen word tydens die opening van die
deeltitelskema en die oordrag van eenhede in sodanige skema. Waar ‘n
sertifikaat van geregistreerde titel egter uitgereik word, moet ‘n caveat teen die
betrokke eiendom aangeteken word tot die effek dat by die oordrag van die erf
of die eenhede in die skema deur die ontwikkelaar, daar aan die bepalings van
artikel 82 voldoen moet word – (RKB70/2010).
Koopdatum van eerste oordrag voor proklamasie datum van die dorp
Vraag Kragtens die Ordonnansies, mag grond in ‘n dorp nie verkoop, verruil, verhuur
of op enige manier oor beskik word voor die proklamasiedatum nie. Kan die
eienaar, gebasseer op die Huntrex 148 (Pty) Ltd vs JA van Jaarsveld, saak
217/2010, eiendom verkoop voordat die dorp geproklameer is?
Besluit Daar moet aan die Ordonnansies voldoen word. Alternatiewelik moet ‘n
hofbevel bekom word – (RKB45/2012).
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 39

Hoofstuk 11 - Endossemente
Paragraaf 1 Artikel 3(1)(v) endossement
Vraag Waar ‘n eienaar van onroerende eiendom ‘n geslagsveranderingsoperasie
ondergaan het en sy name daarna verander het en ‘n nuwe identiteitsnommer
aan hom/haar toegeken is, hoe moet die nuwe identiteitsnommer teen die
titelakte van die betrokke onroerende eiendom aangeteken word?
Besluit Die bepalings van artikel 3(1)(v) moet toegepas word en dokumentêre bewys
van die nuwe identiteitsnommer moet tesame met die aansoek ingedien word -
(RKB16/2005).
Vraag Gades is buite gemeenskap van goedere getroud. Hulle smelt hul boedels
saam en bemaak hul saamgesmelte boedel aan die langslewende van hulle,
onderhewig aan ‘n fideicommissum ten gunste van hul kinders. Watter
registrasiehandeling moet plaasvind waar die grond geregistreer is in die naam
van die langslewende gade?
Besluit ‘n Endossement in terme van artikel 3(1)(v) van die Registrasie van Akteswet
moet gedoen word - (RKB31/2008).
Oordrag aan Staatsdepartemente
Vraag Indien ‘n akte van transport geregistreer is en die eiendom is gevestig in die
naam van ‘n staatsdepartement, byvoorbeeld die Departement van Grondsake,
hoe moet die vestiging verander word om die eienaar as die Nasionale
Regering van die Republiek van Suid-Afrika aan te dui? 34
Besluit ‘n Aansoek kragtens artikel 3(1)(v) van die Registrasie van Akteswet wat óf die
Provinsiale Regering óf die Nasionale Regering van die Republiek van Suid-
Afrika aanwys as die eienaar van die eiendom, moet deur ‘n gemagtigde
beampte van die betrokke staatsdepartement gedoen word – (RKB56/2010).
Artikel 10A en 10B van die Behuisingswet 107 van 1997 voorwaardes
Vraag ‘n Transportbesorger het nagelaat om die artikel 10A en 10B van die
Behuisingswet voorwaardes te registreer tydens die oodrag van ‘n eiendom na
die gesubsidieerde koper. Hoe moet hierdie voorwaardes teen die titelakte
geregistreer word?
Besluit TDIe voorwaardes kan geregistreer word deur die indien deur die eienaar van
‘n aansoek kragtens artikel 3(1)(v) van Wet 47 van 1937, tesame met die
nodige bewys – (RKB46/2012). 35
Paragraaf 2 Artikel 4(1)(b) endossement
Wysiging van voorwaardes: bylae vir lang voorwaardes
Vraag RKB 19 van 2009 beveel die indien van ‘n bylae aan in die geval van lang
voorwaardes van titel, wanneer dit onprakties is om die titelakte kragtens
artikel 4(1)(b) van die Registrasie van Akteswet te endosseer. Is dit korrek om
‘n aktekantoorfooi te hef op die bylae van voorwaardes, bloot omdat dit in ‘n
aparte indienomslag ingedien word en die indienomslag ‘n S …. / …. K kode
ontvang?
Besluit Nee, die Bylae van Fooie maak nie vir ‘n aparte fooi in hierdie verband
34
Na die inwerkingtreding van die Grondwet van Suid-Afrika, mag eiendom slegs in die Nasionale of Provinsiale
Regering vestig.
35
Aangesien hierdie statutêre voorwaardes is, hoef dit nie geskep te word nie.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 40

voorsiening nie. Die bylae van voorwaardes moet in dieselfde indienomslag as
die aansoek ingedien word en slegs een fooi moet gehef word –
(RKB15/2010).
Regstellling van gekanselleerde verbande
Vraag Moet ‘n artikel 4(1)(b) regstelling gedoen word om ‘n fout in ‘n verband reg te
stel, byvoorbeeld ‘n verkeerde erf nommer, spelfout in die naam van die
verbandgewer, anders as die regstelling van die besonderhede van die
verbandhouer, wanneer sodanige verband gekanselleer word.
Besluit Nee, slegs verkeerde besonderhede met betrekking tot die verbandhouer moet
reggestel word - (RKB11/2006).
Wysiging van verband wat gekanselleer staan te word
Vraag Waar ‘n verband gekanselleer moet word, maar by nadere ondersoek blyk dit
dat die verband gepasseer is deur die verbandgewer ten gunste van die
verbandgewer, kan sodanige kansellasie gedoen word deur die korrekte
verbandhouer waar ‘n artikel 4(1)(b) regstelling gebring word deur sodanige
korrekte verbandhouer?
Besluit Bewys aangaande die korrekte posisie in terme van artikle 4(1)(a) van die
Registrasie van AKteswet moet gegee word. Die verband moet dan reggestel
word in terme van ‘n artikel 4(1)(b) aansoek, gebring deur die korrekte
verbandhouer, waarna die gemelde verband gekanselleer moet word. Daar
moet op die toestemming van alle belanghebbende partye aangedring word -
(RKB30/2008).
Registrateur het ‘n diskresie
Vraag ‘n Caveat is teen die naam van A aangeteken tot die effek dat sy naam op
verskillende maniere gespel is in aktes geregistreer in die aktekantoor. A is
egter oorlede en die eksekuteur in sy/haar boedel wil nou oordrag gee van
sommige van die eiendomme geregistreer in die naam van A. Moet ‘n artikel
4(1)(b) aansoek om die fout reg te stel gebring word voor registrasie van
oordrag?
Besluit Die registrateur het ‘n diskresie om die oordrag toe te laat sonder die
regstelling van die fout - (RKB17/2005 en RKB6.23/1999).
Meerdere foute reggestel deur een aansoek
Vraag Moet die woorde “‘n fout” in artikel 4(1)(b) van die Registrasie van Akteswet so
geinterpreteer word dat slegs een fout per aansoek reggestel kan word of is dit
toelaatbaar om meerdere foute met een aansoek reg te stel. Wat as daar
verskillende foute in verskillende titelaktes voorkom?
Besluit Meerdere foute mag met een aansoek reggestel word selfs al is daar
verskillende foute in verskillende titelaktes - (RKB18/2008).
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 41

RKB 10 van 2009: Artikel 4(1)(b)
Vraag RKB 10 van 2009 36 word nogsteeds nie eenvormig deur aktekantore toegepas
nie. Óf die praktyk moet uitgespel word óf die aangeleentheid moet in die
vorm van ‘n Hoofregistrateursomsendskrywe aangespreek word.
Besluit ‘n Transportbesorger, nie onder eed nie, behoorlik daartoe gemagtig kragtens
‘n volmag, waarin hy gemagtig word om enigiets te doen wat die eienaar mag
doen, kan die aansoek kragtens artkel 4(1)(b) bring, mits die fout nie
betrekking het op die persoonlike besonderhede van die eienaar nie. In die
laasgenoemde geval, moet die eienaar die aansoek onder eed bring, of die
transportbesorger mag die aansoek bring indien hy behoorlik daartoe gemagtig
is. Dokumentêre bewys moet met betrekking tot die korrekte stand van sake
verskaf word. In die geval van gedwonge verkopings, mag die
eksekuteur/balju/kurator die aansoek bring, nie onder eed nie, en die nodige
dokumentêre bewys rakende die korrekte stand van sake indien –
(RKB20/2010).
Vraag Is dit nodig om op die verbandhouer se toestemming aan te dring waar ‘n
wysiging aan die titelakte nie ‘n negatiewe effek op die verbandhouer se
sekuriteit sal hê nie? Hoe interpreter Konferensie die woorde
“belanghebbende partye” in artikel 4(1)(b)?
Besluit Ja, die verbandhouer se toestemming word altyd vereis kragtens artikel 4(1)(b)
van die Registrasie van Akteswet. ‘n Verbandhouer sal altyd ‘n belang in die
regstelling van die titelakte hê – (RKB32/2010).
Weglating van komponent eiendom uit Sertifikaat van Verenigde Titel
Vraag ‘n Sertifikaat van verenigde titel van drie eiendomme, A, B en C is in 2006
onder T1/2006 geregistreer en die nuwe eiendom word D genoem. In 2009
word op grond van die kaart wat aan T1/2006 aangeheg is, besef dat eiendom
B, tesame met sy onderskeidende voorwaardes nie ingesluit is in die sertifikaat
van verenigde titel nie. Hoe moet hierdie situasie reggestel word?
Besluit Die situasie kan deur ‘n artikel 4(1)(b) aansoek reggestel word -
(RKB31/2009).
Titelvoorwaardes in titelaktes van voormalige TBVC state
Vraag Dorpstigtingsvoorwaardes is weggelaat uit sekere titelaktes van die
voormalige TBVC state toe Grondbriewe geregistreer is. Sodanige
voorwaardes moet in die nuwe transportakte vorentoe gebring word by ‘n
daaropvolgende transport. Vind artikel 4(1)(b) van die Registrasie van
Akteswet toepassing? Indien ja, wie moet die aansoek bring?
Besluit Ja, artikel 4(1)(b) van Wet 47 van 1937 vind toepassing. Die
transportbesorger mag aansoek doen met die toestemming van die eienaar en
36 Vraag In terme van RKB 19 van 2008, mag ‘n transportbesorger aansoek doen vir die regstelling van ‘n
titelakte kragtens artikel 4(1)(b) van die Registrasie van Akteswet. Moet hierdie besluit nie gewysig word om te
lees dat “ ‘n transportbesorger, behoorlik daartoe gemagtig deur die eienaar van die grond” aansoek mag doen
kragtens artikel 4(1)(b) nie?
Besluit Nee. Artikel 4(1)(b) vereis nie ‘n aansoek deur die eienaar van die grond nie. Die eienaar kan
aansoek doen met die toestemming van ander belanghebbende partye. Alternatiewelik kan die
transportbesorger aansoek doen met die toestemming van die eienaar en ander belanghebbende partye. RKB
19 van 2008 word hierby teruggetrek - (RKB10/2009). LET DAAROP DAT rkb10/2009 DEUR rkb1/2011
HERROEP IS.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 42

alle belanghebbende partye - (RKB32/2009).
Artikel 4(1)(b)
Vraag Hoe moet “belanghebbende party” in artikel 4(1)(b) van Wet 47 van 1937
geinterpreteer word, dit is, wie moet as ‘n belanghebbende party beskou word
en die nodige toestemming vir die wysiging van die fout in registrasie gee?
Besluit Dit moet uitgelê word as enige persoon wie se regte deur die regstelling van
die fout geraak mag word – (RKB15/2012).
Verkeerdelike verwydering van voorwaarde kragtens artikel 68(1) en regstelling
daarvan
Vraag Indien ‘n voorwaarde verkeerdelik kragtens artikel 68(1) van Wet 47 van 1937
in plaas van die toepaslike wetgewing (Wet op verwydering van beperkende
voorwaardes) verwyder is, hoe moet hierdie fout hanteer word of reggestel
word?
Besluit Artikel 4(1)(b) van Wet 47 van 1937 moet toegepas word om die voorwaarde
te laat herleef en die teoapslike wetgewing (bv. Wet op vervyderling van
Beperkende Voorwaardes) moet gebruik word vir die verwydering daarvan –
(RKB19/2012).
Paragraaf 4 Artikel 17(4) endossement
Artikel 3(1)(v) endossement - eiendom geregistreer slegs in die naam van die man
voor 1984
Scenario ‘n Eiendom is slegs geregistreer in die naam van die man voor 1984. (Sien
artikel 17(4)(c)).
Vraag Is dit nodig om die titelakte outomaties in terme van artikel 3(1)(v) te
endosseer met betrekking tot die vestiging van die eiendom in die naam van
die man en vrou getroud binne gemeenskap van goed met mekaar?
Besluit Nee, dit is nie nodig om outomaties die titelakte te endoseer nie. Jy kan jou
beroep op Artikel 17(4) - (RKB13/2007).
Paragrawe 8, 9, 10 & 11 - Artikel 45 en 45bis endossemente
Artikels 45 en 45bis endossemente
Vraag Kan artikel 45 en 45bis aansoeke gebruik word waar gades binne
gemeenskap van goed getrou het ná die dood of egskeiding van ‘n gade of
moet ‘n formele transport plaasvind?
Besluit Ja, artikel 45 en 45bis mag gebruik word - (RKB14/2007).
Kommentaar
(Dit beteken dat die aandeel getransporteer moet word óf by wyse van ‘n
artikel 45 of 45bis endossement óf ‘n transportakte. Óf die een óf die ander
moet gedoen word.)
Registrasiefooi en artikel 45
Vraag ‘n Hereregtekwitansie verwys normaalweg na die waarde van die hele
eiendom en nie na die waarde van die halwe aandeel wat verkry word nie
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 43

(waar van toepassing). Is die registrasiefooi betaalbaar op die hele eiendom
soos aangedui op die hereregtekwitansie of slegs op die halwe aandeel wat
oorgedra word?
Besluit ‘n Registrasiefooi is betaalbaar op die waarde van die halwe aandeel van die
eiendom – (RKB58/2010).
Berekening van Fooi kragtens Regulasie 84
Vraag Waar meer as een eiendom in ‘n artikel 45 aansoek ingesluit is, hoe moet die
aktekantoorfooi bereken word? Moet dit op elkeen van die eiendomme
afsonderlik bereken word of op die somtoaal van die waarde?
Besluit Die fooi moet op die somtotaal van die waarde van al die eiendomme bereken
word – (RKB20/2012).
Artikel 45bis en artikel 45bis(1A)
Vraag Artikel 45bis en artikel 45bis(1A) handel met aansoeke en kontrakte kragtens
artikels 20 en 21(1) van die Wet op Huweliksgoedere 88 van 1984. Wat van
die geval waar die partye ooreenkom om buite gemeenskap van goed te trou
en die huweliksvoorwaardekontrak nooit voor hul huwelik verly was nie. Die
hof magtig dat ‘n kontrak kragtens artikel 88 van die Registrasie van Akteswet
37
aangegaan mag word. Voor registrasie van die notariële kontrak kragtens
artikel 88, besit die partye eiendom geregistreer in hul naam waarin hulle as
getroud binne gemeenskap van goed beskryf word. Kan artikel 45bis en 45bis
(1A) toegepas word of sal ‘n feite-endossement kragtens artikel 3(1)(v) van die
Registrasie van Akteswet voldoende wees?
Besluit Artikel 45bis(1)(b) en artikel 45bis(1A) moet toegepas word – (RKB35/2010).
Paragraaf 9 - Artikel 45bis(1)(a) endossement
‘n Vrystellingsertifikaat moet ingedien word
Vraag Is dit nodig om altyd ‘n hereregtevrystellingsertifikaat vanaf SAID in te dien in
gevalle soos die onlangse wysigings aan die Wet op Hereregte, waarin die
betaling van hereregte vrygestel is by oordragte as gevolg van egskeiding?
Besluit Ja. ‘n Hereregtevrystellingsertifikaat vanaf SAID moet ingedien word -
(RKB43/2006).
Afskrifte van buitelandse egskeidingsbevele
Vraag Wie mag ‘n afskrif van ‘n buitelandse egskeidingsbevel as ‘n ware afskrif
sertifiseer, waar daar met eiendom in Suid-Afrika gehandel word? Moet die
buitelandse egskeidingsbevel deur ‘n Suid-Afrikaanse hof aanvaar word?
Besluit a) ‘n Buitelandse egskeidingsbevel hoef nie deur die Hoë Hof van Suid-
Afrika aanvaar te word nie.
b) Die buitelandse egskeidingsbevel mag deur ‘n transportbesorger of
notaris as ‘n ware afskrif gesertifiseer word – (RKB64/2010).
37 Kragtens artikel 88 van die Registrasie van Akteswet, mag ‘n hof, onderhewig aan sodanige voorwaardes as
wat dit wenslik ag, die verlyding van ‘n nahuwelikse kontrak magtig wat die effek van ‘n
huweliksvoorwaardekontrak sal hê, indien daar reeds voor die huwelik opdie terme daarvan deur die
voorgenome gades ooreengekom is.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 44

Paragraph 11 - Artikel 45bis(1A)(b) endossement
Onvolledige hofbevel
Vraag Waar partye hulle huweliksgoederebedeling in terme van artikel 21 van Wet op
Huweliksgoedere 88 van 1984 verander het vanaf binne gemeenskap van
goed na buite gemeenskap van goed, maar die hofbevel wat die registrasie
beveel, spreek nie enige onroerende eiendom aan wat in die naam van die
gemeenskaplike boedel geregistreer is nie, hoe moet met sodanige eiendom
gehandel word? Moet die bepalings van artikel 45bis(1A)(b) toegepas word of
moet ‘n aansoek vir die wysiging van die hofbevel gedoen word?
Besluit Artikel 45bis(1A)(b) moet toegepas word. Indien die gades egter hieroor verskil,
moet die aangeleentheid terug na die hof verwys word. - (RKB30/2007).
Huwelikstatus - registrasie van nahuwelikse kontrak
Scenario Onroerende eiendom is gekoop en geregistreer in die naam van ‘n eienaar
beskryf as getroud buite gemeenskap van goed. Na die registrasie blyk dit dat
geen voorhuwelikse kontrak geregistreer was nie. Die gades doen nou
aansoek vir die registrasie van ‘n nahuwelikse kontrak. Die kontrak meld niks
aangaande die onroerende eiendom nie.
Vraag Hoe moet die registrateur die aangeleentheid regstel voordat daar met die
eiendom gehandel kan word?
Besluit Die titelakte moet eers reggestel word in terme van artikel 4(1)(b), waarna ‘n
aansoek in terme van artikel 45bis(1A)(b) gebring moet word - (RKB32/2005).
Artikel 45bis(1A): Uitklaringsertifikaat
Vraag Word ‘n uitklaringsertifikaat vereis vir ‘n aansoek kragtens artikel 45bis(1A)?
Besluit Nee, geen uitklaringsertifikaat word vereis nie – (RKB36/2010 soos bevestig
deur RKB28/2011).
Paragraaf 12 Artikel 58 endossement
Toepassing van artikel 58 op insolvente vruggebruiker
Vraag Moet die bepalings van artikel 58 ook toegepas word op ‘n vruggebruiker in die
geval van insolvensie?
Besluit Ja, artikel 58 is van toepassing - (RKB18/2006).
Artikel 92: Oordrag by wyse van endossement
Vraag Is dit verpligtend om ‘n uitklaringsertifikaat vir die volgende
registrasiehandelinge in te dien?
a) Oordrag deur endossement kragtens artikel 24bis(2);
b) Oordrag deur endossement kragtens artikel 25(3);
c) Oordrag deur endossement kragtens artikel 45(1);
d) Oordrag deur endossement kragtens artikel 45bis(1)(a)/(b);
e) Oordrag deur endossement kragtens artikel 45bis(1A)(a)/(b); en
f) Oordrag deur endossement kragtens artikel 58(2).
Besluit
a) Nee;
b) Nee;
c) Ja (sien ook RKB5/2002)
d) Ja;
e) Nee (sien ook RKB36/2010);
f)
(RKB28/2011).
Nee
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 45

Paragraaf 13 Artikel 68(1) endossement
Toepassing van artkel 68(1)
Vraag Waar ‘n persoonlike serwituut verval het en die grond wat daardeur beswaar is
word oorgedra, is dit verpligtend om aan te dring op ‘n aansoek in terme van
artikel 68(1), of sal die indiening van dokumentêre bewys voldoende wees?
Besluit Daar moet in alle gevalle aan artikel 68(1) voldoen word waar ‘n persoonlike
serwituut vir welke rede ookal verval - (RKB15/2007).
Vraag Onsekerheid bestaan met betrekking tot die praktyk wat gevolg moet word
wanneer terugvallingsregte en voorkoopsregte gekanselleer word. Is ‘n
onderhandse afstanddoening aanvaarbaar of moet die bepalings van artikel
68(1) van die Registrasie van Akteswet gebruik word?
Besluit Registrateurskonferensiebesluit 15/2007 word bevestig - (RKB16/2008). 38
Verval van vruggebruik oor 100 jaar oud - geen sterftesertifikaat beskikbaar
Vraag Is dit werklik nodig om ‘n hofbevel te bekom waar daar geen sterftesertifikaat
beskikbaar is om die dood van die vruggebruiker te bewys wat meer as ‘n
honderd jaar oud sou wees nie? ‘ n Beëdigde verklaring deur haar oorlewende
kinders aangaande haar is dood is beskikbaar.
Besluit Ja, ‘n hofbevel moet bekom word waar geen sterftesertifikaat of sterfkennis
beskikbaar is om die dood van die vruggebuiker te bewys nie. -
(RKB32/2006). 39
Artikel 68(1) - Eiendom verkoop in eksekusie
Scenario ‘n Vruggebruiker het gesterf en ‘n verband is gepasseer onderhewig aan die
vruggebruik. Die eiendom is in eksekusie verkoop. Die vruggebruiker het
afstand van voorang ten gunste van die verbandhouer gedoen.
Vraag Wie moet aansoek vir die kansellering van die vruggebruik in hierdie
omstandighede doen? Die geregistreerde eienaar weier om enige dokumente
te onderteken.
Besluit Artikel 68 hoef nie toegepas te word nie. Die balju tree as statutêre agent op,
namens die hof - (RKB16/2007).
Kommentaar
Dit beteken dat geen aansoeke nodig is nie, nóg deur die balju nóg deur die
geregistreerde eienaar van die eiendom.
Verval van terugvallingsreg
Vraag Wat is die korrekte posisie in gevalle waar ‘n titelakte ‘n voorwaarde
(terugvallingsreg) bevat wat opvolgers in titel bind, dat ‘n woonhuis binne ‘n
spesifieke tydperk opgerig moet word?
a) Moet die voorwaarde outomaties weggelaat word uit verdere titelaktes by
oordrag van die eiendom, in gevalle waar die woonhuis inderdaad opgerig
is?
b) Moet die voorwaarde outomaties weggelaat word by oordrag van die
eiendom in gevalle waar die tydperk verval het?
c) Wat is die posisie waar die tydperk verval het en die woonhuis is nie
opgerig nie?
38
‘n Aansoek om endossement in terme van artikel 68(1) moet gebring word. ‘n Onderhandse afstanddoening is
nie voldoende nie.
39
Die besluit is baie onduidelik en die vraag is slegs verwoord. Ek het beide die vraag en besluit aangepas ten
einde sin te maak en aan die Deeds Practice Manuals op bladsy 3-28 te voldoen
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 46

Besluit
a) Daar moet aan die bepalings van artikel 68(1) van die Registrasie van
Akteswet voldoen word. Toestemming moet ingedien word waarin
aangedui word dat die gebou opgerig is.
b) Nee,artikel 68(1) van die Registrasie van Akteswet vind toepassing. Die
houer moet sy reg uitoefen of van sy reg afstand doen.
c) Artikel 68 vind toepasssing, mits die person wat die voorwaarde mag
afdwing van sodanige voorwaarde afstand doen – (RKB49/2010).
RKB 49 van 2010: Terugvallingsregte
Vraag RKB49/2010 handel nie met die posisie waar die tydperk nog nie verval het
nie en ‘n woning nog nie opgerig is nie. Hoe moet daar met hierdie
voorwaarde gehandel word?
Besluit Die voorwaarde moet vorentoe gedra word in die nuwe akte – (RKB17/2011). 40
Kansellasie van voorwaardes opgelê kragtens artikels 10A en 10B van Wet 107/1997
Vraag Artikel 10B(6)(b) van Wet 107 van 1997 skryf ‘n prosedure voor vir die
kansellasie van voorwaardes opgelê kragtens artikels 10A en 10B van die
Behuisingswet 107 van 1997. Watter prosedures moet gevolg word vir die
kansellasie van die voorwaardes en moet ‘n hereregtekwitansie of
vrystellingsertifikaat ingedien word?
Besluit a) Artikel 68(1) moet gevolg word. Hereregtekwitansies of
vrystellingsertifikate word nie vereis vir die kansellasie van hierdie
voorwaardes nie.
b) Voorwaardes opgelê kragtens artikels 10A en 10B van die
Behuisingswet 107 van 1997 moet kragtens artikel 10B(6)(b) van Wet
107 van 1997 gekanselleer word deur middel van ‘n endossement soos
voorsiening in gemelde Wet gemaak – (RKB72/2010).
Hereregtekwitansie met kansellasie van persoonlike- of grondserwituut
Vraag Waar ‘n persoonlike- of grondserwituut gekanselleer word, óf in terme van
artikel 68(1), artikel 68(2) óf artikel 75(3) van die Registrasie van Akteswet,
moet die registrateur op ‘n hereregtekwitansie of hereregtevrystellingsertifikaat
aandring?
Besluit Waar ‘n persoonlike of grondserwituut gekanselleer is óf in terme van artikel
68(1), artikel 68(2) óf artikel 76(2)bis of artikel 76(1)bis van die Registrasie van
Akteswet, moet die registrateur van aktes aandring op die indiening van ‘n
hereregtekwitansie of hereregtevrystellingsertifikaat, tensy die serwituut sy tyd
uitgedien het, byvoorbeeld die dood van die vruggebruiker of tydsverloop, ens.
- (RKB5/2005).
Voorkoopreg ten gunste van ‘n gederegistreerde maatskappy
Vraag Hoe moet ‘n voorkoopsreg ten gunste van ‘n gederegistreerde maatskappy
gekanselleer word?
Besluit ‘n Voorkoopsreg kan gekanselleer word kragtens artikel 68(1) van die
Registrasie van Akteswet, slegs indien bewys dat sodanige maatskappy finaal
40 Hierdie besluit is slegs van toepassing indien die terugvallingsreg op die transportnemer en sy/haar opvolgers
in titel opgelê is. Indien dit slegs op die transportnemer opgelê is, sal die reg gekanselleer moet word en
indien dit wel vorentoe gedra moet word, sal dit her-opgelê moet word kragtens die laaste voorbehoudsbepaling
in artikel 65(1) van die Registrasie van Akteswet.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 47

gederegistreer is, ingedien word – (RKB37/2011).
Paragraaf 15 Artikel 93(1) endossement
Vraag In terme van Registrateurskonferensiebesluit 6.5/1999 moet ‘n afskrif van die
staatskoerant ingedien word as bewys by ‘n aansoek om naamsverandering in
terme van artikel 93 van die Registrasie van Akteswet. Is hierdie besluit
nogsteeds van toepassing?
Besluit Ja, Registrateurskonferensiebesluit 6.5/1999 word bevestig - (RKB5/2008)
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 48

Hoofstuk 12 - Verlore aktes
Paragraaf 2.1 Regulasie 68(1)
Algemene volmag wat mandaat aan agent gee, is onaanvaarbaar
Stelling ‘n Gemagtigde persoon (agent) kan nie ‘n beëdigde verklaring namens sy/haar
prinsipaal aflê nie. (in terme van RKB 6.12 van 1999).
Vraag Wat is die posisie met betrekking tot ‘n beëdigde verklaring in terme van
regulasie 68(11), waar die agent (transportbesorger) namens die
verbandhouer (bank) optree uit hoofde van ‘n algemene volmag?
Besluit RKB 6.12 van 1999 moet ook toegepas word op aansoeke en beëdigde
verklarings in terme van regulasie 68(11). ‘n Algemene volmag wat magtiging
aan ‘n agent verleen om ‘n beëdigde verklaring namens sy/haar prinsipaal te
maak, is contra bonis mores en behoort nie toegelaat te word nie -
(RKB7/2007).
Gesertifiseerde afskrif (“VA afskrif”) alreeds uitgereik
Vraag Waar ‘n aansoek en beëdigde verklaring gebring word vir die uitreik van ‘n
gesertifiseerde afskrif van ‘n titelakte, verband ensovoorts, waarvoor daar
alreeds ‘n gesertifiseerde afskrif (“VA afskrif”) uitgereik was, moet die aansoek
gebring word in terme van regulasie 68(7) of regulasie 68(1)?
Besluit Die aansoek moet in terme van regulasie 68(1) gebring word en nie regulasie
68(7) nie. Die volle feite moet egter geopenbaar word - (RKB20/2007).
Onbekende omstandighede
Vraag Regulasie 68(1) bepaal dat die omstandighede in die aansoek vermeld moet
word. Wat indien die omstandighede onbekend is? Kan dit uit die aansoek
weggelaat word of moet die aansoek dan reflekteer dat die omstandighede
onbekend is?
Besluit ‘n Verwysing na die feit dat die omstandighede nie bekend is nie, hoef nie in
die aansoek gemeld te word nie - (RKB21/2006).
Vraag Registrateurskonferensiebesluit 21/2006 bepaal dat ‘n verwysing na die feit
dat die omstandighede waaronder aktes verlore geraak het onbekend is, nie in
die aansoek openbaar gemaak hoef te word nie. Regulasie 68(1) bepaal dat
die omstandighede genoem moet word, waar moontlik. Indien die feit dat die
omstandighede onbekend is nie in die aansoek genoem word nie, mag dit
geinterpreteer word as dat die applikant die feit dat die omstandighede gemeld
moet word geignoreer het. Hoe sal ‘n ondersoeker weet of die omstandighede
onbekend is of dat die omstandighede wel bekend is, maar nie genoem word
nie? Die gevolg sal wees dat die ondersoeker ‘n nota sal maak dat die
omstandighede ingesluit moet word waar niks daaroor gemeld word nie.
Besluit ‘n Verwysing na die feit dat die omstandighede onbekend is, hoef nie in die
aansoek vervat te wees nie. RKB21/2006 word bevestig - (RKB13/2008).
Aansoek gebring deur gade getroud binne gemeenskap van goed
Vraag Kan slegs een gade, getroud binne gemeenskap van goed aansoek doen vir
die uitreik van ‘n gesertifiseerde afskrif?
Besluit Ja, enige gade kan aansoek doen. Die registrateur van aktes het egter ‘n
diskresie om te vra vir die toestemming van die “nie-applikant”. (sien regulasie
68(2) - (RKB26/2005).
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 49

Wie moet aansoek bring indien direkteur van maatskappy oorlede is?
Vraag Wie het die bevoegdheid om aansoek te doen vir ‘n gesertifiseerde afskrif van
‘n titelakte geregistreer in die naam van ‘n maatskppy, waar die enigste
direketeur van sodanige maatskappy gesterf het?
Besluit Die eksekuteur mag aansoek doen. Dit is die verantwoordelikheid van die
transportbesorger om vas te stel of the eksekuteur se naam in die lederegister
van die maatskappy aangeteken is. (Sien Corporate Law deur Cilliers,
Benadie, Botha, Oosthuizen en Delarey, 1987 uitgawe, hoofstuk 11 bladsy
131) - (RKB32/2008).
Verlore notariële akte
Vraag Indien ‘n oorspronklike notariële akte van serwituut verlore is en die
aktekantoor se afskrif ook verlore is, maar die protokolafskrif steeds in die besit
van die notaris is, mag ‘n aktekantoorafskrif gegenereer word vanaf die
protokolafskrif?
Besluit Nee. ‘n Vervangende notariële akte wat die bestaande serwituut kanselleer en
die verlore notariële akte vervang, moet geregistreer word - (RKB38/2008).
RKB 38 van 2008: Verlore notariële akte
Vraag Die besluit handel slegs met notariële aktes van serwituut en nie ander
notariële aktes wat in ‘n notaris se protokol geliasseer word nie (byvoorbeeld
notariële verbande, huurkontrakte en huweliksvoorwaardekontrakte). Hoe
moet daar met hierdie ander aktes gehandel word indien die aktekantoorafskrif
ook verlore of vernietig is?
Besluit RKB 38 van 2008 word hiermee bevestig. Met betrekking tot ‘n verlore
notariële verband, moet daar met die verband gehandel word kragtens
regulasie 68(11A) 41 van die Registrasie van Akteswet. In soverre
huweliksvoorwaardekontrakte en huurkontrakte aanbetref, moet ‘n hofbevel
bekom word – (RKB18/2010). 42
Verwysing na verbandhouer in aansoek
Vraag Stem Konferensie saam dat dit nie nodig is om na die besonderhede van die
verbande wat oor die eiendom geregistreer is in die aansoek (beëdigde
verklaring) te verwys wanneer aansoek gedoen word vir ‘n gesertifiseerde
afskrif in terme van regulasie 68(1) van die Registrasie van Akteswet nie?
Besluit Ja, dit is nie nodig om na die besonderhede van die verband in die aansoek vir
die uitreiking van ‘n gesertifiseerde afskrif van ‘n titelakte te verwys nie. Die
bepalings van regulasie 68(1) en (2) moet egter nagekom word in soverre dat
die beëdigde verklairng moet stel dat die titel nie verpand is of andersins as
sekuriteit gehou word nie en die verbandhouer moet toestem 43 -
RKB17/2009).
Paragraaf 2.2 Aansoek vir afskrif waar grond met verband beswaar is –
(regulasie 68(2)
Regulasie 68(2): Verbandhouer se toestemming op briefhoofde
Vraag Dit is praktyk in sekere aktekantore om daarop aan te dring dat, wanneer
41
Met ander woorde die verlore verband moet gekanselleer word kragtens die prosedure uiteengesit in regulasie
68(11A) en ‘n vervangende verband moet geregistreer word.
42
Die rede waarom die protokol van die notaris nie gebruik kan word nie, is omdat dit nie met enige verdere
transaksies opgedateer word nie.
43
Nie alleen moet die verbandhouer toestem tot die uitreiking van die gesertifiseerde afskrif nie, maar ook
bevestig dat hy nie in besit van die verlore akte is nie.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 50

aansoek gedoen word vir ‘n gesertifiseerde afskrif van ‘n titelakte, wat met
verband beswaar is, die verbandhouer se toestemming, soos vereis deur
regulasie 68(2), op die briefhoof van die betrokke finansiële instelling moet
vookom. Hierdie praktyk veroorsaak onnodige praktiese probleme en geen
magtiging vir die aandring daarop bestaan nie. Moet daar met hierdie praktyk
volgehou word?
Besluit Nee, die praktyk moet gestop word – (RKB41/2010).
Paragraaf 2.4 Regulasie 68(11)
Verlore bladsye van verlore verband
Scenario Waar ‘n verband vir kansellasie in terme van regulasie 68(11) ingedien word en
by ondersoek word bevind dat die bladsye van die aktekantoorafskrif, onder
andere die eiendomsbeskrywingsbladsy, nie geskandeer/gemikrofilm is nie,
watter prosedure moet gevolg word om die verband te kanselleer?
Besluit ‘n Hofbevel moet bekom word, tensy mens kan vasstel dat die verband van
toepassing is op die aansoek wat gebring word - (RKB21/2007).
Afskrif van kliënt en aktekantoor verlore - verband gekanselleer te word
Vraag Die prosedure vir die kansellasie van ‘n verband waar die kliënt se afskrif en
die aktekantoor se afskrif van ‘n verband verlore is moet oorweeg word. RKB
15 van 2002 moet teruggetrek word.
Besluit RKB 15 van 2002 44 word bevestig, hangende die uitreiking van ‘n
Hoofregistrateursomsendskrywe wat riglyne bevat wat insluit die publikasie
van ‘n kennisgewing van voorneme om die verlore / vernietigde verband te
kanselleer - (RKB4/2009).
Paragraaf 2.5 Regulasie 68(11A)
Toepassing van regulasie 68(11A)
RKB 42 van 2010: Aansoek kragtens Regulasie 68(11A)
Vraag Is hierdie besluit nie teenstrydig met HRO 1 van 2010 insoverre dit handel oor
die aantal advertensies wat in die Staatskoerant geplaas moet word nie?
Besluit Hangende die wysiging van regulasie 68(11A), moet die riglyne uiteengesit in
HRO 1 van 2010 gevolg word, deurdat twee agtereenvolgende advertensies
geplaas moet word. (RKB 42 van 2010 45 word teruggetrek) – (RKB16/2011).
Kommentaar Let daarop dat kragtens HRO1/2010, publikasie slegs vereis word in twee
agtereenvolgende uitgawes van die staatskoerant en nie in enige gewone
koerante nie.
44
Volgens hierdie Registrateurskonferensiebesluit word ‘n hofbevel vir sodanige kansellasie vereis.
45
RKB42/2010
Vraag Regulasie 68(11A) bepaal dat “… indien tevrede dat geen goeie rede tot die teendeel bestaan …”.
Op watter bewys moet die registrateur aandring gegewe hierdie vae diskresie?
Besluit Advertering in die Staatkoerant sal voldoende wees.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 51

Hoofstuk 14 - Verbande
Paragraaf 1 Agtergrond
Taal van konsepverband
Vraag Mag ‘n konsepverband (wat aan die volmag om ‘n verband te passer
aangeheg is) 46 in ‘n ander taal as die taal in die verband wat geregistreer staan
te word, getik wees?
Besluit Nee, die verband moet die taal van die konsepverband volg – (RKB38/2012).
Paragraaf 3.7 Rangorde klousule
Sessie van verband as tweede in rangorde sessie in securitatem debiti
Vraag Is dit moontlik om ‘n sessie van ‘n verband as ‘n tweede in rangorde sessie in
securitatem debiti te registreer?
Besluit Nee. Die Registrasie van Akteswet maak nie voorsiening vir die registrasie
van sodanige sessies nie - (RKB28/2007).
Paragraaf 7.5 Toestemming tot verskeie registrasie prosedures
Interpretasie van die konsep “vervreem” (“alienate”)
Vraag Wat is die korrekte interpretasie van die konsep “vervreem” - sluit dit bewaring
met verband in?
Besluit Verbandbeswaring is die ‘eerste stap’ tot vervreemding. Dit moet beskou word
as sui generis en hanteer word asof dit vervreemding is. Dus, waar ‘n titelakte
‘n verbod teen vervreemding bevat, moet die persoon ten gunste van wie
sodanige verbod geregistreer is toestemming verleen tot verbandbeswaring
van die eiendom - (RKB2/2006).
Vraag Party aktekantore pas nie RKB35/2005 ,wat verband hou met die vereiste van
‘n toestemming wanneer grond beswaar word waar daar ‘n beperking op
vervreemding is, toe nie. Is die besluit verpligtend of bloot aanwysend?
Besluit RKB35/2005, soos gewysig deur RKB2/2006 word bevestig en moet
eenvormig toegepas word. Met ander woorde vervreemding moet beskou
word as om beswaring met verband in te sluit en ‘n toestemming tot die
beswaring met ‘n verband moet derhalwe ingedien word waar daar ‘n
beperking op vervreemding vervat is in die titelakte van die grond as deel van
die titelvoorwaardes - (RKB12/2008).
Vraag Gegewe die obiter dictum in die saak Standard Bank of South Africa Ltd v
Hunkydory Investments 188 (Pty) Ltd and others, saaknr. 154/27/2008, is dit
nogsteeds ‘n vereiste dat die persoon ten gunste van wie ‘n beperking op
vervreemding geregistreer is moet toestem tot die registrasie van ‘n verband
waar die eiendom onderhewig is aan ‘n beperking op vervreeding?
Besluit Ja, RKB35/2005; RKB2/2006; en RKB12/2008 word bevestig - (RKB6/2009).
46 Die bewoording in skuinsdruk is deur die samesteller hiervan bygevoeg.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 52

RKB 35 van 2005, RKB 2 van 2006, RKB 12 van 2008 en RKB 6 van 2009:
Toestemming deur verbandhouer tot vervreemding
Vraag Hierdie besluite suggereer dat “beswaring” die “eerste stap” tot vervreemding
is. Artikel 1 van die Wet op Vervreemding van Grond 68 van 1981 omskryf
“vervreem” as verkoop, verruil en skenk, wat nie verbandbeswaring insluit nie.
Besluit RKB35/2005, RKB2/2006, RKB12/2008 en RKB6/2009 word hierby bevestig,
vir die redes uiteengesit in gemelde besluite – (RKB4/2011).
Paragraaf 3.5.1 Verbandbedrag
Vraag Een van die vereistes vir ‘n verband is dat daar ‘n skuld moet wees. ‘n Skuld
hoef nie noodwendig ‘n geldskuld te wees nie. Dit is egter nie ‘n voorvereiste
dat ‘n verband, anders as ‘n dekkingsverband, ‘n bedrag hoef te openbaar nie.
Geen gesag kan gevind word dat ‘n verband die bedrag moet openbaar nie,
behalwe artikel 51(1) van die Registrasie van Akteswet, wat slegs op
dekkingsverbande van toepassing is.
Besluit Dit is uitgemaakte reg dat die bedrag van die verband geopenbaar moet word
en dit is ‘n noodsaaklikheid om die registrasiefooi betaalbaar vas te stel. Sien
ook Silberberg se “The Law of Property” op bladsy 39 - (RKB22/2009).
Paragraaf 3.8 Eiendoms- of sekuriteitsklousule
Beswaring van ‘n aandeel in ‘n lantermyn huurkontrak
Vraag Mag ‘n onverdeelde aandeel in ‘n huukontrak dien as sekuriteit onder ‘n
verband?
Besluit Nee, die Registrasie van Akteswet maak nie voorsiening vir die beswaring van
‘n aandeel in ‘n langtermynhuurkontrak nie - (RKB23/2009).
Paragraaf 7 Toestemmings - regulasie 39
Openbaarmaking van besonderhede in Toestemmings
Vraag Waar ‘n toestemming opgestel ooreenkomstig voorgeskrewe vorm MM
ingedien word, moet sodanige toestemming besonderhede van alle vorige
handelinge met sodanige verband, soos sessies, gedeeltelike betalings
ensovoorts bevat?
Besluit Dit is slegs nodig om na vorige sessie te verwys. Sien Vorm MM –
(RKB30/2012).
Kansellasie van verband
Vraag Waar ‘n verband gekanselleer moet word, maar by nadere ondersoek blyk dit
dat die verband gepasseer is deur die verbandgewer ten gunste van die
verbandgewer, kan sodanige kansellasie gedoen word deur die korrekte
verbandhouer waar ‘n artikel 4(1)(b) regstelling gebring word deur sodanige
korrekte verbandhouer?
Besluit Bewys aangaande die korrekte posisie in terme van artikle 4(1)(a) van die
Registrasie van AKteswet moet gegee word. Die verband moet dan reggestel
word in terme van ‘n artikel 4(1)(b) aansoek, gebring deur die korrekte
verbandhouer, waarna die gemelde verband gekanselleer moet word. Daar
moet op die toestemming van alle belanghebbende partye aangedring word -
(RKB30/2008).
Vraag Regulasie 39(1) maak voorsiening vir die indiening van ‘n aparte toestemming
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 53

vir die ontheffing van “eiendom” uit die werking van die verband. Mag een
toestemming gebruik word vir die ontheffing van meer as een “eiendom” uit
dieselfde verband?
Besluit Ja. Regulasie 39(1) maak voorsiening dat een toestemming gebruik kan word
vir die ontheffing van meer as een “eiendom” uit dieselfde verband -
(RKB16/2009).
Artikel 56(1)(b) van die Registrasie van Akteswet: Vrywillige likwidasies
Vraag Is dit verpligtend dat waar ‘n maatskappy of beslote korporasie vrywillig
gelikwideer word by wyse van ‘n spesiale besluit omdat dit nie sy skulde kan
betaal nie, die oop verbande vir afhandeling ingedien moet word? Die opinie is
dat verbande slegs vir afhandeling ingedien moet word waar die maatskappy
of beslote korpasie deur ‘n hof gelikwideer word.
Besluit Waar ‘n maatskappy of beslote korporasie nie deur die Hoë Hof gelikwideer
word nie, moet die verbande vir afhandeling ingedien word – (RKB37/2010).
Artikel 56(1)(b) van die Registrasie van Akteswet: Vrywillige likwidasie van
maatskappy / beslote korporasie en kansellasie van verbande
Vraag Dit is praktyk om ‘n sertifikaat deur ‘n transportbesorger te aanvaar in gevalle
waar ‘n maatskappy nie in staat is om sy skulde te kan betaal nie. Behoort dit
nie die likwidateur te wees wat hierdie feit sertifiseer nie?
Besluit Ja. Ten einde aan artikel 56(1)(b) van die Akteswet te voldoen, is dit nodig dat
‘n oordrag van ‘n eiendom wat aan ‘n maatskappy of beslote korporasie
behoort vergesel gaan van ‘n sertifikaat deur die likwidateur dat die
maatskappy/beslote korporasie nie sy skulde kan betaal nie- - (RKB38/2010).
Paragraaf 8 Substitusie van skuldenaar
Toestemming van mede-verbandgewer
Vraag Is die toestemming van die mede-verbandgewer nodig by ‘n substitusie in
terme van artikel 57?
Besluit a) Ja, die toestemming van die mede-verbandgewer is nodig en al die
regseksepsies moet van afstand gedoen word (RKB19/2005); maar
b) artikel 57 vind slegs toepassing waar die “ hele van die daarmee
beswaarde grond...” gesubstitueer word - (RKB7/1994 en
RKB7/2006).
Diverse Aangeleenthede
Vraag T1/1999 is geregistreer in die naam van Mnr Y en die eiendom is onderhewig
aan B1/1999. Mnr X doen by die hof aansoek om T1/1999 te kanselleer
aangesien hy beweer dat Mnr Y die eiendom verkry het op ‘n
eksekusieverkoping. Mnr X doen aansoek om sy titel T2/1987 te laat herleef.
Daar was ‘n verband B9/1988 deur Mnr X oor die eiendom geregistreer toe hy
die eienaar was. Hoe moet B1/1999 (die bestaande verband oor die eiendom)
gekanselleer word? Hoe moet B9/1988 herleef? Sal Mnr X nou ‘n verbandvry
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 54

titel ontvang?
Besluit Die aangeleentheid moet na die hof toe terugverwys word om aan te dui op
welke wyse beide verbande hanteer moet word - (RKB41/2009).
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 55

15 - Algemeen
Paragraaf 1 - Onteieningstransporte
Vraag In lig van die ratio vervat in die ongerapporteerde saak South Africa’s National
Roads Agency Limited v Chief Registrar of Deeds (saak nr. 9147/2009) wil dit
voorkom asof die praktyk om aan te dring op uitklaringsertifikate vir alle
onteienings- en vestigingstransporte, nie langer ‘n vereiste is nie. Is die
aanname korrek?
Besluit Ja, geen uitklaringsertifikate word vereis vir onteienings- en
vestigingstransporte nie - (RKB5/2009). 47
Pragraaf 3 – Transporte kragtens artikel 18(3) van die Boedelwet
Oordrag deur ‘n Meestersverteenwoordiger van eiendom geskenk deur die oorledene
gedurende sy leeftyd
Vraag Sal daar op goedkeuring aangedring word waar eiendom gedurende die
leeftyd van die oorledene deur hom geskenk is en die Meester se
verteenwoordiger nou vereis word om die eiendom te transporteer?
Besluit Nee. Die waarde van die eiendom word geopenbaar. Indien die waarde die
voorgeskrewe bedrag, soos gepubliseer oorskry, moet die aangeleentheid
terugverwys word na die Meester vir toestemming – (RKB60/2010).
Vraag Waar grond geërf is vanuit ‘n boedel wat kragtens artikel 18(3) van die
Boedelwet beredder word, en daarna verkoop word vir ‘n koopprys wat R125
000,00 oorskry en die oordragte gelyktydig plaasvind, moet die Meester
genader word om die daaropvolgende verkoop goed te keur?
Besluit Nee. Die daaropvolgende verkoop is van geen belang vir die Meester of die
Registrateur nie – (RKB67/2010).
47 Registrateurskonferensiebesluite 1/2004; 13/2005; 9/2007 en 10/2008 is met hierdie RKB teruggetrek.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 56

16 - Diverse Aangeleenthede
Artikel 6: Kansellasie van akte
Vraag Daar bestaan geen prosedure in Wet 47 van 1937 aangaande hoe ‘n akte
gekanselleer moet word sodra ‘n hof ‘n beslissing gemaak het nie. Dit is
praktyk dat ‘n aansoek ingedien word met die titelaktes/gesertifiseerde afskrifte
van die aktes, ens. In praktyk word ‘n hofbevel wat die registrateur van aktes
opdrag gee om ‘n titelakte te kanselleer op die registrateur beteken.
Gewoonlik word die hofbevel geliasseer en as ‘n caveat teen die titelaktes
genoteer. Indien enige afskrif van die geaffekteerde titlekates versoek word
voordat die aansoek ingedien was, sal die titelaktes nie die ware feite soos per
die hofbevel reflekteer nie. Wat is die korrekte prosedure om te volg?
Besluit By ontvangs van die hofbevel, moet die aktekantoorafskrif van die betrokke
titelakte geëndoseer word om die titelakte te kanselleer en die vorige titelakte
te laat herleef. ‘n Caveat moet genoteer word tot die effek dat sodra die kliënt
se afkrif van die titelakte ingedien word, dit met die ensdossement opgedateer
moet word. Data moet dan opgedateer word en die aktekantoorrekords moet
ge-herskandeer word – (RKB22/2011).
Kommentaar Met ander woorde geen aansoek moet deur die transportbesorger ingedien
word nie. Die aktekantoor vanuit sy eie inisiatief moet die aktekantoorafskrif
rakende die kansellasie en herlewing endosseer.
Hantering van verbande waar titel kragtens artikel 6 gekanselleer is
Vraag Waar ‘n titel kragtens artikel 6 van Wet 47 van 1937 gekanselleer is en die hof
beveel dat die verbande wat oor die eiendom onder die oorspronklike titel
bestaan het, heringestel moet word, hoe moet die heringestelde verbande
teen die herleefde titel geëndosseer word?
Besluit Heringestelde verbande moet her-endosseer word op die herleefde titel en ‘n
handgeskrewe endossement, wat die rede vir die herinstelling uiteensit, moet
direk bo die nuwe verband-endossement aangebring word – (RKB16/2012).
Artikels 6(1) en 6(2): Herlewende titelakte
Vraag Probleemstelling: ‘n Gedeelte van ‘n plaas is onderverdeel in gedeelte 1 en
die restant. Gedeelte 1 word dan oorgedra. ‘n Hofbevel word toegestaan wat
die transport van gedeelte 1 kansellleer. Kragtens artikel 6(2) moet die vorige
titelakte herleef. Wat gebeur met die onderverdeelde grondgedeelte? Hoe
moet die titelakte geëndosseer word?
Besluit Die titelakte van die onderverdeling moet geëndosseer word rakende die
kansellasie daarvan. Die vorige titelakte moet herleef word en geëndoseer
word rakende die kansellasie van die titelakte vir die onderverdeling. Die
kantoor van die Landmeter-generaal moet in kennis gestel word rakende die
kansellasie van die registrasie van die onderverdeling – (RKB23/2011).
Artikel 33 transporte: uitklaringsertfikate en hereregtekwitansies
Vraag Moet ‘n uitklaringsertifikaat en ‘n hereregtevrystellingsertifikaat met ‘n artikel
33 oordrag ingedien word?
Besluit Ja, sien artikels 33(10) en 92(1) van Wet 47 van 1937, sowel as artikel 118 van
die Munisipale Sisteme Wet 32 van 200 – (RKB24/2011).
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 57

Transportbesorgersertifikaat om te bewys dat sterfte plaasgevind het voor egskeiding
Vraag Waar die status van partye, getroud buite gemeenskap van goed of waar hul
huwelik bepaal word deur die reg van ‘n ander land, verander het as gevolg
van egskeiding, moet die egskeidingsbevel ingedien word om te bepaal of die
regte van derde partye geaffekteer word. Indien die gade egter oorlede is, wat
moet ingedien word om te bewys dat die gade gesterf het en dat die
egskeiding nie plaasgevind het nie - ‘n sterfkennis-/ sertifikaat?
Besluit ‘n Sertifikaat deur die transportbesorger sal voldoende wees - (RKB15/2005).
Insolvensie
Vraag Kan ‘n kurator van ‘n insolvente boedel eiendom transporteer, wat voor die
rehabilitasie van die insolvent in die trustee gevestig het, 10 jaar nadat die
insolvent outomaties gerehabiliteer is?
Besluit Nee. Sien die bepalings van artikel 25 van die Insolvensiewet 24 van 1936 -
(RKB37/2008).
Vraag Die kennisgewing van sekwestrasie van ‘n insolvente persoon, getroud buite
gemeenskap van goed, word ook teen die naam van die solvente gade
aangeteken. Wanneer die solvente gade met sy/haar eiendom wil handel, is ‘n
sertifikaat deur die transportbesorger dat die sekwestrasie nie op die solvente
gade van toepassing is nie voldoende?
Besluit Nee. Die kurator moet ‘n vrystelling uitreik - (RKB39/2008).
Registrasie afskrifte van kaarte
Vraag Aktekantore vereis dat kaarte, soos voorsiening gemaak in regulasie 32 van
die Registrasie van Akteswet, in duplikaat ingedien moet word. Moet daar
steeds met hierdie praktyk voortgegaan word?
Besluit Regulasie 32 verwys na “‘n kaart”. Slegs een kaart hoef derhalwe ingedien te
word. Regulasie 79bis 48 moet nogsteeds nagekom word - (RKB3/2009). 49
Berekening van registrasiefooi
Vraag Waar ‘n transportakte of verband die koopprys of bedrag geleen in ‘n
buitelandse geldeenheid uitdruk, op watter tydstip moet die registrasiefooi
bereken word ooreenkomstig die wisselkoers?
Besluit Die registrasiefooi moet op datum van registrasie bereken word -
(RKB20/2009).
Plig om transportbesorger in te lig dat aktes nie geregistreer is nie
Vraag Is dit die plig van die aktekantoor om die transportbesorger in te lig dat aktes
nie geregistreer is nie of is dit die plig van die transportbesorger om
homself/haarself te vergewis dat die aktes wel uitgevoer is voordat hy die bank
daarvan in kennis stel?
48 Volgens hierdie regulasie is dit die registrateur se plig om die Landmeter-Generaal van enige
registrasiehandeling wat ‘n kaart affekteer in te lig.
49 Hierdie besluit is nie op deeltitels van toepassing nie. Voorbeelde van kaarte waarvan daar nou slegs een
ingedien hoef te word, is in die geval van:- a) onderverdeling van eiendom; b) by sertifikate van geregistreerde
titel; c) by sertifikate van verenigde titel; d) by notariële aktes van serwituut; e) by notariële huurooreenkomste;
f) by notariële onderverhuringsooreenkomste.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 58

Besluit Dit is nie die plig van die aktekantoor om die transportbesorger in kennis te stel
nie. Die transportbesorger moet homself/haarself vergewis dat die aktes wel
uitgevoer is - (RKB25/2009).
Trustaktes geliasseer en geregistreer in aktekantore - Hoofmeestersdirektief 2 van
2009
Vraag Hoofmeestersdirektief 2 van 2009 pas strenger beheer toe met betrekking tot
inligting / afskrifte van trust dokumente geregistreer in die meesterskantore.
Daar is steeds baie trustaktes wat voorheen in die aktekantoor geregistreer en
geliasseer is. Mag aktekantore steeds inligting en afskrifte aan kliënte verskaf
soos voorheen?
Besluit Ja, aktekantore mag steeds inligting en afskrifte aan kliënte gee -
(RKB28/2009).
Notariële akte vir mynmetodes
Vraag Is ‘n notariële akte, wat die mynmetodes wat die houer van die minerale regte
mag gebruik in die uitoefening van sy/haar reg, registreerbaar in die
aktekantoor?
Besluit Nee. Dit mag nie in die aktekantoor geregistreer word nie. Notariële aktes
moet na die Departement Mineraal en Energiesake verwys word -
(RKB29/2009). 50
Minerale regte
Vraag Mag die aktekantoor toesien tot die wysiging van sertifikate van minerale
regte?
Besluit Nee. Dit mag nie in die aktekantoor geregistreer word nie. Die notariële aktes
moet na die Departement Mineraal en Energiesake verwys word -
(RKB36/2009).
Artikel 11(8) van die Wet op Adverteer langs en Toebou van Paaie 21 van 1940
Vraag Waar voorwaardes vervat in ‘n titelakte gekanselleer word in terme van artikel
11(8) van die Wet op Adverteer langs en Toebou van Paaie 21 van 1940,
noodsaak sodanige kansellasie die indiening van ‘n hereregtekwitansie of
vrystellingsertifikaat?
Besluit Nee, ‘n hereregtekwitansie of vrystellingsertifikaat word nie vereis nie -
(RKB49/2009).
Artikel 10A en 10B van die Behuisingswet 107 van 1997 voorwaardes
Vraag ‘n Transportbesorger het nagelaat om artikel 10A en 10B van die
Behuisingswet 107 van 1997 voorwaardes te registreer by ‘n oordrag aan ‘n
gesubsidieerde koper. Hoe moet hierdie voorwaardes teen die titelakte
geregistreer word?
Besluit Die voorwaardes kan geregistreer word deur die indiening deur die eienaar
van ‘n aansoek kragtens artikel 3(1)(v) van Wet 47 van 1937, saam met die
nodige bewyse – (RKB46/2012).
50 Let egter dat regte bykomend tot myn, byvoorbeeld ‘n reg van weg of ‘n reg op water ten gunste van die
mineraalreghouer steeds in die aktekantoor registreerbaar is.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 59

RKB 39 van 2006, RKB 57 van 2009 51 en RKB 50 van 2009 52 : Eksekusieverkopings
Vraag Hoe moet die registrateur van aktes die saak van Sheriff Kuilsrivier v Registrar
of Deeds Cape Town 2011 toepas op eksekusieverkopings?
Besluit Met betrekking tot eksekusieverkopings, in navolging van artikel 66(4) van die
Wet op Landdroshowe 32 van 1944, moet die registrateur, na die verval van
een jaar na die datum van die beslaglegging, op ‘n sertifikaat deur die baju van
die betrokke landdroshof aandring wat duidelik bepaal dat die eiendom nie
onderhewig is aan enige eis wat preferent is tot daardie van die
vonnisskuldeiser na verwys in die kennisgewing van beslaglegging nie –
(RKB5/2011).
Sitering van bedrag in ‘n akte of dokument
Vraag HRO 18 van 1973 bepaal dat die bedrae in aktes en dokumente uiteengesit
moet word met ‘n komma voor die sente. Is hierdie praktyk verpligtend of kan
‘n punt ook gebruik word?
Besluit HRO 18 van 1973 is steeds van toepassing – (RKB43/2010).
Waarde van die eiendom
Vraag ‘n Eksekuteur in die boedel van B, wie in 1979 gesterf het, dra ‘n eiendom oor
na ‘n erfgenaam. Ten tyde van die aanstelling van die eksekuteur (1980) was
die waarde van hierdie eiendom R80 000,00 soos aangedui in die likwidasie-
en distribusierekening. Die kinders van die oorledene (erfgename) het ‘n
verkooptransaksie aangegaan met Q en verkoop die eiendom nou vir R400
000,00 synde die huidige waarde van die eiendom. Hierdie twee transaksies
word gelyktydig geskakel en ingedien. In die vergoedingsklousule van die
eerste transportakte vanaf die eksekuteur aan die erfgename, welke waarde
moet gereflekteer word: R80 000,00 of R400 000,00?
Besluit In die eerste transportakte sal die waarde R80 000,00 wees soos aangedui in
die likwidasie- en distribusierekening. Met betrekking tot die tweede oordrag
moet die registrasiefooi op die bedrag van R400 000,00 bereken word –
(RKB50/2010).
Is dit verpligtend vir die balju om eiendom op ‘n openbare veiling te verkoop?
Vraag ‘n Eienaar het ‘n verbandlening by ‘n bank bekom. As gevolg van sy onvermoë
51
Vraag Verwys hierdie artikel slegs na preferente eis-verkopings in eksekusie met betrekking tot
beslagleggings uitgereik deur ‘n Landdrofhof of na alle verkope in eksekusie met betrekking tot beslagleggings
uitgereik deur die Landdroshof teen onroerende eiendom? Sien September and Another v Nedcor Bank Ltd
and Another 2005 (1) SA 500, vir die werklike rede vir die artikel.
Besluit Die huidige praktyk moet voortleef deurdat die beslaglegging όf teruggetrek moet word όf bewys
ingedien moet word dat dit nie verval het nie of dat dit verleng is – (RKB57/2009 soos bevestig deur
RKB28/2010). (Daar was ‘n hofbeslissing wat bepaal het dat die 12 maande tydperk slegs ten opsigte van
preferente skuldeisers geld. Die aktekantoor weet egter nie wie preferent is en wie nie, derhalwe was die
huidige praktyk bevestig).
Let daarop dat RKB57/2009 deur RKB1/2011 herroep is.
52
Vraag Artikel 66(4) van die Wet op Landdroshowe 32 van 1944 bepaal dat indien die relevante eiendom nie in
ekseksie verkoop is of onthef is van die beslaglegging binne ‘n periode van 1 jaar vanaf die datum van
beslaglegging nie, verval die beslaglegging. Watter datum moet as die datum van beslaglegging beskou word?
Besluit As gevolg van ‘n gebrek aan duidelikheid met betrekking tot die datum van beslaglegging, moet
registrateurs die datum van betekening van die beslaglegging op die registrateur van aktes as die
aanvangsdatum vir die berekening van die 1 jaar tydperk beskou - (RKB50/2009).
Let daarop dat RKB50/2009 deur RKB1/2011 herroep is
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 60

Besluit
om die lening te diens, besluit die bank om op die eiendom beslag te lê. Net
voordat die balju die eiendom op openbare veiling wil verkoop, maak A ‘n
aanbod om die eiendom te koop. Die bank stem toe tot die verkoop en wil nie
met die verkoping per openbare veiling voortgaan nie.
a) Wie moet oordrag gee?
b) Is dit verpligtend vir die balju om die eiendom op ‘n openbare veiling te
verkoop?
a) Die eienaar moet oordrag gee en die beslaglegging moet gelig word.
b) Nee, dit is nie in hierdie geval nodig nie, aangesien die eienaar oordrag sal
gee – (RKB51/2010).
Eiendom verkoop in eksekusie
Vraag Indien eiendom in eksekusie verkoop is en die skuldenaar word na
sodanige verkoping gesekwestreer, verhoed die sekwestrasie die balju
om voort te gaan met die oordrag van die eiendom op grond van die
eksekusieverkoping?
Besluit Ja. In Dirk Corenlius De Jager NO and Others v Balju van die
Hooggereghof, Bloemfontein-Wes and Others gedateer 4 Junie 2010, is
egter beslis dat die verkoop van die eiendom nie opgeskort wanneer
aansoek om sekwestrasie gedoen word nie. Sodra die
sekwestrasiebevel egter toegestaan is, mag slegs die kurator,
onderhewig aan die bepalings van artikel 5 van die Insolvensiewet
oordrag passeer – (RKB54/2010).
RKB54 van 2010: EIendom verkoop in eksekusie
Vraag RKB 54 van 2010 moet heroorweeg word gegewe die saak van Edkins v
Registrar of Deeds (Saaknommer 16117/2011).
Besluit RKB54 van 2010 is geldig, hangedne die uitkoms van die appѐl in die Edkinssaak
– (RKB6/2012).
Beslaglegging van eiendom deur die balju na die dood van die eienaar
Vraag Die baju lê op ‘n eiendom beslag na die dood van die eienaar en verkoop dit in
eksekusie. Wie is verantwoordelik vir die oordrag van die eiendom, die balju of
die eksekuteur in die bestorwe boedel?
Besluit Die baju moet oordrag passeer – (RKB65/2010).
Artikel 20 en passering van oordrag
Vraag Waar daar op onroerende eiendom beslag gelê en in eksekusie verkoop is en
die eienaar daarna sterf, wie moet oordrag van die eiendom passeer?
Besluit Die balju as statutêre agent mag met die oordrag voortgaan. Die bepalings
van artikel 30 van Wet 66 van 1965 vind nie toepassing nie – (RKB17/2012).
Eksekusieverkopings
Vraag In Elsie Gundwana v Stekop Development CC and Ohters CCT 44/10 [2011]
ZACC 14, is beslils dat “where execution against the homes of indigent debtors
who run the risk of losing their security of tenure is sought after a judgement on
a money debt, further judicial oversight by a court of law …” ‘n moet is. Plaas
dit ‘n verantwoordelikheid op die aktekantoor om op ‘n hofbevel aan te dring
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 61

wat die verkoping magtig, bykomend tot die beslagleggingsbevel?
Besluit Nee, daar is geen verpligting op die registrateur van aktes om op so ‘n bevel
aan te dring nie – (RKB41/2011).
Gesertifiseerde afskrif waar daar op die eiendom beslag gelê is
Vraag Mag ‘n registrateur van aktes weier om ‘n gesertifiseerde afskrif van ‘n titelakte
uit te reik op grond daarvan dat daar op die betrokke eiendom beslag gelê is?
Besluit Nee, ‘n aansoek vir ‘n gesertifiseerde afskrif word nie geag ‘n handeling met
die eiendom te wees nie – (RKB43/2011).
Kommentaar ‘n Beslaglegging affekteer slegs die handeling met die eiendom
Beslagleggingskennisgewing verwys na verkeerde eiendomsbeskrywing
Scenario Die geheel van ‘n eiendom is onderverdeel in twee erwe onderhewig aan ‘n
LG caveat wat aandui dat die eiendom onderverdeel is en geen restant laat
nie. Een van die erwe is ondertussen oorgedra. Daar is daarna op die restant
van die eiendom wat die laaste erf om oorgedra te word verteenwoordig,
beslag gelê en ‘n balju transport word nou ingedien. In plaas van om na die
restant te verwys soos per die beslagleggingskennisgewing, transporeter die
balju nou die nuwe erf soos per die LGO caveat. Kan dit toegelaat word?
Besluit Die oordrag wat na die geskepte erf verwys moet toegelaat word, op
voorwaarde dat die betrokke kaart aangeheg word. Die beslagleggingskennisgewing
hoef nie gewysig te word nie – (RKB36/2012).
Sekwestrasie en egskeiding
Vraag Dit gebeur dikwels in praktyk dat onroerende eiendom geregistreer is in die
name van gades getroud binne gemeenskap van goed met mekaar, wie, na
die registrasie van die onroerende eiendom, skei en daarna word een van die
gades insolvent verklaar. Die vraag is: wie is geregtig om met sodanige
onroerende eiendom te handel: die person wat op die eiendom geregtig is
kragtens die egskeidingsooreenkoms of die kurator aangestel in die insolvente
boedel van die voormalige gade? Op hede word ons deur twee teenstrydige
beslissings gekonfronteer, naamlik – Corporate Liquidators (Pty) Ltd v M A
Wiggill 2007 (2) SA 520 T en Middleton v Middleton 2010 SA 179 (D). Watter
praktyk moet gevolg word?
Besluit Die saak van Corporate Liquidators (Pty) Ltd v M A Wiggill, moet gevolg word
aangesien dit op appѐl aangehoor was deur ‘n volbank. Die verdeling van
eiendomsreg vind plaas by die toestaan van die egskeiding – (RKB35/2011).
Transaksies waarby grond waarop ‘n grondeis interdik genoteer is, betrokke is
Vraag ‘n Transaksie waarby ‘n eiendom, waarop ‘n grondeis interdik genoteer was,
betrokke was, is verwerp omrede die interdik nie opgehef was nie.
a) Is dit korrek om so ‘n transaksie te verwerp?
b) Hoe moet die interdik opgehef word?
Besluit
a) Nee.
b) Die interdik hoef nie opgehef te word nie, aangesien die interdik nie ‘n
verbod op die vervreemding van eiendom is nie – (RKB38/2011).
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 62

Verbande en grondeis interdikte
Vraag Kan ‘n eienaar van ‘n eiendom, waarteen ‘n grondeis interdik genoteer is,
sodanige eiendom met verband beswaar?
Besluit Ja, daar is geen verbod teen die verbandbeswaring van die eiendom nie –
(RKB39/2011).
Grondeis caveat en verbande
Vraag Indien ‘n interdik rakende ‘n grondeis teen ‘n eiendom genoteer is wat op die
punt staan om met verband beswaar te word, moet die verband spesiaal aan
die grondeis onderhewig gemaak word?
Besluit Nee – (RKB40/2011).
Terugvallingsregvoorwaarde en die opsie om die tydperk te verleng
Vraag Indien ‘n terugvallingsregvoorwaarde ‘n opsie bevat om die tydperk te verleng,
moet die verlengde tydperk in die toestemming openbaar gemaak word?
Indien wel, moet die nuwe tydperk in die voorwaarde aangedui word? Is die
toestemming tot oordrag voldoende of moet daar eers aan die bepalings van
artikel 68(1) voldoen word en die nuwe voorwaarde waarin die verlengde
tydperk uiteengesit word, opgelê word?
Besluit Nee, dit is nie nodig om die verlengde tydperk in die toestemming te openbaar
nie. Die voorwaarde sal eers verval indien die houer van die terugvallingsreg
toestemming tot die kansellasie daarvan verleen het, of daar ten volle aan die
voorwaarde voldoen is, in welke geval artikel 68(1) toepassing vind.
Kommentaar Let daarop dat die tydperk slegs verleng mag word indien die voorwaarde
opvolgers in titel bind. Indien nie, moet die voorwaarde gekanselleer word (by
wyse van artikel 68) en her-opgelê word vir die verlengde tydperk.
Proklamasie 293 van 1962 en Regulasie 51(2) van Wet 47 van 1937
Vraag Is regulasie 51(2) van Wet 47 van 1937 op Proklamasie 293 van 1962 aktes
van toepassing?
Besluit Nee. Regulasie 51(2) hou verband met titels uitgereik kragtens Wet 47 van
1937 en kan nie toepassing vind waar ‘n ander manier van oordrag plaasvind
nie, byvoorbeeld dieselfde grondbrief word geëndosseer met opeenvolgende
oordragte/transporte – (RKB53/2011).
Gedeelte van publieke (openbare) gebied of publieke straat gesluit en omskep in
gewone erf
Vraag Die eiendomsreg van publieke gebiede en publieke strate vestig in die
plaaslike bestuur binne wie se jurisdiksiegebied daardie grond geleë is –
(artikel 28 van Ordonnansie 15 van 1985). Wat is die korrekte
registrasieprosedure wanneer ‘n gedeelte van ‘n publieke gebied of publieke
straat gesluit is en na ‘n gewone erf omskep word?
Besluit ‘n Artikel 31 vestigingstransport moet die oordrag na ‘n derde party voorafgaan
– (RKB35/2012).
Endossering van titelaktes kragtens item 28(1) Bylae
Vraag ‘n Vestiging kragtens Item 28(1) van Bylae 9 van die Grondwet moet
geëndosseer word, maar die titelaktes is nie beskikbaar nie. Hoe moet die
vestiging gedoen word?
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 63

Besluit Indien die kliënt se afskrif van die titelakte nie beskikbaar is nie moet die
aktekantoorafskrif geëndosser word om sodanige vestiging aan te toon, op
voorwaarde dat bewyse vanaf die department ingedien word om die
onbeskikbaarheid van die kliënt se afskrif aan te dui. ‘n Caveat moet genoteer
word vir doeleindes van die endossering van die kliënt se afskrif –
(RKB48/2012).
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 64

Hoofstuk 1 - Deeltitels
Deel 2
Deeltitels en Aktekantoor Prosedure
Paragraaf 3.3 Skema op een of meer stukke grond
Reservering van regte van uitbreiding
Vraag Waar ‘n deeltitelregister geopen is en ‘n saaklike reg van uitbreiding oor die
grond gereserveer is, aangrensend of nie-aangrensend, en dit duidelik is dat
die uitbreiding dele op die grond as oogmerk het, moet ‘n notariële
koppelingsooreenkoms gelyktydig met die aanvanklike opening van die skema
plaasvind of slegs wanneer die reg uitgeoefen word?
Besluit Dit moet gelyktydig met die opening van die deeltitelregister geregistreer word
- (RKB70/2009).
Twee notrieël gekoppelde stukke grond
Vraag ‘n Skema word geopen op twee stukke grond wat aangrensend is en notarieël
verbind is. Die ontwikkelaar bou op een van die stukke grond maar nie op die
ander stuk nie. Is dit korrek om ‘n uitklaringsertifikaat vir die eiendom waarop
daar gebou is te aanvaar en om ‘n caveat ten opsigte van die ander stuk grond
aan te teken tot die effek dat ‘n uitklaringsertifikaat ten opsigte daarvan
ingedien moet word wanneer daar op die ander stuk grond gebou word?
Besluit Nee. Die twee stukke grond is notarieël verbind vir doeleindes van die
opening van ‘n deeltitelskema en vorm deel van een skema. Derhalwe moet
uitklaring-sertifikate ten opsigte van beide stukke grond ingedien word –
(RKB85/2010).
Paragraaf 4.2 Dokumente om in te dien vir
a) opening van deeltitelregister en
b) registrasie van deelplan
Artikel 14: Vervanging deelplanne
Vraag Aktekantore en kantore van die Landmeter-generaal word toegegooi onder
versoeke om deelplanne te vervang wat beweer word verkeerd is met
betrekking tot die nommering deurdat die de facto posisie en die de iure
posisie nie ooreenstem nie. Behoort hierdie planne vatbaar vir vervanging te
wees, indien hulle nie ooglopend verkeerd is nie?
Besluit Regstellingstransporte moet geregistreer word om die situasie reg te stel, of ‘n
hofbevel moet verkry word wat die vervanging van die planne kragtens artikel
14 van die Wet op Deeltitels te magtig – (RKB58/2011).
Kommentaar Hierdie situasie kom voor indien ‘n persoon nie oordrag vanaf die ontwikkelaar
ontvang van die deel wat hy gekoop het nie, maar van ‘n ander deel, as gevolg
daarvan dat die fisiese nommer van die deel soos wat dit op die deur
aangetoon word, verskil van die deelnommer soos aangedui op die deelplan,
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 65

of as gevolg daarvan dat wanneer hy sy deel koop (byvoorbeeld deel 5), die
finale nommers van die dele op die deelplan nog nie deur die Landmetergeneraal
geallokeer en goedgekeur is nie.
Artikel 14(3): Wysiging van die deelplanne
Vraag Waar ‘n wysiging van ‘n deelplan kragtens artikel 14(3) gedoen word, moet ‘n
aansoek vir die registrasie van die wysiging van die plan ingedien word?
Besluit Ja, ‘n Aansoek moet ingedien word wat ‘n BC-kode sal ontvang en waarop ‘n
registrasiefooi betaalbaar sal wees – (RKB60/2011).
Artikel 14(8) en kansellasie van planne deur ‘n hofbevel
Vraag Wet 95 van 1986 bepaal niks aangaande die prosedure wat gevolg moet word
wanneer ‘n regspersoon totstandgekom het nie. Is dit korrek dat die
ontwikkelaar se titel nie kan herleef nie en dat sertifikate van geregistreerde
titel aan die eienaars in ooreenstemming met hul deelnemingskwotas uitgereik
moet word? Die eenhede en artikels 25 van 27 regte mag ook met verband
beswaar wees en daar moet met die verbande gehandel word, dit is,
kansellasie of substitusie?
Besluit Die sertifikate van geregistreerde titel moet uitgereik word en daar moet met
die verbande gehandel word soos voorsiening gemaak in artikel 18 van Wet
95 van 1986 – (RKB49/2012).
Afskrif van artikel 11(3)(b) skedule van voorwaardes is verlore
Vraag Waar beide die aktekantoor afskrif en die kliënt se afskrif van die artikel
11(3)(b) skedule van voorwaardes verlore is, onder watter gesag kan aansoek
gebring word vir ‘n afskrif daarvan?
Besluit Die beginsels vervat in artikel 38 van die Registrasie van Akteswet kan gebruik
word. - (RKB40/2007).
Kommentaar (LET DAAROP DAT DIE REGULASIES ONDER DIE WET OP DEELTITELS
GEWYSIG IS, EFFEKTIEF VANAF 28 OKTOBER 2011. REGULASIE 13A SIT
NOU DIE PROSEDURE WAT IN HIERDIE GEVAL GEVOLG MOET WORD
UITEEN.
Die oplegging van registreerbare voorwaardes in die 11(3)(b) skedule van
voorwaardes in terme van artikel 11(2) van die Wet op Deeltitels
Vraag Artikel 11(2) van die Wet op Deeltitels verwys na ‘n “registreerbare
voorwaardes”. Hoe moet dit geinterpreteer word? Moet die bepalings van
artikel 63 van die Registrasie van Akteswet toepassing vind?
Besluit Alle nuut opgelegde voorwaardes moet in terme van artikel 63 van die
Registrasie van Akteswet registreerbaar wees - (RKB58/2008).
Kommentaar
Artikel 63 van die Registrasie van Akteswet bepaal dat ‘n persoonlike reg of
voorwaarde wat nie die uitoefening van eiendomsreg in verband met
onroerende goed beperk nie, nie vir registrasie vatbaar is nie, behalwe as
sodanige voorwaarde volgens die mening van die registrateur aanvullend is tot
of andersins diensbaar is aan ‘n registreerbare voorwaarde.
Artikel 11(3)(b) sertifikaat
Vraag Mag ‘n algemene verwysing na artikel 25 en 27 in die artikel 11(3)(b) bylae
gemaak word in gevalle waar meer s een sertifikaat van saaklike reg uigereik
is?
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 66

Besluit Ja, waar aparte sertifikate van saaklike reg egter uitgereik word kragtens
artikel 25 en 27, word aanbeveel om dit volledig in die artikel 11(3)(b) bylae
uiteen te sit – (RKB75/2012)
Artikel 11: Uitreiking van sertifikate
Vraag Artikel 11(3)(d) maak voorsiening vir die uitreiking van meer as een sertifikaat,
terwyl die daaropvolgende artikels slegs voorsiening maak vir een sertifikaat:
artikel 25(6), artikel 25(6A), artikel 25(10)(d) en artikel 25(11)(c). Hoe moet dit
in die aktekantore toegepas word?
Besluit Hangende die wysiging van die Wet, moet die uitreiking van meer as een
sertifikaat toegelaat word – (RKB56/2011).
Paragraaf 5.2 Die Akte van Transport
Paragraaf 5.2.2 – Die causa klousule
Waarde van eiendom
Vraag Moet daar na die waarde van die eiendom verwys word in die causa klousule
(vorm H – deeltitelakte) of op die laaste bladsy (vorm E – konvensionele
transportakte) of mag daar van hierdie vorms afgewyk word?
Besluit In deeltiteloordragte moet die waarde in die causa klousule openbaar gemaak
word (sien vorm H). In konvensionele transportaktes moet die waarde in die
vergoedingsklousule geopenbaar word (sien vorm E) – (RKB34/2012).
Paragraaf 5.2.4 Die eiendomsklousule
Vraag Een van die voetnote in Vorm H bepaal dat die eiendomsbeskrywing klousule
van die transport van ‘n eenheid, die beskrywing van die plaas moet insluit.
Sluit hierdie beskrywing die registrasie afdeling en provinsie in, of is die
plaasnaam en -nommer voldoende?
Besluit Die volle beskrywing, insluitende die registrasie afdeling en provinsie word
vereis - (RKB64/2008).
Paragraaf 5.2.6 - Die voorwaardeklousule
Vraag Dit blyk asof RKB 29 van 2002 en RKB 6 van 2008 mekaar weerspreek.
RKB29/2002 bepaal dat beperkende voorwaardes in die transportakte
opgeneem moet word (Vorm H van Wet 95 van 1986), terwyl RKB6/2008
bepaal dat beperkende voorwaardes in die sertifikate van geregistreerde
deeltitel opgeneem moet word en vandaar na die daaropvolgende
transportaktes vorentoe gedra moet word.
Besluit RKB29/2002 en RKB6/2008 weerspreek mekaar nie en moet in samehang met
mekaar gelees word.
RKB6/2008 word gewysig om as volg te lees, naamlik –
Inlywing van beperkende / huiseienaarsvereniging voorwaardes vervat in artikel
11(3)(b) bylae in nuwe transportakte
Vraag Die artikel 11(3)(b) bylae van voorwaardes moet nagegaan word om vas te
stel of daar enige beperkende voorwaardes is. Indien daar beperkende
voorwaardes is, moet die transportbesorger die nodige toestemming,
magtiging of uitklaring indien. Indien sodanige voorwaardes nog nie in die
titelakte opgeneem is nie, moet die transportbesorger dit in die transportakte
opneem?
Besluit RKB29/2002 word bevestig. Wanneer ‘n deeltitelregister geopen word en daar
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 67

eperkende voorwaardes bestaan en/of dit opgelê word kragtens artikel 11(2)
van die Wet op Deeltitels, moet sodanige voorwaardes in die sertifikate van
geregistreerde deeltitel en sertifikate van saaklike reg van uitsluitlike
gebruiksgebiede en saaklike regte van uitbreiding opgeneem word en
vorentoe gebring word in die daaropvolgende transportaktes en sessie van
saaklike regte. Met betrekking tot bestaande skemas, waar die voorwaardes
nie in die titelaktes vorentoe gebring is nie, moet dit in die nuwe titelaktes
vorentoe gebring word - (RKB6/2008, soos gewysig deur RKB3/2011).).
Dele oorgedra onder Wet op Deeltitels, 1971 en Vorm H
Vraag Voorgeskrewe vorm H verwys na artikel 11(3)(b) en artikel 28 van Wet 95 van
1986. Waar dele egter getransporteer word ten opsigte waarvan die register
onder die Wet op Deeltitels van 1971 geopen was, kan daar nie verwys word
na Vorm H en artikel 28 nie. Hoe moet die nuwe akte lees?
Resolution Hangende die wysiging van vorm H, moet die volgende woorde bygevoeg
word by par 3(i) van die gemelde vorm:
“geëndosseer op die deelplan en die serwtiute na verwys in artikel 19 van die
Wet op Deeltiels, 1971 (Wet 66 van 1971); en” – (RKB61/2012).
Paragraaf 5.4 Artikel 15B(3)(a) transportbesorger sertifikaat
Reg van uitbreiding en artikel 15B(3)(a) sertifikate
Vraag Moet daar aan artikel 15B(3)(a)(ii) van die Wet op Deeltitels voldoen word
waar die causa vir die oordrag van ‘n deeltiteleenheid nie ‘n verkoping is nie?
Besluit Nee, daar hoef nie aan die bepalings van artikel 15B(3)(a)(ii) voldoen te word
nie - (RKB59/2008).
Kommentaar
Artikel 15B(3)(a)(ii) bepaal dat ‘n registrateur nie die oordrag van ‘n eenheid of
‘n onverdeelde aandeel daarin sal registreer sonder ‘n
transportbesorgersertifikaat waarin bevestig word dat daar geen saaklike reg
van uitbreiding ten gunste van die ontwikkelaar of die regpersoon geregistreer
is nie of indien daar wel ‘n saaklike reg van uitbreiding is, dat daar aan die
bepalings van artikel 25 van die Wet op Deeltitels voldoen is.
Verval van saaklike reg van uitbreiding
Vraag Om ‘n eienaar / regspersoon te dwing om tot die kansellasie van ‘n saaklike
reg van uitbreding toe te sien veroorsaak onnodige swarigheid. Artikel
15B(3)(ii) van die Wet op Deeltitels 95 van 1986 vereis slegs dat die sertifikaat
moet openbaar dat ‘n reg van uitbreiding geregistreer is en dat die nodige
openbaarmakings in die akte van vervreemding gemaak is.
Besluit RKB 17 van 2008 en RKB 42 van 2007 word hiermee teruggetrek. 53 Dit is
egter steeds die registreur se plig om vas te stel dat die artikel 15B(3)
sertifikaat met betrekking tot die reg van uitbreiding korrek is - (RKB8/2009). 54
Paragraaf 5.5 Beëdigde verklaring deur ontwikkelaar - Artikel 15B(3)(c)
Transport vanaf boedel van ontwikkelaar
Vraag Waar die eksekuteur in die boedel van ‘n ontwikkelaar ‘n eenheid in ‘n
53 Kragtens hierdie twee besluite is dit die plig van die transportbesorger om na te gaan of die saaklike reg van
uitbreiding verval het al dan nie. Indien daar vasgestel is dat sodanige reg wel verval het, moet ‘n artikel 68(1)
aansoek in terme van die Registrasie van Akteswet deur die regspersoon ingedien word. Die 15B(3) sertifikaat
moet reflekteer dat ‘n saaklike reg van uitbreiding geregistreer is, maar dat sodanige reg verval het -
(RKB42/2007).
54 Die artikel 15B(3) sertifikaat moet nogsteeds waar wees. Met ander woorde, indien die saaklike reg verval het,
moet dit reflekteer dat dit deur tydsverloop verval het of dat die reg uitgedien is.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 68

deeltitelskema transporteer na ‘n erfgenaam, moet daar nogsteeds aan die
bepalings van artikel 15B(3)(c) voldoen word?
Besluit Ja - (RKB27/2008).
Paragraaf 5.6 Dokumente wat by die aktekantoor met die oordrag van ‘n
eenheid en sessie van uitsluitlike gebruiksgebied ingedien moet word
Uitklaringsertifikate
Vraag Die Plaaslike Bestuur: Munisipale Eiendomsbelastingwet 6 van 2004 sal ten
volle inwerking tree op 1 Julie 2009. Sal dit tot gevolg hê dat die wet ook
toegepas sal word op ‘n reg geregistreer teen onroerende eiendom soos na
verwys in artikel 3 daarvan? Indien wel, sal dit ook uitsluitlike
gebruiksgebiede, saaklike regte van uitbreiding ensovoorts insluit?
Besluit Ja. Wet 6 van 2004 is duidelik. Indien die reg wat teen die onroerende
eiendom geregistreer is, nie aangeslaan word nie, moet ‘n uitklaringsertifikaat
deur die plaaslike bestuur uitgereik word - (RKB65/2008).
Vraag Waar die gemeenskaplike eiendom van ‘n deeltitelskema vervreem is en dele
gekanselleer word, moet die registrateur van aktes op ‘n
belastinguitklaringsertifikaat vir sodanige gekanselleerde dele aandring?
Besluit Nee - (RKB69/2008).
Vraag In sommige gevalle is die waardasierolle vir sekere deeltitelskemas van die
munisipaliteite onvolledig. Is dit korrek om slegs op ‘n
transportbesorgersertifikaat in terme van artikel 15(B)(3)(b) te steun wat stel
dat “geen voorsiening nog gemaak is vir die afsonderlike heffing van die
eenheid nie” of moet die munisipaliteit self ‘n sertifikaat tot hierdie effek gee?
Besluit Die munisipaliteit self moet die nodige sertifikaat gee, en nie die
transportbesorger nie - (RKB70/2008).
Vraag In terme van artikel 15B(3)(b) van die wet op Deeltitels, moet ‘n
uitklaringsertifikaat vir die grond en geboue in die skema verskaf word, indien
voorsiening kragtens wet gemaak is vir die aparte heffing van belastings van
eenhede. In terme van die Munisipale Eiendomsbelastingwet 6 van 2004, het
dit die effek dat twee uitklaringsertifikate ingedien moet word, naamlik een vir
die grond en een vir die geboue. Is hierdie interpretasie van artikel 15B(3)
korrek?
Besluit Nee, dit is nie nodig vir die indiening van twee uitklaringsertifikate saam met ‘n
transport van ‘n eenheid nie. By die eerste transport van ‘n eenheid wat die
totstandkoming van die regpersoon tot gevolg het kragtens artikel 36 van Wet
95 van 1986, moet ‘n uitklaringsertifikaat egter vir die grond sowel as vir die
eenheid / uitsluitlike gebruiksgebied wat getransporteer / gesedeer word,
ingedien word. Daarna moet slegs een uitklaringsertifikaat by die transport
van ‘n eenheid (nie die grond nie) ingedien word en een uitklaringsertifikaat by
die sessie van ‘n uitsluitlike gebruiksgebied (waar van toepassing) -
(RKB58/2009). 55
55 Die verwysing voorheen in die artikel 15B(3) sertifikaat dat “daar nie by wet of andersins voorsiening gemaak is
vir die afsonderlike heffing van belasting nie”, moet nou geheel en al wegggelaat word.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 69

Vraag Wanneer ‘n deeltitelregister geopen word of ‘n fase-ontwikkeling geregistreer
word en oordrag van nuut geskepte dele gelyktydig daarmee geregistreer
word, moet ‘n uitklaringsertifikaat vir sodanige dele ingedien word, of kan een
uitklaringsertifikaat vir die grond waarop sodanige skema geopen word
ingedien word?
Besluit Ja, ‘n uitklaringsertifikaat moet vir elke deel ingedien word. Alternatiewelik
mag ‘n uitklaringsertifikaat vir die grond waarop die skema geopen staan te
word ingedien word, tesame met bewys vanaf die plaaslike bestuur dat daar
nog nie belastings op sodanige nuwe dele gehef word nie – (RKB26/2010).
Paragraaf 7 Mede-eienaarskap van ‘n eenheid in onverdeelde aandele – a 15B(4),
(5) & (5A)
Sertifikaat van geregistreerde deeltitel vir die som van aandele
Vraag Artikel 15B(5A) van Wet 95 van 1986 is ingevoeg om dit vir ‘n persoon wat die
alleeneienaar van ‘n eenheid is, moontlik te maak om ‘n sertifikaat van
geregistreerde deeltitel te bekom vir enige breuk van sy onverdeelde aandeel
in sodanige eenheid. Hierdie wysiging is hoofsaaklik gedoen om vir tyddeel
voorsiening te maak. Daar is geen bepaling in Wet 95 van 1986 vir die eienaar
van onverdeelde aandele in ‘n eenheid om ‘n sertifikaat van geregistreerde
deeltitel vir die som van sy aandele te bekom soos bepaal in artikel 35 van Wet
47 van 1937 nie. Mag ‘n eienaar wat verskeie titelaktes bekom het
waarkragtens hy individuele aandele in ‘n eenheid in ‘n skema hou, gebruik
maak van artikel 35 van Wet 47 van 1937 om ‘n sertifikaat van geregistreerde
titel vir die som van sy aandele te bekom?
Besluit Die bepalings van artikel 35 van Wet 47 van 1037 mag gebruik word. Sien
artikel 3(1) van Wet 95 van 1986 – (RKB79/2011).
Paragraaf 9 Handelinge met gemeenskaplike eiendom - artikel 17
Artikel 17(5) - toestemming
Vraag Artikel 17(5) maak voorsiening dat die titelaktes vir die eenhede en regte
geregistreer oor sodanige eenhede en die titelaktes van die uitsluitlike
gebruiksgebiede aan die registrateur vir kansellasie besorg moet word. Geen
voorsiening word egter gemaak vir die toestemming van houers van
geregistreerde regte oor uitsluitlike gebruiksgebiede nie en vir die besorging
van sodanige tielaktes nie. In die verband kan verwys word na artikel 27(6),
wat voorsiening maak vir die registrasie van verskeie regte oor uitsluitlike
gebruiksgebiede. Dit moet oorweeg word of daar van die houers van sodanige
geregistreerde regte ook ‘n toestemming tot kansellasie van hul regte vereis
moet word. Die regte kan nie “omgeskakel” word in regte oor grond nie en
derhalwe sal dit gekanselleer moet word.
Besluit Hangende die wysiging van die Wet, moet die regte geregistreer oor die
uitsluitlike gebruiksgebiede gekanselleer word - (RKB59/2009).
Artikel 17: Persoonlike serwitute
Vraag Artikel 17 handel nie met ‘n persoonlike serwituut (byvoorbeeld ‘n vruggebruik)
wat oor ‘n deel of uitsluitlike gebruiksgebied geregistreer is wanneer die geheel
of ‘n gedeelte van die eenheid of uitsluitlike gebruiksgebied in die transport van
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 70

die gemeenskaplike eiendom ingesluit is nie. Daar word aan die hand gedoen
dat die titelakte van sodanige serwituut ook ingedien moet word, tesame met
die toestemming van die houer daarvan tot die kansellasie van die
eenheid/uitsluitlike gebruiksgebied of gedeelte daarvan. Die titelakte van die
serwituut moet gekanselleer word indien die geheel van die eenheid/uitsluitlike
gebruiksgebied getransporteer word. Indien slegs ‘n gedeelte betrokke is,
moet die titelakte ‘n feite-endossement kry tot daardie effek. Stem Konferensie
saam?
Besluit Ja, Hangende die wysiging van die Wet, moet die titelakte van sodanige
serwituut ingedien word tesame met die toestemming van die houer daarvan
tot die kansellasie van die eenheid/uitsluitlike gebruiksgebied. Indien slegs ‘n
gedeelte betrokke is, moet die titelakte van die serwituut ingedien word tesame
met die toestemming deur die houer daarvan. ‘n Feite-endossement moet op
sodanige titelakte geplaas word – (RKB61/2011).
Artikel 17: Toestemming om ingedien te word
Vraag Wanneer ‘n hele deel ingesluit is in die oordrag van die gemeenskaplike
eiendom, moet die eienaar van die deel toestem tot die kansellasie van die
deel (artikel 17(4)(a)). Wanneer ‘n gedeelte van ‘n deel egter in die transport
van die gemeenskaplike eiendom ingesluit is, is dit nie duidelik of ‘n
toestemming ingedien moet word nie. Konferensie moet riglyne gee.
Besluit Hangende die wysiging van die Wet, moet die toestemming ingedien word –
(RKB62/2011).
Artikel 17: uitstrekklousule in transportakte
Vraag Wanneer oordrag van ‘n gedeelte van gemeenskaplike eiendom geregistreer
staan te word (sien vorm H par 2), moet ‘n kaart ingedien word en ‘n
uitstrekklousule moet in die akte vervat word. Hoe moet die uitstrekklousule
lees?
Besluit Voorgeskrewe vorm TT moet gevolg word waarin daar na die nuwe kaart en
die titelakte waarkragtens die eiendom gehou word verwys word,
laasgenoemde synde die titelakte van die grond waarop die register geopen is
– (RKB50/2012).
Artikel 17: Transport van gedeelte van gemeenskaplike eiendom wat ‘n gedeelte van
‘n uitsluitlike gebruikgsgebied insluit
Vraag Wanneer ‘n gedeelte van gemeenskaplike eiendom, wat ‘n gedeelte van ‘n
deel insluit, oorgedra word, moet ‘n gewysigde deelnemingskwotablad wat die
grootte van die oorblywende gedeelte van die deel aandui, ingedien word.
Wanneer ‘n gedeelte van ‘n uitsluitlike gebruiksgebied geskep kragtens artikel
27(1) deur die oordrag geraak word, hoe moet daar met die uitsluiltike
gebruikgebied gehandel word?
Besluit Die geheel van die uitsluiltike gebruiksgebied moet gekanselleer word –
(RKB51/2012). 56
Artikel 18 van Wet 95 van 1986 en die toepassing van artikels 56 en 57 van Wet 47 van
1937
Vraag Artikel 18 van Wet 95 van 1986 maak artikels 56 en 57 van Wet 47 van 1937
van toepassing op oordragte kragtens artikel 17 van Wet 95 van 1986. Is dit
moontlik om artikel 57 toe te pas wanneer oordragte plaasvind kragtens artikel
17(5), dit is, waar die geheel van die grond deur die regspersoon
56 ‘n Kleiner uitsluitlike gebruiksgebied kan dan heringeskets word en na die betrokke houer gesedeer word.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 71

getransporteer word? Daar sal heel moontlik verskillende eienaars met
verskillende verbande wees. Daar word aan die hand gedoen dat artikel 57
(substitusie van verbande) nie toegepas kan word by artikel 17(5) oordragte
nie.
Besluit Hangende die wysiging van die Wet, sal die verbande gekanselleer moet word
– (RKB63/2011).
RKB 45 van 2003 en RKB 63 van 2011: oordrag van geheel van die gemeenskaplike
eiendom
Vraag RKB 45 van 2003 word deur RKB 63 van 2011 geraak (sien die besluit direk
hierbo) met betrekking tot die oordrag van die geheel van die gemeenskaplike
eiendom. RKB 45 van 2003 moet gewysig word om aan te toon dat artikel 57
van Wet 47 van 1937 nie toegepas kan word by die oordrag van die geheel
van die gemeenskaplike eiendom nie.
Besluit Die verbande moet gekanselleer word. Waar die geheel van gemeenskaplike
eiendom oorgedra word (of ‘n gedeelte daarvan insluitende meer as een deel
wat aan verskillende verbande onderhewig is) kan artikel 57 van Wet 47 van
1937 nie toegepas word nie
(RKB 45 van 2003 word teruggetrek) – (RKB3/2012).
Artikel 18 en verbande geregistreer oor saaklike regte
Vraag Artikel 18 maak artikels 56 en 57 57 van Wet 47 van 1937 van toepassing op
artikel 17 transporte. Artikel 18 is egter nie van toepassing op uitsluitlike
gebruiksgebiede en saaklike regte van uitbreiding nie. Hoe moet daar met
verbande geregistreer oor uitsluitlike gebruiksgebiede en artikel 25 regte
gehandel word?
Besluit Totdat die Wet gewysig word, moet artikel 18 toegepas word met betrekking tot
uitsluitlike gebruiksgebiede en artikel 25 regte. Kansellasie van verbande of
ontheffing van regte moet gedoen word – (RKB52/2012).
Oordrag van gedeelte van saaklike reg van uitbreiding
Vraag Artikel 17 maak voorsiening vir daardie gevalle waar die gemeenskaplike
eiendom, waarop ‘n gedeelte van ‘n deel of uitsluitlike gebruiksgebied geleë is,
vervreem word. Dit swyg egter oor wanneer die gemeenskaplike eiendom
waarop ‘n gedeelte van ‘n artikel 25 reg van uitbreiding geregistreer is,
oorgedra (vervreem) word. Hoe moet dit hanteer word wanneer ‘n gedeelte
van ‘n artikel 25 reg saam met die gemeenskaplike eiendom oorgedra word? 58
Besluit Die prosedure vervat in artikel 17(4B) van die Wet op Deeltititels wat handel
oor die kansellasie van ‘n gedeelte van ‘n uitsluitlike gebruiksgebied, moet met
die nodige veranderinge toegepas word totdat die Wet gewysig is –
(RKB73/2010).
Paragraaf 10 Onderverdeling en konsolidasie van dele
Artikel 22 en 23 en vruggebruik
Vraag Wanneer ‘n deel onderverdeel word en sodanige deel is aan ‘n saaklike reg
byvoorbeeld ‘n vruggebruik onderhewig, moet die sertifikate van
geregistreerde deeltitel van die nuwe dele die vruggebruik as ‘n voorwaarde
insluit. Wanneer twee dele egter gekonsolideer word en een van die dele aan
57 Daar moet in gedagte gehou word dat artikel 57 slegs gebruik kan word met betrekking tot grond. Saaklike
regte in grond is nie grond nie en derhalwe kan artikel 57 van die Registrasie van Akteswet nie met betrekking
daartoe gebruik word nie..
58 Skrywer hiervan het die vraag herbewoord, ten einde dit meer duidelik te stel.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 72

‘n vruggebruik onderhewig is, hoe moet dit in die sertifikaat van geregistreerde
deeltitel van die gekonsolideerde deel hanteer word?
Besluit Die voorwaardeklousule moet gekwalifiseer word om na die voomalige deel
wat aan die vruggebruik onderhewig was, te verwys – (RKB53/2012).
Artikel 22 en verbande
Vraag Wet 95 van 1986 maak voorsiening vir die uitreiking van sertifikate van
geregistreerde deeltitel in die name van persone wat uit hoofde van die
verdelingsooreenkoms daarop geregtig is
(a) Wat van ‘n verband wat deur beide mede-eienaars oor die
oorspronklike deel geregistreer is? Kan die verband gesubstitueer
word?
(b) Was dit die bedoeling van die wetgewer dat die sertifikate van
geregistreerde deeltitel ten gunste van die persone wat daarop geregtig
is uitgereik word en nie aan die mede-eienaars van die oorspronklike
eenheid nie? Beteken dit ook dat geen verdelingstransporte
geregistreer sal word na die uitreiking van die sertifikate van
geregistreerde deeltitel nie?
Besluit a) Ja. Die verband kan gesubstitueer word en die verbandendossement
op die sertifikate van geregistreerde deeltitel moet gekwalifiseer word
met “Met ander Eiendom” of “MAE”.
b) Die Wet is duidelik in soverre sertifikate van geregistreerde deeltitel
uitgereik moet word aan die onderskeie eienaars of persone wat daarop
geregtig is ten einde aan die verdelingooreenkoms uitvoering te gee –
(RKB54/2012).
Gedeeltelike vernietiging van ‘n deel
Vraag Watter prosedure moet gevolg word in die geval van gedeeltelike vernietiging
van ‘n deel?
Besluit Die bepalings van artikel 22 (indien van toepassing) saamgelees met artikels
48 en 49 van Wet 95 van 1986 is van toepassing – (RKB77/2012).
Bevoegdheid van ontwikkelaar om ‘n deel te onderverdeel, dele te konsolideer of ‘n
deel uit te brei
Vraag Wet 95 van 1986 bepaal niks aangaande of die ontwikkelaar, voor die
totstandkoming van die regspersoon die bevoegdheid het om dele te
onderverdeel, te konsolideer of uit te brei of om gemeenskaplike eiendom uit
te brei nie. Daar is ‘n denkrigting wat van mening is dat dit die
gemeenregtelike reg van die ontwikkeaar is om dit te kan doen. Indien die
wetgewer egter bedoel het dat die ontwikkelaar dit mag doen sou hy duidelik
in die Wet sodanig bepaal het.
Besluit Ja, die ontwikkelaar het die reg om sodanige registrasiehandelinge aan te
gaan. ‘n Registrateur sal egter nie sodanige handelinge registreer nie tensy
die ontwikkeaar ‘n beëdigde verklaring indien tot die effek dat geen eenheid in
die skema verkoop geskenk of verruil is nie of indien dit wel sodanig vervreem
is, dat die besondere registrasiehandeling geregistreer staan te word skriftelik
aan die koper van ‘n eenheid geopenbaar is, of in die afwesigheid daarvan die
skriftelike toestemming tot sodanige registrasiehandelinge verkry is –
(RKB64/2012).
Paragraaf 11 Uitbreiding van dele - Artikel 24
Uitbreiding van verskeie dele aangedui op een deelplan van uitbreiding
Vraag Waar daar slegs een plan voorsien word vir die uitbreiding van verskeie dele
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 73

wat aan verskillende eienaars behoort, mag een aansoek ingedien word, met
verwysing na elke eienaar of moet verskillende aansoeke ingedien word en ‘n
fooi vir elkeen gevra word, met dien verstande dat slegs een SS nommer
toegeken word? Moet al die uitbreidings gelyktydig geregistreer word?
Besluit Een aansoek mag ingedien word waarin die onderskeie eienaars uiteengesit
word of verskeie aansoeke mag ook in een indienomslag ingedien word. Een
fooi is in beide gevalle betaalbaar. Alle uitbreidings op die deelplan moet
gelyktydig geregistreer word - (RKB61/2009).
Uitbreiding van ‘n deel binne in ‘n aangrensende uitsluitlike gebruiksgebied
Vraag Wanneer ‘n deel kragtens artikel 24 van Wet 95 van 1986 uitgebrei word
binne-in ‘n aangrensende uitsluitlike gebruiksgebied, byvoorbeeld ‘n tuin is dit
nodig om die bestaande uitsluitlike gebruiksgebied te kanselleer en ‘n nuwe
uitsluitlike gebruiksgebied te registreer (kragtens artikel 27). Indien die deel en
die uitsluitlike gebruiksgebied deur dieselfde eienaar gehou word was hierdie
twee wysigings histories op dieselfde wysigingsdeelplan aangetoon en sonder
enige ooglopende probleme geregistreer. Indien wysigings soos hierbo
genoem as een registrasiestel hanteer word, vereis die Registrateur aparte
wysigingsdeelplanne opgestel kragtens artikel 24 en 27 onderskeidelik of is dit
aanvaarbaar om beide wysigings op een plan aan te toon?
Besluit Waar ‘n uitsluitlike gebruiksgebied direk deur die wysiging van ‘n deel geraak
word en die uitsluitlike gebruiksgebied geregistreer is in dieselfde naam as die
eenheid, mag die twee wysiging op dieselfde plan aangetoon word –
(RKB76/2012).
Indiening van blokplan
Vraag Wanneer ‘n deel uitgebrei word, is dit nie nodig om ‘n blokplan in te dien nie.
Hoe sal ondersoekers vasstel of die uitbreiding op die saaklike reg van
uitbreiding of enige aangrensende eiendom oorskry?
Besluit ‘n Blokplan moet ook ingedien word met die uitbreiding van ‘n deel. Waar die
blokplan egter nie verander het nie en daar ‘n nota deur die landmeter of
argitek op die vloerplan tot dien effekte aangebring is, hoef ‘n blokplan nie
ingedien te word nie - (RKB62/2009).
Artikel 24(6)(d): Aansoek
Vraag Stem Konferensie saam dat artikel 24(6)(d), soos gewysig, as volg toegepas
moet word –
a) Indien daar geen verbande oor enige van die eenhede in die skema
geregistreer is nie, is voldoening aan hierdie artikel onnodig?
b) Indien slegs die uitgebreide deel beswaar is, sal dit slegs nodig wees vir
die indiening van daardie verband?
c) Indien die uitgebreide deel nie met verband beswaar is nie, maar enige van
die ander dele met verband beswaar is, moet die sertifikaat/e saam met die
aansoek ingedien word?
Besluit a) Ja
b) Ja.
c) Ja – (RKB64/2011).
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 74

Artikel 24 uitbreiding en uitklaringsertifikate
Vraag Waar ‘n deel kragtens artikel 24 van Wet 95 van 1986 uitgebrei word, moet ‘n
uitklaringsertifikaat kragtens die Munisipale Sistemewet 2000 ingedien word?
Besluit Nee. Wet 32 van 2000 maak nie hiervoor voorsiening nie – (RKB75/2010).
Artikel 24 uitbreiding en hereregte
Vraag Waar ‘n deel uitgebrei word, sonder om die vloeroppervlakte van sodanige
deel te vergroot, moet ‘n hereregtekwitansie of vrystellingsertifikaat ingedien
word? In RKB 40 van 1989 is dit ‘n vereiste waar die vloeroppervlakte
vergroot word.
Besluit Kragtens artikel 5(1)(b) van die Wet op Hereregte 40 van 1949, moet ‘n
hereregtekwitansie of vrystellingsertifikaat ingedien word – (RKB76/2010).
Paragraaf 12 Uitbreiding van skemas
Artikel 25: geen sertifikaat van saaklike reg
Vraag Waar ‘n saaklike reg van uitbreiding op ‘n deelplan as ‘n caveat aangetoon is,
maar geen dokumentasie kragtens artikel 25(2) ingedien is nie en geen
sertifikaat van saaklike reg van uitbreiding geregistreer is nie, hoe moet die
aangeleentheid reggestel word?
Besluit Die saaklike reg van uitbreiding het nooit tot stand gekom nie en moet de novo
geskep word – (RKB73/2012).
Beskrywing van saaklike reg van uitbreiding
Vraag Waar ‘n saaklike reg vna uitbreiding verkoop is en daar word vasgestel dat
slegs die restant van die reg bestaan aangesien sekere fases alreeds
uitgeoefen is, hoe moet die beskrywing van sodanige saaklike reg van
uitbreiding in die notariële akte van sessie lees?
Besluit Die beskrywing moet langs die volgende lyne lees, naamlik –
Die reg om van tyd tot tyd binne ‘n tydperk van vyf jaar vanaf datum van
registrasie van die saaklike reg van uitbreiding vir sy/haar persoonlike rekening
(vermeld watter regte, d.i. artikel 25(1)(a), (b) en/of (c) voorbehou word)
op te rig en te voltooi op die aangewese gedeelte van die gemeenskaplike
eiendom soos aangetoon op die plan soos bedoel in artikel 25(2)(a) van die
Wet, in hierdie kantoor geliasseer, en om sodanige gebou of geboue te verdeel
in ‘n deel of dele en gemeenskaplike eiendom en om die reg tot uitsluitlike
gebruik oor ‘n gedeelte van sodanige gemeenskaplike eiendom te verleen aan
die eienaar of eienaars van een of meer dele in die skema bekend as Ivory
Park ten opsigte van die grond en gebou of geboue geleë te Erf 1234,
Zwartkops dorpsgebied, plaaslike bestuur: City of Tshwane Metropolitan
Municipality, en getoon op Deeplan SS43/2002, met uitsluiting van die regte
van uitbreiding wat alreeds gesedeer is.
(RKB68/2012).
Saaklike reg van uitbreiding gereserveer en verband geregistreer staan te word oor
die restant van die reg
Vraag ‘n Ontwikkelaar het ‘n reg van uitbreiding kragtens artikel 25 van Wet 95 van
1986 gereserveer. Drie van die beoogde fases is alreeds geregistreer. Die
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 75

ontwikkelaar wil nou ‘n verband registreer oor die restant van die saaklike reg
van uitbreiding. Is dit moontlik om ‘n verband oor die restant van sodanige
saaklik reg te registreer en indien wel, hoe moet dit beskryf (geidentifiseer)
word? Artikel 25(4)(b) bepaal niks hieroor hie.
Besluit Ja dit is moontlik om ‘n verband te registreer. Die sekuriteit onder die verband
moet beskryf word soos aangedui in RKB68/2012 – (RKB45/2005 soos
gewysig deur RKB68/2012).
RKB 56 van 2006: Meer as een Sertifikaat van Saaklike Reg ten aansien van
reservering kragtens artikel 25(1) van Wet 95 van 1986
Vraag Kragtens RKB56/2006 is dit toelaatbaar om artikel 64(1) van Wet 47 van 1937
toe te pas en sertifikate van saaklike reg vir gedeeltes van ‘n artikel 25-reg uit
te reik sodra ‘n sertifikaat van saaklike reg vir die geheel van die artikel 25-reg
uitgereik was. Artikel 64(1) maak egter voorsieing vir die uitreiking van ‘n
sertifikaat vir die geheel van ‘n saaklike reg wat in ‘n titelakte gereserveer is en
nie vir gedeeltes van ‘n saaklike reg wanneer ‘n sertifikaat vir daardie reg
alreeds bestaan nie. Die doel van artikel 64(1) is om ‘n titelakte te verkry vir ‘n
saaklike reg wat gereserveer is en nie vir die onderverdeling van sodanige reg
deur die uitreiking van sertifikate van saaklike reg vir die gedeeltes van die
saaklike reg nie. Verdermeer, noudat die Wet die uitreikingvan sertifikate
toelaat, is dit nogsteeds toelaatbaar om gedeeltes van die artikel 25-reg uit te
reik na die opening van die skema en die registrasie van die sertifikaat van
saaklike reg van uitbreiding kragtens artikel 25?
Besluit Nee, hangende die wysiging van die Wet, mag die bepalings van artikel 64 van
Wet 47 van 1937 nie gebruik word ten einde die ontwikkelaar van ‘n saaklike
reg van uitbreiding in staat te stel om sertifikate van saaklike reg vir
onderverdeelde gedeeltes van sodanige reg te bekom nie – (RKB6/2011).
Reservering van saaklike reg van uitbreiding
Vraag Die onlangse wysiging aan artikel 11(3)(d) maak nou voorsiening dat waar die
ontwikkelaar aansoek gedoen het vir die opening van die deeltitelregister,
uitsluitlike gebruiksgebiede en regte van uitbreiding (gedeeltes van regte van
uitbreiding) afsonderlike titelaktes mag hê vir elke uitsluitlike gebruiksgebied/
regte van uitbreiding. Die vraag is of ‘n ontwikkelaar ‘n algemene reg van
uitbreiding mag reserveer, tesame met gedeeltes van saaklike regte?
Besluit Die ontwikkelaar kan nie ‘n algemene saaklike reg van uitbreiding tesame met
gedeeltes van saaklike regte in die artikel 11(3)(b) bylae reserveer nie. Waar
‘n ontwikkelaar verlang om saaklike reg gebiede tesame met ‘n algemene
saaklike te reserveer, sal hy ‘n algemene saaklike reg moet reserveer en
daarna gedeeltes van regte van uitbreiding sedeer vanaf die algemene
saaklike reg titel – (RKB57/2011).
Kommentaar ‘n Algemene saaklike reg van uitbreiding kan nie geregistreer word nie,
aangesien sodanige reg gereserveer moet word met betrekking tot ‘n
gespesifiseerde gedeelte van die gemeenskaplike eiendom.
Reg van uitbreiding moet vir ‘n spesifieke tydperk gereserveer word
Vraag Kan ‘n reg van uitbreiding gereserveer word vir ‘n onbepaalde tydperk?
Besluit Nee. In terme van die bewoording van regulasie 14, saamgelees met die
voorgeskrewe Vorm F, sowel as die bewoording van artikel 25(1), is dit duidelik
dat die wetgewer bedoel het dat daar ‘n gespesifiseerde tydperk moet wees -
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 76

(RKB4/2005).
Artikel 25 en verval van saaklike reg van uitbreiding
Vraag Wanneer dit duidelik uit die aktekantoor se rekords blyk dat ‘n saaklike reg van
uitrbreiding verval het omdat dit uitgeoefen is of die tydperk verval het, behoort
die Registrateur van Aktes nie uit eie beweging die artikel 11(3)(b) bylae van
voorwaardes te endosseer rakende die verval van die reg nie.? Die
ewigdurende voortsetting van die reg in die aktekantoor se registers moet nie
toegelaat word nie.
Besluit Nee - (RKB55/2012).
Verkeerdelike kansellasie van saaklike reg van uitbreiding
Vraag Waar ‘n saaklike reg van uitbreiding verkeerdelik gekanselleer is kragtens
artikel 68(1) van Wet 47 van 1937, watter prosedure moet gevolg word om
sodanige reg te laat herleef?
Besluit Die bepalings van artikel 25(6) van Wet 95 van 1986 kan gebruik word. 59
Alternatiewelik moet ‘n hofbevel bekom word om die reg te laat herleef –
(RKB63/2012).
Artikel 25(1): Verlenging van tydperk
Vraag Die onlangse wysiging tot artikel 25(1) maak voorsiening dat die tydperk
verleng mag word, indien daartoe ooreengekom deur ‘n eenparige besluit van
die regspersoon en die verbandhouer voor die verval van die tydperk
uiteengesit in die oorspronklike reg, by wyse van notariële akte. Met
verwysing na die tweesydige notariële akte is dit voor die handliggend dat die
tweesydige notariële akte aangegaan moet word tussen die regspersoon en
die houer van die saaklike reg of die gedeelte van die saaklike reg. ‘n Vraag
wat geopper kan word is of die notariële akte wat die verlengde tydperk
aandui, geregistreer moet word voor die verval van die tydperk waarvoor dit
oorspronklik gereserveer was, of die eenparige besluit geneem moes word
voor die verval van die oorspronklike gereserveerde tydperk?
Besluit Die notariële akte wat die tydperk verleng moet voor die notaris verly word
voor die verval van die reg van uitbreiding – (RKB65/2011).
Vraag Met verwysing na die tweesydige notariële akte soos in artikel 25 voorsiening
gemaak om die tydperk te verleng waarbinne ‘n saaklike reg van uitbreiding
uitgeoefen moet word, moet die volgende aangeleenthede uitgeklaar word:
a) Is hereregte betaalbaar op die registrasie van die verlenging?
b) Moet die toestemming van die verbandhouers ingedien word?
c) Moet die eenparige besluit ingedien word?
Besluit a) Ja, hereregte is betaalbaar aangesien dit kwalifiseer as ‘n transaksie soos
omskryf in artikel 1 van die Wet op Hereregte 40 van 1949.
b) Nee, die verbandhoeurs se toestemming moet egter verkry word en in die
notaris se protokol geliasseer word
c) Nee, dit moet in die notaris se protokol geliasseer word – (RKB68/2011).
Vraag Mag die ontwikkelaar, voor die totstandkoming van die regspersoon,
59 Met ander woorde die regspersoon akn ‘n saaklike reg van uitbreiding reserveer en terugsedeer aan die
ontwikkelaar.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 77

eensydiglik die tydperk verleng? En, waar die oorspronklike ontwikkelaar ‘n
gedeelte van ‘n reg van uitbreiding gesedeer het (en daardeur ‘n medeontwikkelaar
in die skema geword het), kan die mede-ontwikkelaar, voor die
totstandkoming van die regspersoon, die tydperk verleng deur die aangaan
van ‘n tweesydige notariële akte met die oorspronklike ontwikkelaar om die
tydperk van sy/haar reg van uitbreiding te verleng?
Besluit Nee, die ontwikkelaar mag nie eensydiglik die tydperk voor die totstandkoming
van die regspersoon verleng nie. ‘n Mede-ontwikkeaar mag ook nie die
tydperk van die reg van uitbreiding voor die totstandkoming van die
regsperoon verleng nie. Die ontwikkelaar moet die huidige reg kanselleer en
‘n nuwe reg registreer – (RKB66/2011).
Verval van reg van uitbreiding
Vraag Waar ‘n ontwikkeaar ‘n saaklike reg van uitbreiding vir ‘n sekere tydperk
gereserveer het, mag sodanige ontwikkelaar die reg vir ‘n korter tydperk
sedeer. Indien die korter tydperk verval het sonder dat dit verleng is, vestig
sodanige reg daarna in die ontwikkelaar wat sodanige reg gesedeer het
(aangesien die reg vir ‘n verdere tydperk was welke tydperk nog nie verval het
nie) of vestig die reg nou in die regspersoon?
Besluit Indien daar geen terugvallingsreg gereserveer was in die sessie vir die korter
tydperk nie, verval die reg van uitbreiding – (RKB79/2012). 60
Verkryging van titel om uit te brei deur die regspersoon
Vraag a) Waar ‘n reg van uitbreiding verval het en die regsperoon titel van sodanige
reg bekom kragtens artikel 25(6), moet die sertifikaat van saaklike reg vir ‘n
spesifieke tydperk wees?
b) Verder, waar die regspersoon die reg van uitbreiding sedeer wat in terme
van artikel 25(6) gereserveer is, moet die sessie vir ‘n spesifieke tydperk
wees?
Besluit a) Ja, wanneer die regspersoon ‘n sertifikaat van saaklike reg van uitbreiding
soos bedoel in artikel 25(6) bekom, moet sodanige regte vir ‘n spesifieke
tydperk wees.
b) Ja, wanneer die reg gesedeer word moet dit vir ‘n spesifieke tydperk
gesedeer word - (RKB65/2009).
Geen tydperk vir reg van uitbreiding - artikel 25(1)
Vraag Watter prosedure moet gevolg word waar dit na registrasie vasgestel word dat
die reservering van die saaklike reg nie ‘n spesifieke tydperk spesifiseer
waarbinne die reg uitgeoefen moet word nie?
Besluit ‘n Notariële wysigingsooreenkoms moet aangegaan word deur en tussen die
regspersoon, met die skriftelike toestemming van al die lede van die
regspersoon aan die eenkant en die ontwikkelaar aan die ander kant, tesame
met die skriftelike toestemming van die verbandhouers van elke eenheid in die
skema, by gebreke aan welke ooreenkoms of toestemmings, ‘n hofbevel
verkry moet word.
Indien ‘n regspersoon nog nie bestaan nie, kan ‘n aansoek in terme van artikel
60 Op grond daarvan dat ‘n beperkte reg nie oor ‘n beperkte reg geregistreer kan word nie, is dit betwyfelbaar of
die sessie van die saaklike reg van uitbreiding onderhewig aan ‘n terugvallingsreg kan plaasvind.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 78

4(1)(b) van die Registrasie van Akteswet ingedien word, waar ‘n reg
gereserveer is van tyd tot tyd, maar daar geen tydperk in die voorwaarde
gestipuleer is nie.- (RKB43/2007).
Artikel 25(4)(b): Onderverdeling van artikel 25-reg
Vraag
a) Met die onderverdeling van die artikel 25-reg, mag sodanige onderverdelings nie
op die aanvanklike plan vir die skema aangedui word nie en die akte van sessie
van die onderverdeelde reg moet vergesel gaan van ‘n plan wat die gedeelte wat
gesedeer word, aandui. Is dit egter nie uitvoerbaar (doenbaar) wanneer die reg
onderverdeel word gelyktydig met die opening van die skema nie? Sessies van al
die onderverdeelde regte mag ook nie gelyktydig met die opening van die skema
gesedeer word nie. Hoe moet daar met hierdie omstandighede gehandel word?
b) Indien die onderverdelingsplan op die hooflêer geliasser is, moet die planne
nogsteeds ingedien word met die sessie van elke onderverdeelde artikel 25 reg?
c) Moet die grootte van die onderverdeelde regte op die planne aangedui word?
Besluit
a) Die onderverdeelde reg moet tot bevrediging van die Landmeter-generaal
geїdentifiseer word en mag op die blokplan of op ‘n aparte artikel 25(4) plan
aangetoon word.
b) Nee.
c) Ja – (RKB70/2011).
Artikel 25 en RKB 70 van 2011
Vraag Die grootte van die reg van uitbreiding moet in die onderverdelingsplanne
vermeld word. Voorgeskrewe vorm F (sertifikaat van saaklike reg kragtens
artikel 25) maak egter nie voorsiening vir die grootte van die aanvanklike
artikel 25 reg nie. As gevolg daarvan dat die artikel 25 reg onderverdeel kan
word, het dit ‘n noodsaaklikheid geword dat die grootte vermeld moet word.
Besluit Hangende die wysiging van die regulasies, moet Vorm F aangepas word om
vir die voltooing van die grootte van die artikel 25 reg voorsiening te maak –
(RKB56/2012).
Artikel 25(5): Sessie van uitsluitlike gebruiksgebiede
Vraag Artikel 25(5) van die Wet, soos gewysig, bepaal dat die regte tot uitsluitlike
gebruik binne 12 maande nadat dit geskep is, gesedeer moet word. Wat is die
bepalende faktor vir die aanvang van die 12 maande: die datum van die
transaksie of die datum van die uitvoering van die notariële akte?
Besluit Die datum van registrasie van die sertifikaat van saaklike reg waarkragtens die
uitsluitlike gebruiksgebiede geskep is, sal die bepalende datum wees –
(RKB71/2011).
Vraag ‘n Reg gereserveer kragtens artikel 25(1) mag deur die ontwikkelaar of sy of
haar opvolger in titel daartoe uitgeoefen word, selfs as die ontwikkelaar of sy of
haar opvolger in titel, na gelang van die geval, geen ander belang in die
gemeenskapilike eiendom het nie, deur die byvoeging van uitsluitlike
gebruiksgebiede: met dien verstande dat die regte van uitsluitlike gebruik
binne 12 maande na hul skepping gesedeer word, hetsy aan die regspersoon
van die skema of aan een of meer geregistreerde eienaars van ‘n deel in die
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 79

skema. Die vraag is wanneer vind sessie plaas?
Besluit Op die datum van verlyding van die notariële akte – (RKB72/2011).
Artikel 25(5): Sessie van uitsluitlike gebruiksgebiede aan die ontwikkelaar
Vraag Wat sal die posisie wees as die ontwikkelaar nogsteeds die eienaar van ‘n
eenheid in die skema is en die uitsluitlike gebruiksgebied is aan die eienaar
van daardie eenheid toegeken? Moet dit nogsteeds binne die voorgeskrewe
12 maande gesedeer word? Dit sal tot gevolg hê dat die ontwikkelaar die
uitsluitlike gebruiksgebied aan homself moet sedeer?
Besluit Artikel 25(5) sal nie toepassing vind waar die ontwikkelaar nogsteeds die
eienaar van ‘n deel in die skema is nie – (RKB73/2011).
Vraag ‘n Saaklike reg van uitbreiding mag deur die ontwikkelaar of sy opvolger in titel
daartoe gereserveer word, selfs indien die ontwikkelaar of sy of haar opvolger
in titel geen ander belang in die gemeenskaplike eiendom het nie, deur die
byvoeging van uitsluitlike gebruiksgebiede: Met dien verstande dat sodanige
uitsluitlike gebruiksgebiede binne 12 maande na hul skepping gesedeer moet
word, hetsy aan die regspersoon of aan een of meer eienaars van eenhede in
die skema.
Behoort ‘n verwysing gemaak word dat sodanige reg binne 12 maande
gesedeer moet word en as ‘n beperkende voorwaarde teen die sertifikaat van
uitsluitlike gebruiksgebied ingesluit te word ten einde dit toe onderskei van
enige ander sertifikaat van uitsluitlike gebruiksgebied?
Besluit ‘n Caveat moet teen die uitsluitlike gebruiksgebiede genoteer word om aan te
dui dat dit binne die 12 maande tydperk gesedeer moet word – (RKB74/2011).
Reg van uitbreiding - artikel 25(6) - toestemming benodig
Vraag Waar ‘n reg van uitbreiding gereserveer is deur die regspersoon en daarna
vervreem word, moet die toestemming van die lede van die regspersoon
bekom en ingedien word. Word die toestemming van die vruggebruikers oor
die eenhede ook vereis?
Besluit Nee. - (RKB46/2007).
Verval van reg van uitbreiding - artikel 25(6A)
Vraag Waar ‘n ontwikkelaar ‘n reg van uitbreiding greserveer het, maar sodanige reg
van uitbreiding het verval weens tydsverloop, mag die ontwikkelaar, voor die
totstandkoming van die regspersoon, ‘n verdere reg van uitbreiding reserveer,
gegewe die bewoording van artikel 25(6A), viz: “Indien geen voorbehoud deur
die ontwikkelaar... gemaak is nie...”
Besluit Ja, op voorwaarde dat ‘n aansoek gebring word in terme van artikel 68(1) van
die Registrasie van Akteswet vir die verval van die verstreke reg -
(RKB45/2007).
RKB 8 van 2009 en RKB 31 van 2010: REg van uitbreiding en artikel 15B(3) sertifikate
Vraag RKB 8 van 2009 en RKB 31 van 2010 is teenstrydig met HRO 6 van 1988
(paragraaf 14.5). Indien ‘n artikel 25 reg verval het, moet ‘n aansoek vir die
notering van die verval van die reg gedoen word alvorens die ontwikkelaar
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 80

aansoek doen vir ‘n reg van uitbreiding kragtens artikel 25(6A)?
Besluit Ja, artikel 15B(1)(d) van Wet 95 van 1986 moet gebruik word om die verval te
noteer alvorens die ontwikkelaar aansoek doen vir ‘n reg van uibreiding
kragtens artikel 25(6A) van Wet 95 van 1986. Die bepalings van artikel 68(1)
van Wet 47 van 1937 moet toegepas word met die nodige veranderinge –
(RKB13/2011, soos gewysig deur RKB5/2012).
RKB 13 van 2011, RKB 8 van 2009 en RKB 31 van 2010: Notering van verval van artikel
25 reg
Vraag RKB 13 van 2011, RKB 8 van 2009 en RKB 31 van 2010 is teenstrydig met
HRO 6 van 1988. Indien ‘n artikel 25 reg verval het, moet ‘n artikel 15B(1)(d)
aansoek ingedien word om die verval van die reg te noteer voordat die
ontwikkelaar of die regspersoon aansoek doen vir ‘n reg van uitbreiding
kragtens artikel 25(6A) of artikel 25(6)?
Besluit Ja, ‘n artikel 15B(1)(d) aansoek moet ingedien word om die verval van die reg
te noteer voordat die ontwikkelaar of die regspersoon aansoek doen vir ‘n reg
van uitbreiding kragtens artikel 25(6A) of artikel 25(6) van Wet 95 van 1986.
Die bepalings van artkel 68(1) van Wet 47 van 1937 is met die nodige
veranderinge van toepassing – (RKB10/2012).
Vraag In RKB1/1991 is besluit dat die deelplan van uitbreiding geregistreer mag word
nadat die duur van die reg van uitbreiding verval het, op voorwaarde dat die
geboue alreeds voltooi is. Watter bewys moet by die registrateur van aktes
ingedien word om te bewys dat die geboue reeds opgerig was voor die datum
van verval?
Besluit ‘n Sertifikaat vanaf die plaaslike bestuur dat die geboue opgerig was voor die
datum van die verval van die saaklike reg van uitbreiding moet ingedien word -
(RKB4/2008).
Kansellasie van reg van uitbreiding
Vraag Die Wet op Deeltitels maak nie voorsiening vir die kansellasie van ‘n reg van
uitbreiding nie. Gegewe hierdie leemte, watter gesag bestaan vir sodanige
kansellasie?
Besluit Die reg kan in terme van artikel 15B(1)(d) gekanselleer word. Waar die
regspersoon totstand gekom het, word ‘n tweesydige notariële akte vir die
kansellasie van sodanige reg vereis - (RKB72/2009).
Kansellasie van ‘n gedeelte van ‘n saaklike reg van uitbreiding
Vraag Mag ‘n ontwikkelaar wat ‘n saaklike reg van uitbreiding gereserveer het,
sodanige reg gedeeltelik kanselleer?
Besluit Nee, die Wet maak nie daarvoor voorsiening nie. Die ontwikkelaar sal die reg
in sy geheel moet kanselleer en ‘n nuwe reg met betrekking tot die gedeelte
reserveer – (RKB67/2012).
Vraag ‘n Saaklike reg van uitbreiding is onderverdeel in verskeie gedeeltes. Watter
presedures moet gevolg word vir doeleindes van die endossering van die
verval van die reg op die artikel 11(3)(b) bylae van voorwaardes?
Besluit Die artikel 11(3)(b) bylae moet slegs in terme van artikel 15B(1)(d) van Wet 95
van 1986 geëndosseer word nadat die geheel van die reg verval het. Die
bepalings van artikel 68(1) van Wet 47 van 1937 moet met die nodige
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 81

veranderinge toegepas word – (RKB60/2008, soos gewysig deur
RKB5/2012).).
Terugtrekking van RKB 47 van 2005 of RKB 8 van 2009: Artikel 25(10) verval van reg
van uitbreiding
Vraag RKB 47 van 2008 bepaal dat die kansellasie van ‘n saaklike reg van uitbreiding
verpligtend is waar die reg homself uitgeput het. Hierdie besluit weerspreek
RKB 8 van 2009. 61 Watter prosedure moet gevolg word?
Besluit RKB 47 van 2005 word hiermee teruggetrek – (RKB31/2010).
Registrasie van vruggebruik oor reg van uitbreiding
Vraag Kan ‘n vruggebruik geregistreer word oor ‘n reg op uitbreiding, soos bedoel in
artikel 25(9) van die Wet op Deeltitels 95 van 1986?
Besluit Nee, die Wet op Deeltitels maak nie voorsiening vir die registrasie van ‘n
vruggebruik oor ‘n reg van uitbreiding nie. - (RKB6/2007). 62
Vraag ‘n Saaklike reg van uitbreiding is geregistreer in die gemeenskaplike boedel
van partye getroud binne gemeenskap van goed. Die partye verander hul
huweliksgoederebedeling in terme van artikel 21 van die Wet op
Huweliksgoedere 88 van 1984 na buite gemeenskap van goed en die hof
beveel dat die reg van uitbreiding gelykop tussen die gades verdeel moet
word. Die bepalings van artikel 45bis (1A)(b) kan nie gebruik word nie soos
per RKB15/2006. Hoe moet registrasie plaasvind aangesien die bepalings van
artkel 25(4) tot ‘n absurditeit sal lei?
Besluit Die status quo wat in die aktekantore gevolg word moet gehandhaaf word,
hangende die wysiging van die Registrasie van Akteswet (RKB22/2008).
Kommentaar
Een halwe aandeel in die saaklike reg van uitbreiding moet derhalwe met die
registrasie van ‘n notariële akte van sessie na die man gesedeer word en die
ander halwe aandeel op dieselfde wyse na die vrou.
Artikel 25: Uitreiking van Sertifikate van Saaklike Reg van Uitbreiding
Vraag Waar ‘n saaklike reg van uitbreiding ten opsigte van uitsluitlike
gebruiksgebiede uitgeoefen word, bepaal die Wet niks rakende die feit of meer
as een sertifikaat van saaklike reg uitgereik mag word met betrekking tot
uitsluitlike gebruiksgebiede, soos wat wel die posisie by die opening van ‘n
deeltitelregister is nie. Dit blyk ‘n oorsig deur die wetgewer te wees en
Konferensie moet leiding gee rakende die vraag of meer as een sertifikaat
uitgereik mag word, hangende die wysiging van die Wet.
Besluit Hangende die wysiging van die Wet, moet die uitreiking van meer as een
sertifikaat van saaklike reg toegelaat word - (RKB69/2011).
61 Kragtens hierdie besluit, hoef ‘n eienaar / die regspersoon nie tot die kansellasie van die saaklike reg van
uitbreiding toe te sien, waar sodanige reg uitgeput is nie. Dit is egter nogsteeds die Registrateur se plig om vas
te stel of die artikel 15B(3) sertifikaat met betrekking tot die reg van uitbreiding korrek is. Met ander woorde, in
die artkel 15B(3)(a) transportbesorgersertifikaat, moet gestel word dat daar wel ‘n saaklike reg van uitbreiding
geregistreer is, maar dat sodanige reg uitgeput is.
62 Teenoor hierdie artikel, bepaal artikel 27(6) van die Wet op Deeltitels spesifiek dat ‘n vruggebruik oor die
uitsluitlike gebruik van die gemeenskaplike eiendom, dit is ‘n uitsluitlike gebruiksgebied, geregistreer mag word.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 82

RKB 2 van 2009: Artikel 25(13)
Vraag Is dit die plig van die registrateur van aktes om voldoening betreffende
afwykings af te dwing?
Besluit Nee. Sien RKB2/2009, soos gewysig. RKB2/2009 is gewysig om as volg te
lees:
Artikel 25 (RKB 4 van 1994 en RKB 10 van 2005
Vraag In lig van die ongerapporteerde saak Dolphin Whisper Trading 10 (Pty) Ltd v
The Registrar of Deeds and the Body Corporate, Skilliepark 2, wil dit voorkom
asof the bestaande praktyk van ondersoekers soos voorsiening gemaak in
RKB 10 van 2005 en RKB 4 van 1994 om nie vas te stel of ‘n reg van
uitbreiding ‘n afwyking is van die planne ingedien in terme van artikel 25(13)
nie, gestaak moet word. Moet die praktyk nou wees dat alle afwykings na die
hof verwys moet word?
Besluit Kragtens RKB7 van 2011 is dit nie die plig van die registrateur om voldoening
rakende afwykings af te dwing nie. Dit is egter die plig van die registrateur om
te verseker dat die uitbreiding binne die fisiese grense van die gereserveerde
reg plaasvind – (RKB12/2011).
Artikel 25 afwyking van artikel 25(2) planne en hereregte
Vraag Indien ‘n ontwikkelaar van die artikel 25 planne afwyk wanneer hy ‘n skema
uitbrei, moet die registrateur op ‘n hereregtekwitansie aandring vir die regte
wat hy/sy verkry om die skema uit te brei op die gedeeltes van die
gemeenskaplike eiendom waarop die reg nie gereserveer was nie?
Besluit Die ontwikkelaar het areas van die gemeenskaplike eiendom oorskry wat nie
as sulks gereserveer was nie. Sodanige bestaande reg sal gekanselleer moet
word, herskep moet word deur die regspersoon en na die ontwikkelaar
gesedeer moet word, op welke verkryging hereregte betaal moet word –
(RKB67/2011, soos gewysig deur RKB11/2012)
RKB 61 of 2008: Voldoening aan artikel 25(2)(a) en (b) van Wet Act 95 van 1986
Vraag Artikel 25(2) van die Wet op Deeltitels sit die vereistes uiteen vir die planne
van uitbreiding waar daar ‘n saaklike reg van uitbreiding gereserveer is. Om
voldoening aan die tegniese vereistes van sodanige planne te verseker, kan
die registrateur van aktes dit ‘n vereiste maak dat ‘n landmeter of argitek
sertifiseer dat die planne opgetrek is in ooreenstemming met artikel 25(2)?
Gegewe die tegniese aard van die planne, lê die ekpertise by die landmeter of
argitek en dit sou ‘n onredelike las op die registrateur plaas om sodanige
planne te ondersoek.
Besluit Ja, die registrateur van aktes moet op so ‘n sertifikaat van die landmeter of
argitek aandring rakende die voldoening aan artikel 25(2)(a) en 25(2)(b) van
Wet 95 van 1986 – (RKB 61/2008 soos gewysig deur RKB11/2011 en
RKB9/2012).
Verkeerde deelenemingskwotablad
Vraag ‘n Saaklike reg in terme van artikel 25 was deur die ontwikkelaar gereserveer
by die opening van die skema. Al die dokumente vereis deur artikel 25(2)(c) is
ingedien en die artikel 25(2)(a) en (b) planne het al die eenhede wat deel van
die uitbreiding sou vorm, korrek gereflekteer. Toe die skema oopgemaak is het
die skedule wat die geskatte deelnemingskwotas van al die dele in die skema,
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 83

insluitende dié deel wat uitgebrei sou word aandui, was egter verkeerd (maw
dit het nie al die dele wat op die artikel 25(a) en (b) planne aangedui is
gereflekteer nie). Hoe kan hierdie fout reggestel word?
Besluit Indien die wegglating voor die uitoefening van die reg van uitbreiding vasgestel
word, kan sodanige weglating reggestel word deur ‘n versoek deur die
transportbesorger vir die regstelling van die deelnemingskwotablad -
(RKB64/2009).
Paragraaf 13 Uitsluitlike gebruik van gemeenskaplike eiendom
Artikel 27(1)(c) om in lyn met artikel 27(4)(b) te wees
Vraag Artikel 27(1)(c) van Wet 95 van 1986 moet gewysig word om in lyn te wees
met artikel 27(4)(b) van die Wet om ook geregistreerde saaklike regte (vry van
die verband of geregistreerde saaklike reg) in te sluit. Hoe moet dit in die
aktekantore toegepas word hangende die wysiging van die Wet?
Besluit Hangende die wysiging van die Wet, sal dit in die regspersoon vestig vry van
enige verband of enige ander geregistreerde saaklike regte – (RKB75/2011).
Vertaling van uitsluitlike gebruiksgebiede
Vraag Waar ‘n deelplan in Afrikaans na ‘n uitsluiltike gebruiksgebied verwys,
byvoorbeeld “Werf – W1”, mag sodanige uitsluiltike gebruikgebied na Engels
vertaal word waar die sessie nou in Engels gedoen word, byvoorbeeld “Y” en
“W1”?
Besluit Nee, die bewoording van die deelplan moet gevolg word – (RKB65/2012).
Beskrywing van uitsluitlike gebruiksgebiede
Vraag Mag ‘n uitsluitlike gebruiksgebied bloot beskryf word as ‘n uitsluitlike
gebruiksgebied met geen spesifieke verwysing na die gebruik daarvan nie,
byvoorbeeld toep, partkering, tuin ens.?
Besluit Nee, daar moet na die tipe uitsluitlike gebruiksgebied soos ingeskets op die
deelplan, verwys word. Indien sodanige gebruik op die deelplan as ‘n
algemene uitsluitlike gebruiksgebied beskryf word, moet sodanige beskrywing
dan gevolg word
Verwysing na “UGG” sonder spesifieke verwysing na die tipe sal nie aanvaar
word nie.
(Deelplanne goedgekeur voor 2 Januarie 2013 hoef nie gewysig te word nie) -
RKB72/2012).
Registrasie van vruggebruik oor uitsluitlike gebruik van gemeenskaplike eiendom
Vraag Kan ‘n vruggebruik geregistreer word oor ‘n uitsluitlike gebruiksgebied?
Besluit Ja, dit is moontlik om ‘n vruggebruik te registreer oor ‘n uitsluitlike
gebruiksgebied. 63
Kommentaar
Enige persoonlike serwituut van usufruct, usus of habitatio mag oor ‘n
uitsluitlike gebruiksgebied geregistreer word - (artikel 27(6) van die Wet op
Deeltitels).
Huurkontrakte oor uitsluitlike gebruiksgebiede
Vraag Kan ‘n ontwikkelaar ‘n huurkontrak oor uitsluitlike gebruiksgebiede verleen?
Indien ja, kan ‘n ontwikkelaar ‘n huur oor ‘n uitsluitlike gebruiksgebied gee aan
63 RKB 41/2003 en RKB 37/1996 en artikel 27(6) van die Wet op Deeltitels 95 van 1986.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 84

‘n persoon wat nie ‘n eienaar in die skema is nie? Wanneer die ontwikkelaar
ophou op ‘n eienaar te wees, wie geniet die voordele van die huur noudat die
regspersoon die eienaar van die uitsluitlike gebruiksgebiede word? Hoe moet
artikel 27(6) van Wet 95 van 1986 geinterpreteer word?
Besluit Ja, ‘n ontwikkelaar mag ‘n huurkontrak oor ‘n uitsluitlike gebruiksgebied
verleen in terme van artikel 27(6) - (RKB73/2009).
Sessie van uitsluitlike gebruiksgebiede
Scenario Oordrag van ‘n eenheid in ‘n deeltitelskema is in 1997 vanaf die ontwikkelaar
na A geregistreer. Gelyktydig met die gemelde oordrag is ‘n uitsluitlike
gebruiksgebied, wat deel van die transaksie gevorm het, ook vanaf die
ontwikkelaar aan A gesedeer. In 2000 is oordrag van dieselfde eenheid vanaf
A na B geregistreer. Geen sessie van die uitsluitlike gebruiksgebied is
geregistreer nie, alhoewel dit deel van die transaksie gevorm het. Daarna is
verskeie oordragte van die eenheid geregistreer (dit is vanaf B na C, vanaf C
na D, vanaf D na E, ens.), voortspruitend uit die verkoop van die eenheid en
die uitsluitlike gebruiksgebied. Tans, is daar ‘n verdere oordrag van die
eenheid wat geregistreer staan te word. Slegs nou, in 2005, word die nalate
om die uitsluitlike gebruikgebied tesame met elk van die vorige oordragte te
sedeer vasgestel. Vanuit die rekords blyk dit dat A nogsteeds die
geregistreerde houer van die uitsluitlike gebruiksgebied is.
Vraag Hoe moet hierdie nalate nou hanteer word? Wie moet nou die uitsluitlike
gebruiksgebied sedeer?
Besluit Artikel 27(4)(b) en 27(4)(c) verskaf die prosedure wat gevolg moet word:
indien die houer van die saaklike reg nogsteeds ‘n lid van die regspersoon is,
moet daar aan die bepalings van artikel 14, saamgelees met artikel 33 van die
Registrasie van Akteswet voldoen word - (RKB2/2006).
Kommentaar
Dit beteken dat, indien die houer van die saaklike reg nie meer ‘n lid van die
regspersoon is nie, die uitsluitlike gebruiksgebied in die regspersoon vestig
(vry van enige verband). Die regspersoon moet dan by die registrateur van
aktes aansoek doen vir die uitreik aan hom van ‘n sertifikaat van saaklike reg
van uitsluitlike gebruiksgebied ten gunste van homself. (Artikel 27(4)(b)&(c)).
RKB 36 van 2002: Kansellasie van ‘n uitsluitlike gebruiksgebied
Vraag Waar dieselfde uitsluitlike gebruiksgebied verkeerdelik na twee eienaars van
dele in ‘n skema oorgedra is, hoekom vereis RKB36/2002 dat beide uitsluitlike
gebruiksgebiede gekanselleer moet word en dat die regspersoon die reg de
novo herreserveer? Behoort nie slegs die uitsluitlike gebruiksgebied wat deur
die verkeerde houer gehou word gekanselleer te word nie?
Besluit Nee. Wet 95 van 1986 maak nie voorsiening vir die kansellasie van ‘n
verkeerdelik geregistreerde reg van uitsluiltike gebruiksgebied nie –
(RKB36/2002 word bevestig – (RKB20/2012)
Artikel 27(5)
Vraag Artikel 27(5) van die Wet op Deeltitels 95 van 1986 maak voorsiening vir die
kansellasie van ‘n uitsluitlike gebruiksgebied met die toestemming van die
verbandhouer van die betrokke deel. Is die toestemming altyd nodig selfs
waar die uitsluitlike gebruiksgebied nie ook as sekuriteit onder die verband wat
die deel verbind, verbind is nie?
Besluit Die toestemming van die verbandhouer word slegs vereis indien die uitsluitlike
gebruiksgebied ook onder die verband verbind is – (RKB78/2010).
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 85

Artikel 27(5): Kansellasie van uitsluitlike gebruiksgebied
Vraag Artikel 27(5) van die Wet is gewysig om voorsiening te maak vir die
toestemming van die verbandhouer van die uitsluitlike gebruiksgebied (nie die
eenheid) en houer van ‘n geregistreerde saaklike reg. Dit meld egter niks van
die houer van ‘n geregistreerde saaklike reg wat oor die uitsluitlike
gebruiksgebied geregistreer is nie. Wat indien ‘n saaklike reg oor die betrokke
deel waaraan die uitsluitlike gebruikgebied gekoppel is, geregistreer is?
Besluit Die toestemming van die houer van die geregistreerde saaklike reg moet ook
ingedien word – (RKB76/2011).
Kansellasie van uitsluitlike gebruiksgebied
Vraag Hoe moet ‘n uitsluitlike gebruiksgebied gekanselleer word waar die
regspersoon nog nie tot stand gekom het nie, aangesien artikel 27(5) bepaal
dat ‘n uitsluitlike gebruiksgebied slegs kragtens ‘n tweesydige notariële akte,
aangegaan tussen die regspersoon en die geregistreerde houer gekanselleer
kan word?
Besluit ‘n Eensydige notariële akte van kansellasie deur die ontwikkelaar is
toelaatbaar – (RKB80/2011).
RKB 76 van 2011 – toestemming van verbandhouer
Vraag Kragtens RKB76/2011 moet die toestemming van die houer van die saaklike
reg geregistreer oor die deel wat aan die uitsluiltike gebruikgebied gekoppel is,
ook ingediee word. Wat indien byvoorbeeld ‘n vruggebruik slegs oor ‘n deel
geregistreer is en die uitsluitlike gebruikgebied gekanselleer word. Word die
toestemming van die houer van die vruggebruik oor die deel nogsteeds vereis?
Besluit Dit sal nie nodig wees om die toestemming van die houer van die saaklikie reg
in te dien nie indien die saaklike reg slegs oor die deel geregistreer is, en die
uitsluitlike gebruiksgebied wat aan daardie deel gekoppel is, gekanselleer word
RKB 76/2011 is slegs van toepassing waar die uitsluitlike gebruiksgebied wat
gekanselleer staan te word, aan die saaklike reg onderhewig is –
(RKB12/2012).
Causa in sessie van uitsluitlike gebruiksgebied
Vraag Moet daar in die causa van ‘n sessie van uitsluitlike gebuiksgebied, wanneer
dit in terme van artikel 27(1)(b) gesedeer word, aangedui word dat die gebied
deel vorm van die transaksie (koopprys) waarkragtens die spesifieke deel
verkoop was?
Besluit Ja. Daar moet aangehou word met die manier waarop die causa tans die
uitsluitlike gebruiksgebied reflekteer as deel van die transaksie –
(RKB63/2008).
Toestemming deur verbandhouers
Vraag Moet die verbandhouers van alle eenhede en regte van uitbreiding toestem tot
die skepping van uitsluitlike gebruiksgebiede? Die Wet sê niks hieroor nie.
Besluit Nee. Die Wet maak nie voorsiening vir die indiening van die toestemming van
die verbandhouers nie - (RKB68/2008).
Regulasie 28 en aparte titel vir uitsluitlike gebruiksgebied
Vraag Regulasie 28 bepaal dat die eienaar van ‘n uitsluitlike gebruiksgebied, op
aansoek, ‘n aparte titel vir sy/haar uitsluitlike gebruiksgebied mag bekom.
Daar is egter geen voorgeskrewe vorm vir sodanige aansoek.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 86

Besluit Hangende die wysiging van die Wet, moet Vorm I gebruik word –
(RKB60/2012). 64
Artikel 27A reëls
Vraag Artikel 27A bepaal dat ‘n regspersoon of ontwikkelaar reëls mag maak wat
regte van uitsluitlike gebruik en genot op dele van die gemeenskaplike
eiendom aan lede van die regspersoon toeken:
a) Moet hierdie reëls in die bestuurs- of gedragsreëls geinkorporeer word of is
dit sui generis?
b) Hoe en met wie se toestemming mag hierdie reëls gewysig word?
Besluit a) Hierdie reëls mag όf in die bestuursreëls όf in die gedragsreëls ingelyf word.
b) Hierdie reëls kan hetsy met ‘n eenparige besluit όf met ‘n spesiale besluit
gewysig word, afhangend daarvan op dit in die bestuursreëls of in die
gedragsreëls geskep is – (RKB69/2009, soos gewysig deur RKB15/2011).
Paragraaf 14 Skepping van serwitute
Reg van weg
Scenario In praktyk gebeur dit dikwels dat ‘n eienaar van ‘n deel ‘n reg van weg ten
gunste van ander dele of die algemene publiek verleen oor ‘n gedeelte van sy
deel, byvoorbeeld ‘n deurloop, ens.
Vraag Is sodanige reg van weg registreerbaar?
Besluit Ja, op voorwaarde dat dit op die deelplan aangedui word - (RKB51/2007).
Oorskrydings - Artikel 25 van die Wet op Deeltitels
Vraag Waar ‘n deelplan van uitbreiding geregistreer staan te word in terme van artikel
25 van die Wet op Deeltitels verwys na ‘n serwituut van oorskryding op
aangrensende grond, hoe moet hierdie serwituut geregistreer word? M.a.w.
deur wie en wie moet daartoe toestem?
Besluit Die reg van oorskryding moet geregistreer word tussen die regspersoon,
indien gestig, en indien nie, deur die ontwikkelaar en die aangrensende
eienaar, tesame met die toestemming van die verbandhouers van die
aangrensende grond met registrasie van die deelplan van uitbreiding. Artikel
75(3) van die Registrasie van Akteswet is van toepassing - (RKB55/2006).
Skepping van serwitute kragtens artikel 29(3)
Vraag Mag ‘n ontwikkelaar, voor die totstandkoming van die regspersoon, ‘n notariële
akte soos bedoel in artikel 29 aangaan wat die gemeenskaplike eiendom van
die deeltitelskema beperk?
Besluit Ja, die ontwikkelaar het die reg om ‘n notariële akte aan te gaan wat die
gemeenskaplike eiendom beperk. Die registrateur sal egter nie sodanige
notariële akte registreer nie tensy ‘n beëdigde verklaring deur die ontwikkelaar
ingedien word tot die effek dat geen eenheid in die skema verkoop, verrruil of
geskenk is nie, of indien dit wel so vervreem is, dat die ontwikkelaar skriftelik
aan die verkryger daarvan die beoogde registrasie van die serwituut
geopenbaar het of in die afwesighid daarvan, indien die verkryger skriftelik
64 Die artikel wat op regulasie 28 betrekking het, is artikel 27(7). Hierdie artikel bepaal dat enige persoon wat
twee of meer regte tot uitsluitlike gebruiksgebiede of aandele kragtens een titelakte hou, ‘n aparte titelakte met
betrekking tot een of meer van die uitsluitike gebruiksgebiede daarin gehou mag bekom, onderhewig aan die
voorgeskrewe voorwaardes. Dit is die ooreenstemmende artikel van artikel 36 in die Registrasie van Akteswet,
met betrekking tot voltiteleiendom.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 87

daartoe toegestem het – (RKB57/2012).
RKB55 van 2006: beskrywing van ontwikkeaar
Vraag Kragtens RKB55 van 2006 moet die ontwikkelaar ‘n party wees tot die
notariële akte vir doeleindes van die die registrasie van ‘n oorskryding. Hoe
moet die ontwikkelaar beskryf word?
Besluit “Naam van Ontwikkelaar ………………. ontwikkelaar van die skema
(naam van skema) …………………… Nr SS ………………….” –
(RKB4/2012).
Paragraaf 20 Deelverbande
Deelverbande en uitsluitlike gebruiksgebiede
Vraag Moet dit nie verpligtend gemaak word dat die deel en ‘n uitsluitlike
gebruiksgebied wat so nou verband hou met die deel, onder dieselfde verband
verbind word nie? Die nie-registrasie van verbande veroorsaak onnodige
hoofbrekens by beslaglegging ens. Alternatiewelik behoort uitsluitlike
gebruiksgebiede, wat nie afsonderlik van die deel kan bestaan nie, nie
notarieël verbind te word gelyktydig met die opening van die deeltitelregister
nie?
Besluit Nee, beswaring van sodanige deel en uitsluitlike gebruiksgebied kan nie
afgedwing word nie – (KB81/2011).
Verband onderhewig aan titelvoorwaardes
Vraag Waar ‘n deeltiteleenheid onderhewig is aan voorwaardes, opgelê ten gunste
van die huiseienaarsvereniging, wat oordrag verbied, ens., moet die verband
wat oor die eenheid geregistreer is spesiaal onerhewig aan sodanige
voorwaardes gemaak word?
Besluit Ja, deelverbande moet onderhewig gemaak word aan beperkende
huiseienaarsvereniging voorwaardes. 65
Afstanddoening van voorrang van vruggebruik
Vraag Hoe moet die afstanddoening van voorrang van ‘n saaklike reg, soos ‘n
serwituut van vruggebruik, in ‘n deelverband uiteengesit word?
Besluit Die vruggebruiker moet óf persoonlik óf deur ‘n agent voor die
transportbesorger verskyn. Die serwituut van vruggebruik moet onderhewig
gemaak word aan die verband en die afstanddoening moet in die verband
vervat wees en nie in die aanhangsel nie - (RKB52/2007). 66
Deeltitelskema geopen op grond wat verbind is onder verband
Vraag Waar ‘n deeltitelskema geopen word op grond wat verbind is onder ‘n verband,
welke verband verskeie ander eiendomme wat as sekuriteit vir die lening dien
verbind, mag die verband na ‘n deelverband omskep word met betrekking tot
die grond waarop die skema geopen word? Indien wel, hoe sal ‘n wysiging
van die bepalings van die verband geaffektteer word?
Besluit Die verband word geag omgeskakel te word na ‘n deelverband, slegs met
65 Registrateurskonferensiebesluit 4 van 2007. RKB 5/1987 en 22/2005 is bevestig.
66 Die bewoording van die resolusies is na my mening verkeerd. Dit lees dat: “Die verband moet onderhewig
gemaak word aan die vruggebruik en die afstanddoening moet in die verband vervat wees en nie in die
aanhangsel nie”. Die doel van die afstanddoening is om die serwituut onderhewig aan die verband te maak en
nie anders om nie.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 88

etrekking tot die geaffekteerde eiendom. Dit is nie nodig vir die ontheffing
van die ander eiendomme uit die werking van sodanige verband nie. Dit is
moontlik om ‘n wysiging van die voorwaardes van die verband aan te bring.
Die endossement met betrekking tot die wysiging van die voorwaardes moet
gekwalifiseer word in ooreenstemming met die geaffekteerde eiendomme -
(RKB67/2008).
Paragraaf 22 Diverse aangeleenthede
Scenario In terme van artikel 60(3) kan uitsluitlike gebruiksgebiede toegeken word in
terme van die bestuursreëls en hoef dan as sulks nie op die deelplan geskets
te wees nie.
Vraag Kan die regspersoon, kragtens ‘n spesiale resolusie, besluit om sodanige
regte formeel te sedeer en om dit in die aktekantoor te laat registreer?
Besluit Ja, op voorwaarde dat daar aan die bepalings van artikel 27 voldoen word -
(RKB47/2007).
Algemeen
Endossement in terme van artikel 42(2) van die Boedelwet
Vraag Die eksekuteur in ‘n bestorwe boedel het ‘n eenheid en uitsluitlike
gebruiksgebied in ‘n deeltitelskema verkoop. Is dit nodig dat die Meester beide
die transportakte en notariële sessie van uitsluitlike gebruiksgebied in terme
van artikel 42(2) van die Boedelwet endosseer?
Besluit Waar die volmag om oordrag te gee ‘n verwysing na die uitsluitlike
gebruiksgebied maak en sodanige volmag is met betrekking tot artikel 42(2)
van die Boedelwet geëndosseer, is dit nie nodig om die notariële akte van
sessie van uitsluitlike gebruiksgebied in die verband te endosseer nie -
(RKB66/2008).
Naamsverandering van ‘n deeltitelskema
Vraag Watter prosedure moet gevolg word om die naam van ‘n deeltitelskema te
verander?
Besluit Die hof sal genader moet word. Die aangeleentheid moet egter na die
Deeltitels Regulasies Raad verwys word - (RKB68/2008).
Name toegeken aan deeltitelskemas
Vraag Daar was ‘n praktyk dat ontwikkelaars die indekse van aktekantore moes
nagaan ten einde die duplisering van name wat aan deeltitelskemas toegeken
word te voorkom, maar dit blyk asof hierdie praktyk weggeval het. Die
duplisering van name veroorsaak egter verwarring en regsgevegte. Behoort
daar nie ‘n vorm van beheer te wees rakende die toekenning van name aan
deeltitelskemas nie?
Besluit Nee, die uniekheid lê in die registrasienommer – (RKB82/2011).
Sertifikaat van geregistreerde titel vir ‘n gedefinieerde gedeelte van die
gemeenskaplike eiendom
Vraag Laat die Wet op Deeltitels die regspersoon toe om aansoek te doen vir die
uitreiking van ‘n sertifikaat van geregistreerde titel met betrekking tot ‘n
gedeelte van die gemeenskaplike eiendom?
Besluit Nee, die Wet maak nie in die verband voorsiening nie - (RKB71/2009).
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 89

RKB 30 van 1987: Deeltitelskema in konflik met ‘n titelvoorwaarde
Vraag Kragtens artikel 7, saamgelees met artikel 4(5) van Wet 95 van 1986, blyk dit
dat ‘n alternatiewe gebruik ontwikkel het of dat geen eenvormige praktyk
gevolg word met betrekking tot die verwydering van alle teenstrydige
titelvoorwaardes vanuit ‘n titelakte van grond voor die opening van ‘n skema
nie. Is dit korrek om ‘n sertifikaat ter kondonasie of ‘n goedkeuring deur die
houer van die reg (gewoonlik die stadsraad) te aanvaar?
Besluit RKB 30 van 1987 word bevestig. Waar daar enige konflik met die
voorwaardes is, moet sodanige voorwaardes verwyder of gewysig word –
(RKB8/2010).
RKB 45 van 2004: Vruggebruiker en opening van ‘n deeltitelskema
Vraag Waar grond waarop ‘n deeltitelregister geopen staan te word aan ‘n
vruggebruik onderhewig is, bepaal RKB 45 van 2004 dat die vruggebruiker
saam met die blote eienaar aansoek kan doen vir die opening van die
deeltitelregister. Behoort hierdie besluit nie verpligtend te wees of vir ‘n
alternatief voorsiening te maak nie?
Besluit Die vruggebruiker kan saam met die blote eienaar aansoek doen vir die
opening van die deeltitelskema; alternatiewelik kan die vruggebruiker toestem
tot die registrasie van die skema – (RKB11/2010). 67
Huurpag
Vraag Mag ‘n deeltitelskema op huurpag grond geopen word?
Besluit Nee. Kragtens die definisie van eienaar in artikel 1 van Wet 95 van 1986, is dit
nie toelaatbaar nie – (RKB80/2010).
‘n Deeltitelregister op Proklamasie 293 van 1962 eiendomme?
Vraag Mag ‘n deeltitelregister geopen word op Proklamasie R293 van 1962
eiendomme?
Besluit Nee, sien die definisie van eienaar in artikel 1 van Wet 95 van 1986. Die
houer van die grondbrief/huurpag regte is nie die geregistreerde eienaar van
die grond nie. Die reg moet eers opgegradeer word – (RKB81/2010).
RKB 80 en 81 van 2010: Deeltitelregister op Proklamasie 293 van 1962 eiendomme en
huurpageiedomme
Vraag Artikel 4 van Wet 112 van 1991 vestig dieselfde regte in die houer van regte
kragtens Proklamasie 293 van 1962 en huurpag kragtens Wet 4 van 1984, as
wat hulle sou hê, indien hulle die eienaar van die onderliggende grond sou
wees. RKB 80 en 81 van 2010 blyk artikel 4 van Wet 112 van 1998 te
weerspreek. Stem Konferensie saam?
Besluit Nee, die bepalings van artikel 4 van Wet 112 van 19914 tree slegs in werking
by die omskakeling van die reg na volle eiendomsreg kragtens artikel 2(1)(b)
van daardie Wet – (RKB18/2011).
Mag ‘n likwidateur aansoek doen vir die opening van ‘n skema?
Vraag Mag ‘n likwidateur van ‘n maatskappy onder likwidasie aansoek doen vir die
opening van ‘n deeltitelregister oor die eiendom van die gelikwideerde
maatskappy? Indien wel, wat moet met die verbande gedoen word wat oor die
eiendom geregistreer is waarop die skema geopen staan te word?
67 Alle titelaktes wat kragtens die skema wat uitgereik word, moet in beide gevalle aan die vruggebruik
onderhewig gemaak word. Hierdie beginsels is ook mutatis mutandis op ‘n fideicommissum van toepassing.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 90

Besluit Ja, die likwidateur mag aansoek doen, indien behoorlik daartoe gemagtig by
die twee vergadering van skuldeisers. Die verbandhouer moet toestem tot die
opening van die deeltitelregister soos voorgeskryf in die Wet op Deeltitels. Die
verband moet vorentoe gedra word na die Sertifikate van Geregistreerde
Deeltitel en Sertifikate van Saaklike reg, indien enige – (RKB82/2010).
Mag die eksekuteur aansoek doen vir die opening van ‘n deeltitelregister?
Vraag Mag ‘n eksekuteur, wat die boedel van ‘n oorlede “ontwikkelaar” beredder,
aansoek doen vir die opening van ‘n deeltitelregister?
Besluit Ja, waar ‘n oorledene eenheid in ‘n skema verkoop, geskenk, vervreem,
bemaak of beswaar 68 het, of waar dit vir die eksekuteur nodig geword het in
die uitoefning van sy/haar pligte in die bereddering van die boedel, mag die
eksekuteur voortgaan met die aansoek vir die opening van die skema –
(RKB83/2010 69 soos gewysig deur RKB19/2011 en verder gewysig deur
RKB7/2012).
RKB 48 van 2007 70 met betrekking tot die toepassing van HRO 6 van 2002, moet
heroorweging geniet
Besluit RKB 48 van 2007 word bevestig – (RKB14/2012).
Kansellasie van saaklike reg oor eenheid
Vraag Kan ‘n saaklike reg oor ‘n eenheid wat weens enige rede verval het, kragtens
artikel 68(1) van die Registrasie van Akteswet gekanselleer word?
Besluit Nee, ‘n saaklike reg oor ‘n eenheid wat verval het moet kragtens artikel
15B(1)(d) van die Wet op Deeltitels gekanselleer word – (RKB86/2010). 71
Oorskryding ooreenkomste by deeltitelskemas
Vraag Watter bewys word vereis wanneer ‘n goedgekeurde deelplan ‘n oorskryding
oor ‘n bestaande serwituut aandui?
Besluit Die toestemming van die houer van die serwituut moet verkry en by die
Registrateur ingedien word - (RKB88/2010).
Skepping van serwitute ten gunste van ‘n deeltitelskema
Probleemstelling – Maatskappy X is die eienaar van eiendom A. ‘n Deeltitelskema is op
eiendom B geregistreer en maatskappy X is die ontwikkelaar en ook die
eienaar van alle eenhede en houer van alle regte in die skema met ander
woorde die regspersoon is nog nie gestig nie. Maatskappy X wil eiendom A
verkoop en ‘n serwituut ten gunste van eiendom B reserveer. Die regspersoon
is egter nog nie gestig om die serwituut kragtens artikel 29 van Wet 95 van
68 Hierdie sal weer gewysig word om nie net na verkoop te verwys nie maar ook na enige handeling met die
eenheid, byvoorbeeld, skenk, verruil, bemaak, ensovoorts.
69 Hierdie besluit was heroorweeg, aangesien dit dikwels gebeur dat die ontwikkelaar, voor sy dood, eenhede
verkoop het met betrekking tot ‘n skema waarvan die deeltitelregister nog nie ge-open is nie en die restant van
die boedel, insluitende onverkooopte eenhede, aan die erfgename bemaak het. Die erfgename kon nie
oordrag van die eenhede wat alreeds deur die oorledene verkoop is ontvang nie, aangesien dit kragtens
RKB83/2010, (voordat dit gewysig is) deur die eksekuteur aan die regmatige eienaars daarvan getransporteer
moes word.
70 RKB48/2007 : Wet op Onderverdeling van Landbougrond 70 van 1970
Waar ‘n deeltitelregister oopgemaak word op grond wat die woord “plaas” in die eiendomsbeskrywing bevat,
moet HRO 6 van 2002 toegepas word deurdat die toestemming van die Minister bekom moet word,
alternatiewelik bewys dat die grond nie as landbougrond geag word nie?
Besluit
Ja, HRO 6 van 2002 is van toepassing..
71 Aangesien daar geen voorgeskrewe vorm vir hierdie aansoek is nie, kan dit, met die nodige veranderinge,
langs die lyne van ‘n aansoek kragtens artikel 68(1) van die Registrasie van Akteswet opgestel word.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 91

1986 te skep nie. Hoe moet die serwituut geskep word?
Besluit Die bepalings van artikel 76(1) van Wet 47 van 1937 kan toegepas word –
(RKB83/2011).
Kansellasie van serwituut waarop gemeenskaplike eiendom geregtig is en artikel
75(2)bis van die Registrasie van Akteswet
Vraag Hoe moet artikel 75(2)bis van die Registrasie van Akteswet geinterpreteer
word wanneer ‘n serwituut waarop gemeenskaplike eiendom van ‘n
deeltitelskema geregtig is, gekanselleer word? Die vereiste dat alle verbande
ingedien moet word is moeilik om aan te voldoen, veral in groot skemas?
Besluit Artikel 75(2)bis van die Registrasie van Akteswet is duidelik. Die verbande
tesame met die toestemming van alle verbandhouers, wat op datum van
verlyding van die notariële akte van kansellasie van serwituut bestaan, moet
ingedien word – (RKB89/2010, 72 soos gewysig deur RKB20/2011 en bevestig
deur RKB8/2012).
Likwidasie van die sake van die regspersoon
Vraag Artikel 48(6)(a) bepaal dat ‘n hof, op aansoek deur die regspersoon of enige lid
daarvan of enige houer van ‘n betrokke geregistreerde saaklike reg, of enige
vonnis skuldeiser, deur ‘n bevel voorsiening mag maak vir die likwidasie van
die sake van die regspersoon. Die hof mag ook kragtens dieselfde bevel of ‘n
daaropvolgende bevel die regspersoon ontbind, soos vanaf die datum
gespesifiseer in die hofbevel.
Daar is geen voorsiening in die Wet vir wanneer die sake van die regspersoon
gelikwideer is en die regspersoon ontbind word nie. Waar die hof ‘n bevel tot
daardie effek gegee het en die egboue kragtens artikel 48 geag vernietig te
wees en die grond waaruit die skema bestaan aan ‘n derde persoon verkoop
word deur ‘n Administrateur aangestel kragtens artikel 46 van die Wet, stem
Konferensie saam dat die bepalings van artikel 17(5) gebruik kan word om
oordrag aan die derde te bewerkstellig? Sodra al die geboue vernietig is, word
daar slegs gemeenskaplike eiendom in die skema gehou. Artikel 48 verwys na
die terugvalling na gemeenskaplike eiendom terwyl artikel 49 ‘n verwysing na
die terugvalling na die grondregister bevat. Bykomend, bepaal artikel 46(3)
van die Wet op Deeltitels dat die Aministrateur tot uitsluiting van die
regspersoon, oor die bevoegdhede en pligte van die regspersoon beskik, of
oor soveel van daardie bevoegdhede en pligte as wat die Hof gelas, wat die
Administrateur derhalwe toelaat om gemeenskaplike eiendom te vervreem.
Stem Konferensie saam?
Besluit Nee, die bepalings van artikels 48 en 49 van Wet 95 van 1986 vind toepassing
– (RKB77/2011).
Kommentaar ‘n Regspersoon kan slegs gelikwideer word indien die skema na die
grondregister terugval kragtens artikels 17 of 48 en 49.
Artikel 48(3)(a): herbou van geheel of gedeelte van gebou€
Vraag Die eienaars mag die herbou van die geheel of ‘n gedeelte van die gebou(e)
magtig
(a) Wat is die doel om ‘n kennisgewing by die registrateur in te dien vir die
herbou van die geheel van die gebou, as in ag geneem word dat die gebou
ooreenkomstig die bestaande planne herbou moet word? Dit is nie
72 Voor die wysiging het die besluit slegs die indiening van die verbandhouers se toestemming vereis en nie ook
die verbande self nie.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 92

Besluit
belangrik om dit te registreer nie, behalwe vir historiese doeleindes. Indien
sodanige aansoek ingedien word, sal die registrateur dit aanvaar en hoe
sal enige van die titelaktes wat geraak word, geëndosseer word, dit is as
endossering nodig is?
(b) Artikel 48(3)(a)(ii) maak voorsiening vir die oordrag van die belang van
eienaars wie se dele in geheel of gedeeltelik vernietig is, en vorm X
vermeld die oordrag van die belang. Indien die geheel van die gebou
herbou word sal oordrag van sodanige belang nie plaasvind nie,
aangesien geen van die dele in die skema geaffekteer sal word nie. Moet
die eenparige besluit na verwys in artikel 48(3) en die oordrag van die
belang van eienaars van geaffekteerde dele in voorgeskrewe vorm X
weggelaat word?
(a) Dit moet ingedien en in die deeltitellêer geliasseer word vir doeleindes van
opdatering van die status van die sekma en vir ‘n ware weerspieëling van
die geskiedenis van die skema. Die titelaktes van die dele wat geraak is,
moet met ‘n feite-endossememnt geëndoseer word om aan te dui dat dit
geag vernietig was maar dat die geheel van die deel herbou is, met
verwysing van die BC nommer wat aan die kennisgewing toegeken is.
(b) Die eenparige besluit en vorm X sal aangepas moet word om die
verwysing van die oordrag van die belang van die eienaars van die
geaffekteerde dele weg te laat – (RKB58/2012).
Artikel 49(3)(b) en regte van habitatio
Vraag Waar ‘n deeltitelskema gesluit word kragtens artikels 48 en 49 van die Wet en
een van die dele aan ‘n habitatio onderhewig is, sal hierdie reg geag word
omgeskakel te wees in ‘n saaklike reg oor die onverdeelde aandeel in die
grond wat deur sodanige saaklike reg geraak word. Die vraag is, hoe kan ‘n
habitatio bestaan oor grond sonder ‘n woonhuis wat daarop opgerig is?
Besluit Die reg van habitatio sal voortbestaan totdat dit gekanselleer word –
(RKB59/2012).
Registrasie van grondserwittuut oor ‘n deel
Vraag Mag ‘n eienaar van ‘n deel ‘n grondserwituut oor sy/haar deel verleen ten
gunste van die eienaar van ‘n ander deel in die skema?
Besluit Ja, gegewe die bepalings van artikel 2(d), saamgelees met artkel 15B(1)(d)
van Wet 95 van 1986, wat aan ‘n eienaar sodanige regte verleen. Die
toestemming van die verbandhouer oor die dienende eiendom word egter
vereis – (RKB66/212).
Herlewing van titelakte en endossering daarvan
Vraag Artikel 14(7) 73 en regulasie 15(6)(b) maak voorsiening vir die herlewing van
die ontwikkelaar se titel, alternatiewelik vir die uitreiking van sertifikate van
geregistreerde titel. Indien ‘n serwituut, na die opening van die
deeltitelregister, oor gemeenskaplike eiendom geregistreer word, sal die artikel
11(3)(b) bylae van voorwaarde geëndosseer word met die serwituut. Wanneer
die titelakte van die ontwikkelaar herleef, hoe moet die serwituut wat sodanige
geëndoseer is vorentoe gebring word op die titelakte wat herleef?
Besluit Die ontwikkelaar se titelakte 74 kan geëndosseer word rakende die bestaan
van die serwituut. Alternatiewelik kan sertifikate van geregistreerde titel
uitgereik word in gevalle waar sodanige veranderinge op die artikel 11(3)(b)
bylae aangbring was, met die effek om die voorwaardeste wysig en met die
73 Dit is wanneer die ontwikkelaar aansoek den vir die sluit van die skema.
74 Dit is sy herleefde titelakte.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 93

gevolg dat die ontwikkelaar se titel nie langer ‘n opgedateerde weergawe is nie
– (RKB69/2012).
Aansoek vir kansellasie van planne en kansellasie van serwitute
Vraag Wanneer ‘n aansoek deur die ontwikkelaar ingedien word vir die kansellasie
van planne, moet die transportbesorger sertifiseer dat die eenhede ensovoorts
nie verhuur word of beswaar is met ‘n deelverband of op enige ander manier
nie. 75 Dit word uitgelê dat indien ‘n serwituut oor ‘n eenheid gereigstreer is, die
eenheid deur sodanige serwituut beswaar is en sodanige serwituut,
byvoorbeeld ‘n vruggebruik gekanselleer moet word. Hoofregistrateursomsendskrywe
6 van 1988 vermeld ook dat enige saaklike reg vir kansellasie
ingedien moet word. Is dit ook van toepassing op ‘n vruggebruik wat bestaan
het voor die opening van die skema waar al die eenheide aan die vruggebruik
onderhewig gemaak is by die opening van die deeltitelregister? Die
vruggebruik sal in die titelakte van die grond voorkom voordat die skema
geopen is. Wanneer die titelakte van die ontwikkelaar van die grond herleef,
sal die vruggebruik voorwaarde outomaties herleef. Indien die ontwikkelaar
aansoek doen vir die uitreiking van’n nuwe sertifikaat van geregistreerde titel,
kan die grond aan die vruggebruik onderhewig gemaak word omdat dit
bestaan het voor die opening van die skema. Tweedens, indien sodanige
vruggebruik sal herleef, hoe kan die transportbesorger sertifiseer dat die
eenhede nie op enige ander wyse beswaar is nie? Hoe moet dit toegepas
word?
Besluit Die sertifikaat deur die transportbesorger kragtens artikel 14(6)(c) moet slegs
met betrekking tot serwitute wees wat na die opening van die deeltitelregister
geregistreer is. Serwitute wat voor die opening van die deeltitelregister
geregistreer is, herleef outomaties (sien artikel 14(7) van Wet 95 van 1986) –
(RKB70/2012).
Alle eenhede geregistreer in die naam van die ontwikkelaar: Artikel 14(6) en 14(7)
Vraag Dit is ‘n vereiste van artikel 14(6) dat al die eenhede in die naam van die
ontwikkelaar geregistreer moet wees en dat die ontwikkelaar die houer van
artikel 25 en 27 regte moet wees. Dit spesifiseer nie watter ontwikkelaar nie.
Wat sal die posisie wees waar die artikel 25 reg aan ‘n mede-ontwikkelaar
gesedeer en kragtens artikel 25(9) uitgeoefen was of die ontwikkelaar sy/haar
belang (geheel of gedeeltelik) aan ‘n ander ontwikkelaar oorgedra het? Die
regspersoon het nog nie totstand gekom nie. Sal hierdie artikel nogsteeds tot
die beskikking van die ontwikkelaars wees? Mag beide ontwikkelaars aansoek
doen vir die kansellasie van die planne?
Besluit Ja. Artikel 14(6) is van toepassing waar ‘n saaklike reg van uitbreiding
gesedeer en uitgeoefen is kragtens article 25(9), waardeur ‘n medeontwikkelaar
bygekom het. Soortgelyk waar ‘n aandeel oorgedra word
kragtens artikel 34(3), kan die bepaplings van artikel 14(6) ook toepassing
vind. Indien enige saaklike regte van uitbreiding gesedeer maar nie uitgeoefen
is nie, moet sodanige regte gekanselleer word of teruggesedeer word na die
ontwikkelaar alvorens daar van artikel 14(6) gebruik gemaak kan word. In die
75 Artikel 14(6)(c). Artikel 14(6) bepaal dat die registrateur, op aansoek deur die ontwikkelaar, welke aansoek
vergesel moet gaan van ‘n sertifikaat deur ‘n transportbesorger wat sertifiseer dat –
a) Al die eenhede in die skema in die naam van die ontwikkelaar geregistreer is;
b) Indien van toepassing, die ontwikkelaar die houer is van ‘n reg na verwys in artikel 25 of 27; en
c) Geen eenheid of reg na verwys in artikel 25 of 27 deur ‘n deelverband, of ‘n huur of op enige ander wyse
beswaar is nie,
die deeltitelregister kan sluit en die Landmeter-generaal en die plaaslike bestuur in kennis stel dat die register
gesluit is, waarna die Landmeter-generaal die oorspronklike deelplan en die aktekantoorafskrif daarvan sal
kanselleer.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 94

geval van mede-ontwikkelaars kan die titelakte nie herleef nie maar sertifikate
van saaklike reg moet aan alle mede-eienaars uitgereik word – (RKB71/2012).
Artikel 14(5) van Wet 95 van 1986: Wysiging en Kansellasie van Deeplanne
Vraag Artikel 14(5) van Wet 95 van 1986 verwys nie na uitsluitlike gebruiksgebiede of
saaklike regte van uitbreiding nie. Kan die grootte of beskrywing van sodanige
gebiede gewysig word kragtens artikel 14(5)?
Besluit Nee, artikel 14(5) 76 maak nie vir uitsluitlike gebruiksgebiede voorsiening nie.
Artikel 14(1) 77 van Wet 95 van 1986 laat egter die Landmeter-generaal toe om
enige geregistreerde deelplan wat bevind word verkeerd te wees, te wysig en
dit moet gelees word as om in te sluit groottes of beskrywings van uitsluitlike
gebruiksgebiede en saaklike regte van uitbreiding – (RKB81/2012).
Titelvoorwaardes wat die opening van die deeltitelregister verbied
Vraag Kan ‘n deeltitelregister oopgemaak word op grond wat ‘n voorwaarde bevat
wat die onderverdeling van grond verbied?
Besluit Ja, die opening van ‘n deeltitelskema kom nie op ‘n onderverdeling van grond
neer nie – (RKB78/2012).
Deeltitelskema notarieë gekoppel aan grond buite die skema
Vraag Mag ‘n deel met grond buite die skema notarieë gekoppel word?
Besluit Ja. Die Wet verbied dit nie – (RKB80/2012).
76 Artikel 14(5) bepaal dat die Landmeter-generaal die registrateur en die plaaslike bestuur in kennis sal stel van
enige wysiging of substitusie van ‘n deelplan kragtens artikel 14(1) wat die beskrywing of grootte van ‘n deel
affekteer, waarna die registrateur die nodige endossemente sal aanbring om die verandering in die beskrywing
of grootte aan te toon op die aktekantoorafskrif van die deeltitelakte en op enige ander geregistreerde
dokumente wat deur die verandering geraak word, en sal op soortgelyke wyse die eienaar of houer se afskrif
van die deeltitelakte of enige ander geregistreerde dokument aanbring wanneer dit ookal vir enige doel by die
aktekantoor ingedien word.
77 Die Landmeter-generaal mag van die landmeter of argitek wat die geregistreerde deelplan opgestel het, vereis
om die plan te wysig,of van die ontwikkelaar of regspersoon om te veroorsaak dat enige geregistreerde
deelplan wat bevind word verkeerd te wees gewysig word, of om dit met ‘n ander deelplan te vervang.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 95

Deel 3
Aktepraktyk en ander Toepaslike Wette
Hoofstuk 3 – Wet op Vervreemding van Grond
Artikel 20 van Wet 68 van 1981 endossemente
Probleemstelling – ‘n Artikel 20 van Wet 68 van 1981 endossement is teen ‘n titelakte
geëndosseer. Die eienaar van die grond het gesterf en die eiendom is aan sy erfgenaam
oorgedra. Daar is nie met artikel 20 gehandel nie, maar ‘n voorwaarde wat na die artikel 20
endossement verwys is in die transportakte ingelyf. Hoe moet daar met hierdie voorwaarde
gehandel word?
Besluit Die endossement is verkeerdelik in die titelakte vorentoe gebring. Die oordrag,
is derhalwe ultra vires die bepalings van artikel 20(2)(b) van Wet 68 van 1981,
en die aangeleentheid moet na die hof verwys word – (RKB54/2011).
Kommentaar Indien daar ‘n endossement kragtens artikel 20 teen die titelakte van die
eiendom aangebring is, mag die eiendom net aan die koper soos aangedui op
die endossement, oorgedra word. Die boedel moes derhalwe die boedel
oopgehou het totdat die laaste paaiement betaal is.
Artikel 20 van die Wet op Vervreemding van Grond 68 van 1981
Vraag Kan ‘n kontrak, soos bedoel in artikel 20 van die Wet op Vervreemding van
Grond 68 van 1981, teen ‘n saaklike reg van uitbreiding, soos omskryf in Wet
95 van 1986, aangeteken word?
Besluit Nee, dit val nie binne die omskrywing van “grond” in Wet 68 van 1981 nie –
(RKB78/2011).
Kommentaar Let wel dat ‘n kontrak teen ‘n uitsluitlike gebruiksgebied opgeteken kan word. 78
Artikel 20 van die Wet op Vervreemding van GRond 68 van 1981
Vraag Mag ‘n kontrak soos bedoel in artikel 20 van Wet 68 van 1981, teen
residensiële eiendom waarop daar beslag gelê is, opgeteken word?
Besluit Gegewe die bepalings van die Wet op Vervreemding van Grond, mag
sodanige kontrak opgeteken word, op voorwaarde dat die koper skriftelik
bevestig dat hy kennis van die beslaglegging dra – (RKB42/2012).
Hoofstuk 3 – Onderverdeling van Landbougrond
Oordrag van die restant van plaas met ‘n koopdatum voor die datum van uitreiking
van die Wet 70 van 1970 toestemming
Vraag ‘n Sertifikaat van Geregistreerde Titel word uitgeneem vir ‘n gedeelte van ‘n
plaas wat aan die bepalings van Wet 70 van 1970 onderhewig is. Hoe moet
die registrateur verseker dat hetsy die gedeelte of die restant getransporteer
word met ‘n koopdatum voor die datum van uitreiking van die Wet 70 van 1970
78 RKB41/2004: Die omskrywing van “grond” in Wet 68 van 1981 maak nie voorsiening vir die optekening van ‘n
artikel 20 kontrak teen ‘n reg tot uitsluitlike gebruik nie, Konferensie, is egter van mening dat dit nie die
bedoeling van die Wetgewer kon wees om uitsluitlike gebruiksgebiede uit die omvang van die omskrywing van
“grond” uit te sluit nie en besluit derhalwe dat die optekening van artikel 20 kontrakte teen uitsluitlike
gebruiksgebiede toegelaat behoort te word.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 96

toestemming?
Besluit Die ondersoeker moet ‘n caveat noteer wat bepaal dat by die oordrag van die
onderverdeelde gedeelte of die restant, die koopdatum na verwys in die
transportakte vergelyk moet word met die datum van uitreiking van die Wet 70
van 1970 toestemming wat by die Sertifikaat van Geregistreerde Titel
geliasseer is. Dit moet gedoen word om te verseker dat die verkoop
plaasgevind het na die uitreiking van die Wet 70 van 1970 toestemming. Die
caveat kan ook teen die naam van die geregistreerde eienaar genoteer word –
(RKB47/2012).
Hoofstuk 6 – Maatskappywet
Transaksies aangegaan deur ‘n vreemde Maatskappy
Vraag Kragtens artikel 23(2), saamgelees met artikel 23(2A) van die Maatskappywet
71 van 2008, is dit onseker of ‘n vreemde maatskappy onroerende eiendom
kan verkry of ‘n verbandhouer kan wees, sonder om as ‘n buitelandse
maatskappy te hoef registreer. Kan Konferensie leiding verskaf?
Besluit Nieteenstaande HRO 6 van 2011, 79 kan ‘n vreemde maatskappy eiendom
verkry of as ‘n verbandhouer optree, op voorwaarde dat die transportbesorger
die registrateur van aktes van dokumentêre bewys (byvoorbeeld ‘n
ouditeursertifikaat of beëdigde verklaring van die direkteur van sodanige
vreemde maatskappy) voorsien tot die effek dat die maatskappy nie kragtens
artikel 23(2) van Wet 71 van 2008 as ‘n buitelandse maatskappy hoef te
registreer nie – (RKB47/2011).
Magte van die ondernemingreddingpraktisyn
Vraag Kan die ondernemingreddingpraktisyn maatskappy eiendom sonder die besluit
deur die raad van direkteure met verband beswaar?
Besluit Ja, sien artikel 140 van die Maatskappywet, 2008 (Wet 71 van 2008) –
(RKB37/2012).
Hoofstuk 27 - Ontwikkelingsfasilitering
Wet op Ontwikkelingsfasilitering 67 van 1995
Vraag In terme van artikel 55(b) van die Wet op Ontwikkelingsfasilitering, moet ‘n
onderverdelingskaart en ‘n plan ingedien word vir onderverdelings in terme van
Hoofstuk VI. Dit blyk belaglik te wees, aangesien die kaart(e) skynbaar
genoegsaam behoort te wees.
Besluit Die onderverdelingskaart of algemene plan moet ingedien word - (RKB45/2008).
79 HRO6/2011 is ondertussen herroep deur HRO3/2012 wat eenvormig met hierdie besluit is en in werklikheid na
hierdie RKB47 van 2011 verwys.
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 97

Opgestel deur
Erinda Frantzen
Bcom (Regte)(UP) LLB (UNISA)
Prokureur, Aktevervaardiger en Notaris van die Hooggeregshof van Suid-Afrika
en
Gawie le Roux
BA(Regte)(UP) LLB (UP) BA Honeurs (UNISA)
Prokureur en Aktevervaardiger van die Hooggeregshof van Suid-Afrika
en gepubliseer deur
Selfstudie Aktekursus CC
Registrasie nommer 1994/016876/23
Posbus 74047
Lynnwoodrif
0040
Flinders Steeg 451
Lynnwood, Pretoria
Tel: (012) 361-1715
Faks: (012) 361-1108
Webtuiste: www.aktepraktyk.co.za
BRONNE
Registrateurskonferensiebesluite
The Consolidated Practice Manuals of the Deeds Office of South Africa
Toepaslike wette, regulasies en voorgeskrewe vorms
Februarie 2013 Selfstudie Aktekursus 98