De WGBO - DSpace at Open Universiteit

Hoofdstuk 5
Levensbeëindiging zonder verzoek bij patiënten jonger dan 12 jaar
De wenselijkheid van richtlijnen voor levensbeëindiging bij minderjarigen
In 1986 werd door Doek een bewerking gepubliceerd van een door hem gehouden voordracht
over levensbeëindiging bij minderjarigen 102 Hij wilde hiermee bijdragen aan een
meer open discussie over deze complexe problematiek. Bijzondere aandacht besteedde
hij aan de minderjarige patiënten jonger dan 12 jaar en aan de ernstig gehandicapte pasgeborenen.
In zijn conclusie benadrukte Doek de wenselijkheid van het opstellen van richtlijnen
voor levensbeëindigend handelen door artsen bij minderjarigen. Deze zouden artsen meer
duidelijkheid en zekerheid bieden. De bestaande situatie noemde hij in dat opzicht onbevredigend.
Immers, nu was de opdracht aan artsen in feite: “Zoek het zelf maar uit. Achteraf
zullen we U dan wel laten weten of U medisch-tuchtrechtelijk correct hebt gehandeld
c.q. of U een strafrechtelijke veroordeling verdient.” Richtlijnen zouden ook een bijdrage
kunnen leveren aan de onwikkeling van straf- en tuchtrechtspraak. Bovendien zouden
richtlijnen de besluitvorming van dit medisch handelen op de grens van leven en
dood beter controleerbaar en toetsbaar maken.
Pasgeborenen
In tegenstelling tot andere groepen wilsonbekwame patiënten bestaat er ten aanzien van
der problematiek rond levensbeëindiging bij pasgeborenen met ernstige aandoeningen
een vrij omvangrijke literatuur, waaronder een aantal belangrijke rapporten vanuit de medische
beroepsgroep. Deze zullen in dit hoofdstuk de revue passeren, evenals de – overigens
beperkte – jurisprudentie met betrekking tot dit onderwerp.
Van belang voor de meningsvorming: rapporten vanuit de medische beroepsgroep
Binnen enkele jaren werd aan de oproep van Doek om met initiatieven te komen voor
richtlijnen gehoor gegeven door rapporten van de KNMG Commissie Aanvaardbaarheid
Levensbeëindigend handelen (CAL) en het rapport Doen of laten? van de Nederlandse
Vereniging voor Kindergeneeskunde:
Zoals hierboven reeds is vermeld was in 1985 de KNMG Commissie Aanvaardbaarheid
Levensbeëindigend handelen (CAL) ingesteld, met als opracht een standpunt te ontwikkelen
met betrekking tot levensbeëindiging bij wilsonbekwame patiënten.
Het eerste – interim – rapport van deze Commissie, uit 1990, was gewijd aan ‘zwaar
defecte pasgeborenen’. Twee jaar later verscheen het eindrapport “Doen of laten?” van de
Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK), over de grenzen van het medisch
handelen in de neonatologie”. 103 Dit rapport was bedoeld als discussiestuk over de
thematiek van het al dan niet beginnen met, respectievelijk het staken van levensverlen-
102
J.E. Doek, Levensbeëindiging bij minderjarigen, Amsterdam: Centrale huisdrukkerij Vrije Universiteit,
1986, p. 39 (citaat) - p. 41.
103
Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK), Doen of laten? Grenzen van het medisch
handelen in de neonatologie, Utrecht: Den Daas, 1992.
28