De WGBO - DSpace at Open Universiteit

toetsing van opzettelijk levensbeëindigend handelen bij pasgeborenen een speciale, ‘eigen’
multidisciplinaire commissie gecreëerd zou moeten worden in de bestaande meldingsprocedure.
Eventueel zou deze commissie kunnen functioneren binnen het kader
van de eerder dat jaar door de regering aangekondigde centrale toetsingscommissie voor
gevallen van levensbeëindiging zonder verzoek. 116
In het rapport ‘Toetsing…’ worden ook zorgvuldigheideisen geformuleerd voor opzettelijk
levensbeëindigenshandelen bij ernstig lijdende pasgeborenen. Deze komen in grote
lijnen overeen met de criteria genoemd in de rapporten CAL en Doen of laten? en in de
recente uitspraken in de zaken Prins en Kadijk: er moet sprake zijn van een situatie van
onaanvaardbaar lijden; er zijn geen alternatieven voor behandeling of voor verlichting
van het lijden; de ouders dienen uitdrukkelijk in te stemmen met de opzettelijke levensbeëindiging;
er dient advies ingewonnen te worden van een onafhankelijke collega; er is
overleg met de behandelende artsen en verpleegkundigen; de opzettelijke levensbeëindiging
wordt zorgvuldig uitgevoerd; de dossierplicht wordt in acht genomen; er dient voldoende
begeleiding en nazorg geboden te worden aan de ouders; na het overlijden van het
kind wordt de opzettelijke levensbeëindiging bij de gemeentelijk lijkschouwer gemeld.
Impasse
Na 1997 werd er geruime tijd niets gedaan met de toezeggingen en aanbevelingen om de
toetsing van gevallen van levensbeëindiging zonder verzoek te verbeteren: De door de
regering aangekondigde instelling van een centrale toetsingscommissie voor gevallen van
levensbeëindiging zonder verzoek bleef uit, ondanks herhaaldelijk aandringen vanuit de
beroepsgroep. 117
Dat ook in de rechtspraak hierover ongenoegen bestond bleek uit een uitspraak van het
Gerechtshof Den Haag in een zaak tegen twee huisartsen die werden vervolgd wegens
levensbeëindiging zonder verzoek. Geconstateerd werd dat “ ….van voornemens van de
regering om in dit verband een centrale toetsingscommissie in het leven te roepen (…)
nog steeds niets is gekomen. Dit betekent dat een toetsing en (zorgvuldigheids-)controle
slechts in de criminaliserende gedaante van strafrechtelijke vervolging kan plaatsvinden
en dan in termen van de zwaarste levensdelicten die het strafrecht kent.” 118
Er werd ook geen gevolg gegeven aan de aanbeveling van de overleggroep “Toetsing…”
om te komen tot een specifieke commissie die het levensbeëindigend handelen
bij pasgeborenen zou moeten gaan beoordelen.
De meldingsbereidheid bleef onveranderd laag, zo bleek ook uit het volgende evaluatie-
onderzoek van Van der Wal en Van der Maas, uit 2003, met wederom een hoofdstuk over
medische beslissingen rond het levenseinde bij pasgeborenen. Het aantal gevallen van
actieve levensbeëindiging bij pasgeborenen bleef stabiel: circa 10 tot 20 maal per jaar;
het levenseinde bij pasgeborenen, Rijswijk: Uitgave Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
1997.
116
Overleggroep toetsing zorgvuldig medisch handelen rond het levenseinde bj pasgeborenen, o.c. 1997, p.
38.
117
Zo verzocht de KNMG, mede namens een aantal andere organisaties, in een brief van 29 januari 2003
aan de Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport om aandacht voor de meldings- en toetsingsprocedure
in het geval van levensbeëindigend handelen niet op verzoek. Zie: J. Legemaate, o.c. 2006
(Medisch handelen), p. 146.
118
Gerechtshof Den Haag 3 maart 2004, Medisch Contact 2004, nr. 20, p. 832-834.
33